ŻYWIENIE DIETETYCZNE

ŻYWIENIE DIETETYCZNE

W CHOROBACH

W CHOROBACH

METABOLICZNYCH

METABOLICZNYCH

ŻYWIENIE W CUKRZYCY DOROSŁYCH

ŻYWIENIE W CUKRZYCY DOROSŁYCH

Cukrzyca

Cukrzyca

należy do grupy chorób metabolicznych

należy do grupy chorób metabolicznych

charakteryzujących hiperglikemią, wynikającą z

charakteryzujących hiperglikemią, wynikającą z

defektu wydzielania i/lub działania insuliny.

defektu wydzielania i/lub działania insuliny.

Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z

Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z

uszkodzeniem i zaburzeniem czynnościowym oraz

uszkodzeniem i zaburzeniem czynnościowym oraz

niewydolnością różnych narządów, takich jak: narząd

niewydolnością różnych narządów, takich jak: narząd

wzroku, nerek, układu nerwowego, serca, naczyń

wzroku, nerek, układu nerwowego, serca, naczyń

krwionośnych.

krwionośnych.

Obecnie cukrzycę rozpoznaje się na podstawie

Obecnie cukrzycę rozpoznaje się na podstawie

badania glikemii na czczo w osoczu krwi żylnej, która

badania glikemii na czczo w osoczu krwi żylnej, która

wynosi 7 mmol/litr, co odpowiada 126 mg%.

wynosi 7 mmol/litr, co odpowiada 126 mg%.

Objawy cukrzycy:

Objawy cukrzycy:

•

•

podwyższone stężenie glukozy we krwi,

podwyższone stężenie glukozy we krwi,

•

•

występowanie glukozy w moczu,

występowanie glukozy w moczu,

•

•

wzmożone pragnienie,

wzmożone pragnienie,

•

•

zwiększone oddawanie moczu,

zwiększone oddawanie moczu,

•

•

zwiększony apetyt,

zwiększony apetyt,

•

•

ubytek masy ciała,

ubytek masy ciała,

•

•

osłabienie, zmęczenie,

osłabienie, zmęczenie,

•

•

świąd skóry, zmiany na skórze,

świąd skóry, zmiany na skórze,

•

•

gorsze gojenie się ran,

gorsze gojenie się ran,

•

•

zaburzenia widzenia,

zaburzenia widzenia,

•

•

dodatkowe choroby: przyzębica, świąd krocza,

dodatkowe choroby: przyzębica, świąd krocza,

grzybica.

grzybica.

Ostre powikłania cukrzycy:

Ostre powikłania cukrzycy:

•

•

hipoglikemia,

hipoglikemia,

•

•

hiperglikemia.

hiperglikemia.

Przewlekłe - późne powikłania cukrzycy:

Przewlekłe - późne powikłania cukrzycy:

•

•

uszkodzenie wzroku (retinopatia, zaćma, jaskra),

uszkodzenie wzroku (retinopatia, zaćma, jaskra),

•

•

uszkodzenie nerek (netropatia),

uszkodzenie nerek (netropatia),

•

•

miażdżyca tętnic,

miażdżyca tętnic,

•

•

zaburzenia w czynności układu sercowo-

zaburzenia w czynności układu sercowo-

naczyniowego, niedokrwienna choroba serca, zawał

naczyniowego, niedokrwienna choroba serca, zawał

mięśnia sercowego,

mięśnia sercowego,

•

•

zaburzenia w czynności układu nerwowego

zaburzenia w czynności układu nerwowego

(neuropatia).

(neuropatia).

Prawidłowe żywienie

Prawidłowe żywienie

jest jedną z metod

jest jedną z metod

leczenia cukrzycy, powinno być zgodne z

leczenia cukrzycy, powinno być zgodne z

najnowszymi zaleceniami i stosowane w

najnowszymi zaleceniami i stosowane w

żywieniu całej rodziny.

żywieniu całej rodziny.

Zapobiegać powikłaniom

Zapobiegać powikłaniom

można przez:

można przez:

-

dobrze prowadzoną kontrolę cukrzycy,

dobrze prowadzoną kontrolę cukrzycy,

-

leczenie farmakologiczne,

leczenie farmakologiczne,

-

stosowanie prawidłowego żywienia.

stosowanie prawidłowego żywienia.

Celem stosowania odpowiedniego żywienia

Celem stosowania odpowiedniego żywienia

(diety) jest:

(diety) jest:

•

•

dostarczenie zalecanej ilości energii i wszystkich

dostarczenie zalecanej ilości energii i wszystkich

niezbędnych składników odżywczych,

niezbędnych składników odżywczych,

•

•

utrzymanie należnej masy ciała,

utrzymanie należnej masy ciała,

•

•

wyrównanie cukrzycy,

wyrównanie cukrzycy,

•

•

zachowanie prawidłowych stężeń lipidów w

zachowanie prawidłowych stężeń lipidów w

surowicy,

surowicy,

•

•

zapobieganie wczesnym i późnym powikłaniom.

zapobieganie wczesnym i późnym powikłaniom.

