WYBRANE ASPEKTY
LECZENIA
SCHIZOFRENII
WYBRANE ASPEKTY
LECZENIA
SCHIZOFRENII
Model rehabilitacyjno-
edukacyjny
Konieczne jest stworzenia warunków
zapewniających podtrzymanie, rehabilitację i
rozwój pacjentów wypisanych po ostrym
kryzysie psychotycznym, aby zniwelować
zjawisko „obrotowych drzwi”.
Zakłada się, że patologiczne kontakty
międzyludzkie w środowisku mają niekorzystny
wpływ na przebieg choroby (liczbę nawrotów,
okresy remisji).
Czynnikom psychospołecznym przypisuje się
rolę wyzwalającą i stabilizującą przebieg
choroby (niespecyficzny wpływ).
Ogólne zasady
Kompleksowe podejście - ze względu na
heterogeniczność etiopatogenezy i przebiegu
choroby.
Trwały związek z kluczową postacią terapeuty –
tzw. „bliski dystans”, relacja budząca zaufanie,
ale o niezbyt dużym emocjonalnym
zaangażowaniu.
Udział pacjenta w społeczności terapeutycznej.
Oddziaływania na rodzinę pacjenta.
Komplementarna a nie konkurencyjna rola
farmakoterapii.
Cele i zasady
złagodzenie objawów;
uzyskanie wglądu w psychozę;
wzrost zdolności radzenia sobie w życiu społecznym;
zaangażowanie i współudział pacjenta;
radzenie sobie z chorobą i rehabilitacja vs leczenie
przyczyny;
koncentracja na konkretnych problemach i bieżącej
sytuacji vs koncentracja na nieświadomych procesach,
życiu wewnętrznym;
ćwiczenia nowo nabytych umiejętności poza oddziałem;
traktowanie rodziny jako potencjalnego źródła wsparcia
vs przyczyny psychopatologii.
Formy oddziaływań terapeutycznych
Zajęcia psychoedukacyjne
Treningi umiejętności społecznych
Psychoterapia
Terapia zajęciowa
Arteterapia
Zajęcia ruchowe – gimnastyka taniec
Psychodrama
Zajęcia rekreacyjne
Wsparcie społeczne
Interwencja kryzysowa
Formy pomocy
instytucjonalnej
Psychiatryczny oddział dzienny
Oddział dzienny rehabilitacyjny
Środowiskowy Dom Samopomocy
Hostel lub mieszkanie chronione
Specjalistyczne usługi środowiskowe
Oddział hospitalizacji domowej
Klub pacjenta lub inna grupa samopomocowa
Warsztaty terapii zajęciowej
Ośrodek interwencji kryzysowej
Zakład lub stanowisko pracy chronionej
Przykłady zajęć
treningowych
Trening rozpoznawania wczesnych objawów choroby
Celem treningu jest nauczenie pacjenta rozpoznawania objawów prodromalnych
i odróżniania ich od innych symptomów towarzyszących chorobie. Śledząc
powtarzające się remisje i nawroty choroby pacjent uczy się dostrzegać pewne
charakterystyczne zmiany poprzedzające kolejne epizody schizofrenii. Sygnały
ostrzegawcze przed pogorszeniem stanu zdrowia pojawiają się zazwyczaj dużo
wcześniej niż nawrót choroby, najczęściej z wyprzedzeniem kilku dni a nawet
tygodni. Są one odmienne u różnych osób jednak zazwyczaj pacjent najpierw
zauważa wahania nastroju, zaś jego otoczenie zmiany w zachowaniu. Do
najbardziej powszechnych symptomów ostrzegawczych należą zaburzenia snu,
kłopoty z apetytem, zmiany nastroju, myślenia i przekonań oraz zmiana
zachowań społecznych, np. pogłębiające się wycofanie lub natręctwa.
Trening umiejętności życiowych
Są to zajęcia praktyczne, dające możliwość nauczenia się czynności niezbędnych
do prowadzenia samodzielnego życia, takich jak sprzątanie, gotowanie, dbanie o
higienę osobistą. Może też polegać na nauce zachowania się w bardziej złożonych
sytuacjach, np. załatwienie jakiejś sprawy w urzędzie czy gospodarowanie
pieniędzmi.
Trening umiejętności społecznych
Celem treningu jest poprawa kompetencji interpersonalnych i umiejętności
społecznych, które z założenia u pacjentów z diagnozą schizofrenii są zaburzone.
By pomóc im poprawić funkcjonowanie społeczne wykorzystuje się techniki takie
jak modelowanie, wzmacnianie czy odgrywanie ról. Poruszane kwestie mogą
dotyczyć umiejętności prowadzenia rozmowy, komunikacji pozawerbalnej,
zawierania znajomości z innymi, rozwiązywania konfliktów, wykorzystania czasu
wolnego, korzystania usług różnych urzędów.
Przykładowe zajęcia
edukacyjne
Cele:
Wzrost wiedzy na temat choroby akceptacja choroby
Zwiększenie aktywności w procesie leczenia
Poprawa współpracy z personelem medycznym
akceptacja leków
Umiejętność rozpoznawania objawów prodromalnych
Zwiększenie kompetencji w trudnych sytuacjach
życiowych docenienie roli wydarzeń stresujących
Udzielenie wsparcia rodzinie odbarczenie z poczucia
winy; wzrost radzenia sobie z psychopatologią
Przykładowe zajęcia
edukacyjne
1.
Wprowadzenie – cele, założenia, oczekiwania
2.
Czym jest choroba? – objawy, typy schizofrenii
3.
Jakie są jej przyczyny – biologiczne i środowiskowe
(model podatności na stres)
4.
Jak można ją leczyć? – metody farmakologiczne i
psychologiczne; leki i objawy uboczne
5.
Metody oddziaływań psychospołecznych – jakie są
zalecane, a jakie przeciwwskazane?
6.
Jak zapobiegać nawrotom? – ryzyko nawrotu, objawy
zwiastunowe, plan kryzysowy
7.
Rola rodziny w leczeniu
8.
Podsumowanie – kwestie prawne, wykaz instytucji
udzielających pomocy