REGIONY

FIZYCZNOGEOGRAFICZNE

POLSKI

Region fizycznogeograficzny

Region fizycznogeograficzny

– to umownie wydzielony względnie jednorodny

obszar odróżniający się od obszarów sąsiednich charakterystycznymi cechami
środowiska przyrodniczego.

Podział obszaru na regiony nazywamy

regionalizacją

. Można go przeprowadzić

następującymi sposobami:



Przez podział obszaru na mniejsze jednostki, wydzielone na podstawie
założonych celów,



Przez łączenie niewielkich jednostek w większe, względnie jednorodne, a
wyraźnie różniące się od poprzednich.



Regiony fizycznogeograficzne wydziela się na podstawie analizy kilku elementów
środowiska, z których największe znaczenie ma budowa geologiczna i rzeźba
terenu



Granice regionów to najczęściej strefy, w których stopniowo zanikają
charakterystyczne cechy jednego regionu, a pojawiają się cechy drugiego
regionu.



W Polskiej regionalizacji stosuje się opracowanie fizycznogeograficzne J.
Kondrackiego. Głównym jej założeniem było zróżnicowanie budowy
geologicznej i związanej z nią rzeźby terenu. Podział regionalny Polski nawiązuje
do podziału Europy i stanowi jego integralną część.

Jednostki podziału fizycznogeograficznego

Według uniwersalnej
klasyfikacji dziesiętnej
Międzynarodowej
Federacji
Dokumentacyjnej (FDI)
wyróżniono:



obszary

fizycznogeograficzne



podobszary



prowincje



podprowincje



makroregiony



mezoregiony



mikroregiony

Na terenie Polski wyróżniono:

1)

2 obszary fizycznogeograficzne

(Europa

Zachodnia, Europa Wschodnia),
2)

3 podobszary

(Pozaalpejska Europa Środkowa,

Karpaty, Podkarpacie i kotliny wewnętrzne, Niż
Wschodnioeuropejski),
3)

7 prowincji

(np.: Niż Środkowoeuropejski, Masyw

Czeski, Wyżyna Małopolska, Wyżyny Ukraińskie),
4)

18 podprowincji

(np.: Pobrzeża

Południowobałtyckie, Niziny Środkowopolskie,
Podkarpacie Północne, Polesie),
5)

56 makroregionów

(np.: Pobrzeże Szczecińskie,

Wał Trzebnicki, Wyżyna Śląska, Beskidy Zachodnie),
6)

318 mezoregionów

(np.: Mierzeja Wiślana,

Pojezierze Iławskie, Płaskowyż Nałęczowski, Gorce).

W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski zastosowano układ dziesiętny
zgodny z FDI. Jednostki regionalne oznaczono tak, że pierwsza cyfra oznacza
podobszar, druga-prowincję, trzecia- podprowincję, czwarta(po kropce)-
makroregion, piąta – mezoregion, np.
3 Pozaalpejska Europa Środkowa - podobszar
33 Masyw Czeski - prowincja
332 Sudety i Przedgórze Sudeckie - podprowincja
332.1 Przedgórze Sudeckie - makroregion
331.11 Wzgórza Strzegomskie - mezoregion

Polska-regiony

fizycznogeograficzne

Pozaalpejska Europa
Środkowa

Wyżyny Polskie
Masyw Czeski
Niziny
Środkowoeuropejs
kie

Granica pomiędzy
głównymi jednostkami
fizycznogeograficznym
i-obszarem Europy
Zachodniej i Europy
Wschodniej

Karpaty, Podkarpacie
i Nizina Panońska

Karpaty Zachodnie
z Podkarpaciem
Karpaty Wschodnie

Niż
Wschodnioeuropejski

Niziny
Wschodniobałtycko
- białoruskie

Wyżyny
Ukraińskie

Granice
państw

Granice
podobszarów

Granice prowincji
Granice
podprowincji

POBRZEŻA
POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE

Region Pobrzeży Południowobałtyckich

(313)

należy do megaregionu:

Pozaalpejska Europa Środkowa i

prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Rozciąga się szerokim na kilka - kilkunaście

kilometrów pasem wzdłuż południowych

wybrzeży Bałtyku. Biegnie od Wyspy Uznam

aż po Zalew Wiślany.
Nadmorskie krajobrazy tego pasa dzielą

się na: wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny,

i klifowy (nadmorskie urwiska). Poza

krajobrazami nadmorskimi region obejmuje

również, pocięte siecią pradolin, równiny

morenowe, położone poniżej 100 m n.p.m., z

nielicznymi wzgórzami.
Klimat kształtują masy napływające znad M.

Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Zimy są

łagodne, lata niezbyt upalne. Średnie roczne

sumy opadów wahają się od 600-700 mm.
Wśród gleb przewagę mają bielice, g.

bagienne i brunatne, jedynie na Żuławach

występują żyzne mady
W zbiorowiskach roślinnych dominują lasy

sosnowe oraz roślinność torfowiskowa i

bagienna.
Pobrzeża Południowobałtyckie zajmują w

granicach Polski 19 tys. km

2

i dzielą się na

trzy makroregiony: Pobrzeże Szczecińskie,

Pobrzeże Koszalińskie i Pobrzeże

Gdańskie.

POJEZIERZA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE

Pojezierza Południowobałtyckie (314-316)

– należy do

megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i

prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Pojezierza w północnej Polsce; rozciągają się od Pobrzeży

Południowobałtyckich na północy po Niziny Środkowopolskie na

południu, od Odry na zachodzie po Pasłękę na wschodzie;
Krajobraz młodoglacjalny z dużą liczbą jezior.
Do największych należą: Jeziorak, Gopło, Koronowskie,

Wdzydze, Charzykowskie.
Dominuje tu pagórkowata rzeźba wysoczyzn morenowych,

porozcinanych dolinami licznych rzek. Na południowych

krańcach regionu wyraźnie rysują się w rzeźbie urozmaicone

powierzchnie żwirowo-piaszczystych sandrów.
Na glinach morenowych powstały gleby brunatne, a na

piaskach sandrowych – bielice.
Równiny sandrowe i pola wydmowe porastają bory sosnowe.

Roślinność naturalna to bory mieszane i buczyny.
Najwyższymi wzniesieniami są wzgórza moreny czołowej:

Wieżyca (329 m n.p.m).
Klimat Pojezierzy Polskich, ze względu na znaczną rozciągłość

tej krainy z zachodu na wschód jest zróżnicowany. Na Pojezierzu

Wielkopolskim i Kaszubskim klimat posiada cechy morskie,
Pojezierza te zajmują 77 tys.km2, tj.25 % powierzchni Polski. W

obrębie podprowincji wydzielono makroregiony: Pojezierza

Zachodniopomorskie, Pojezierza Wschodniopomorskie,

Pojezierza Południowopomorskie , Dolina Dolnej Wisły,

Pojezierze Iławskie, Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie,

Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, Pojezierze

Wielkopolsko-Kujawskie, Pradolina Warciańsko-

Odrzańska, Pojezierze Leszczyńskie, Wzniesienia

Zielonogórskie

Jezioro Jeziorak

Wieżyca

NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE

Niziny Środkowopolskie (318)

należy do

megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji :Niż Środkowoeuropejski,
Rozciąga się między Pojezierzami Południowobałtyckimi
a Przedgórzem Sudeckim i Wyżynami Polskimi.
Region stanowi głównie system bezjeziornych równin
erozyjno-denudacyjnych o wysokościach 100-200
(maksymalnie 250) m n.p.m. Są to najczęściej
wzniesienia moren czołowych, przykładem jest Wał
Trzebnicki, ciągnący się ok. 200 km.
Przeważają gleby bielicowe, płowe i brunatne. Na
południe od Wrocławia i Sochaczewa występują czarne
ziemie, a w dolinach dużych rzek-mady.
W zachodniej części występuje klimat o cechach
oceanicznych, a we wschodniej - o cechach
kontynentalnych. Średnia roczna suma opadów jest
niewielka i wynosi 450-600 mm.
Największe kompleksy leśne to m.in: Bory Dolnośląskie,
Puszcza Kampinoska oraz Puszcza Białowieska
Niziny Środkowopolskie dzielą się na 8 makroregionów:
Nizina Południowowielkopolska , Obniżenie
Milicko-Głogowskie, Wał Trzebnicki, Nizina Śląska,
Nizina Północnomazowiecka, Nizina
Środkowomazowiecka, Wzniesienia
Południowomazowieckie, Nizina
Południowopodlaska

SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE

Sudety (332)

należy do megaregionu:

Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji

Masyw Czeski,
Sudety to góry o zróżnicowanej budowie

geologicznej. Można w nich wyróżnić m.in.

