Wykład 2

Psychoanalityczne teorie

rozwoju

Teoria rozwoju psychoseksualnego

Freuda

Freud zwrócił uwagę na znaczenie okresu

wczesnego dzieciństwa dla rozwoju człowieka.

Podstawowe założenie: już w najwcześniejszym

okresie życia ujawnia się libido (czyli popęd

seksualny).

W tym okresie kształtują się również 3

zasadnicze elementy osobowości:

• id – to komponent biologiczny osobowości

• ego – to komponent psychiczny

• superego – to komponent społeczny

Teoria rozwoju psychoseksualnego

Freuda – podstawowe założenia

Ogólny mechanizm rozwoju:

• Jednostka od samego początku odczuwa popędy

zlokalizowane w id. Id kieruje się zasadą

przyjemności – tzn. dąży do zaspokojenia popędów

• Ego – tworzy się, ponieważ zaspokojenie potrzeb

organizmu wymaga stosownych działań w

rzeczywistym świecie

• Popędy nie mogą być również zaspokajane w

sposób dowolny ponieważ normy społeczne

(kultura) narzucają pewne ograniczenia

Podsumowując: osobowość działa jako całość (a

nie odrębne części).

Teoria rozwoju psychoseksualnego

Freuda

Wg Freuda kilka pierwszych lat

życia(a dokładnie 5 pierwszych
lat) ma decydujące znaczenie dla
ukształtowania osobowości.
Podstawą wyodrębnienia faz
rozwojowych w pierwszych 5 latach
życia jest funkcjonowanie (jak pisze
Freud: „kateksja – czyli obłożenie
energią”) poszczególnych stref ciała

Etapy rozwoju

psychoseksualnego wg

Freuda

1. Okres pregenitalny (między 1 a 5 rokiem życia)

a) stadium oralne (0-1 r.ż) – podstawowa

aktywność ust i przełyku

b) stadium analne – (1 – 3 r.ż) trening czystości
c) stadium falliczne (edypalne) - (3 – 5 lat) –

identyfikacja płciowa

2. Faza latencji (6 – 12 r.ż) – „względny spokój”,

utajenie impulsów.

3. Stadium genitalne (od ok. 13-15 roku życia)

– dojrzewanie płciowe, wybór obiektu miłości,

uspołecznienie

Teoria rozwoju psychoseksualnego

Freuda – mechanizmy fiksacji i

regresji

• W niezaburzonym procesie rozwoju osobowość przechodzi

przez kilka stadiów, po czym osiąga dojrzałość.

• Przechodzenie na kolejny etap rozwoju wiąże się z pewną

frustracją i lękiem, a jeśli staną się one zbyt silne, to

normalny rozwój może zostać zahamowany, a dana osoba

może zatrzymać się na którymś z etapów rozwoju,

ponieważ uczynienie kolejnego kroku napawa ją lękiem.

Jest to mechanizm fiksacji. Przykład: nadmiernie

zależne dziecko, któremu lęk nie pozwala nauczyć się, jak

stać się niezależnym i przejść na kolejny poziom rozwoju.

• Zbliżonym typem mechanizmu obronnego jest regresja

(dana osoba, pod wpływem silnego stresu cofa się do

wcześniejszego stadium rozwoju). Regresja jest

najczęściej zdeterminowana przez wcześniejsze fiksacje

danej osoby.

Psychoanalityczna

koncepcja rozwoju Carla

Gustawa Junga

• Proces rozwoju psychicznego jednostki oznacza

ciąg zmian prowadzących do wewnętrznej

integracji struktur osobowości.

• Od momentu urodzenia do ok. 40 roku życia

trwa proces budowania struktur osobowości

– jednostka gromadzi doświadczenia, jest

skoncentrowana na aktywności na rzecz

rodziny i społeczeństwa

• Od 40 roku życia rozpoczyna się proces

integracji osobowości. Proces ten Jung określił

mianem indywiduacji. Na tym etapie

jednostka może skoncentrować się na swoim

indywidualnym rozwoju