Wesz ludzka

Pediculus humanus

Występowanie



Pasożyt zewnętrzny,kosmopolityczny.
Jest ściśle związany z człowiekiem.



Owad z rzędu Pthiraptera.



Odróżnia się 2 odmiany:



- Pediculus humanus humanus (wesz
odzieżowa)



- Pediculus humanus capitis (wesz
głowowa)

Budowa



Ciało spłaszczone grzbietowo-brzusznie, nie

posiadają skrzydeł.



Barwa brunatno-biała.



Głowa węższa od tułowia.



Czułki krótkie 5-członowe.



Narząd gębowy kłująco-ssący, który składa się z

części ssącej i 2 sztylecików, które w stanie

spoczynku znajdują się w specjalnej pochewce,

pod gardzielą.



Słabo widoczne segmenty ciała.



Trzy pary krótkich odnóży zakończone mocnymi

ruchomymi pazurami dodatkowo posiadają

wyrostki na goleniach (narządy chwytne).

Budowa



Samica:3-4mm długości, ma rozdzielone
zakończenie odwłoka.



Samiec:mniejszy od samicy, ma ostro
zakończone prącie na końcu odwłoka.
Osobniki obu płci żywią się krwią w dzień i
w nocy

Wesz głowowa

Pediculus humanus humanus



Wesz głowowa zagnieżdża się we włosach głowy,

karku lub na plecach. Warunki do do rozwoju wszy

ludzkiej to duża wilgotność oraz temperatura 28 –

32*C. Długość życia wszy jest uzależniona od poziomu

wilgotności, temperatury i stopnia najedzenia. Wszy

żyją tylko na człowieku. Przyciągająco wpływa na nie

zapach potu ludzkiego. Skład potu, a szczególnie

zawarty w nim kwas mlekowy decydują o wyborze

żywiciela i o rozpoczęciu ssania krwi. Wszy głowowe

bytują najczęściej we włosach za uszami oraz w

okolicy potylicznej. Wszy rozprzestrzeniają się w

czasie kontaktu bezpośredniego oraz drogą pośrednią

gdy używane są, grzebienie i szczotki do włosów i

poprzez spanie w tym samym łóżku, w którym śpi

osoba zarażona. Wesz głowowa najczęściej występuje

u dzieci w okresie podstawówki, co wynika z niskim w

tym okresie poziomem higieny osobistej.

Pediculus humanus humanus



Grudki obrzękowe i bąble pokrzywkowe koloru niebieskiego

lub czerwonego w miejscu ukłucia.



Z ranek po ukłuciu sączy się płyn surowiczy mogący sklejać

włosy.



Świąd I pieczenie skóry.



Wtórne zakażenie bakteryjne przez zranienie skóry

powodowane drapaniem.



Pojawia się rumień na karku – wyprysk wszawiczy



Objawy alergiczne.



W bardzo zaniedbanych przpadkach tworzy sie tzw kołtun

(plica), w którym znajduje się siedlisko pasożytów.



Do zarażenia dochodzi przez kontakt z osobą zainfekowaną.

Wesz odzieżowa

Pediculis humanus capitis



Wszy odzieżowe są większe i jaśniejsze od

głowowych



Pasożytują na całym ciele osłoniętym przez ubranie.



Jaja wszy odzieżowej przyczepiają się do włókien

odzieży, przeważnie wzdłuż szwów bielizny i ubrań z

naturalnych tkanin. Rzadziej jaja przyczepiają się do

owłosionej części klatki piersiowej lub pach.



Wszawica odzieżowa występuje najczęściej wśród

żołnierzy, bezdomnych, więźniów.



W czasie ssania krwi wesz wprowadza wydzielinę z

gruczołów ślinowych, co powoduje zaczerwienienie

skóry i pojawienie się swędzących grudek na skórze.



Swędzenie i drapanie mogą powodować powtórne

zakażenia bakteryjne. Mogą pojawiać się niewielkie

blizny.

P.humanus capitis



Choroba wywołana wszą odzieżową

jest nazywana “chorobą

włóczęgów” lub “chorobą

wagabundy”.



Chorobę rozpoznać można po

powstałych przebarwieniach i

odbarwieniach oraz po

uczuciu swędzenia.



Wesz odzieżowa występuje

najczęściej w zimnych lub

umiarkowanych regionach,

wynika to z noszenia ciężkich

ubrań przez większą część roku.

Gnidy-jaja wszy

Schemat gnidy



A - Wieczko,



B - Otoczka,



C - Włos żywiciela



D – Nimfa
opuszczająca jajo

Cykl rozwojowy



W optymalnej temperaturze (28-30° C)
okres rozwojowy zarodka trwa ok.
tygodnia. Samica składa 7-10 jaj dziennie;
w ciągu życia do 300.



W rozwoju osobniczym wesz ma 3 stadia
nimfalne. Są one podobne do postaci
dorosłych i także żywią się krwią.



Cały cykl

pozazarodkowy

trwa ok. 16 dni.

Dur plamisty

epidemiczny



Wesz odzieżowa przenosi na człowieka
riketsje duru plamistego
epidemicznego(Rickettsia prowazekii).



Riketsie rozmnażają się w komórkach
epitelialnych jelita środkowego wszy, a
stamtąd przedostają się wraz z kałem owada
do rany na skórze lub na błonę śluzową



Do zakażenia może dojść także przez
rozgniecenie zainfekowanego owada na
skórze.

Dur powrotny



Wywołany przez krętki Borrelia recurrentis,
które wnikają do jamy ciała wszy i
namnażają się w hemolimfie.



Do zainfekowania dochodzi przez
rozgniecenie zainfekowanego owada na
zranionej skórze.

Wykrywanie



Wszy głowowej lub jej jaj poszukuje się na
włosach głowy, głównie za uszami.



Wszy odzieżowej poszukuje się w fałdach
ubrania i na szwach bielizny.

Zapobieganie



Częste sprawdzanie głowy dzieciom



Utrzymywanie czystości ciała i odzieży



Utrzymywanie czystości w hotelach

pracowniczych, szpitalach, internatach,

zakładach fryzjerskich.



Prasowanie gorącym żelaskiem I gotowanie

odzieży w wodzie z mydłem – zabija wszystkie

postacie pasożyta.



Na zainfekowaną odzież można stosować

preparaty pyliste lub w postaci płynu,

zawierające malation, karbaryl lub

permetrynę z piperobieniem



Włosy można płukać mieszankami ziołowymi

(Delacet, Artemisol)