Prekambryjskie utwory krystaliczne, rozległe

intruzje granitowe wieku paleozoicznego czy

płytowo zalegające piaskowce kredowe i permskie

melafiry.
Rzeźba Sudetów jest bardzo urozmaicona.

Pasmo górskie zostało rozcięte dużymi kotlinami:

Kłodzką oraz Jeleniogórską.
Przedgórze Sudeckie jest obszarem równinnym

i falistym, urozmaiconym wzniesieniami

zbudowanymi ze starych skał krystalicznych:

granitów, gabra (Wzgórza Strzegomskie, Wzgórza

Strzelińskie, Masyw Ślęży).
W Sudetach występują gleby górskie; jedynie w

kotlinach i dolinach większych rzek powstały gleby

brunatne i mady.
Na Przedgórzu Sudeckim występują gleby lepsze niż

w Sudetach, głównie g. brunatne i płowe.
Roślinność w Sudetach tworzy wyraźne piętra. Ich

granice znajdują się znacznie niżej niż w Karpatach.
Duże powierzchnie porastają monokultury

świerkowe.
Klimat typowo górski - chłodny i wilgotny.
W obrębie tej prowincji wydzielono:
Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety

Wschodnie, Przedgórze Sudeckie, Przedgórze

Zachodniosudeckie

Sudety Środkowe - Wzgórza
Włodzickie, Góry Bardzkie, Góry
Sowie

Śnieżka – najwyższy szczyt 1602
m n.p.m

WYŻYNA ŚLĄSKO-KRAKOWSKA

Wyżyna Śląsko-Krakowska

(Zachodniomałopolska) (341)

należy do

megaregionu: Pozaalpejska Europa

Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie
Leży w północno-zachodniej części

Małopolski i zajmuje obszar 7.535 km².
Zbudowana jest z osadów paleozoicznych i

mezozoicznych; charakteryzuje ją

zróżnicowana budowa terenu. Wyżyna

obniża się ku północy a starsze formacje

geologiczne pokryte są miejscami osadami

plejstoceńskimi. Pod względem

ukształtowania powierzchni szczególnie

silnie jest urozmaicona wschodnia część

wyżyny – Wyżyna Krakowsko –

Częstochowska o krajobrazie krasowym.
Gleby to najczęściej bielice, gleby płowe i

rędziny.
Klimat cechują stosunkowo duże opady

( 700-800 mm), średnia roczna temp

powietrza wynosi 10

o

C.

Ze względu na znaczne różnice w budowie

geologicznej wyróżniono 3 makroregiony:

Wyżynę Śląską, Wyżynę Woźnicko-

Wieluńską i Wyżynę Krakowsko -

Częstochowską

Wyżyna Krakowsko –
Częstochowska, ruiny zamku w
Ogrodzieńcu

Góra Św. Anny

WYŻYNA MAŁOPOLSKA

Wyżyna Małopolska (342)

należy do

megaregionu: Pozaalpejska Europa

Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie
Jest to region bardzo zróżnicowany pod

względem budowy geologicznej i rzeźby terenu.

Składa się z wyniesień i obniżeń zbudowanych ze

skał kredowych, jurajskich i trzeciorzędowych.

W części południowej znajdują się wapienie

będące efektem transgresji morskiej, na których

zalega znacznej miąższości warstwa lessowa.

Tutaj też zachodzą zjawiska krasowe. Północną

część pokrywają utwory czwartorzędowe (piaski

i gliny). Na całym obszarze dominują wysokości

200-300 m n.p.m., jedynie w obrębie Gór

Świętokrzyskich kulminacje przekraczają 600 m

(Pasmo Łysicy – 612 m).
Gleby są żyzne, głównie czarnoziemy, g.

brunatne i rędziny.
Naturalna roślinność została przekształcona

przez człowieka, obecnie dominują grądy i

dąbrowy,
Klimat Wyżyny Małopolskiej jest zróżnicowany,

nieco chłodniejszy i wilgotniejszy w obrębie Gór

Świętokrzyskich. Przy średniej rocznej

temperaturze regionu 7,5°C, Opady dochodzą do

800 mm w Górach Świętokrzyskich, spadając do

550 mm w Niecce Nidziańskiej.
Wyżyna Małopolska dzieli się na 3 makroregiony:

