Podstawowe zasady 

formułowane w kodeksach 

etycznych

Wykład 2

Uregulowania prawne.

Psycholog jako zawód zaufania 

publicznego.

Kodeksy zawodowe- rodzaje 

norm

1. Normy o charakterze zakazowym- 

bezwyjątkowe np.. Nie wolno działać na szkodę 

klienta (art. 19)

2. Normy nakazowe – dążenie  np.. zasada 

zachowania tajemnicy zawodowej

3. Normy profesjonalne – perfekcjonistyczne np,. 

stałe doskonalenie w  zawodzie art.. 4

4. Normy pokazujące odstępstwa od norm 

moralności ogólnej

5. Normy o charakterze doradczym – co robić w 

przypadku konfliktu art.. 26

 

Kodeks etyczny 

Amerykańskiego Towarzystwa 

Psychologicznego

• Zasady ogólne dotyczą:
• 1. kompetencji;
• 2. integralności;
• 3. odpowiedzialności zawodowej i 

naukowej;

• 4. respektowania praw człowieka i 

jego godności

• 5. troski o dobro innych;
• 6. odpowiedzialności społecznej

• Zachęcamy do zapoznania się z 

kodeksem etycznym APA , a także 
polskich kodeksów zawodów 
pokrewnych (np. lekarskiego)

Kodeks APA

• Szczegółowe zasady etyczne i zasady 

postępowania dotyczą działalności 
psychologów w następujących 
dziedzinach:

• 1. ocena, diagnoza i interwencja
• 2. terapia
• 3. nauczanie, superwizja, badania 

naukowe

• 4. psychologii sądowej

• 5. wystąpień publicznych, reklamy 

usług psychologicznych

• 6. rozwiązywania dylematów 

etycznych

Dylematy etyczne opisywane 

przez członków APA

679 osób, 703 dylematy
KATEGORIE NAJCZĘŚCIEJ 

WYMIENIANYCH PROBLEMÓW

1. Naruszenie poufności         18%
2. Konfliktowe relacje              17%
3. Źródła finansowania i 
     naciski na psychologa          14%
4.  Dylematy w nauczaniu            8%

Podstawowe akty prawne 

związane z działalnością 

zawodową psychologów

• Ustawa o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów 
z dnia 8 czerwca 2001 roku (Dz.U. Nr. 
73 z 18.07.2001, poz. 763)

• Konstytucja RP : art.. 31. 39, 47, 51
• Konwencja o ochronie praw człowieka – 

art. 8

KONSTYTUCJA RP

ART.. 31  - Każdy obywatel jest obowiązany szanować 

wolność i prawa innych. Nie można nikogo zmuszać 

do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

ART.. 39 – Nikt nie może być poddany 

eksperymentom naukowym, w tym medycznym 

bez dobrowolnie wyrażonej zgody.

ART.. 47 Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia 

prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia 

oraz do decydowania o życiu osobistym.

Art.. 51 Nikt nie może być zobowiązany inaczej niż na 

podstawie ustawy do ujawnienia informacji 

dotyczących jego osoby. 

Konwencja o ochronie praw 

człowieka 

Ratyfikowana 19.01.1993
Art.. 8 Każdy ma prawo do 

poszanowania swojego życia 
prywatnego i rodzinnego, swojego 
mieszkania i swojej korespondencji.

Ustawa o ochronie danych 

osobowych

29.08.1997 r.
Art.. 7 pkt. 5 Każda osoba powinna wyrazić 

zgodę na przetwarzanie swoich danych 

osobowych, zgoda nie może być 

domniemana lub dorozumiana z 

oświadczenia woli o innej treści.

Art.. 24 pkt. 1.2 poinformowanie osoby o celu 

zbierania danych oraz o przewidywanych 

odbiorcach lub kategoriach odbiorców

Art.. 24.pkt. 1.3 obowiązek poinformowania o 

prawie wglądu do swoich danych i ich 

poprawiania

Ustawa o ochronie danych 

osobowych

Art.. 27 pkt. 1 Zabrania się 

przetwarzania danych ujawniających 
pochodzenie rasowe lub etniczne, 
poglądy polityczne, przekonania 
religijne lub filozoficzne, 
przynależność wyznaniową, partyjna 
lub związkową, jak również danych o 
stanie zdrowia, kodzie genetycznym, 
nałogach lub życiu seksualnym.

Ustawa o zawodzie 

psychologa

WYKONYWANIE ZAWODU:
Art.12  ust. 1 Podjecie usług następuje za 

zgoda osoby (klienta) lub grupy osób

Ust. 2 Zgoda nie jest wymagana w 

przypadkach określonych przez kodeks 

karny, kodeks postępowania karnego i 

ustawę o ochronie zdrowia psychicznego

Ust. 3 Zgoda nie jest wymagana w 

przypadku poborowych kierowanych do 

poszczególnych specjalności wojskowych 

oraz osoby ubiegające się o przyjęcie do 

zawodowej służby wojskowej   

Ustawa o zawodzie 

Art.. 13  ust. 1 Psycholog informuje 

klienta o celu postępowania, jego 
przebiegu, wynikach i sposobie ich 
udostępniania oraz powinien  uzyskać 
akceptację planowanych czynności.

Ust. 2 Jeśli wyniki służą nie tylko do 

informacji klienta to są chronione 
ustawą o ochronie danych osobowych

Ustawa o zawodzie

Art.. 14 
1. Psycholog ma obowiązek 

zachowania w tajemnicy informacji 

związanych z klientem, uzyskanych 

w związku z wykonywaniem zawodu

2. Obowiązek zachowania tajemnicy 

zawodowej nie może być 

ograniczony w czasie

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy:
1) Poważnie jest zagrożone zdrowie, życie 

klienta lub innych osób,

2) Tak stanowią ustawy 

Cechy zawodu zaufania 

publicznego

• 1. Obowiązek zachowywania 

tajemnicy zawodowej

• 2. Kierowanie się zasadami etyki i 

deontologii zawodowej

• 3. Posiadanie wykształcenia 

specjalistycznego

• 4. Utworzenie samorządu jako formy 

organizacyjnej dbającej o standardy 

wykonywania zawodu