BUDŻET UNII 

EUROPEJSKIEJ

Katowice 2008

 

 

Czym jest budżet Unii 

Europejskiej?

Unia Europejska posiada własne 

środki finansowe, umożliwiające 

prowadzenie wspólnej polityki w 

dziedzinach przewidzianych prawem 

traktatowym oraz inne działania 

integracyjne. Najważniejszy element 

systemu finansowego UE stanowi 

budżet ogólny, zatwierdzany przez 

Radę oraz Parlament Europejski, a 

zarządzany przez Komisję. Realizacja 

budżetu podlega ścisłej kontroli. 

Przed Polską stoi szansa 

wykorzystania znacznych środków 

finansowych pochodzących z budżetu 

wspólnotowego. 

 

 

Kiedy utworzono budżet 

UE?

Pierwotnie każda ze Wspólnot Europejskich 

miała swój odrębny budżet. 

W 1967 r. w wyniku utworzenia wspólnych organów 

naczelnych i zarządzających, połączono budżety EWG, 

Euratomu oraz budżet administracyjny Europejskiej 

Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), tworząc budżet ogólny. 

Poza nim - do lipca 2002 r. - znajdował się budżet 

operacyjny EWWiS, co wynikało z obowiązywania 

postanowień 

Traktatu Paryskiego z 1951 r. 

W 1971r. Wprowadzono system środków własnych Wspólnot 

składający się z ceł i opłat rolnych. Osiem lat później 

wprowadzono kolejny składnik oparty na niewielkiej 

części VAT-u.

 

 

Kolejnym etapem kształtowania budżetu Wspólnoty 

było wprowadzenie w 1984 r. rabatu brytyjskiego, 

czyli zwolnienia Wielkiej Brytanii z części wpłat do 

wspólnej kasy.

Największą reformę budżetu w ostatnich latach 

przeprowadzono w 1988 roku w ramach tzw. 
Pakietu Delors’a. Wprowadzono wtedy limity 

środków własnych, wieloletnie plany finansowe 

(perspektywy finansowe) z limitami wydatków w 

poszczególnych kategoriach i kolejny instrument 

stanowiący źródło dochodu, czyli wpłaty narodowe 

oparte o procent Dochodu Narodowego Brutto.

 

 

Czym jest perspektywa 

finansowa?

Perspektywy finansowe są zawierane w ramach tzw. 

porozumień międzyinstytucjonalnych, tj. uzgodnień pomiędzy 

Radą UE, Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską, 

które pomimo tego, że nie są prawnie wiążące, mają duże 

znaczenie polityczne. 

Pierwsze porozumienie międzyinstytucjonalne podpisano w 

1988 r. Zawierało ono Perspektywę Finansową na lata 1988-

1992 (I Pakiet Delors'a). Kolejne porozumienie zostało 

osiągnięte w 1993 r., wraz z nową perspektywą finansową

na lata 1993-1999 (II Pakiet Delors'a).

Podstawą ustalenia Perspektywy Finansowej na lata 2000-

2006 było przyjęcie w 1999 r. dokumentu Agenda 2000. 

Zostały w nim zawarte propozycje reformy wspólnej polityki 

rolnej, zmian w finansowaniu rozwoju regionalnego, a także 

zasady finansowania procesu rozszerzenia Unii o nowe kraje 

członkowskie. 

 

 

Głównym celem ustalania perspektyw finansowych jest 

utrzymywanie dyscypliny wydatków budżetu. Wielkość 

wydatków w budżetach rocznych musi uwzględniać 

pułapy określone w perspektywie finansowej.

Priorytety polityczne UE są tu przekładane na wielkości 

budżetowe.

Ujęcie wieloletnie zwiększa stabilność budżetu, gdyż 

beneficjenci są w stanie przewidzieć poziom tych 

wydatków w kolejnych latach.

Dzięki ramom ustalonym w perspektywie finansowej  

współpraca między instytucjami zaangażowanymi 

każdego roku do przyjmowania budżetu układa się lepiej, 

niż w czasach gdy perspektywa nie istniała.

 

 

perspektywa

środki

opis

ujęcie 
memoriałowe

środki na 

zobowiązania 
(commitment 

appropriations)

Zapewnienie 

finansowania z 
budżetu UE działań 
podejmowanych w 
ramach polityk 

wspólnotowych po 
spełnieniu 
określonych 

warunków. 

ujęcie kasowe

środki na 

płatności

Środki na płatności 
są wypłacane 
beneficjentom 
(państwom 

członkowskim) 
poprzez transfery 
bankowe.