Zalecenia żywieniowe

Zalecenia żywieniowe

Energia - kcal (MJ)

Energia - kcal (MJ)

1000 (4,19) - 1300 (5,45)

1000 (4,19) - 1300 (5,45)





osoby otyłe

osoby otyłe

1500 (6,29) - 1800 (7,54)

1500 (6,29) - 1800 (7,54)





chorzy z nadwagą

chorzy z nadwagą





osoby niepracujące lub lekko

osoby niepracujące lub lekko

pracujące

pracujące

2000 (8,38) - 2200 (9,18)

2000 (8,38) - 2200 (9,18)





chorzy z prawidłową masą ciała

chorzy z prawidłową masą ciała

oraz niezbyt ciężko pracujące

oraz niezbyt ciężko pracujące

2400 (10,06) - 3000 (12,57)

2400 (10,06) - 3000 (12,57)





chorzy z niedowagą

chorzy z niedowagą





młodociani

młodociani





osoby ciężko pracujące

osoby ciężko pracujące

Indywidualne zalecenia

Indywidualne zalecenia

dotyczące pokrycia

dotyczące pokrycia

zapotrzebowania na węglowodany, białko i

zapotrzebowania na węglowodany, białko i

tłuszcz zostały omówione przy

tłuszcz zostały omówione przy

charakteryzowaniu

charakteryzowaniu

diety z ograniczeniem

diety z ograniczeniem

łatwo przyswajalnych węglowodanów.

łatwo przyswajalnych węglowodanów.

Ilość węglowodanów, białka i tłuszczu w

Ilość węglowodanów, białka i tłuszczu w

indywidualnej diecie można ustalać na

indywidualnej diecie można ustalać na

podstawie

podstawie

Norm Żywienia dla ludności w Polsce.

Norm Żywienia dla ludności w Polsce.

W żywieniu chorych na cukrzycę zarówno typu

W żywieniu chorych na cukrzycę zarówno typu

1, jak i 2

1, jak i 2

zaleca się produkty zawierające

zaleca się produkty zawierające

węglowodany złożone, błonnik pokarmowy (pieczywo

węglowodany złożone, błonnik pokarmowy (pieczywo

razowe, warzywa), produkty białkowe o małej

razowe, warzywa), produkty białkowe o małej

zawartości tłuszczu oraz tłuszcze roślinne.

zawartości tłuszczu oraz tłuszcze roślinne.

W cukrzycy typu 2

W cukrzycy typu 2

zaleca się obliczanie

zaleca się obliczanie

wymienników węglowodanowych, białkowych i

wymienników węglowodanowych, białkowych i

tłuszczowych ze względu na profilaktykę powikłań

tłuszczowych ze względu na profilaktykę powikłań

przewlekłych.

przewlekłych.

W ostatnich latach na podstawie badań naukowych

W ostatnich latach na podstawie badań naukowych

stwierdzono, że ta sama ilość węglowodanów spożyta

stwierdzono, że ta sama ilość węglowodanów spożyta

w postaci różnych produktów może wywołać różny

w postaci różnych produktów może wywołać różny

wzrost stężenia glukozy we krwi.

wzrost stężenia glukozy we krwi.

Opracowano dla produktów spożywczych

Opracowano dla produktów spożywczych

tzw.

tzw.

indeks glikemiczny

indeks glikemiczny

, który określa szybkość wzrostu

, który określa szybkość wzrostu

stężenia glukozy we krwi.

stężenia glukozy we krwi.

Indeks glikemiczny dla glukozy równa się 100%.

Indeks glikemiczny dla glukozy równa się 100%.

W porównaniu do glukozy ustalono indeks

W porównaniu do glukozy ustalono indeks

glikemiczny dla innych produktów. Odpowiedni dobór

glikemiczny dla innych produktów. Odpowiedni dobór

produktów ma wpływ na poposiłkowe glikemie.

produktów ma wpływ na poposiłkowe glikemie.

Posiłki mieszane zawierające węglowodany złożone,

Posiłki mieszane zawierające węglowodany złożone,

błonnik pokarmowy, białka i tłuszcze wolniej

błonnik pokarmowy, białka i tłuszcze wolniej

podnoszą stężenie glukozy we krwi.

podnoszą stężenie glukozy we krwi.

Poposiłkowy

Poposiłkowy

wzrost glikemii

wzrost glikemii

100%

100%

90-100%

90-100%

70-90%

70-90%

50-70%

50-70%

30-50%

30-50%

do 30%

do 30%

glukoza

glukoza

coca-cola, ziemniaki puree, miód

coca-cola, ziemniaki puree, miód

pieczywo pszenne, pszenno-żytnie, ryż

pieczywo pszenne, pszenno-żytnie, ryż

gotowany

gotowany

płatki owsiane, sacharoza, banany

płatki owsiane, sacharoza, banany

mleko, owoce, makaron, lody, rośliny

mleko, owoce, makaron, lody, rośliny

strączkowe

strączkowe

marchew, warzywa zielone, fasola, bób

marchew, warzywa zielone, fasola, bób

Produkty spożywcze

Produkty spożywcze

Znając rozkład wymienników pokarmowych

Znając rozkład wymienników pokarmowych

na

na

posiłki można dowolnie wybierać produkty z

posiłki można dowolnie wybierać produkty z

poszczególnych grup wymienników i planować

poszczególnych grup wymienników i planować

atrakcyjne jadłospisy.

atrakcyjne jadłospisy.

Bardzo ważną rolę w leczeniu cukrzycy spełnia

Bardzo ważną rolę w leczeniu cukrzycy spełnia

edukacja pacjenta.

edukacja pacjenta.

Edukację można prowadzić

Edukację można prowadzić

grupowo lub indywidualnie.

grupowo lub indywidualnie.

ŻYWIENIE W OTYŁOŚCI

ŻYWIENIE W OTYŁOŚCI

O otyłości mówimy wówczas, gdy zwiększenie masy

O otyłości mówimy wówczas, gdy zwiększenie masy

ciała wynosi 120%, czyli 20% powyżej należnej masy

ciała wynosi 120%, czyli 20% powyżej należnej masy

ciała, ustalonej według wzoru Broca.

ciała, ustalonej według wzoru Broca.

Procent nadwagi oblicza się ze wzoru:

Procent nadwagi oblicza się ze wzoru:

masa ciała rzeczywista - masa ciała należna

masa ciała rzeczywista - masa ciała należna

% nadwagi

% nadwagi

= —————————-—————————————— x

= —————————-—————————————— x

100

100

masa ciała należna

masa ciała należna

Otyłość

Otyłość

jest chorobą ogólnoustrojową.

jest chorobą ogólnoustrojową.

W 95% jest prostym następstwem nadmiaru energii

W 95% jest prostym następstwem nadmiaru energii

pobieranej z pożywienia.

pobieranej z pożywienia.

Energia nie wydatkowana przez organizm gromadzi

Energia nie wydatkowana przez organizm gromadzi

się w postaci

się w postaci

tkanki tłuszczowej.

tkanki tłuszczowej.

Badania epidemiologiczne wykazują, że częstość

Badania epidemiologiczne wykazują, że częstość

występowania

występowania

otyłości i nadwagi ma tendencje

otyłości i nadwagi ma tendencje

wzrostowe

wzrostowe

i ponad 70% Polaków obciążonych jest

i ponad 70% Polaków obciążonych jest

ryzykiem utraty zdrowi z tego powodu.

ryzykiem utraty zdrowi z tego powodu.

U osób o prawidłowej masie ciała tkanka tłuszczowa

U osób o prawidłowej masie ciała tkanka tłuszczowa

nie przekracza

nie przekracza

20% wagi u kobiet i 10% u mężczyzn.

20% wagi u kobiet i 10% u mężczyzn.

U osób otyłych nierzadko stanowi

U osób otyłych nierzadko stanowi

ponad 50% masy

ponad 50% masy

ciała.

ciała.

Wyróżnia się:

Wyróżnia się:

•

•

otyłość pierwotną

otyłość pierwotną

- prostą, wynikającą z

- prostą, wynikającą z

dodatniego bilansu energetycznego,

dodatniego bilansu energetycznego,

•

•

otyłość wtórną,

otyłość wtórną,

będącą jednym z objawów

będącą jednym z objawów

zaburzeń metabolicznych i różnych stanów

zaburzeń metabolicznych i różnych stanów

chorobowych, np. nadczynności kory

chorobowych, np. nadczynności kory

nadnerczy, niedoczynności tarczycy.

nadnerczy, niedoczynności tarczycy.

Otyłość występuje głównie w wieku średnim i

Otyłość występuje głównie w wieku średnim i

starszym, u kobiet zwłaszcza po okresie

starszym, u kobiet zwłaszcza po okresie

przekwitania, chociaż nierzadko spotykamy

przekwitania, chociaż nierzadko spotykamy

osoby młode z dużą nadwagą.

osoby młode z dużą nadwagą.

Podstawową przyczyną

Podstawową przyczyną

otyłości prostej

otyłości prostej

są

są

czynniki

czynniki

środowiskowe

środowiskowe

, do których zalicza się:

, do których zalicza się:

•

•

nadmierne spożywanie wysokoenergetycznej żywności

nadmierne spożywanie wysokoenergetycznej żywności

(tłuszczu, cukru) związane ze zwyczajami żywieniowymi,

(tłuszczu, cukru) związane ze zwyczajami żywieniowymi,

- pojadanie między posiłkami,

- pojadanie między posiłkami,

- siedzący tryb życia ,

- siedzący tryb życia ,

- rodzaj zawodu,

- rodzaj zawodu,

-

czynniki emocjonalne.

czynniki emocjonalne.

W gromadzeniu tkanki tłuszczowej istotną rolę odgrywają także

W gromadzeniu tkanki tłuszczowej istotną rolę odgrywają także

czynniki związane z cyklem życiowym,

czynniki związane z cyklem życiowym,

jak:

jak:

- ciąża,

- ciąża,

- proces starzenia się organizmu,

- proces starzenia się organizmu,

- niektóre leki uspokajające, glukortykosteroidy, pochodne

- niektóre leki uspokajające, glukortykosteroidy, pochodne

estrogenu, progesteronu.

estrogenu, progesteronu.

Otyłość a zdrowie

Otyłość a zdrowie

Prowadzone badania wykazują, że nadmiar masy ciała jest

Prowadzone badania wykazują, że nadmiar masy ciała jest

skorelowany ze zwiększoną umieralnością.

skorelowany ze zwiększoną umieralnością.

Szczególnie niebezpieczna dla zdrowia jest otyłość

Szczególnie niebezpieczna dla zdrowia jest otyłość

brzuszna („typu jabłka"), związana z nadmiarem tkanki

brzuszna („typu jabłka"), związana z nadmiarem tkanki

tłuszczowej wewnątrzbrzusznej.

tłuszczowej wewnątrzbrzusznej.

Rozpoznaje się ją na podstawie

Rozpoznaje się ją na podstawie

współczynnika T/B.

współczynnika T/B.

Współczynnik T/B określany jest stosunkiem

Współczynnik T/B określany jest stosunkiem

obwodu talii do obwodu bioder.

obwodu talii do obwodu bioder.

U kobiet otyłość brzuszną obserwuje się, gdy współczynnik

U kobiet otyłość brzuszną obserwuje się, gdy współczynnik

T/B jest równy lub wyższy od 0,8, a u mężczyzn, gdy T/B

T/B jest równy lub wyższy od 0,8, a u mężczyzn, gdy T/B

jest równy lub wyższy od 0,9.

jest równy lub wyższy od 0,9.

Otyłość brzuszna prowadzi do wielu zaburzeń

Otyłość brzuszna prowadzi do wielu zaburzeń

metabolicznych i powikłań chorobowych, jak:

metabolicznych i powikłań chorobowych, jak:

•

•

Cukrzyca typu 2.

Cukrzyca typu 2.

U osób otyłych stwierdza się zmniejszoną

U osób otyłych stwierdza się zmniejszoną

liczbę receptorów dla insuliny w błonach komórkowych. Tkanki

liczbę receptorów dla insuliny w błonach komórkowych. Tkanki

są oporne na insulinę (hiperinsulinemia), jest upośledzona

są oporne na insulinę (hiperinsulinemia), jest upośledzona

tolerancja glukozy.

tolerancja glukozy.

•

•

Zaburzenia wielkości i czynności serca

Zaburzenia wielkości i czynności serca

, nadciśnienie tętnicze

, nadciśnienie tętnicze

spowodowane zwiększoną pracą serca (serce dostarcza krew do

spowodowane zwiększoną pracą serca (serce dostarcza krew do

większej masy ciała). Zwiększona objętość krwi prowadzi do

większej masy ciała). Zwiększona objętość krwi prowadzi do

przerostu lewej komory serca i nadciśnienia tętniczego.

przerostu lewej komory serca i nadciśnienia tętniczego.

•

•

Miażdżyca,

Miażdżyca,

której przyczyną jest zwiększone stężenie

której przyczyną jest zwiększone stężenie

triglicerydów, cholesterolu LDL i obniżenie cholesterolu HDL u

triglicerydów, cholesterolu LDL i obniżenie cholesterolu HDL u

osób otyłych (zwłaszcza z otyłością wisceralną - brzuszną).

osób otyłych (zwłaszcza z otyłością wisceralną - brzuszną).

Zaburzenia gospodarki lipidowej zwiększają ryzyko rozwoju

Zaburzenia gospodarki lipidowej zwiększają ryzyko rozwoju

miażdżycy,

miażdżycy,

•

•

Choroby stawów

Choroby stawów

- zapalenie stawów występuje

- zapalenie stawów występuje

dwukrotnie części u osób otyłych niż u szczupłych.

dwukrotnie części u osób otyłych niż u szczupłych.

Nadmierna masa ciała wywiera nacisk i kości i stawy,

Nadmierna masa ciała wywiera nacisk i kości i stawy,

zwiększając częstotliwość występowania choroby.

zwiększając częstotliwość występowania choroby.

•

•

Dna

Dna

spowodowana u osób otyłych zwiększonym

spowodowana u osób otyłych zwiększonym

stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi.

stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi.

•

•

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

(hormonów płciowych i

(hormonów płciowych i

glikokortykosteroidów często spotykane u osób otyłych

glikokortykosteroidów często spotykane u osób otyłych

mogą zwiększyć ryzyko wystąpień nowotworów

mogą zwiększyć ryzyko wystąpień nowotworów

hormonozależnych, jak: rak trzonu i szyjki macicy,

hormonozależnych, jak: rak trzonu i szyjki macicy,

prostaty, jajnika, błony śluzowej macicy.

prostaty, jajnika, błony śluzowej macicy.

Poprzez zwiększone tworzenie się kwasów żółciowych (z

Poprzez zwiększone tworzenie się kwasów żółciowych (z

cholesterolu) jest zwiększone ryzyko raka jelita grubego u

cholesterolu) jest zwiększone ryzyko raka jelita grubego u

mężczyzn i raka pęcherzyka żółciowego u kobiet.

mężczyzn i raka pęcherzyka żółciowego u kobiet.

WZORY DO OKREŚLENIA PRAWIDŁOWEJ

WZORY DO OKREŚLENIA PRAWIDŁOWEJ

MASY CIAŁA (UWZGLĘDNIAJĄCYCH:

MASY CIAŁA (UWZGLĘDNIAJĄCYCH:

WZROST, WIEK, PŁEĆ)

WZROST, WIEK, PŁEĆ)

WZÓR Broca

WZÓR Broca

należna masa ciała = wzrost w centymetrach

należna masa ciała = wzrost w centymetrach

– 100

– 100

(młode kobiety winny wartość tak wyliczoną

(młode kobiety winny wartość tak wyliczoną

zmniejszyć o 10%, a młodzi mężczyźni o 5%).

zmniejszyć o 10%, a młodzi mężczyźni o 5%).

WZÓR Lorentza

WZÓR Lorentza

Oszacowuje on masę ciała na podstawie

Oszacowuje on masę ciała na podstawie

wzrostu i płci:

wzrostu i płci:

Dla kobiet:

Dla kobiet:

należna masa ciała = H - 100 - (H - 150)/2

należna masa ciała = H - 100 - (H - 150)/2

Dla mężczyzn:

Dla mężczyzn:

należna masa ciała = H - 100 - (H - 150)/4

należna masa ciała = H - 100 - (H - 150)/4

gdzie H = wzrost w centymetrach

gdzie H = wzrost w centymetrach

Do oceny i klasyfikacji masy ciała poszczególnych osób za

Do oceny i klasyfikacji masy ciała poszczególnych osób za

najbardziej użyteczny i miarodajny można uznać

najbardziej użyteczny i miarodajny można uznać

wskaźnik masy ciała BMI

wskaźnik masy ciała BMI

(Body Mass Index), zwany też

(Body Mass Index), zwany też

wskaźnikiem Queteleta.

wskaźnikiem Queteleta.