Wyżynę Przedborską, Wyżynę Kielecką i

Nieckę Nidziańską

Góry Świętokrzyskie – Wyżyna
Kielecka

Wyżyna Miechowska – Niecka
Nidziańska

WYŻYNA LUBELSKO - LWOWSKA

Wyżyna Lubelsko-Lwowska (343)-

należy do

megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji Wyżyny Polskie,
Wyżyna Lubelsko-Lwowska zajmuje 9,4 tys km2
(3% powierzchni Polski).
Jest niecką zbudowaną z warstw kredowych, ale
podniesioną przez metakarpackie ruchy tektoniczne
od 200 do prawie 400 m n.p.m. w części
południowo-wschodniej i obciętą uskokami ku
zapadlisku podkarpackiemu. Wyżyna jest pochylona
ku północy i rozczłonkowana erozyjnie na łagodne
garby. Ponadto cechą charakterystyczną wyżyny
jest występowanie płatów lessu.
Na lessie rozwinęły się czarnoziemy. Pozostałe
gleby to bielice, rędziny i g. brunatne,
Klimat ma cechy kontynentalne: opady ok. 600 mm
oraz znaczną roczną amplitudę temperatury
powietrza przekraczającą 22

o

C.

Wyżynę kiedyś porastały grądy, dąbrowy i bory
mieszane, obecnie bory sosnowe oraz kępy lasów
jodłowych i bukowych
Ze względu na ukształtowanie powierzchni
wyróżnia się dwa makroregiony: Wyżynę Lubelską
i Roztocze

Równina Bełżycka – Wyżyna
Lubelska

Roztocze

PÓŁNOCNE PODKARPACIE

Podkarpacie Północne (512)

należy do

megaregionu: Region Karpacki i Prowincji
Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i
Północnym,
Północne Podkarpacie zajmuje obszar o powierzchni 16
tys. km

2

(tj. 5% terytorium Polski). Jednostka ta

położona jest w środkowej części Polski, granicząc z
Karpatami Zachodnimi od strony południowej, a od
północy z Wyżynami Polskimi.
Jest zapadliskiem tektonicznym wypełnionym osadami
mioceńskimi. W plejstocenie obszar ten pokryty był
lądolodem, który pozostawił piaski, iły i gliny
morenowe. Karpackie dopływy Wisły rozcięły te osady
tworząc między dolinami płaskowyże. Na obszarach
pokrytych piaskami powstały wydmy śródlądowe.
Na Podkarpaciu dominują gleby bielicowe, brunatne i
płowe. U podnóża Karpat wystepują czarnoziemy, w
dolinach rzek wystepują mady.
Panuje tu łagodny klimat ze średnią temperaturą
powietrza w styczniu -4 stopnie i 19 stopni w lipcu oraz
opadami 600-800 mm. Z zachodu na wschód wzrasta
kontynentalizm klimatu. Kiedyś tereny te porastały
puszcze, dziś pozostałościami są: Puszcza:
Sandomierska, Niepołomicka i Solska;znaczną
powierzchnię zajmują łąki. Podprowincja dzieli się na 4
makroregiony: Kotlinę Ostrawską, Kotlinę
Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinę
Sandomierską.

Kotlina Sandomierska

Puszcza Sandomierska

ZEWNĘTRZE KARPATY ZACHODNIE

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513)

należy do

megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty
Zachodnie,
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie zajmują w granicach Polski
obszar o powierzchni 16 tys. km

2

(5 % terytorium kraju).