 

 

Zasady, wg których konstruowany 

jest budżet

 zasada jedności – wszystkie dochody  i wydatki Wspólnoty powinny 

być ujęte w budżecie ogólnym, stanowiącym jednolity dokument;

 zasada uniwersalizmu - dochody budżetowe nie powinny być 

przypisywane do konkretnych wydatków;

 zasada równowagi budżetowej - wykluczającej założenie z góry 

istnienia deficytu budżetowego - jeśli takowy w ciągu roku 

budżetowego się zdarzy, uchwalany jest budżet uzupełniający lub 

korygujący;

 zasada sporządzania budżetu na okres roku - przestrzeganie tej 

zasady Wspólnota musi godzić z potrzebą planowania wieloletniego;

 zasada specjalizacji wydatków - głoszącej, że każdy wydatek musi 

mieć swoje określone przeznaczenie

 

 

Procedura uchwalania 

budżetu

Uchwalanie corocznego budżetu UE jest procedurą 

trwającą około roku. Składa się z kilku etapów:

I.

ETAP – realizowany jest w okresie od stycznia do kwietnia 

roku poprzedzającego wejście budżetu w życie. Prace 

Komisji Europejskiej nad jego wstępnym projektem.

II.

ETAP – na przełomie kwietnia i maja na posiedzeniu ACOR 

(Komitetu Doradczego Rady ds. Zasobów Własnych) 

ustalana jest podstawa środków własnych UE, 

określających wielkość wpłat państw członkowskich do 

kasy UE.

III.

ETAP – w maju Komisja Europejska prezentuje wstępny 

projekt budżetu. Następnie inicjatywa budżetowa 

przekazywana jest Radzie UE, która pracuje nad 

dokumentem do lipca.

 

 

IV.  

ETAP – w lipcu następuje tzw. pierwsze czytanie. Po 

zatwierdzeniu przez Radę UE projekt przekazywany jest do 
Parlamentu Europejskiego. 

V. 

ETAP – w drugiej połowie października Parlament uchwala 

swoją 

wersję dokumentu, która przesyłana jest do Rady. 

Rozpoczyna się  tzw. drugie czytanie budżetu, które do 
połowy listopada odbywa 

się w Radzie. 

VI. 

ETAP - po zapoznaniu się z poprawkami PE i wypracowaniu 
swojego stanowiska, Rada przesyła poprawioną wersję 

projektu   budżetu z powrotem do PE.

VII. 

ETAP – w połowie grudnia Parlament Europejski 

zatwierdza 

ostateczną wersję budżetu.

 

 

Finansowanie budżetu

Środki finansowe wpływają do budżetu UE ze składek 
państw członkowskich, czyli tzw. środków własnych UE. 

Źródła finansowania składek:

 

 

Na jakie cele wydawane są 

środki z budżetu?

 

 

Trwały wzrost

 

Obejmuje on:

 

Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i 

zatrudnienia – 

wspieranie badań, szkolnictwa, 

innowacyjności i mobilności

 

 

Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i 
zatrudnienia – rozwijanie potencjału 
gospodarczego w całej UE.

 

 

Zasoby naturalne i ich 

ochrona

finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) 
finansowanie polityki rybołówstwa i ochrony środowiska

 

 

Obywatelstwo, wolność, 

bezpieczeństwo i 

sprawiedliwość

Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość – 
finansowanie polityki migracyjnej oraz 
bezpieczeństwa i sprawiedliwości

 

 

Obywatelstwo – środki m.in. na politykę kulturalną, 
programy popularyzujące kulturę i sztukę 
europejską oraz informowanie i dialog z 
obywatelami UE

 

 

UE jako partner na arenie 

międzynarodowej

Pomoc rozwojowa UE dla państw rozwijających się
Polityka sąsiedztwa
Pomoc przedakcesyjna
Wydatki na pomoc humanitarną

 

 

Administracja

Zapewnia środki na funkcjonowanie aparatu 
administracji KE, Rady, Parlamentu i innych 
instytucji UE, a także na świadczenia socjalne dla 
unijnych urzędników.

 

 

Wyrównania

Czasowe wsparcie dla budżetów mniej zamożnych 
państw członkowskich.

 

 

Perspektywa finansowa 

2007-2013

Prace nad nową Perspektywą Finansową na lata 2007-2013 

rozpoczęły się już w 2004 r. Punktem wyjścia było przyjęcie 

przez Komisję Europejską komunikatu z dnia 10 lutego 2004 r. 

 

Budowanie naszej wspólnej przyszłości - Wyzwania polityczne 

i środki budżetowe w rozszerzonej Unii, zawierającego projekt 

nowej Perspektywy Finansowej 2007-2013. Najpierw w 

sprawie budżetu musiały porozumieć się rządy państw Unii, 

które osiągnęły ostateczne porozumienie na szczycie Rady w 

grudniu 2005 r. Potem jednak eurodeputowani, rozczarowani 

zbyt niskim poziomem wydatków, zagrozili jego odrzuceniem. 

Ostatecznie, po długich negocjacjach, dotyczących m.in. 

procentu udziału unijnego budżetu w dochodzie narodowym 

brutto Wspólnoty, projekt nowej Perspektywy Finansowej na 

lata 2007-2013 został przyjęty 17 maja 2006 r. w ramach 

 

Międzyinstytucjonalnego Porozumienia w sprawie dyscypliny 

budżetowej i poprawy procedury budżetowej pomiędzy 

Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją Europejską. 

