Układy kombinacyjne
1
Układy kombinacyjne mogą być
realizowane:
w technice stykowo -
przekaźnikowej
jako tzw. sieci bramkowe - z elementów
logicznych
z wykorzystaniem układów o średniej skali
integracji
(z wykorzystaniem bloków funkcyjnych)
z wykorzystaniem techniki komputerowej
(np. sterowników programowalnych)
Układy stykowo-przekaźnikowe
2
Przekaźnik stykowy jest urządzeniem mającym
zestyk lub kilka zestyków, których stan (zwarcie lub
rozwarcie) zależy od wartości sygnału wejściowego
oddziałującego na przekaźnik oraz zespół
umożliwiający oddziaływanie sygnału wejściowego
na stan zestyków.
Stan, w którym na przekaźnik nie działają sygnały
zewnętrzne nazywa się stanem normalnym
przekaźnika.
Rodzaje zestyków
3
zestyk normalnie otwarty (no), zwany także
zestykiem zwiernym, który tworzą dwa lub
trzy styki w stanie normalnym nie stykające
się ze sobą – a)
zestyk normalnie zwarty (nz), zwany także
zestykiem rozwiernym, tworzą dwa lub trzy
styki stykające się w stanie normalnym – b)
zestyk przełączny tworzą trzy styki
pełniące rolę
zestyków no i nz – c)
Układy stykowo-przekaźnikowe
4
Ze względu na spełnianą funkcję w układzie
przekaźnikowym rozróżnia się:
przekaźniki wejściowe, umożliwiające
przyjmowanie przez układ sygnałów
zewnętrznych, np. przekaźniki sterowane ręcznie
(elementy operatorskie), mechanicznie,
magnetycznie, przekaźniki temperatury,
ciśnienia itp.
przekaźniki pośredniczące, służące do
przetwarzania lub wzmacniania sygnałów
dostarczanych przez przekaźniki wejściowe,
przekaźniki wyjściowe (wykonawcze), zwane
także stycznikami, przystosowane pod względem
mocy do sterowania elementami wykonawczymi,
np. silnikami, hamulcami, grzejnikami itp.
Przekaźniki wejściowe
5
Przyciski i przełączniki nazywane ogólnie
łącznikami.
Przełączni
k
bistabilny
Przełącznik
monostabil
ny
(przycisk)
Przekaźniki wejściowe
6
Przycisk z zestykiem normalnie zwartym i
normalnie otwartym
W tym przycisku zestyki są utworzone z trzech
styków. Styki ruchome zwierają lub rozwierają
obwód prądu w dwóch miejscach, co zmniejsza
możliwość powstawania łuków.
styki
Przekaźniki wejściowe
7
Oznaczenia sposobów ręcznego oddziaływania
na łączniki
Przekaźniki wejściowe
8
Przekaźniki sterowane mechanicznie
(łączniki migowe)
Pneumoelektrycz
ny przekaźnik
ciśnienia
Przekaźniki wejściowe
9
Kontaktronowy czujnik
położenia tłoka siłownika
Sposób
wykorzystania
w układzie
przekaźnika
kontaktronowego
Przekaźniki wejściowe bezstykowe
10
Indukcyjny sensor
zbliżeniowy
Optyczny sensor
zbliżeniowy
Przekaźniki wejściowe
11
Symbole elektronicznych sensorów
zbliżeniowych:
indukcyjn
y
optyczn
y
pojemnościo
wy
Przekaźniki wejściowe PNP i NPN
12
W praktyce przekaźniki wejściowe wykorzystuje się do
sterowania przekaźnikami pośredniczącymi.
Wykonania PNP i NPN czujników indukcyjnych,
pojemnościowych i optycznych
Przekaźniki bezstykowe
13
Obszar przełączania czujnika
indukcyjnego
Obszary przełączania S’ dla równoległych ruchów
obiektu są mniejsze niż obszary S dla ruchów
prostopadłych:
S
S
%)
10
75
,
0
(
'
Przekaźniki bezstykowe
14
Obszar przełączania czujnika wyznacza się dla
wzorcowej stalowej płytki wzbudzającej 1 cm x 1 cm x
1mm.
