ETAPY

3-

FOSFO

-5-

PIROFOSFOMEWALONIAN

P

i

CO

2

Dekarboksylaza pirofosfomewalonianowa

CH

3

C

CH

2

H

2

C

CH

2

O – P - P

3-

IZOPENTYLOPIROFOSFORAN

PIROFOSFORAN IZOPENTYLU

P

IROFOSFORAN GERANYLU

+

PIROFOSFORAN IZOPENTYLU

Cis-pronylotransferaza

Syntetaza farnezylopirofosforanowa

CH

2

O-P

– P

P

IROFOSFORAN FARNEZYLU

(C-15)

Do tego etapu prawie we wszystkich tkankach

UBICHINON

DOLICHOL

Szlak mewalonianiowy

1. Pochodne izopentenylu

izopentenylo-tRNA
pochodne izoprenoidowe - prenylacja białek

2. Dolichol

glikozylacja białek

3. Ubichinon

ogniwo łańcucha oddechowego

4. Cholesterol

C

HOLESTEROL POJ AWIŁ SIĘ NA ZIEMI DOPIERO WTEDY GDY

ATMOSFERA STAŁA SIĘ TLENOWA

U

WIĘKSZOŚCI

P

ROKARIOTÓW CHOLESTEROL NIE WYSTĘPUJ E

REGULACJA AKTYWNOŚCI REDUKTAZY HMG-C

O

A

 na końcu 5

genu

krótka sekwencja DNA zwana

elementem regulatorowym wrażliwym na sterole –

SRE

w obecności steroli

SRE

HAMUJE

TRANSKRYPCJĘ

mRNA dla enzy-

mu



SZYBKOŚĆ

TRANSLACJI

mRNA reduktazy

– hamowana jest przez

niesterydowe metabolity pochodzące z

mewalonianu

 Kontrola

ROZPADU

reduktazy

Enzym posiada dwie części:
Domena

katalityczna

– cytozolowa

Domena

błonowa

– działająca jako

CZUJNIK

poziomu pochodnych

cholesterolu i mewalonianu
Duże stężenie tych produktów powoduje rozpad reduktazy

Ł

ĄCZNE DZIAŁANIE TYCH CZYNNIKÓW REGULATOROWYCH MOŻE

ZMIENIĆ

ILOŚĆ

ENZYMU PONAD

20

X

REGULACJA AKTYWNOŚCI REDUKTAZY HMG-C

O

A

 A

KTYWNOŚĆ

enzymu zmienia się w wyniku

FOSFORYLACJI

(Podobnie jak karboksylaza acetylo-CoA)

KINAZA BIAŁKOWA AKTYWOWANA PRZEZ

AMP



przy niskim stężeniu ATP zanika synteza cholesterolu

PRZED NADMIERNYM NAGROMADZANIEM CHOLESTERO-

LU W KOMÓRCE ZABEZPIECZAJĄ:

1. Supresja aktywności reduktazy HMG przez WOLNY cholesterol: 

endogennej produkcji

2. Wolny cholesterol hamuje syntezę receptorów LDL; zapobiega to

przyjmowaniu wolnego cholestrolu z LDL

3. Wolny cholesterol

wzmaga estryfikację przez ACAT  magazyno-

wanie nadmiaru cholesterolu w formie estrów; ECH – bardziej polar-
ny

PRZED NADMIERNYM NAGROMADZANIEM CHOLESTERO-

LU W KOMÓRCE ZABEZPIECZAJĄ:

PRZED NADMIERNYM NAGROMADZANIEM CHOLESTERO-

LU W KOMÓRCE ZABEZPIECZAJĄ:

SR A

CD4

6

NUMERACJA ATOMÓW WĘGLA W CHOLESTEROLU

 Ludzie – głównie

CHOLESTEROL

ENDOGENNY

(królik i małpa – też);

brak zależności między poziomem we krwi a ilością CH wchłoniętego

 U

szczurów

i

psów

; wzrost podaży cholesterolu  80% ulega prze-

kształceniu do kwasów żółciowych i jego wydalenie; trudno wywołać
hipercholesterolemię

 U ludzi brak  syntezy kwasów żółciowych przy nadmiernym wchła-

nianiu cholesterolu egzogennego

 utlenienie grupy

OH

przy

C3

do

C=O

; przeniesienie podwójnego

wiązania z 5-6 do 4-5

3



HYDROKSY

C

27

-

STEROIDODEHYDROGENAZA

7

HYDROKSYCHOLEST

-4

EN

-3

ON

7

HYDROKSYCHOLEST

-4

EN

-3

ON

rozgraniczenie

KWAS CHOLOWY

KWAS CHENODEZOKSYCHOLOWY

prekursor

prekursor

trój OH

dwu OH

kwasów żółciowych

7

HYDROKSYCHOLEST

-4

EN

-3

ON

 wprowadzenie grupy OH przy

C12

 redukcja C=C przy

4-5

; nasycenie pierścienia

 przekształcenie grupy >C=O przy C3 do >

C-OH

2, 7, 12

TRÓJHYDROKSY

5

CHOLESTAN



hydroksylacja

przy

C26

; enzym mikrosomalny wymagający NADPH i

cyt P450

 utlenienie C26 do kwasu

 przyłączenie CoASH

 przyłączenie grupy OH do

C24

 utlenienie OH przy

C24

 odłączenie propionylo CoA

 łańcych boczny uległ utlenieniu i skróceniu (z 8C do 5C)

CHOLILO - CoA



NOWO

ZSYNTETYZOWANE

–

PIERWOTNE

kwasu żółciowe

KWAS CHOLOWY I CHENODEZOKSYCHOLOWY

w wątrobie

jako estry z CoA 

CHOLILO LUB CHENODEZOKSYCHOLILO

COA

 W

ŻÓŁCI

– sprzęganie z glicyną lub

TAURYNĄ

; w wątrobie

acy-

lotransferaza

lizosomalna



KWAS GLIKOCHOLOWY I

GLIKOCHENODEZOKSYCHOLOWY

oraz

TAUROCHOLOWY I

TAUROCHENODEZOKSYCHOLOWY

glicyna

tauryna

 WTÓRNIE W JELICIE

rozpad bakteryjny

dezoksycholowy(3, 12 OH) 

dehydroksylacja

kwasu cholowego

przy C7 

kwas cholowy

(3 OH)

 W

ZÓŁCI

dominują

związane z glicyną (3:1)

w stosunku do tauro (u

szczura odwrotnie)

REGULACJA BIOSYNTEZY KWASÓW ŻÓŁCIOWYCH.

 współdziała z NADPH+H

+

, cytochromem p-450, reduktazą cytochro-

mu oraz O

2

; wprowadza tlen do cholesterolu

 aktywna tylko w formie „fosfo”

 na zasadzie sprzężenia zwrotnego

hamowana przez kwasy żółciowe



cholesterol

na poziomie jądra

zwiększa

syntezę 7-hydroksylazy a

ha-

muje

syntezę reduktazy HMG-CoA

 brak

witaminy C

hamuje aktywność

hydroksylazy

 przy

ograniczonym wytwarzaniu kwasów żółciowych w hepatocytach

może nagromadzać się więcej cholesterolu niż jest to potrzebne do
wytwarzania HDL