 

 

Budżet na lata 2007-2013

Środki na zobowiązania

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ogółem

2007-2013

1. Trwały wzrost

54.405

56.736

59.197

61.144

63.601

66.640

69.678

431.401

1a
Konkurencyjność na rzecz 
wzrostu i zatrudnienia

8.918

9.847

10.769

11.750

12.974

14.239

15.490

83.987

1b

Spójność na rzecz 
wzrostu i zatrudnienia 

45.487

46.889

48.428

49.394

50.627

52.401

54.188

347.414

2. Zarządzanie zasobami 
naturalnymi i ich ochrona

58.351

58.800

59.252

59.726

60.191

60.663

61.142

418.125

w tym: wydatki związane 

z rynkiem i płatności 
bezpośrednie

45.759

46.217

46.679

47.146

47.617

48.093

48.574

330.085

3. Obywatelstwo, 
wolność, bezpieczeństwo 

i sprawiedliwość

1.273

1.362

1.523

1.693

1.889

2.105

2.376

12.221

3a

Wolność, bezpieczeństwo 
i sprawiedliwość

637

747

872

1.025

1.206

1.406

1.661

7.554

3b
Obywatelstwo

636

615

651

668

683

699

715

4.667

4. UE jako partner 

globalny

6.578

7.002

7.440

7.893

8.430

8.997

9.595

55.935

5. Administracja

7.039

7.380

7.699

8.008

8.334

8.670

9.095

56.225

6. Wyrównania 

455

207

210

  

  

  

  

862

Środki na zobowiązania 

ogółem (*)

128.091

131.487

135.321

138.464

142.445

147.075

151.886

974.769

Jako procent DNB 

(dochodu narodowego 

brutto) UE

1,07%

1,06%

1,04%

1,02%

1,01%

1,00%

1,00%

1,03%

Środki na płatności (**)

123.790

129.481

123.646

133.202

133.087

139.908

142.180

925.294

Jako procent DNB

1,04%

1,04%

0,95%

0.98%

0,94%

0,95%

0,93%

0.98%

Pułap środków własnych 

jako procent DNB

1,24%

1,24%

1,24%

1,24%

1,24%

1,24%

1,24%

1,24%

 

 

Wynegocjowany budżet stanowi 1,05 proc. DNB Unii 

Europejskiej. Jest to mniej niż proponowała Komisja 

Europejska (1,14%), jednakże więcej niż postulowali 
najwięksi płatnicy netto (kraje, które do unijnej kasy 

więcej wpłacają, niż z niej wypłacają) - 1%. Dla Polski 

porozumienie budżetowe przewiduje 89,6 mld euro 

w ciągu siedmiu lat, co po opłaceniu naszych składek 

do unijnej kasy oznacza netto około 60 mld euro. 

Najwięcej, bo aż 59,7 mld euro Polska może 

otrzymać w ramach funduszy strukturalnych i 

spójności na rozwój najbiedniejszych regionów, walkę 

z bezrobociem czy budowę infrastruktury. Ponadto z 

unijnej kasy trafi ponad 24 mld euro do polskiego 

rolnictwa (w tym na dopłaty bezpośrednie i rozwój 

obszarów wiejskich), reszta na rozmaite programy 

unijne, w tym edukacyjne (jak Erasmus) i naukowe 

oraz na cele związane z polityką sprawiedliwości i 

spraw wewnętrznych (jak ochrona granic i walka z 

terroryzmem).

 

 

Budżet 2008

  Po raz pierwszy w historii wydatki na 

wzrost i zatrudnienie przewyższają 

wydatki na zasoby naturalne, czyli m.in. 

rolnictwo.

129,1 mld 
€ 

 

 

Budżet UE na rok 2008

Środki na 
zobowiązania

 

 

Środki na 
płatności

 

 

Budżet 2009

Proponowany podział wydatków z budżetu 
UE:

 

 

Dziękujemy!

 

 

Źródła:

Financial Programming and budget: 

http://ec.europa.eu/budget/index_en.htm
Budżet Unii Europejskiej:
http://europa.eu/abc/budget/index_pl.htm
EUROPA – Działalność Unii Europejskiej – Budżet: 

http://europa.eu/pol/financ/index_pl.htm
Dyrekcja Generalna ds. Budżetu:
http://ec.europa.eu/dgs/budget/index_pl.htm
UKIE: http://www.ukie.gov.pl/WWW/serce.nsf/DocByLocation?

OpenView&RestrictToCategory=Obszary%20tematyczne

%3EFinanse%20Unii%20Europejskiej

Zdjęcia:

 Wikipedia: http://pl.wikipedia.org/wiki/

 Urząd Komitetu Integracji Europejskiej: http://www.ukie.gov.pl/

 Portal EUROPA: http://europa.eu/index_pl.htm

 

 

Regionalne Centrum Informacji 
Europejskiej 
ul. Kościuszki 6
40-049 Katowice
www.rcie.katowice.pl
centrum@rcie.katowice.pl
centrum@viribus.alpha.pl
 tel. 032 209 16 90