Położone są na zachodnim łuku Karpat, granicząc z Kotlinami
Podkarpackimi od północy, a Karpatami Wewnętrznymi od
południa
Region zbudowany jest z naprzemianległych łupków,
piaskowców i zlepieńców zwanych fliszem karpackim. Składa
się z pasma Pogórzy mających postać licznych, zaokrąglonych,
często spłaszczonych garbów oddzielonych głębokimi dolinami
rzek o wysokościach od 250 do 400 m n.p.m. oraz pasma
Beskidów o rzeźbie gór średnich oraz zaokrąglonych grzbietach
i wysokościach przekraczających na obszarze Beskidu
Żywieckiego 1500 m n.p.m. (Babia Góra – 1725 m i Pilsko –
1557 m).
Wyróżniamy tutaj od jednego do pięciu pięter krajobrazowych ze
średnią temperaturą roczną obniżającą się w raz z wysokością w
granicach od -2°C w rejonie Babiej Góry do +8°C na obszarze
Pogórzy. Roczna suma opadów wynosi od 800-1300 mm. W
części zachodniej występują znaczne wpływy oceanu, a we
wschodniej przewaga kontynentu, z czym związane są dłuższe
zimy.
Flora Karpat Zewnętrznych reprezentowana jest przez bory
mieszane i grądy, a w Beskidach przeważają bory świerkowe
W granicach Polski Zewnętrzne Karpaty Zachodnie dzielą się na
kilka makroregionów: Pogórze Zachodniobeskidzkie,
Beskidy Zachodnie, Pogórze Środkowobeskidzkie, Beskidy
Środkowe (inaczej Beskid Niski).

Barania Góra – Beskidy
Zachodnie

Beskidy Środkowe

CENTRALNE KARPATY ZACHODNIE

Centralne Karpaty Zachodnie (514-515)

należy do

megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty

Zachodnie,
Centralne Karpaty Zachodnie obejmują powierzchnię około

1,1 tys. km

2

co stanowi 0,3% terytorium kraju i 7% całego

obszaru położonego w znacznej części w granicach Słowacji.

Od strony północnej sąsiadują z różniącymi się od nich pod

względem budowy i wysokości n.p.m. Zewnętrznymi

Karpatami Zachodnimi.
Region składa się z łańcuchów górskich zbudowanych ze skał

magmowych i metamorficznych oraz zalegających na nich

pokrywach ze skał osadowych z przewagą wapieni, a także

oddzielających je kotlin pokrytych fliszem podhalańskim

(łupki ilaste wraz z piaskowcami i mułowcami)
Rzeźba terenu jest silnie urozmaicona. W Tatrach Wysokich

dominuje krajobraz wysokogórski a w Tatrach Zachodnich

rzeźba krasowa
Przez Centralne Karpaty Zachodnie przebiega europejski

dział wód oddzielający zlewisko Morza Bałtyckiego od

zlewiska Morza Czarnego.
Występują tutaj wyraźne piętra klimatyczne cechujące się

spadkiem temperatury i wzrostem ilości opadów wraz z

wysokością. Lata są ciepłe, a zimy chłodne.
Najintensywniejsze opady przypadają na miesiące letnie

(czerwiec i lipiec) – do 1500 mm w Tatrach. Powszechne jest

występowanie ciepłego i porywistego wiatru „halnego”

opadającego ze szczytów Tatr ku dolinom oraz „morza mgieł”

W Tatrach panuje najsurowszy klimat Polski.
Wystepują tu gleby górskie, rędziny i mady
Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego i Łańcucha

Tatrzańskiego.

Zakopane i Tatry

Rysy

WSCHODNIE PODKARPACIE



Wschodnie Podkarpacie (521)

należy do megaregionu: Region

Karpacki i Prowincji: Karpaty Wschodnie,



Wschodnie Podkarpacie to region prawie w całości położony na Ukrainie i
tylko mały fragment makroregionu Płaskowyżu Sańsko-Dniestrzańskiego
na południe od Przemyśla, o powierzchni niespełna 0,1 tys. km2, leży w
granicach Polski. Jest to część dorzecza Wiaru, prawego dopływu Sanu.



Jest to mały fragment całego regionu, położony nad dolnym Wiarem i
ograniczony od zachodu progiem Pogórza Przemyskiego. Prowincja ta
oddziela od siebie Kotlinę Sandomierską i Kotlinę Górnego Dniestru.
Powierzchnia tej wysoczyzny pokryta jest lessem. W plejstocenie, w okresie
zlodowacenia południowopolskiego, przelewały się tędy z zachodu na
wschód wody pochodzące z topniejącego lądolodu i spływające z Karpat,
których naturalny odpływ na północy został zatrzymany przez
zlodowacenie. Przez region ten przebiega bałtycko-czarnomorski dział
wodny. Północną granicę tego regionu stanowi dopływ Sanu – Wiszenia,
natomiast wschodnią dolina Wereszycy – dopływu Dniestru.



Region Wschodniego Podkarpacia jest krainą rolniczą, gęsto zaludnioną.