Współczynniki korekcyjne dla innych materiałów płytki
wzbudzającej:
S
Cr
= 0,9 S
St
S
mos
= 0,55 S
St
S
Al
= 0,45 S
St
S
Cu
= 0,4 S
St
Istnieje wiele wielkości i odmian konstrukcyjnych
czujników indukcyjnych. Oprócz cylindrycznych
wykorzystuje się czujniki pierścieniowe (do
wykrywania małych detali przemieszczanych przez
pierścień), szczelinowe, bistabilne (do wykrywania
kierunku ruchu obiektu) i inne.
Przekaźniki pośredniczące i wykonawcze
15
Przekaźnik
pośredniczący
Przekaźnik
wykonawczy
(stycznik)
Układy stykowo-przekaźnikowe
16
Przekaźnikowe realizacje funkcji
elementarnych
a
y
a
y
b
a
y
b
a
y
Układy stykowo-przekaźnikowe
17
Przykłady przekaźnikowej realizacji funkcji
logicznych
b
a
y
b
a
y
Układy stykowo-przekaźnikowe
18
Celowość wykorzystania przekaźników
pośredniczących
Zrealizować funkcję podaną w tablicy
Karnaugha
d
c
b
c
b
a
d
c
b
c
a
b
a
y
)
(
Wariant
1
Wariant
2
Układy stykowo-przekaźnikowe
19
Przykładem układu mostkowego jest tzw. mostek
elementarny.
Dowolnie złożony układ logiczny można zrealizować
wykorzystując szeregowe lub równoległe połączenia
zestyków.
Takie układy przekaźnikowe nazywają się układami
szeregowo-równoległymi albo układami klasy Π.
Niekiedy możliwe jest uproszczenie układu klasy Π
przez umieszczenie zestyków pomiędzy gałęziami
równoległymi.
Takie układy przekaźnikowe nazywają się układami
mostkowymi albo układami klasy H.
Układy stykowo-przekaźnikowe
20
Mostek elementarny i równoważny układ szeregowo -
równoległy
c
e
b
d
e
a
d
b
c
a
y
Funkcja realizowana przez mostek
elementarny
Układy stykowo-przekaźnikowe
21
Zaprojektować układ sterowania wentylacją – wariant
2 (wykład 1, przykład1)
3
2
3
2
1
3
2
3
1
2
1
)
(
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
y
Układy stykowo-przekaźnikowe
22
Układy przekaźnikowe wykorzystywane są jako część sterująca
elektropneumatycznych i elektrohydraulicznych układów sterowania.
Oddziałują one na pneumatyczną lub hydrauliczną część wykonawczą
za pośrednictwem pneumatycznych lub hydraulicznych zaworów
sterowanych elektrycznie.
Monostabilny zawór rozdzielający 3/2 sterowany
elektrycznie
Symbol
zaworu
1
1
1
2
3
3
3
2
2
Układy stykowo-przekaźnikowe
23
Pneumatyczny bistabilny zawór rozdzielający 5/2
sterowany elektrycznie pośrednio (ze
wspomaganiem)
Układy stykowo-przekaźnikowe
24
Schemat poglądowy
elektropneumatycznego
układu sterowania
Właściwy schemat
elektropneumatycznego
układu sterowania
Układy stykowo-przekaźnikowe
25
Układ do realizacji oscylacyjnych ruchów tłoka
siłownika
Sygnał wyjściowy czujnika
steruje cewką przekaźnika
pośredniczącego.
Kontaktronowe czujniki
położenia tłoka
Zajęcia współfinansowane przez Unię Europejską w
Zajęcia współfinansowane przez Unię Europejską w
ramach
ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Europejskiego Funduszu Społecznego
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę