Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia i organizacja

robót budowlanych

„Proces inwestycyjny”

prof. dr hab.

inż.

Włodzimierz
Martinek

dr inż. Paweł Nowak

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ogólny model struktury budownictwa (wg prof. Kazimierza

Cieszyńskiego)

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 proces inwestycyjno-budowlany, czyli zespół
elementów
umożliwiający, po sprecyzowaniu potrzeby,
materializację
obiektu budowlanego zaspakającego tę potrzebę,

 proces produkcyjny, czyli część procesu
inwestycyjno-budowlanego przeznaczoną do
materializacji
projektów określonych w procesie
inwestycyjnym,

 proces wznoszenia (realizacji budowy), czyli
część procesu
produkcyjnego realizowanego na wznoszonym
obiekcie
lub bezpośrednio przy nim.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Charakterystyka elementów struktury
budownictwa

SYSTEM - zbiór elementów wraz z relacjami
zachodzącymi pomiędzy nimi
 
System techniczny to obiekt budowlany lub
inżynierski, charakteryzujący się:

 określonym zespołem cech i właściwości
(geometrycznych,
fizykochemicznych, mechanicznych,
użytkowych,
estetycznych i innych),
 spełnieniem określonych wymagań
ergonomicznych,
ekologicznych, historyczno-kulturowych i
innych jego
użytkowników,

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zapewnieniem odpowiednich warunków
bezpieczeństwa
i trwałości jego struktury technicznej,
 stworzeniem warunków do właściwego
użytkowania,
utrzymania i remontów oraz organizacji
administrowania
obiektem, zgodnie z życzeniami właściciela.

System

produkcyjny

to

zespół

ujmujący

działalność

wszelkiego

rodzaju

podmiotów

gospodarczych, świadczących usługi produkcyjne
(realizacyjne i pomocnicze), niezbędne do powstania
i eksploatacji systemów technicznych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Proces

produkcyjny

to

zespół

działań,

realizowanych w ramach systemu produkcyjnego,
obejmujących między innymi działania techniczne
(przetwarzania,

transportu,

kontroli

magazynowania i utrzymania), mających na
celu

wytworzenie

określonego

asortymentu

materiałów

innych

elementów

budowlanych,

potrzebnych do wznoszenia (realizacji) systemów
technicznych.
Działania te muszą uwzględnić:

 przyjęte procedury technologiczne,
 założony model organizacji,
 ustalone kryteria ekonomiczne.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Proces

inwestycyjno-budowlany

to

zespół

różnorodnych

procesów

realizowanych

przez

systemy produkcyjne, mający na celu
przygotowanie

systemu

technicznego

do

eksploatacji przez inwestora, czyli podmiotu
gospodarczego. Proces inwestycyjno-budowlany
mieści w sobie procesy badawczo studialne,
decyzyjne projektowania negocjacji, produkcji,
wznoszenia, nadzoru itp., realizowanych przez
podmioty gospodarcze na zlecenie inwestora.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Działania zachodzące w procesie inwestycyjno-
budowlanym

są

kierowane

przez

służby

inwestycyjne inwestora (lub
upoważnionych przez niego podmiotów) i na ogół
muszą zapewnić:

 wykorzystanie określonych zasobów
materialno-finansowych,
 uwzględnienie warunków wyznaczonej
nieruchomości,
 zgodność z podjętymi uprzednio decyzjami o
rodzaju
i sposobie inwestowania,
 spełnienie założeń organizacji i współdziałania
uczestników zamierzenia.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Proces

wznoszenia

(realizacji

budowy)

to

wydzielona

część

procesu

inwestycyjno-

budowlanego

obejmująca

zespół

działań

technicznych

(realizacyjno

montażowych,

transportowych, kontrolnych, magazynowania i
utrzymania), wykonywanych na
realizowanym obiekcie, przez kwalifikowaną siłę
roboczą z wykorzystaniem dysponowanych
środków technicznych.
Działania te muszą być zgodne z:

 przyjętymi procedurami technologicznymi,
 ustalonym modelem organizacji budowy,
 określonymi kryteriami ekonomicznymi.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Specyficzne właściwości produkcji budowlanej
to:

 zmienność miejsca wytwarzania produktu i
konieczność
trwałego łączenia budowli z gruntem;
Produkcja odbywa się
przeto na prowizorycznie urządzonym placu
budowy.
Stacjonarny charakter budownictwa wynika
również z jego
wymiarów i masy. Powoduje to, że front robót
jest ruchomy.
Brygady robocze i sprzęt przemieszczają się
kolejno
po częściach (działkach roboczych)
wznoszonego obiektu,
 jednorazowość i niepowtarzalność każdego
obiektu zarówno
jego własnych cech jak również warunków i
charakteru
każdej kolejnej realizacji (Lansowane przed
laty typowe
budowle, głównie budynki, stworzyły bardzo
nieefektowne
środowisko i trzeba było od nich odstąpić),

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zależność od wpływów atmosferycznych, która
wynika
z prowizoryczności urządzeń placu budowy,
 konieczność każdorazowego zagospodarowania
placu
budowy i wznoszenia przyobiektowych
urządzeń
dla każdego realizowanego obiektu lub budowy.
Jako konsekwencja zmienności miejsca
wytwarzania.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Proces inwestycyjny
Inwestycjami określa się nakłady gospodarcze
dokonywane w celu stworzenia lub
powiększenia środków trwałych i mających na celu
lepsze zaspokojenie potrzeb społecznych.

W budownictwie inwestycją jest tworzenie lub
zakup nowych oraz rekonstrukcja i odbudowa
istniejących obiektów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inwestycją jest:

 budowa, rozbudowa, przebudowa budowli,
 nabycie przedmiotów należących do
wyposażenia
technicznego budowli,
 instalacja urządzeń elektroenergetycznych,
wentylacyjnych itp.
 nabywanie środków transportu,
 założenie sadu, zalesienie działki,
przeprowadzenie
melioracji gruntu.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ze względu na przeznaczenie rozróżnia się
inwestycje produkcyjne i nieprodukcyjne.

Ze względu na rolę inwestycji w procesie
reprodukcji rozróżnia się inwestycje rozwojowe i
odtworzeniowe.

Inwestycje produkcyjne obejmują nakłady na
stworzenie lub powiększanie środków
trwałych do produkcji dóbr lub usług materialnych
dają one konkretny efekt gospodarczy, mierzony
w tonach, sztukach, m

2

, m

3

na jednostkę czasu

(godz., miesiąc, rok).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inwestycjami nieprodukcyjnymi są nakłady
ponoszone na tworzenie środków
konsumpcji długotrwałej (budynki mieszkalne,
urządzenia komunalne itp.) oraz na rozszerzenie
usług nie materialnych (urządzenia socjalno-
kulturalne, zdrowotne, oświatowe itp.).

Inwestycje nieprodukcyjne dają określone efekty
użytkowe.

 

Inwestycje rozwojowe zwiększają dotychczasową
zdolność produkcyjną lub usługową istniejącej bazy
technicznej.

Inwestycje odtworzeniowe - wyrównują ubytki w
zużytych obiektach majątku trwałego, a tym samym
utrzymują zdolność produkcyjną lub usługową
majątku trwałego na dotychczasowym poziomie.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Wszystkie czynności związane z realizacja inwestycji nazywamy
procesem inwestycyjnym. Dzieli się on na dwa etapy:
przygotowania i realizacji.

Schemat procesu inwestycyjnego

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Uczestnikami procesu inwestycyjnego
są:



inwestor,



biuro projektowe (lub inna jednostka

projektująca),



przedsiębiorstwa budowlane,



dostawcy.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inwestorem nazywamy jednostkę organizacyjną
dysponującą środkami finansowymi na realizację
inwestycji.
W zakres obowiązków inwestora wchodzi:

 opracowanie danych wyjściowych do projektowania,

 zlecenie opracowania dokumentacji technicznej
zamierzonego
przedsięwzięcia inwestycyjnego i załatwienie wszystkich
formalności
związanych z jej zatwierdzeniem,

 zapewnienie finansowania budowy,

 powierzenie wykonania budowy przedsiębiorstwu lub
zorganizowanie
własnego wykonawstwa,

 dostarczenie wykonawcy dokumentacji technicznej,

 przekazanie wykonawcy placu budowy,

 nadzorowanie prowadzonych robót i ich odbieranie
częściowe
oraz przeprowadzenie odbioru gotowej budowli,

 dostarczenie urządzeń wyposażenia technologicznego
budowli.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inspektor nadzoru na etapie przygotowania
inwestycji powinien:

 zapoznać się z dokumentacją projektowo-kosztorysową
i technologiczno-organizacyjną przedsięwzięcia
inwestycyjnego,
a w szczególności najbliższego zadania; W przypadku
stwierdzenia
nieprawidłowości lub usterek obowiązany jest
powiadomić
o tym inwestora,

 zapoznać się z umową na wykonanie robót, ewentualnie
konsultować
ją przed zawarciem z wykonawcą,

 zaznajomić się z planami finansowymi budowy i
sprawdzić czy jest
on zgodny z dokumentacją organizacyjną,

 rozeznać teren budowy, rozpoznać stan prawny,
istniejące przeszkody
i ewentualne kolizje pomiędzy istniejącymi urządzeniami
i wznoszoną
budowlą,

 przekazać w imieniu inwestora teren budowy
wykonawcy,

 uzgodnić z wykonawcą projekty technologiczno-
organizacyjne budowy,
a w szczególności plan zagospodarowania budowy,

 sprawdzić prawidłowość wytyczenia poszczególnych
budowli.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W czasie realizacji budowli inspektor jest
zobowiązany:

 sprawdzać zgodność wykonywanych robót z projektem,
harmonogramem robót i warunkami technicznymi
wykonania,

 kontrolować zgodność wykonywanych robót z
zezwoleniem na budowę
i zasadami bhp,

 rozstrzygać samemu lub przy pomocy rzeczoznawców
sprawy
techniczne wynikłe w trakcie wykonywania robót,

 kontrolować obmiary robót,

 przygotowywać decyzje inwestora w sprawach robót
dodatkowych,

 brać udział w komisjach odbioru robót,

 dokonywać odbiorów częściowych i sprawdzać rachunki
wykonawców.

Przy

odbiorze

końcowym

inspektor

nadzoru

przygotowuje dokumentację budowy i bierze udział w
pracach komisji odbioru, jako strona rozliczona na
równi z wykonawcą robót. Po zakończeniu odbioru
dopilnowuje usuwanie usterek stwierdzonych przez
komisję odbioru.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Biura projektowe
Prace projektowe w cyklu inwestycyjnym wykonują
w Polsce biura projektów lub pracownie
projektowe.

Te

ostatnie

działają

przy

przedsiębiorstwach wykonawczych, jednostkach
administracji terenowej lub różnego rodzaju spółki.
Biura projektowe bywają na ogół wyspecjalizowane
w projektowaniu określonego typu obiektów (np.
budownictwa

ogólnego,

przemysłowego,

komunikacyjnego itp.).
Działalność

biura

projektowego

obejmuje

opracowanie:

 założeń techniczno-ekonomicznych inwestycji,

 projektów technicznych (inwestycyjnych,
remontowych,
adaptacyjnych lub modernizacyjnych),

 sprawowanie nadzoru autorskiego podczas
realizacji własnych
projektów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Przedsiębiorstwo budowlano-montażowe

Przedsiębiorstwa

budowlano-montażowe

są

podstawowymi

jednostkami

wykonawstwa

inwestycyjnego. Prowadzą one roboty budowlane
łącznie

z

wyposażeniem

instalacyjnym

oraz

montażem urządzeń technologicznych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Dostawcy

Istotną funkcją w realizacji inwestycji, szczególnie
przemysłowych jest zapewnienie terminowego
spływu

wyposażenia.

Budowy

wymagają

zaopatrzenia w materiały budowlane, wyroby
budowlane oraz urządzenia i wyposażenie, bez
którego nie jest możliwa eksploatacja wznoszonej
budowli.

