3.05.21

1

Jednolity rynek 
europejski

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

3.05.21

2

Swoboda przepływu dóbr

-

usuwanie granic i formalności 
celnych,

-

Techniczna harmonizacja i 
normalizacja,

-

Harmonizacja podatków pośrednich,

-

Eliminacja narodowego 
protekcjonizmu.

3.05.21

3

Swoboda przepływ osób:

-

pracowników najemnych (wspólny 
rynek siły roboczej),

-

Pracowników samodzielnych 
(uznawanie dyplomów, kwalifikacji)

-

Osób niezajmujących się działalnością 
zarobkową (studentów, emerytów),

-

Sprawy wizowe, azylowe, imigracyjne.

3.05.21

4

Swoboda przepływ usług

Swoboda zakładania przedsiębiorstw,
Swoboda świadczenia usług,
Liberalizacja usług rynkowych,
Europejskie programy usług 
użyteczności publicznej,
Minimalne wymagania licencyjne,
Wzajemne uznawanie kwalifikacji.

3.05.21

5

Swoboda przepływu 

kapitału

Transfery długookresowe
Transfery komercyjne,
Transfery krótkookresowe.

3.05.21

6

Wolności uzupełniające

Swoboda przedsiębiorczości 
(prawa zakładania przedsiębiorstw, 
prawo spółek, ochrona konkurencji, 
znak handlowy, europejski patent),
Swobodny dostęp do zamówień 
publicznych

3.05.21

7

Instrumenty realizacji 

czterech wolności

Liberalizacja
Zbliżanie przepisów prawnych, 
wykonawczych i 
administracyjnych,
Realizacja polityk wspólnotowych i 
krajowych wspierających tworzenie 
jednolitego rynku

3.05.21

8

Polityki wspierające 

jednolity rynek

Handlowa (unia celna),
Przemysłowa i konkurencji przemysłowej,
Naukowa, technologiczna i 
innowacyjności,
Przedsiębiorczości,
Normalizacyjna i certyfikacyjna,
Transportowa,
Podatkowa. 

3.05.21

9

Polityki osłonowe

Konkurencji i konsumentów,
Spójności społeczno-ekonomicznej 
i polityka regionalna,
Ochrony środowiska,
Społeczna. 

3.05.21

10

Kluczowe zasady

Zasada niedyskryminacji,
Zasada traktowania narodowego 
GATT/WTO,
Zasada proporcjonalności,
Zasada szerokiego wykorzystania nowego 
podejścia do harmonizacji,
Zasada zakładająca, że ciężar dowodu 
zasadności działania spoczywa na kraju, 
który wprowadził barierę.

3.05.21

11

Ocena programu rynku 

wewnętrznego

Ocena realizacji programu przez 
instytucje europejskie,
Ocena stopnia transpozycji prawa,
Badanie opinii publicznej,
Tabele wyników rynku 
wewnętrznego.

3.05.21

12

Indeks rynku 

wewnętrznego

Internal Market Index – IMI, stanowi 

syntetyczną miarę efektów polityki 
rynku w szerokim kontekście 
cyrkulacji dóbr, usług, kapitału i 
pracowników na obszarze Unii. 

3.05.21

13

Ocena efektywności funkcjonowania 

jednolitego rynku

Oceniane mogą być efekty mikroekonomiczne 

dla podmiotów fizycznych i prawnych lub 
dla określonych sektorów gospodarczych 
oraz efekty makroekonomiczne (wzrost PKB 
i zatrudnienia). Można także podzielić 
efekty rynku na bezpośrednie 
(konwergencja cen i płac) i pośrednie 
(wzrost konkurencji), na statyczne i 
dynamiczne oraz na kosztowo-cenowe, 
handlowe, inwestycyjne i pozostałe. 

3.05.21

14

Swoboda przepływu dóbr

Swobodny przepływ dóbr jest regulowany 

przez art. 23-30 Traktatu o Wspólnocie 

Europejskiej, dotyczące przepływu towarów 

oraz unii celnej. Zastosowanie ma również 

art. 32 odnoszący się do rolnictwa i handlu 

produktami rolnymi.

 Dla zapewnienia swobody przepływu dóbr 

istotne są także przepisy prawa 

pierwotnego i wtórnego związane z 

usuwaniem barier fizycznych, technicznych 

i fiskalnych. 

3.05.21

15

Swoboda przepływu osób

Stanowi jeden z elementów budowy 

wspólnego rynku pracy, rozwoju usług i 

swobody zakładania przedsiębiorstw oraz 

wreszcie budowania Europy obywatelskiej 

opartej na poszanowaniu praw człowieka i 

praw mniejszości, wolności, 

niedyskryminacji, tolerancji i aktywności 

obywatelskiej. 

Swoboda przepływu osób w UE dotyczy 

znoszenia przeszkód w swobodnym 

podróżowaniu, osiedlaniu się oraz 

podejmowaniu nauki i pracy na całym 

obszarze zintegrowanym. 

3.05.21

16

Zasada równości i 

niedyskryminacji

Zakazuje wszelkich form dyskryminacji 

między pracownikami z krajów UE ze 
względu na narodowość w zakresie 
zatrudnienia, wynagradzania oraz innych 
warunków pracy.

Stosowany jest także generalny zakaz 

dyskryminacji zawodowej ze względu na 
płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, 
przekonania, niesprawność, wiek i 
orientację seksualną.

3.05.21

17

Układ z Schengen

Zniesienie kontroli na granicach 

wewnętrznych UE,
Wprowadzenie wspólnej granicy 

zewnętrznej,
Wprowadzenie jednolitych zasad 

kontroli osób na granicach 

zewnętrznych,
Przyjęcie obowiązku wprowadzenia 

wiz dla obywateli państw trzecich 

oraz harmonizacji polityki wizowej,

3.05.21

18

Wydawanie wiz długoterminowych 

pozostaje w gestii państw 

członkowskich zgodnie z prawem 

krajowym,
Regulowane są zasady poruszania się 

na terytorium Schengolandii,
Wspólne zasady dotyczące 

uchodźców,
Współpraca policji w zakresie 

zwalczania przestępstw kryminalnych,
Ustanowienie Systemu Informacyjnego 

Schengen

3.05.21

19

Swoboda przepływu usług

Program jednolitego rynku przewiduje 

stworzenie europejskiego rynku we 

wszystkich sektorach usługowych (poza 

usługami dotyczącymi służby cywilnej, 

gdzie nie obowiązuje otwarta 

konkurencja transeuropejska). 

Jednocześnie traktat dopuszcza możliwość 

ograniczenia swobody przepływu usług 

przez państwa członkowskie ze względu 

na bezpieczeństwo publiczne, ochronę 

zdrowia oraz względy polityczne. 

3.05.21

20

Swoboda przepływu 

kapitału i usług 

finansowych

Na obszarze jednolitego rynku gwarantowana 

jest pełna swoboda przepływu kapitału i 
dokonywania płatności w odniesieniu do 
inwestycji bezpośrednich, w tym inwestycji w 
nieruchomości, transferów związanych z 
przedsiębiorczością, świadczeniem usług 
finansowych oraz dopuszczeniem papierów 
wartościowych na rynki kapitałowe.