Agresja wśród dzieci

prezentacja dla rodziców

Co to jest agresja?

• Agresja (łac. agressio – napad) jest

pierwotną pozytywną siłą życiową
zapewniającą organizmowi przetrwanie.
Jest naturalnym stanem organizmu, który
może podlegać różnym transformacjom.
Przez zachowanie agresywne rozumie się
zachowanie przeciw określonym osobom
lub rzeczom, przynoszące formę ataku,
czyli napaści fizycznej lub słownej.

Wśród form zachowań

agresywnych wyróżniamy:

W zakresie agresji słownej:

wyśmiewanie, kpiny,

złośliwe uwagi,

odtrącanie od zabawy,

używanie przykrych,

poniżających przezwisk,

przeklinanie,

grożenie , straszenie,

zachęcanie do agresji,

przezywanie innych

z użyciem wulgarnych
słów

obmawianie,

plotkowanie.

W zakresie agresji fizycznej:

poszturchiwanie,

podstawianie nogi,

niszczenie wytworów,

bicie, kopanie,

reakcje mimiczne:

wykrzywianie się,
przedrzeźnianie,

posługiwanie się w toku

agresji przedmiotami
martwymi, rzucanie,
uderzanie, kłucie.

Przyczyny agresji

W literaturze naukowej nie ma

zgodności na temat źródeł agresji.
Może być ona:

reakcją na frustrację,
zachowaniem wyuczonym

społecznie.

tendencją wrodzoną.

Agresja jako cecha

wrodzona

• Oznacza, że chodzi o instynktowną

skłonność do agresji, która poszukuje
ujścia.

• Jeżeli dziecko ma słaby system

nerwowy, to szybciej i mocniej
reaguje na nieprawidłowe sytuacje
środowiskowe.

Reakcja na frustrację

• Frustracja to przykry stan emocjonalny, gdy

jednostka usiłująca zaspokoić jakąś potrzebę, natrafia
na przeszkody nie do pokonania. Skutkiem sytuacji
frustracyjnej jest powstanie napięcia emocjonalnego,
występującego w formie gniewu, złości.

•

W szkole sytuacje wywołujące frustracje to m. in.
- „niesprawiedliwa” ocena
- presja czasowa
- obawa przed niepowodzeniem, duża ilość zadań
domowych, częste prace klasowe
- lęk przed naganą
- obawa przed złośliwymi uwagami
- obawa przed pogorszeniem się opinii i stosunków
z kolegami

Inne sytuacje wywołujące frustracje

u dzieci

•

Gdy dziecko jest stale upominane, krytykowane przez
rodziców czy rówieśników. Porównywane z innymi. Wówczas
zablokowana zostaje

potrzeba uznania społecznego

Dziecko czuje się „niekochane” i „niechciane”.

•

Ciągłe nakazy i zakazy ze strony dorosłych blokują

potrzebę

samodzielności

, powodują ograniczenia aktywności

dziecka. Wywołują złość, gniew, irytację, bunt.

•

Nieotrzymanie lub odebranie atrakcyjnej dla dziecka
rzeczy, zakaz oglądania TV, zakaz wychodzenia z domu
wywołują negatywne emocje, które mogą prowadzić do
agresji.

•

Sytuacja traumatyczna występująca nagle np. śmierć kogoś
bliskiego, ciężka choroba.

Agresja – zachowanie wyuczone

społecznie

• Dziecko obserwuje rozmaite zachowania w otoczeniu

i mimowolnie je naśladuje. Najczęściej negatywne
zachowania są przekazywane dzieciom przez:

- bohaterów bajek , filmów, książek,
- ulubionych piosenkarzy,
- grupę rówieśniczą,
- rodziców, rodzeństwo i innych krewnych.

Błędy popełniane przez rodziców mogą stanowić
przyczynę agresji ich dzieci:

• częste karanie,
• uleganie dziecku, niekonsekwencja,
• sprzeczność postaw ojca i matki.

Psychologiczny portret

agresora

Dzieci agresywne:

 dokuczają, wyśmiewają, ośmieszają, przezywają, robią

sobie żarty – bijąc, popychając kopiąc,

 mają potrzebę dominacji wobec innych, chcą ich sobie

podporządkować,

 łatwo popadają w gniew, są impulsywne, sfrustrowane,
 nie umieją radzić sobie z trudnościami, trudno jest im

stosować się do ogólnie przyjętych reguł,

 generalnie są nastawione „na nie”, przyjmują postawy

wrogie,

 są zadowolone z własnych zachowań, bez poczucia

wstydu i winy,

 mają łatwy kontakt z otoczeniem, umieją się wybronić w

trudnej sytuacji, maja na wszystko odpowiedź,

 są biegłe w udawaniu,
 dość wcześnie prezentują zachowania antyspołeczne np.