Wskaźnik BMI określa się dzieląc masę ciała rzeczywistą (w kg)

Wskaźnik BMI określa się dzieląc masę ciała rzeczywistą (w kg)

przez wysokość (w metrach) podniesioną do kwadratu:

przez wysokość (w metrach) podniesioną do kwadratu:

Masa ciała (kg)

Masa ciała (kg)

BMI = ----------------------

BMI = ----------------------

Wysokość (m)

Wysokość (m)

2

2

Interpretacja wartości wskaźnika BMI:

Interpretacja wartości wskaźnika BMI:

poniżej 18,5 – niedowaga

poniżej 18,5 – niedowaga

25 – 30 – nadwaga

25 – 30 – nadwaga

powyżej 30 – otyłość

powyżej 30 – otyłość

Wskaźnik BMI zwiększa się z wiekiem do 60-65 roku życia, w

Wskaźnik BMI zwiększa się z wiekiem do 60-65 roku życia, w

następnych latach maleje.

następnych latach maleje.

Masę ciała

Masę ciała

bardzo łatwo

bardzo łatwo

ocenić można na

ocenić można na

podstawie

podstawie

nomogramu

nomogramu

opartego na

opartego na

takich zasadach,

takich zasadach,

jak wskaźnik

jak wskaźnik

BMI.

BMI.

Zalecenia żywieniowe

Zalecenia żywieniowe

Istnieje wiele

Istnieje wiele

tzw. cudownych diet

tzw. cudownych diet

, np.

, np.

•

głodówka,

głodówka,

•

dieta owocowa (jabłkowa),

dieta owocowa (jabłkowa),

•

mleczna,

mleczna,

•

białkowa,

białkowa,

•

białkowo-tłuszczowa,

białkowo-tłuszczowa,

•

ubogowęglowodanowa.

ubogowęglowodanowa.

Diety te z reguły dają szybki spadek masy

Diety te z reguły dają szybki spadek masy

ciała, jednak metoda szybkie odchudzania jest

ciała, jednak metoda szybkie odchudzania jest

bardzo ryzykowna.

bardzo ryzykowna.

W efekcie dłuższego i częstego

W efekcie dłuższego i częstego

stosowania głodówki lub diet

stosowania głodówki lub diet

jednostronnych występują:

jednostronnych występują:

-

niedobory witamin,

niedobory witamin,

-

składników mineralnych (np. żelaza, wapnia,

składników mineralnych (np. żelaza, wapnia,

fosforu, potasu, selenu, chromu, magnezu),

fosforu, potasu, selenu, chromu, magnezu),

-

utrata białka,

utrata białka,

-

w skrajnych przypadkach kwasica,

w skrajnych przypadkach kwasica,

-

zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

Następuje zanik:

Następuje zanik:

-

tkanki tłuszczowej,

tkanki tłuszczowej,

-

mięśni szkieletowych,

mięśni szkieletowych,

-

mięśnia sercowego,

mięśnia sercowego,

-

wątroby,

wątroby,

-

nerek,

nerek,

-

tarczycy,

tarczycy,

-

śledziony.

śledziony.

Konsekwencją są

Konsekwencją są

zaburzenia pamięci, koncentracji

zaburzenia pamięci, koncentracji

uwagi, osłabienie potencji itp.

uwagi, osłabienie potencji itp.

W czasie głodówek może dojść do

W czasie głodówek może dojść do

nagłych zgonów

nagłych zgonów

w wyniku uszkodzenia mięśnia sercowego, zaburzeń

w wyniku uszkodzenia mięśnia sercowego, zaburzeń

rytmu serca, zanikania wątroby.

rytmu serca, zanikania wątroby.

Drastyczne odchudzanie, zwłaszcza przez młode

Drastyczne odchudzanie, zwłaszcza przez młode

dziewczęta, jest często przyczyną

dziewczęta, jest często przyczyną

jadłowstrętu

jadłowstrętu

psychicznego

psychicznego

(anorexia nervosa)

(anorexia nervosa)

- choroby mającej

- choroby mającej

niekiedy niepomyślne rokowania.

niekiedy niepomyślne rokowania.

Osoby, które bardzo szybko chudną, rezygnując z

Osoby, które bardzo szybko chudną, rezygnując z

jedzenia, po zaprzestaniu kuracji znacznie

jedzenia, po zaprzestaniu kuracji znacznie

szybciej

szybciej

tyją.

tyją.

Huśtawki ciężaru ciała i równocześnie nastrojów

Huśtawki ciężaru ciała i równocześnie nastrojów

określa się jako

określa się jako

tzw. efekt YO-YO

tzw. efekt YO-YO

.

.

Osoby otyłe

Osoby otyłe

coraz częściej sięgają po gotowe

coraz częściej sięgają po gotowe

preparaty odchudzające typu: Slim-Fast, Cambridge

preparaty odchudzające typu: Slim-Fast, Cambridge

Diet, Ultra-Diet i inne.

Diet, Ultra-Diet i inne.

Ich działanie polega na zwiększeniu przemiany materii

Ich działanie polega na zwiększeniu przemiany materii

i obniżeniu apetytu.

i obniżeniu apetytu.

Diety te mogą być stosowane jedynie pod ścisłą

Diety te mogą być stosowane jedynie pod ścisłą

kontrolą lekarza.

kontrolą lekarza.

Najtrwalsze efekty, nie narażające organizmu na

Najtrwalsze efekty, nie narażające organizmu na

powikłania daje

powikłania daje

odchudzanie powolne

odchudzanie powolne

.

.

Ubytek masy ciała powinien wynosić 0,5-1 kg

Ubytek masy ciała powinien wynosić 0,5-1 kg

tygodniowo, tj. 2-4 kg miesięcznie.

tygodniowo, tj. 2-4 kg miesięcznie.

Dieta zwana dietą ubogoenergetyczną

Dieta zwana dietą ubogoenergetyczną

(bogatoresztkowa, z ograniczeniem tłuszczu, cukrów

(bogatoresztkowa, z ograniczeniem tłuszczu, cukrów

szybko wchłaniających się) stosowana przez długi

szybko wchłaniających się) stosowana przez długi

czas

czas

daje najlepsze rezultaty.

daje najlepsze rezultaty.

Jeśli nie ma odpowiedzi na dietę ubogoenergetyczną

Jeśli nie ma odpowiedzi na dietę ubogoenergetyczną

na 1000-1500 kcal, można zastosować dietę o bardzo

na 1000-1500 kcal, można zastosować dietę o bardzo

niskiej zawartości energii, dostarczającej np.

niskiej zawartości energii, dostarczającej np.

10

10

kcal/kg

kcal/kg

należnej masy ciała.

należnej masy ciała.

Dieta ta musi być stosowana

Dieta ta musi być stosowana

pod ścisłym nadzorem

pod ścisłym nadzorem

lekarza

lekarza

w warunkach szpitalnych lub sanatoryjnych.

w warunkach szpitalnych lub sanatoryjnych.

ŻYWIENIE W DNIE MOCZANOWEJ

ŻYWIENIE W DNIE MOCZANOWEJ

Dna

Dna

(podagra; skaza moczanowa) jest chorobą

(podagra; skaza moczanowa) jest chorobą

metaboliczną polegającą na odkładaniu się

metaboliczną polegającą na odkładaniu się

kwasu

kwasu

moczowego we krwi.

moczowego we krwi.

Kwas moczowy jest

Kwas moczowy jest

końcowym produktem katabolizmu zasad purynowych

końcowym produktem katabolizmu zasad purynowych

wchodzących w skład jąder komórkowych (tzw.

wchodzących w skład jąder komórkowych (tzw.

nukleoproteidów).

nukleoproteidów).

Przyczyną choroby jest:

Przyczyną choroby jest:

-

nadmierne wytwarzanie kwasu moczowego wskutek

nadmierne wytwarzanie kwasu moczowego wskutek

zwiększonego rozpadu jąder komórkowych,

zwiększonego rozpadu jąder komórkowych,

-

upośledzone wydalanie kwasu moczowego z

upośledzone wydalanie kwasu moczowego z

organizmu z moczem.

organizmu z moczem.

Kwas moczowy

Kwas moczowy

w postaci kryształków

w postaci kryształków

moczanów, otoczonych tkanką łączną na

moczanów, otoczonych tkanką łączną na

zewnątrz, odkłada się w:

zewnątrz, odkłada się w:

-

mięśniach,

mięśniach,

-

tkance podskórnej,

tkance podskórnej,

-

stawach.

stawach.

Złogi te

Złogi te

wywołują odczyn zapalny, powodują

wywołują odczyn zapalny, powodują

równocześnie niszczenie chrząstek,

równocześnie niszczenie chrząstek,

powierzchni stawowych, dając zapalenie

powierzchni stawowych, dając zapalenie

stawów.

stawów.

Choroba występuje częściej u mężczyzn

Choroba występuje częściej u mężczyzn

pomiędzy 30 a 50 rokiem życia, obserwuje się

pomiędzy 30 a 50 rokiem życia, obserwuje się

predyspozycje genetyczne.

predyspozycje genetyczne.

Choroba charakteryzuje się występowaniem co

Choroba charakteryzuje się występowaniem co

pewien czas ostrych napadów, najczęściej w nocy.

pewien czas ostrych napadów, najczęściej w nocy.

Objawy:

Objawy:

- podwyższona temperatura ciała,

- podwyższona temperatura ciała,

- obrzęk stawu,

- obrzęk stawu,

- zaciemnienie skóry,

- zaciemnienie skóry,

-

duża bolesność zajętego stawu.

duża bolesność zajętego stawu.

Napad mija po kilku dniach czy tygodniach i pojawia

Napad mija po kilku dniach czy tygodniach i pojawia

się po kilku miesiącach czy latach.

się po kilku miesiącach czy latach.

Początkowo obejmuje jeden staw. Między napadami

Początkowo obejmuje jeden staw. Między napadami

chorzy nie odczuwają żadnych dolegliwości.

chorzy nie odczuwają żadnych dolegliwości.

Wystąpieniu napadu sprzyjają:

Wystąpieniu napadu sprzyjają:

•

dieta bogata w puryny,

dieta bogata w puryny,

•

stresy,

stresy,

•

niektóre leki,

niektóre leki,

•

zwiększony wysiłek fizyczny.

zwiększony wysiłek fizyczny.

Po wielu latach dochodzi do przewlekłego,

Po wielu latach dochodzi do przewlekłego,

wielostawowego zapalenia dnowego, któremu

wielostawowego zapalenia dnowego, któremu

towarzyszą powikłania ze strony innych narządów, np.

towarzyszą powikłania ze strony innych narządów, np.

nerek, układu krążenia.

nerek, układu krążenia.