BESKIDY WSCHODNIE

Beskidy Wschodnie (522)

należą do

Megaregionu: Region Karpacki, Prowincji:

Karpaty Wschodnie i Podprowincjai Zewnętrzne

Karpaty Wschodnie,
Beskidy Wschodnie są przedłużeniem Zewnętrznych

Karpat Zachodnich i pierwszym członem

Zewnętrznych Karpat Wschodnich
Cechą tej części Karpat jest brak progu podgórskiego i

bezpośredni kontakt gór z Podkarpaciem Wschodnim,

zanurzanie się zewnętrznych fałdów fliszu pod osady

mioceńskie oraz objęcie ruchami fałdowymi osadów

neogeńskich. Budowa geologiczna ma swoje odbicie w

podziale Beskidów Wschodnich na dwa podłużne pasy

krajobrazowe: zewnętrzny, niższy, nazywany

Beskidami Lesistymi i wewnętrzny, wyższy, nazywany

Beskidami Połonińskimi.
W granicach Polski znajduje się część makroregionu

Beskidów Lesistych, w którego skład wchodzą

Bieszczady Zachodnie i Góry Sanocko-

Turczańskie. Łączna ich powierzchnia to 2,5 tys.

km2 (0,8% terytorium Polski)
Przeważają słabe gleby górskie.
Zaznacza się tu znaczny kontynentalizm klimatu. Lata

są krótsze jak w Karpatach Zachodnich a zimy dłuższe.
Wystepują piętra roślinne: podgórskie do 600 m n.p.m,

dolnoreglowe do 1200 m n.p.m, i bezleśne

subalpejskie (połoniny). Brakuje piętra

górnoreglowego z lasami świerkowymi i kosodrzewiny

Halicz

POBRZEŻA WSCHODNIOBAŁTYCKIE

Pobrzeża Wschodniobałtyckie (841)

należą do Megaregionu: Niż

Wschodnioeuropejski i Prowincji: Niż

Wschodniobałtycko-Białoruski,
Pobrzeża Wschodniobałtyckie rozciągają się

od Zatoki Gdańskiej po Zatokę Fińską. Na

terenie Polski region ten zajmuje obszar

około 2,7 tys. km2 (ok. 0,8% terytorium

kraju).
Dominuje tu krajobraz polodowcowy o

urozmaiconej rzeźbie,
Region ten w odróżnieniu od sąsiadujących z

nim od południa Pojezierzy Mazurskich jest

prawie zupełnie pozbawiona jezior i ma

dobrze rozwinięty system dolin.

Charakterystyczną cechą tego obszaru jest

również mała liczba moren czołowych.
Przeważają gleby bielicowe i brunatne,
Klimat jest kształtowany przez morskie masy

powietrza. Zimy trwają dłużej i są

mroźniejsze jak na Pobrzeżach

Południowobałtyckich,
Roślinność tworzą rzadkie bory mieszane,
W granicach Polski znajduje się tylko

południowa część Niziny Staropruskiej

Wzniesienia Górowskie

Równina Sępopolska-część Niziny
Staropruskiej

POJEZIERZA WSCHODNIOBAŁTYCKIE

Pojezierza Wschodniobałtyckie (842)

należą do

megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,

Region Pojezierza Wschodniobałtyckie jest przedłużeniem
Pobrzeży Południowobałyckich. Podobnie jak Pobrzeża
Wschodniobałtyckie jest zaliczony do Europy Wschodniej,
ze względu na położenie w obrębie odrębnej struktury
geologicznej jaką jest platforma wschodnioeuropejska i
odmienności klimatycznej i roślinnej.
Rysem charakterystycznym regionu jest rzeźba
młodoglacjalna ukształtowana w wyniku północnopolskiego
najmłodszego zlodowacenia w Polsce. Rzeźba terenu jest
pagórkowata, liczne są wielkopromienne pagóry morenowe
rozdzielone szerokimi obniżeniami często wypełnionymi
jeziorami. Typowe formy rzeźby to ciągi moren, którym
towarzyszą rozległe równiny sandrowe. Kulminacje
przekraczają 150-200 m n.p.m., a w kilku miejscach ponad
300 metrów (Szeska Góra – 309 m, Tatarska Góra – 301 m).
Przeważają gleby brunatne i płowe,
Region jest znacznie zalesiony, lasy mają charakter
wybitnie kontynentalny, a obecność roślin typowych dla
tundry świadczy o przewadze klimatu kontynentalnego.
Natomiast w zachodniej części podprowincji panuje klimat
oceaniczny ,

