BUDŻET UNII
EUROPEJSKIEJ
Katowice 2008
Czym jest budżet Unii
Europejskiej?
Unia Europejska posiada własne
środki finansowe, umożliwiające
prowadzenie wspólnej polityki w
dziedzinach przewidzianych prawem
traktatowym oraz inne działania
integracyjne. Najważniejszy element
systemu finansowego UE stanowi
budżet ogólny, zatwierdzany przez
Radę oraz Parlament Europejski, a
zarządzany przez Komisję. Realizacja
budżetu podlega ścisłej kontroli.
Przed Polską stoi szansa
wykorzystania znacznych środków
finansowych pochodzących z budżetu
wspólnotowego.
Kiedy utworzono budżet
UE?
Pierwotnie każda ze Wspólnot Europejskich
miała swój odrębny budżet.
W 1967 r. w wyniku utworzenia wspólnych organów
naczelnych i zarządzających, połączono budżety EWG,
Euratomu oraz budżet administracyjny Europejskiej
Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), tworząc budżet ogólny.
Poza nim - do lipca 2002 r. - znajdował się budżet
operacyjny EWWiS, co wynikało z obowiązywania
postanowień
Traktatu Paryskiego z 1951 r.
W 1971r. Wprowadzono system środków własnych Wspólnot
składający się z ceł i opłat rolnych. Osiem lat później
wprowadzono kolejny składnik oparty na niewielkiej
części VAT-u.
Kolejnym etapem kształtowania budżetu Wspólnoty
było wprowadzenie w 1984 r. rabatu brytyjskiego,
czyli zwolnienia Wielkiej Brytanii z części wpłat do
wspólnej kasy.
Największą reformę budżetu w ostatnich latach
przeprowadzono w 1988 roku w ramach tzw.
Pakietu Delors’a. Wprowadzono wtedy limity
środków własnych, wieloletnie plany finansowe
(perspektywy finansowe) z limitami wydatków w
poszczególnych kategoriach i kolejny instrument
stanowiący źródło dochodu, czyli wpłaty narodowe
oparte o procent Dochodu Narodowego Brutto.
Czym jest perspektywa
finansowa?
Perspektywy finansowe są zawierane w ramach tzw.
porozumień międzyinstytucjonalnych, tj. uzgodnień pomiędzy
Radą UE, Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską,
które pomimo tego, że nie są prawnie wiążące, mają duże
znaczenie polityczne.
Pierwsze porozumienie międzyinstytucjonalne podpisano w
1988 r. Zawierało ono Perspektywę Finansową na lata 1988-
1992 (I Pakiet Delors'a). Kolejne porozumienie zostało
osiągnięte w 1993 r., wraz z nową perspektywą finansową
na lata 1993-1999 (II Pakiet Delors'a).
Podstawą ustalenia Perspektywy Finansowej na lata 2000-
2006 było przyjęcie w 1999 r. dokumentu Agenda 2000.
Zostały w nim zawarte propozycje reformy wspólnej polityki
rolnej, zmian w finansowaniu rozwoju regionalnego, a także
zasady finansowania procesu rozszerzenia Unii o nowe kraje
członkowskie.
Głównym celem ustalania perspektyw finansowych jest
utrzymywanie dyscypliny wydatków budżetu. Wielkość
wydatków w budżetach rocznych musi uwzględniać
pułapy określone w perspektywie finansowej.
Priorytety polityczne UE są tu przekładane na wielkości
budżetowe.
Ujęcie wieloletnie zwiększa stabilność budżetu, gdyż
beneficjenci są w stanie przewidzieć poziom tych
wydatków w kolejnych latach.
Dzięki ramom ustalonym w perspektywie finansowej
współpraca między instytucjami zaangażowanymi
każdego roku do przyjmowania budżetu układa się lepiej,
niż w czasach gdy perspektywa nie istniała.
perspektywa
środki
opis
ujęcie
memoriałowe
środki na
zobowiązania
(commitment
appropriations)
Zapewnienie
finansowania z
budżetu UE działań
podejmowanych w
ramach polityk
wspólnotowych po
spełnieniu
określonych
warunków.
ujęcie kasowe
środki na
płatności
Środki na płatności
są wypłacane
beneficjentom
(państwom
członkowskim)
poprzez transfery
bankowe.
Zasady, wg których konstruowany
jest budżet
zasada jedności – wszystkie dochody i wydatki Wspólnoty powinny
być ujęte w budżecie ogólnym, stanowiącym jednolity dokument;
zasada uniwersalizmu - dochody budżetowe nie powinny być
przypisywane do konkretnych wydatków;
zasada równowagi budżetowej - wykluczającej założenie z góry
istnienia deficytu budżetowego - jeśli takowy w ciągu roku
budżetowego się zdarzy, uchwalany jest budżet uzupełniający lub
korygujący;
zasada sporządzania budżetu na okres roku - przestrzeganie tej
zasady Wspólnota musi godzić z potrzebą planowania wieloletniego;
zasada specjalizacji wydatków - głoszącej, że każdy wydatek musi
mieć swoje określone przeznaczenie
Procedura uchwalania
budżetu
Uchwalanie corocznego budżetu UE jest procedurą
trwającą około roku. Składa się z kilku etapów:
I.
ETAP – realizowany jest w okresie od stycznia do kwietnia
roku poprzedzającego wejście budżetu w życie. Prace
Komisji Europejskiej nad jego wstępnym projektem.
II.
ETAP – na przełomie kwietnia i maja na posiedzeniu ACOR
(Komitetu Doradczego Rady ds. Zasobów Własnych)
ustalana jest podstawa środków własnych UE,
określających wielkość wpłat państw członkowskich do
kasy UE.
III.
ETAP – w maju Komisja Europejska prezentuje wstępny
projekt budżetu. Następnie inicjatywa budżetowa
przekazywana jest Radzie UE, która pracuje nad
dokumentem do lipca.
IV.
ETAP – w lipcu następuje tzw. pierwsze czytanie. Po
zatwierdzeniu przez Radę UE projekt przekazywany jest do
Parlamentu Europejskiego.
V.
ETAP – w drugiej połowie października Parlament uchwala
swoją
wersję dokumentu, która przesyłana jest do Rady.
Rozpoczyna się tzw. drugie czytanie budżetu, które do
połowy listopada odbywa
się w Radzie.
VI.
ETAP - po zapoznaniu się z poprawkami PE i wypracowaniu
swojego stanowiska, Rada przesyła poprawioną wersję
projektu budżetu z powrotem do PE.
VII.
ETAP – w połowie grudnia Parlament Europejski
zatwierdza
ostateczną wersję budżetu.
Finansowanie budżetu
Środki finansowe wpływają do budżetu UE ze składek
państw członkowskich, czyli tzw. środków własnych UE.
Źródła finansowania składek:
Na jakie cele wydawane są
środki z budżetu?
Trwały wzrost
Obejmuje on:
Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i
zatrudnienia –
wspieranie badań, szkolnictwa,
innowacyjności i mobilności
Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i
zatrudnienia – rozwijanie potencjału
gospodarczego w całej UE.
Zasoby naturalne i ich
ochrona
finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR)
finansowanie polityki rybołówstwa i ochrony środowiska
Obywatelstwo, wolność,
bezpieczeństwo i
sprawiedliwość
Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość –
finansowanie polityki migracyjnej oraz
bezpieczeństwa i sprawiedliwości
Obywatelstwo – środki m.in. na politykę kulturalną,
programy popularyzujące kulturę i sztukę
europejską oraz informowanie i dialog z
obywatelami UE
UE jako partner na arenie
międzynarodowej
Pomoc rozwojowa UE dla państw rozwijających się
Polityka sąsiedztwa
Pomoc przedakcesyjna
Wydatki na pomoc humanitarną
Administracja
Zapewnia środki na funkcjonowanie aparatu
administracji KE, Rady, Parlamentu i innych
instytucji UE, a także na świadczenia socjalne dla
unijnych urzędników.
Wyrównania
Czasowe wsparcie dla budżetów mniej zamożnych
państw członkowskich.
Perspektywa finansowa
2007-2013
Prace nad nową Perspektywą Finansową na lata 2007-2013
rozpoczęły się już w 2004 r. Punktem wyjścia było przyjęcie
przez Komisję Europejską komunikatu z dnia 10 lutego 2004 r.
Budowanie naszej wspólnej przyszłości - Wyzwania polityczne
i środki budżetowe w rozszerzonej Unii, zawierającego projekt
nowej Perspektywy Finansowej 2007-2013. Najpierw w
sprawie budżetu musiały porozumieć się rządy państw Unii,
które osiągnęły ostateczne porozumienie na szczycie Rady w
grudniu 2005 r. Potem jednak eurodeputowani, rozczarowani
zbyt niskim poziomem wydatków, zagrozili jego odrzuceniem.
Ostatecznie, po długich negocjacjach, dotyczących m.in.
procentu udziału unijnego budżetu w dochodzie narodowym
brutto Wspólnoty, projekt nowej Perspektywy Finansowej na
lata 2007-2013 został przyjęty 17 maja 2006 r. w ramach
Międzyinstytucjonalnego Porozumienia w sprawie dyscypliny
budżetowej i poprawy procedury budżetowej pomiędzy
Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją Europejską.