Zalecenia żywieniowe

Zalecenia żywieniowe

Celem diety jest

Celem diety jest

obniżenie stężenia kwasu moczowego

obniżenie stężenia kwasu moczowego

we krwi. W leczeniu dny zastosowanie ma dieta

we krwi. W leczeniu dny zastosowanie ma dieta

ubogopurynowa, w której ważny jest nie tylko dobór

ubogopurynowa, w której ważny jest nie tylko dobór

produktów, ale także sposób jej przygotowania.

produktów, ale także sposób jej przygotowania.

Z diety należy wyłączyć produkty bogate w związki

Z diety należy wyłączyć produkty bogate w związki

purynowe:

purynowe:

wyciągi z kości i mięsa, podroby, dziczyznę, baraninę,

wyciągi z kości i mięsa, podroby, dziczyznę, baraninę,

sardynki, śledzie, szproty, czekoladę, kawę naturalną,

sardynki, śledzie, szproty, czekoladę, kawę naturalną,

herbatę, kakao, soczewicę, groch, fasolę, grzyby, szpinak

herbatę, kakao, soczewicę, groch, fasolę, grzyby, szpinak

(spośród badanych produktów soczewica zawiera najwięcej

(spośród badanych produktów soczewica zawiera najwięcej

adeniny - zasady purynowej).

adeniny - zasady purynowej).

Ponadto nie zaleca

Ponadto nie zaleca

się wędlin, konserw, ostrych

się wędlin, konserw, ostrych

przypraw, tłuszczów zwierzęcych (poza masłem i

przypraw, tłuszczów zwierzęcych (poza masłem i

śmietaną), rabarbaru, alkoholu.

śmietaną), rabarbaru, alkoholu.

Białko, witaminy, sole mineralne

Białko, witaminy, sole mineralne

podaje się w

podaje się w

normie fizjologicznej.

normie fizjologicznej.

Tłuszcze

Tłuszcze

ogranicza się do połowy normy.

ogranicza się do połowy normy.

Węglowodany

Węglowodany

należy zwiększyć, gdyż w

należy zwiększyć, gdyż w

przeciwieństwie do tłuszczów wzmagają one

przeciwieństwie do tłuszczów wzmagają one

wydalanie moczanów.

wydalanie moczanów.

W planowaniu żywienia

W planowaniu żywienia

poleca się produkty z

poleca się produkty z

niewielką ilością puryn lub nie zawierające ich w ogóle.

niewielką ilością puryn lub nie zawierające ich w ogóle.

Do produktów tych zalicza się:

Do produktów tych zalicza się:

•

mleko, sery, jaja,

mleko, sery, jaja,

•

w ograniczonej ilości tłuszcze (śmietana, masło),

w ograniczonej ilości tłuszcze (śmietana, masło),

•

owoce, warzywa poza nasionami roślin strączkowych

owoce, warzywa poza nasionami roślin strączkowych

i szpinakiem,

i szpinakiem,

•

ryż, miód, dżemy, marmolady, cukier.

ryż, miód, dżemy, marmolady, cukier.

Dozwolone są także produkty zbożowe oraz mięsa w

Dozwolone są także produkty zbożowe oraz mięsa w

ograniczonej ilości (około 50 g/dobę) i tylko gotowane

ograniczonej ilości (około 50 g/dobę) i tylko gotowane

w dużej ilości wody.

w dużej ilości wody.

Z płynów

Z płynów

zamiast herbaty mocnej, kawy, kakao

zamiast herbaty mocnej, kawy, kakao

poleca się wodę przegotowaną z sokami owocowymi,

poleca się wodę przegotowaną z sokami owocowymi,

kawę zbożową, herbatę owocową, ziołową, wody

kawę zbożową, herbatę owocową, ziołową, wody

mineralne alkaliczne, chude mleko, chudy jogurt, kefir,

mineralne alkaliczne, chude mleko, chudy jogurt, kefir,

koktajle owocowe.

koktajle owocowe.

Wykluczone są:

Wykluczone są:

- zupy i sosy na wywarach kostnych, mięsnych,

- zupy i sosy na wywarach kostnych, mięsnych,

grzybowych,

grzybowych,

- potrawy smażone, pieczone, duszone.

- potrawy smażone, pieczone, duszone.

Warzywa i owoce

Warzywa i owoce

podaje się w postaci gotowanej,

podaje się w postaci gotowanej,

surówek i soków.

surówek i soków.

Posiłki

Posiłki

należy spożywać 4-5 razy na dobę. Ostatni

należy spożywać 4-5 razy na dobę. Ostatni

posiłek wskazany jest do 4 godzin przed snem, aby

posiłek wskazany jest do 4 godzin przed snem, aby

nie dopuścić do zatrzymywania się większych ilości

nie dopuścić do zatrzymywania się większych ilości

kwasu moczowego w ciągu nocy.

kwasu moczowego w ciągu nocy.

W okresie napadowym wskazana jest

W okresie napadowym wskazana jest

dieta

dieta

bezmięsna,

bezmięsna,

najkorzystniej, zastosować

najkorzystniej, zastosować

dietę płynną, kleikowo-owocową

dietę płynną, kleikowo-owocową

.

.

