Historia fizjoterapii w 

Polsce

„Cała wiedza medyczna ma dwa 

potężne filary, na których się 

wspiera. Są nimi ćwiczenia fizyczne i 

dietetyka”

   „Ćwiczenia wzmacniają, a 

nieczynność        osłabia ciało”

                                    Hipokrates

     „ Ruch to życie, a bezruch to śmierć 

”          

                                    Pascal

Systemy gimnastyczne w 
starożytnych Chinach



Tai Tsy – z przewagą ćwiczeń 
oddechowych;



Szeng – z dominacja ćwiczeń w 
pozycjach siedzącej i leżącej;



Kong Fou – przetrwały jako sztuka 
walki

Starożytne Indie



System Yoga (początki II tysiąclecia 
p.n.e.) opisany w II wieku p.n.e. w 
dziele „Yogasuthra”;



Opis ćwiczeń leczniczych w 
świętych księgach Wedy (Ayur 
Weda).



Galen 

– fizjologia ćwiczeń, 

mechanika oddychania, klasyfikacja 
ćwiczeń;



Aurelius Celsius

 – stosował 

gimnastykę, terapię wodną, stworzył 
szereg przyrządów ułatwiających 
ćwiczenia.



Abu Ali ibn Sina (zwany Awicenną) 

– propagator stosowania ćwiczeń 
fizycznych w profilaktyce i leczeniu; 
ćwiczenia łączone z masażami i 
natryskami.



Maciej z Miechowa 

– wydał  pracę „Jak 

zachować zdrowie” (1508 r.);



Wojciech Oczko 

– wydał  dzieło „Cieplice”, 

podał zasady wodolecznictwa, 
wskazania metodyczne do stosowania 
gimnastyki   (1578 r.);



Sebastian Petrycy 

(Uniwersytet 

Jagielloński) - ćwiczenia w profilaktyce i 
leczeniu; 



Jędrzej Śniadecki 

– wydał  dzieło                   

 „O fizycznym wychowaniu dzieci” (1805 
r.) – podkreśla rolę aktywności fizycznej w 
rozwoju młodego organizmu.



Per Henrik Ling

 oraz 

Hjalmar Ling 

stworzyli system gimnastyki 
zdrowotnej zwierający ćwiczenia 
aktywne, pasywne i oporowe, 
elementy gimnastyki korekcyjnej



Jonas Gustav Zander 

– otworzył 

zakład mechanoterapii (1865 r.)

W Polsce



Ludwik Bierkowski 

– Utworzył Zakład 

Gimnastyczny w Krakowie (1837 r.), wydał  

pracę „Kilka słów o ważności, potrzebie i 

użyciu gimnastyki „



Teofil Małecki 

(Poznań) – zakład gimnastyki 

leczniczej dla dzieci i dorosłych (1840 r.);



Halina Kuczalska 

(Warszawa) – Zakład 

Gimnastyki Szwedzkiej (1892 r.); pierwsza w 

Polsce szkoła gimnastyki zdrowotnej i masażu 

leczniczego (1906);



Nartowski A. 

– opublikował pracę 

„Elektrodiagnoza i elektroterapia” (1901 r.);



Chełmoński A. 

– opublikował ”Podstawy 

leczenia fizykalnego” (1922 r.)

    Józef Dietl (1804 – 1878)



zbadał i opisał polskie źródła 
lecznicze.



twórca lecznictwa uzdrowiskowego w 
Polsce.

      Poznań



1919 

– utworzenie Katedry Higieny i 

Wychowania Fizycznego Uniwersytetu 

Poznańskiego. Profesor I. Wierzejewski – 

wykłady z zakresu gimnastyki leczniczej;



1925

 – Studium Wychowania Fizycznego   

(3-letnie) – zajęcia z masażu i gimnastyki 

leczniczej prowadzone przez doc. F. Raszeję 

 i doc. W. Degę;



1930 

– pierwszy szkolny kurs gimnastyki 

wyrównawczej i leczniczej dla dzieci.

Warszawa

    1929 

– Poradnia Wychowania Fizycznego 

Kliniki Chorób Wewnętrznych



1932

 – książka Eleonory Reicher 

„Oddziaływanie ćwiczeń cielesnych na 

ustrój ludzi zdrowych i chorych”;



1929 

– otwarcie Centralnego instytutu 

Wychowania Fizycznego  (CIWF), 

przekształconego w 1938 r. w Akademię 

Wychowania Fizycznego; 

    1922 

– powołanie pierwszego w Polsce 

klubu sportowego inwalidów (przy Instytucie 

Głuchoniemych w Warszawie);



1924 

– pierwszy udział polskich 

niepełnosprawnych sportowców w 

Międzynarodowych Igrzyskach sportowych 

dla Niesłyszących w Paryżu.



1948 

– pierwsze igrzyska sportowe 

dla inwalidów narządu ruchu  w 
Stoke Mandeville (prof. Ludwik 
Guttmann) ;



1960

 – pierwsza paraolimpiada dla 

inwalidów w Rzymie.



1952 

– pierwszy 

Międzynarodowy Kongres 
Medycyny Fizykalnej (Londyn);



1960

 – powstanie 

Międzynarodowego 
Towarzystwa Rehabilitacji 
Inwalidów z siedzibą w Nowym 
Jorku.



1950 

– mianowanie prof. Wiktora 

Degi krajowym specjalistą ds. 
rehabilitacji ;



1959

 – uznanie rehabilitacji za 

specjalizację medyczną 
(dwustopniową).



1953 

– rozpoczęto kształcenie 

techników fizjoterapii w Ciechocinku, 

Warszawie i Gdańsku;



1953

 – pierwsza konferencja magistrów 

wychowania fizycznego pracujących w 

rehabilitacji;



1954 

– powstaje Zakład   Gimnastyki 

Leczniczej  AWF Warszawa (w 

Konstancinie)



1967 

– wprowadzenie specjalizacji z 

gimnastyki leczniczej i masażu;



1973 

– powstaje Zakład Rehabilitacji 

Ruchowej AWF w Poznaniu;



1973/74 

– na studiach stacjonarnych 

wprowadzono kierunek Rehabilitacja 

ruchowa.



1960 

– powstaje pierwsza w 

Europie Klinika Rehabilitacji AM w 
Poznaniu 



1961

 – powstaje Klinika 

Rehabilitacji AM w Warszawie 
(Konstancin) 



1983 

– wprowadzono specjalizację  

Rehabilitacja ruchowa (dwustopniową) 

dla magistrów gimnastyki leczniczej ;



   1984

 – powstaje Wydział Rehabilitacji 

Ruchowej AWF w Warszawie;



1987 

– powstaje Polskie Towarzystwo 

Fizjoterapii;



1987 

– powstaje pierwsze w Polsce 

pismo poświęcone problemom 

rehabilitacji – „Postępy Rehabilitacji”, 

które później stanie się organem 

wydawniczym Polskiego Towarzystwa 

Rehabilitacji (red. prof. A. Ronikier);



1989 

– powstaje interdyscyplinarne 

Polskie Towarzystwo Rehabilitacji.

Dziękuję za uwagę