Budżet na lata 2007-2013
Środki na zobowiązania
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Ogółem
2007-2013
1. Trwały wzrost
54.405
56.736
59.197
61.144
63.601
66.640
69.678
431.401
1a
Konkurencyjność na rzecz
wzrostu i zatrudnienia
8.918
9.847
10.769
11.750
12.974
14.239
15.490
83.987
1b
Spójność na rzecz
wzrostu i zatrudnienia
45.487
46.889
48.428
49.394
50.627
52.401
54.188
347.414
2. Zarządzanie zasobami
naturalnymi i ich ochrona
58.351
58.800
59.252
59.726
60.191
60.663
61.142
418.125
w tym: wydatki związane
z rynkiem i płatności
bezpośrednie
45.759
46.217
46.679
47.146
47.617
48.093
48.574
330.085
3. Obywatelstwo,
wolność, bezpieczeństwo
i sprawiedliwość
1.273
1.362
1.523
1.693
1.889
2.105
2.376
12.221
3a
Wolność, bezpieczeństwo
i sprawiedliwość
637
747
872
1.025
1.206
1.406
1.661
7.554
3b
Obywatelstwo
636
615
651
668
683
699
715
4.667
4. UE jako partner
globalny
6.578
7.002
7.440
7.893
8.430
8.997
9.595
55.935
5. Administracja
7.039
7.380
7.699
8.008
8.334
8.670
9.095
56.225
6. Wyrównania
455
207
210
862
Środki na zobowiązania
ogółem (*)
128.091
131.487
135.321
138.464
142.445
147.075
151.886
974.769
Jako procent DNB
(dochodu narodowego
brutto) UE
1,07%
1,06%
1,04%
1,02%
1,01%
1,00%
1,00%
1,03%
Środki na płatności (**)
123.790
129.481
123.646
133.202
133.087
139.908
142.180
925.294
Jako procent DNB
1,04%
1,04%
0,95%
0.98%
0,94%
0,95%
0,93%
0.98%
Pułap środków własnych
jako procent DNB
1,24%
1,24%
1,24%
1,24%
1,24%
1,24%
1,24%
1,24%
Wynegocjowany budżet stanowi 1,05 proc. DNB Unii
Europejskiej. Jest to mniej niż proponowała Komisja
Europejska (1,14%), jednakże więcej niż postulowali
najwięksi płatnicy netto (kraje, które do unijnej kasy
więcej wpłacają, niż z niej wypłacają) - 1%. Dla Polski
porozumienie budżetowe przewiduje 89,6 mld euro
w ciągu siedmiu lat, co po opłaceniu naszych składek
do unijnej kasy oznacza netto około 60 mld euro.
Najwięcej, bo aż 59,7 mld euro Polska może
otrzymać w ramach funduszy strukturalnych i
spójności na rozwój najbiedniejszych regionów, walkę
z bezrobociem czy budowę infrastruktury. Ponadto z
unijnej kasy trafi ponad 24 mld euro do polskiego
rolnictwa (w tym na dopłaty bezpośrednie i rozwój
obszarów wiejskich), reszta na rozmaite programy
unijne, w tym edukacyjne (jak Erasmus) i naukowe
oraz na cele związane z polityką sprawiedliwości i
spraw wewnętrznych (jak ochrona granic i walka z
terroryzmem).
Budżet 2008
Po raz pierwszy w historii wydatki na
wzrost i zatrudnienie przewyższają
wydatki na zasoby naturalne, czyli m.in.
rolnictwo.
129,1 mld
€
Budżet UE na rok 2008
Środki na
zobowiązania
Środki na
płatności
Budżet 2009
Proponowany podział wydatków z budżetu
UE:
Dziękujemy!
Źródła:
Financial Programming and budget:
http://ec.europa.eu/budget/index_en.htm
Budżet Unii Europejskiej:
http://europa.eu/abc/budget/index_pl.htm
EUROPA – Działalność Unii Europejskiej – Budżet:
http://europa.eu/pol/financ/index_pl.htm
Dyrekcja Generalna ds. Budżetu:
http://ec.europa.eu/dgs/budget/index_pl.htm
UKIE: http://www.ukie.gov.pl/WWW/serce.nsf/DocByLocation?
OpenView&RestrictToCategory=Obszary%20tematyczne
%3EFinanse%20Unii%20Europejskiej
Zdjęcia:
Wikipedia: http://pl.wikipedia.org/wiki/
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej: http://www.ukie.gov.pl/
Portal EUROPA: http://europa.eu/index_pl.htm
Regionalne Centrum Informacji
Europejskiej
ul. Kościuszki 6
40-049 Katowice
www.rcie.katowice.pl
centrum@rcie.katowice.pl
centrum@viribus.alpha.pl
tel. 032 209 16 90