W granicach Polski znajdują się: Pojezierze Mazurskie
i południowo – zachodnia część Pojezierza
Litewskiego

Fragment Pojezierza
Mazurskiego

Szeskie Wzgórza

WYSOCZYZNY PODLASKO - BIAŁORUSKIE

Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie (843)

należą do megaregionu Niż

Wschodnioeuropejski i prowincji Niż

Wschodniobałtycko-Białoruski,
Wysoczyzny Podlasko - Białoruskie znajdują się w

zasięgu zlodowacenia warciańskiego i tworzą pas

od środkowego Bugu po okolice białoruskiego

Mińska. W części wschodniej pas wysoczyzn

przekracza 300m. Całą prowincję cechuje brak

jezior i występowanie rozległych, zabagnionych

obniżeń.
Kontynentalne cechy klimatu regionu

charakteryzują się długimi i mroźnymi zimami

oraz wysokimi temperaturami w okresie letnim.

Średnie sumy opadów w roku wahają się w

granicach 550 mm.
Na terytorium Polski znajduje się tylko jeden

makroregion, Nizina Północnopodlaska, który

zajmuje powierzchnię 16 tys. km

2

. We wschodniej

części krainę tą wyróżniają wysoczyzny o falistym

charakterze rzeźby przechodzące w ciąg

pagórków morenowych, kemów i ozów w części

zachodniej. Są porozcinane licznymi dolinami

rzecznymi.  Wysokości wysoczyzn dochodzą do

238 m n.p.m. we Wzgórzach Sokólskich.
Szczególną wartość przyrodniczą posiada

roślinność torfowo-bagienna zajmująca rozległą

strefę obszarów zabagnionych wzdłuż Biebrzy

oraz kompleks leśny Puszczy Białowieskiej.

Dolina Biebrzy

Puszcza Białowieska

POLESIE

Polesie (845)

należy do megaregionu

Niż Wschodnioeuropejski i prowincji
Niż Wschodniobałtycko-Białoruski,
Region ten charakteryzuje się pod
względem krajobrazowym równinnością,
małym nachyleniem powierzchni i
zabagnieniem. Polesie zaczyna się na
terytorium Polski i rozszerza się w
kierunku wschodnim, sięgając poza
Dniepr. Zachodnia część regionu
znajduje się w dorzeczu Bugu-Wisły.
Gleby reprezentowane są przez bielice,
gleby bagienne i mady,
Klimat cechuje suche i ciepłe lato oraz
długie i chłodne zimy,
Przeważają łąki powstałe na
zmeliorowanych terenach, roślinność
naturalną tworzą resztki borów
mieszanych i lasów liściastych typu
grądów
W granicach Polski znajdują się części
dwóch makroregionów: Polesia
Zachodniego i Polesia Wołyńskiego,
łącznej powierzchni 6,8 tys. km

2

(ok. 2%

terytorium Polski).

Poleski Park Narodowy

Polesie Zachodnie

WYŻYNA WOŁYŃSKO PODOLSKA

Wyżyna Wołyńsko-Podolska (851)

–

należy do Megaregionu: Niż
Wschodnioeuropejski i Prowincji:
Wyżyny Ukraińskie,
Wyżyna Wołyńska tworzy szeroki płaskowyż
okryty glinami, piaskami i lessami. U
podnóża krawędzi oddzielającej ją od
Wyżyny Podolskiej występują liczne
podmokłości i bagniska. Region ten ma
powierzchnię pagórkowatą o wysokościach
dochodzących do 409 m n.p.m., porozcinaną
licznymi dolinami rzek (Bug, Styr, Horyń,
Słucz) i wąwozami na garby i grzędy.
Klimat regionu jest umiarkowany ciepły,
pod wpływem klimatu kontynentalnego.
Suche i ciepłe lata oraz długie mroźne zimy,
Roślinność naturalną tworzą lasy liściaste
typu grądów oraz zbiorowiska roślinności
zielnej
W granicach Polski znajduje się tylko
niewielki fragment podprowincji – Wyżyny
Wołyńskiej

Kotlina Hrubieszowska

Grzęda Sokalska