Etiologia zakażeń układu
moczowego
W warunkach prawidłowych drogi
moczowe są jałowe, za wyjątkiem
końcowego odcinka cewki moczowej,
w której bytują głównie:
Staphylococcus epidermidis,
maczugowce, pałeczki kwasu
mlekowego.
Pełnią one ważną rolę w zapobieganiu
kolonizacji przez bakterie
uropatogenne i rozwojowi zakażeń
układu moczowego.
Etiologia zakażeń układu
moczowego
Mocz jest bardzo dobrą pożywką dla bakterii
szczególnie:
E. coli
Staphylococcus saprophiticus
Proteus mirabilis
Klebsiella
Enterococcus
Pseudomonas (szczeg. u osób z długotrwale
utrzymywanym cewnikiem)
Chlamydie
Neisseria gonorrhoeae
Candida
Objawy zapalenia układu
moczowego:
Bolesne oddawanie moczu
Częstomocz
Nocne oddawanie moczu
Ból w okolicy nadłonowej
Uczucie parcia na mocz
Mimowolne oddawanie moczu
gorączka
Dreszcze
Nudności
Wymioty
Ból brzucha
Ból głowy
Leki stosowane w
zakażeniach pęcherza
moczowego:
Leki I rzutu:
Trimetoprim
Kotrimoksazol
Ciprofloksacyna, norfloksacyna,
profloksacyna
Leki stosowane w
zakażeniach pęcherza
moczowego:
Leki II rzutu:
Amoksycylina z kwasem
klawulanowym
Nitrofurantoina
Amoksycylina
Fosfomycyna
Leki stosowane w ostrym
odmiedniczkowym
zapaleniu nerek:
Leki I rzutu:
Chinolony
Leki II rzutu:
Kotrimoksazol
Amoksyclina z kwasem klawulanowym
Leki stosowane w leczeniu szpitalnym:
Chinolony
Amoniglikozydy
Cefalosporyny III generacji (ceftriakson)
Pochodne nitrofuranu
Pochodne nitrofuranu charakteryzują
się różną kinetyką. Są stosowane w
zakażeniach dróg moczowych,
przewodu pokarmowego i
zewnętrznie.
Pochodne nitrofuranu ulegają redukcji
wewnątrz komórki bakteryjnej w
wyniku czego powstają metabolity,
które uszkadzają nić DNA.
Nitrofurantoina
Działa na wiele drobnoustrojów
odpowiedzialnych za zakażenia
układu moczowego, zwłaszcza na
E. coli, na pałeczki Salmonella,
Shigella, Campylobacter.
Oporne są natomiast P. aeruginosa,
niektóre szczepy Klebsiella i
Proteus.
Farmakokinetyka
Po podaniu doustnym
nitrofurantoina wchłania się szybko
i prawie całkowicie.
Z powodu szybkiej eliminacji osiąga
bardzo małe stężenie w osoczu.
Skuteczne stężenie
przeciwbakteryjne osiąga tylko w
moczu.
Farmakokinetyka
Okres półtrwania nitrofurantoiny
wynosi około 20 minut.
Około 40% dawki wydala się przez
nerki.
W kwaśnym moczu znaczna część leku
jest wchłaniana zwrotnie, w moczu
zasadowym mniej nitrofurantoiny
ulega zwrotnemu wchłanianiu.
U chorych z niewydolnością nerek
może dochodzić do kumulacji leku!
Nitrofurantoina przechodzi wówczas do
OUN i do krwi płodu.
Objawy niepożądane
Najczęściej spotykanymi
objawami niepożądanymi są
nudności i wymioty.
Niekiedy pojawiają się alergiczne
reakcje skórne - wysypki, gorączka,
obrzęk naczyniowo-ruchowy i
środmiąższowe zapalenie płuc.
Objawy te ustępują po odstawieniu
leku
Objawy niepożądane
Brązowe zabarwienie moczu
Powoduje reakcję
disulfiramopodobną
Nie należy stosować u kobiet w
ciąży oraz w okresie karmienia
Nie stosować u noworodków
Furazydyna
Działanie podobne do
nitrofurantoiny – jednak jest od niej
silniejsza
Daje również mniej działań
niepożądanych
Furazolidon
Pochodna nitrofuranu stosowana w
zakażeniach przewodu
pokarmowego szczególnie
wywołanymi przez bakterie Gram
(-) – Enterobacteriacae,
Pseudomonas. Gram (+) –
Streptococcus pyogenes
Furazolidon
Furazolidon wchłania się słabo z
przewodu pokarmowego, jednak
ilości, które dostają się do krwi
mogą wywołać działania
niepożądane i barwić mocz.
Furazolidon
Furazolidon jest inhibitorem
monoaminooksydazy (MAO)
W czasie leczenia nie należy
stosować innych inhibitorów MAO
oraz pokarmów zawierających
tyraminę (piwo, sery fermentujące,
czerwone wino) oraz leków
sympatykomimetycznych
(pobudzających układ współczulny)
Nitrofural
Pochodna furanu do stosowania
zewnętrznego.
Działa na Staphylococcus aureus,
Streptococcus pyogenes, E. coli,
Salmonella, Shigella
Chinolony
Chinolony I generacji:
kw. nalidyksowy, kw. Pipemidynowy
Spektrum:
○
E. coli, Klebsiella, Enterobacter, Proteus, P. aeruginosa
Chinolony II generacji:
Ofloksacyna, ciprofloksacyna, pefloksacyna,
norfloksacyna
Spektrum:
○
jw. + Brucella, Legionella, Mycobacterium, Chlamydia,
Mycoplasma, Rickettsia, Staphylococcus,
Streptococcus, Haemophilus, Neisseria,
Enterbacteriacae
Chinolony
Chinolony III generacji:
Lewofloksacyna, mefloksacyna
Spektrum:
jw. + Gram (+) i Gram (–)
wytwarzające betalaktamazę oraz na
drobnoustroje beztlenowe
Działania
niepożądane
chinolonów:
Nudności
Wymioty
Bóle brzucha
Wysypki
Reakcje fotoalergiczne
Eozynofilia, trombocytopenia, anemia
Zaburzenia wzroku
Zaburzenia czucia
Działania
niepożądane
chinolonów:
Stany podniecenia, bezsenność
Psychozy, halucynacje
Drgawki
Zawroty głowy
Zapalenie ścięgien (szczeg.
Achillesa)
Wybroczyny, obrzęki
Uszkodzenie chrząstki wzrostowej!
Przeciwwskazania do
stosowania
chinolonów:
Ciąża
Okres karmienia piersią
U osób do 16 roku życia
U osób ze schorzeniami OUN (np.
padaczka)
W przypadku uczulenia na
chinolony