Zaopatrzenie budowy we wbudowywane materiały,
elementy

i

wyroby

budowlane

organizują

przedsiębiorstwa wykonawcze. Natomiast maszyny i
sprzęt ruchomy i specjalny obowiązany jest
przeważnie dostarczyć inwestor. Funkcję tę
powierza

on

dostawcy,

a

przy

bardziej

zróżnicowanym wyposażeniu powołuje generalnego
dostawcę, który organizuje całość dostaw.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W zasadzie dostawcy przekazują wyposażenie
generalnemu

wykonawcy

lub

generalnemu

realizatorowi

inwestycji,

do

których

należy

magazynowanie

dostaw

na

placu

budowy,

koordynacja, instalowanie wyposażenia i rozruch. W
niektórych krajach istnieją instytucje generalnego
dostawcy działających niezależnie od
generalnego wykonawcy.
Do zadań dostawcy należy złożenie odpowiednich
zamówień w terminach wymaganych przez
wytwórców, tak by wyposażenie mogło przyjść na
budowę zgodnie z wymaganym harmonogramem
budowy.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Systemy wykonywania inwestycji

Generalny

wykonawca

jest

to

na

ogół

przedsiębiorstwo ogólnobudowlane uczestniczące w
realizacji inwestycji i zazwyczaj
prowadzące największą ilość robót. Inwestor
zawiera z generalnym wykonawcą umowę, w
wyniku której generalny wykonawca staje się
odpowiedzialny za całość robót wykonywanych
przez wszystkie przedsiębiorstwa na danym placu
budowy. Część robót wykonuje sam czyli “własnymi
siłami”, a resztę podzleca innym
przedsiębiorstwom zwanymi podwykonawcami.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Podstawowe obowiązki generalnego wykonawcy
polegają na:

 współudziale w uzgodnieniu dokumentacji
technicznej,
 nabyciu przedmiotów należących do
wyposażenia
technicznego budowli,
 montażu maszyn i urządzeń,
 rozruchu urządzeń i przekazaniu ich
inwestorowi
do eksploatacji.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W stosunku do podwykonawców generalny
wykonawca:

 dostarcza w odpowiednim czasie odpowiedniej
dokumentacji technicznej,
 organizuje i umożliwia odpłatnie użytkowanie
zaplecza
(produkcyjnego, socjalnego, usługowego
i administracyjnego) budowy,
 koordynuje i nadzoruje roboty
podwykonawców,
 ustala kolejność i terminy wykonania
poszczególnych robót,
 rozlicza podwykonawców i reguluje ich
należności.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Generalny realizator inwestycji w stosunku do
generalnego wykonawcy ma powiększony zakres
obowiązków o pewne uprawnienia inwestora.

Do

generalnego

realizatora

inwestycji

poza

uprawnieniami posiadanymi przez generalnego
wykonawcę należą:

 uzyskanie i dostarczenie wykonawcom
projektu
technicznego,
 uzyskanie pozwolenia na budowę,
 dostarczenie na budowę maszyn, urządzeń,
narzędzi
i niezbędnego inwentarza,
 uzyskanie zezwolenia na użytkowanie
inwestycji.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Organizacja procesu inwestycyjnego

Czas

trwania

procesu

inwestycyjnego

jest

uzależniony od wielu czynników takich jak:

 wielkość inwestycji,
 rodzaj inwestycji,
 warunki prowadzenia inwestycji.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Tradycyjny sposób prowadzenia inwestycji

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Przykładowy zakres kompetencji zespołu zarządzającego projektem

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Nazwa i adres urzędu

Opinia

Uzgodnie

nie

Decyzja

Zakład Energetyczny - przydział mocy

X

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.
- przydział gazu

X

Przedsiębiorstwo Wodne i Kanalizacyjne - opinia

X

Przedsiębiorstwo Geodezyjne - uzgodnienie

dokumentacji

X

Wydział Ochrony Środowiska Urzędu

Wojewódzkiego
- uzgodnienie do decyzji o warunkach zabudowy

X

Wydział Ochrony Środowiska Urzędu

Wojewódzkiego
- pozwolenie wodnoprawne na budowę urządzeń

X

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny -

opinia

X

Wydział Komunikacji Urzędu Wojewódzkiego -

uzgodnienie

X

Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej - opinia

X

Urząd Gminy - decyzja o warunkach zabudowy

X

Urząd Gminy - pozwolenie na budowę

X

Urzędy państwowe wydające opinie, uzgodnienia i decyzje