Wykład II

Gruczoły dokrewne

14.04.21

2

Gruczoły dokrewne nie mają
przewodów wyprowadzających.
Ich wydzielina zwana hormonem
przedostaje się bezpośrednio do krwi

Biorą udział w regulacji
humoralnej ustroju
Współdziałają ściśle z układem
nerwowym w ramach regulacji
neurohumoralnej

14.04.21

3

Zależnie od listka
zarodkowego, z którego się
rozwijają dzielimy

Ektoderma- przysadka,
szyszynka, rdzeń nadnercza,
skupienie
tkanki„chromochłonnej”
Mezoderma- kora nadnerczy,
gruczoły płciowe
Endoderma- grasica, tarczyca,
przytarczyce, trzustka

14.04.21

4

Przysadka mózgowa

Jest częścią podwzgórza
Wielkość fasoli, waga 0,6-0,8 g
Leży w siodełku tureckim kości klinowej

Składa się z:

Płata przedniego, gruczołowego,

wydziela hormony TSH, ACTH, STH..
Płata tylnego wnikają do niego włókna

nerwowe z jąder podwzgórza. Z jąder

drogą tych włókien przechodzą hormony

oksytocyna i wazopresyna, które są

magazynowane w tylnym płacie

przysadki

14.04.21

5

14.04.21

6

Szyszynka

Jest częścią nadwzgórza
Waży 0,1-0,2 g
Wymiary 5x3x3 mm
Stwierdza się obecność piasku szyszynki

drobne kamienie z węglanu wapnia

szczególnie dużo w okresie pokwitania
Wydziela hormon melatoninę, który

zapobiega przedwczesnemu

dojrzewaniu oraz wpływa na czuwanie i

sen

14.04.21

7

Gruczoły nadnerczowe

Parzyste narządy
Leżą na górnych biegunach nerek
Mają kształt czapeczki frygijskiej
Masa 10-18 g, wymiary 5x3x1cm

Nadnercza dzieli się na
Korę nadnercza, która wydziela

Glikokortykoidy
Mineralokortykoidy
Hormony płciowe: Androgeny

Rdzeń nadnercza, który wydziela

Adrenalinę
Noradrenalinę

czyli tzw aminy katecholowe działające

sympatykomimetycznie

14.04.21

8

Skupienia komórek
chromochłonnych

Są zbudowane z takich samych
komórek jak rdzeń nadnerczy
Wydzielają takie same hormony

Wyróżniamy

Ciałka przyaortowe
Kłębek szyjny
Kłębki aortowe

14.04.21

9

Gruczoł tarczowy

Nieparzysty narząd

położony u podstawy

szyi
Składa się z płata

prawego, płata lewego

węziny i w około 50%

płata piramidowego
Wielkość 5x3x2 cm
Masa 30-60 g
Miąższ składa się z

pęcherzyków

wypełnionych koloidem
Hormony tarczycy to

trójjodotyronina i

tyroksyna

14.04.21

10

14.04.21

11

14.04.21

12

GRUCZOŁY PRZYTARCZYCOWE

Położone są na tylnej powierzchni

płatów tarczycy

Wyróżniamy

 Gruczoł górny prawy i lewy

 Gruczoł dolny prawy i lewy
Mogą być gruczoły dodatkowe w

miąższu tarczycy i w śródpiersiu
Wielkość podobna do ziarna pszenicy
Masa 0,035 g
Wydzielają PARATHORMON

14.04.21

13

14.04.21

14

Część wewnątrzwydzielnicza trzustki

Wyspy trzustkowe (Langerhansa)
Liczba 200 tyś-1,8 mln
Masa 3g
Zidentyfikowano

Wyspy A –wydzielają glukagon
Wyspy B - wydzielają insulinę
Wyspy D - wydzielają

somatostatynę

14.04.21

15

BUDOWA TRZUSTKI

14.04.21

16

Grasica

ze względu na swoją czynność jest
zaliczana do układu chłonnego jak i do
dokrewnego

Położona w dolnej części szyi i w

śródpiersiu górnym tuż za mostkiem
Pełny rozwój w okresie pokwitania
Płat prawy i płat lewy
Masa 35 g
Wymiary 6x4x1 cm
Wydziela hormony TYMOZYNĘ i

TYMOPOETYNĘ wpływające na wzrost i

dojrzewanie płciowe

14.04.21

17

KONIEC!!!

POWODZENIA NA
EGZAMINIE

DO PRACY START