kradzież, wandalizm, picie alkoholu

Psychologiczny portret

ofiary

Są to najczęściej osoby z niską samooceną,
niepewne, ostrożne, wrażliwe dzieci, które:

 przezywane i wyśmiewane, ośmieszane, nie są

akceptowane; są z tego powodu nieszczęśliwe i
załamane,

 w desperacki sposób próbują zdobyć akceptację

agresorów, (np. kradną dla nich)

 strach, zamknięcie w sobie i negatywne

wyobrażenie o sobie powoduje, że nie są zdolne
do wyrażania swoich uczuć i dobrej komunikacji
z otoczeniem,

 są wyizolowane i samotne
 mają nieoczekiwane zmiany nastroju – irytacje i

nagłe wybuchy,

nagle nie lubią szkoły i unikają chodzenia do niej,

 spóźniają się , w szkole trzymają się blisko

nauczycieli i innych dorosłych,

 tracą zainteresowanie nauką i mają z nią kłopoty,
 sprawiają wrażenie niespokojnych i niepewnych

siebie,

 często skarżą się na bóle głowy, brzucha , nie

mają apetytu,

 mają siniaki, rany zadrapania, okaleczenia,

podarte ubrania, zniszczone rzeczy osobiste,
czego nie można wyjaśnić w racjonalny sposób, a
co oznacza, że powstały w wyniku fizycznych
napadów.

Jak postępować

z dziećmi

przejawiającymi

zachowania agresywne?

Stwórzmy spokojną nasyconą ciepłem i

życzliwością atmosferę emocjonalną w rodzinie.
Okazujmy dzieciom miłość
i zainteresowanie. Rozmawiajmy z nimi.

Ustalmy jasne reguły i zasady rządzące w rodzinie

i konsekwentnie ich przestrzegajmy.

Stosujmy z rozwagą kary, gdyż kara często nie

likwiduje zachowań agresywnych.

Organizujmy dzieciom aktywność ruchową

(sportową, zabawową), aby mogły w sposób
kontrolowany wyładować nadmiar drzemiącej w
nich energii.

Starajmy się być dla swoich dzieci pozytywnym

wzorem
do naśladowania.

Chrońmy dzieci przed szkodliwym wpływem

modeli agresywnego zachowania się.

Uczmy dzieci tolerancji i poszanowania drugiego

człowieka, gdyż są to wartości niezbędne do
poprawnego funkcjonowania
w społeczeństwie.

Dziecko

akceptowane

uczy się

kochać.

Dziecko otoczone

przyjaźnią uczy się

radości życia.

Dziecko

traktowane

uczciwie uczy się

prawdy

sprawiedliwości.

Dziecko zachęcane

uczy się

wiary w siebie.

Dziecko otoczone

wyrozumiałością

uczy się

cierpliwości.

Dziecko żyjące

w poczuciu

bezpieczeństwa uczy

się

ufności.

Dziecko

darzone uznaniem

uczy się,

że dobrze mieć

cel.

Dzieci uczą się

tego czego

doświadczają.

Dziecko żyjące

w strachu uczy się

lękliwości.

Dziecko

zawstydzone

uczy się

poczucia winy.

Dziecko

wyśmiewane uczy

się

nieśmiałości.

Dziecko otoczone

wrogością uczy się

agresji.

Nie psuj mnie, dając mi wszystko o co Cię poproszę.
Nie obawiaj się postępować wobec mnie twardo

i zdecydowanie.

Nie pozwól mi ukształtować złych nawyków.
Nie rób tak, abym czuł się mniejszym niż jestem.
Nie karć mnie w obecności innych.
Nie ochraniaj mnie przed konsekwencjami.
Nie rób tak, abym swoje pomyłki uważał za grzechy.
Nie dawaj mi pochopnych obietnic, bo czuję się

zawiedziony, gdy ich później nie dotrzymujesz

Poświęć mi trochę więcej swojego wolnego czasu.

List Twojego dziecka

„Daj dzieciom dobrą wolę, daj

wysiłkom ich pomoc, ich trudom
błogosławieństwo. Nie najłatwiejszą
prowadź ich drogą, ale
najpiękniejszą. A jako prośby mej
zadatek przyjmij jedyny klejnot;
smutek. Smutek i pracę”.

Fragment wiersza J. Korczaka pt. "Modlitwa wychowawcy"

LITERATURA:

1. Babich M. Jak współpracować
z rodzicami "trudnych" uczniów?
WSiP 2005.
2. Danielewska J. Agresja u
dzieci - szkoła porozumienia,
WSiP, 2004.
3. Sokołowska E. Jak postępować
z agresywnym

uczniem,

Fraszka Edukacyjna, 2007
4. Stein A. Kiedy dzieci są
agresywne. Poradnik dla
rodziców i wychowawców,
Jedność, Kielce 2003

Document Outline