ŻYWIENIE DIETETYCZNE W NIEDOKRWISTOŚCI

ŻYWIENIE DIETETYCZNE W NIEDOKRWISTOŚCI

Związki odżywcze grają kluczową rolę w powstawaniu

Związki odżywcze grają kluczową rolę w powstawaniu

składników morfotycznych krwi i hemoglobiny, w

składników morfotycznych krwi i hemoglobiny, w

prawidłowym dojrzewaniu krwinek czerwonych i ich

prawidłowym dojrzewaniu krwinek czerwonych i ich

przeżyciu.

przeżyciu.

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest

niedobór żelaza,

niedobór żelaza,

ale inne czynniki są tu również ważne, np.

ale inne czynniki są tu również ważne, np.

•

pełnowartościowe białko,

pełnowartościowe białko,

•

witamina B

witamina B

12

12

,

,

•

kwas foliowy,

kwas foliowy,

•

witaminy C,

witaminy C,

•

witamina B

witamina B

6

6

,

,

•

witamina E,

witamina E,

•

miedź, itp.

miedź, itp.

Krwinki czerwone zawierają

Krwinki czerwone zawierają

ok. 95% białka,

ok. 95% białka,

niedobór białka wpływa na rozwój

niedobór białka wpływa na rozwój

niedokrwistości,

niedokrwistości,

zwłaszcza w kwashiorkor i w głodzie.

zwłaszcza w kwashiorkor i w głodzie.

Hemoglobina nie odnawia się,

Hemoglobina nie odnawia się,

jeśli w

jeśli w

pożywieniu nie ma

pożywieniu nie ma

histydyny i waliny

histydyny i waliny

, także

, także

prolina, leucyna i walina mają ważne

prolina, leucyna i walina mają ważne

znaczenie dla powstawania krwinek

znaczenie dla powstawania krwinek

czerwonych. i hemoglobiny.

czerwonych. i hemoglobiny.

Odnowa granulocytów po krwotokach

Odnowa granulocytów po krwotokach

zatrzymuje się w razie niedoboru

zatrzymuje się w razie niedoboru

waliny

waliny

w

w

pożywieniu.

pożywieniu.

Witamina B

Witamina B

6

6

,

,

potrzebna jest do syntezy

potrzebna jest do syntezy

hemu, w razie jej braku rozwija się

hemu, w razie jej braku rozwija się

niedokrwistość.

niedokrwistość.

W niedoborze

W niedoborze

witaminy E

witaminy E

u wcześniaków

u wcześniaków

również rozwija się niedokrwistość.

również rozwija się niedokrwistość.

Miedź

Miedź

jest potrzebna do uwalniania żelaza z

jest potrzebna do uwalniania żelaza z

puli zapasowej (z ferrytyny) do osocza.

puli zapasowej (z ferrytyny) do osocza.

Brak miedzi prowadzi do niedoboru żelaza w

Brak miedzi prowadzi do niedoboru żelaza w

surowicy krwi i utrudnia syntezę hemu.

surowicy krwi i utrudnia syntezę hemu.

Niedobór żelaza

Niedobór żelaza

Około 75% żelaza w organizmie człowieka występuje

Około 75% żelaza w organizmie człowieka występuje

w postaci hemoglobiny w krwinkach czerwonych.

w postaci hemoglobiny w krwinkach czerwonych.

Jego

Jego

rola biologiczna

rola biologiczna

związana jest z procesami

związana jest z procesami

oddychania. Uczestniczy ono w transporcie,

oddychania. Uczestniczy ono w transporcie,

magazynowaniu i wykorzystaniu tlenu w ustroju.

magazynowaniu i wykorzystaniu tlenu w ustroju.

Niedobór żelaza prowadzi do zahamowania

Niedobór żelaza prowadzi do zahamowania

przeobrażania się erytroblastów w dojrzałe krwinki

przeobrażania się erytroblastów w dojrzałe krwinki

czerwone - erytrocyty.

czerwone - erytrocyty.

Objawy niedoboru żelaza

Objawy niedoboru żelaza

: zmęczenie, bladość

: zmęczenie, bladość

powłok, bóle i zawroty głowy, brak łaknienia,

powłok, bóle i zawroty głowy, brak łaknienia,

upośledzenie wzrostu, obniżenie odporności na

upośledzenie wzrostu, obniżenie odporności na

zakażenia, wzmożona drażliwość, łamliwość paznokci,

zakażenia, wzmożona drażliwość, łamliwość paznokci,

zmniejszona sprawność intelektualna i

zmniejszona sprawność intelektualna i

psychoruchowa.

psychoruchowa.

Przyczyny niedoboru żelaza:

Przyczyny niedoboru żelaza:

•

•

zmniejszone spożycie żelaza: niska podaż, żelaza w

zmniejszone spożycie żelaza: niska podaż, żelaza w

produktach spożywczych,

produktach spożywczych,

•

•

upośledzone wchłanianie żelaza w zespole złego

upośledzone wchłanianie żelaza w zespole złego

wchłaniania (celiakia, alergia pokarmowa, nieswoiste

wchłaniania (celiakia, alergia pokarmowa, nieswoiste

zapalenie jelit, pasożyty),

zapalenie jelit, pasożyty),

•

•

utrata żelaza z krwią w czasie miesiączkowania,

utrata żelaza z krwią w czasie miesiączkowania,

przewlekłych drobnych krwawień jawnych lub

przewlekłych drobnych krwawień jawnych lub

utajonych,

utajonych,

•

•

upośledzone gromadzenie żelaza w postaci

upośledzone gromadzenie żelaza w postaci

ferrytyny i hemosyderyny w chorobach wątroby,

ferrytyny i hemosyderyny w chorobach wątroby,

•

•

wykorzystanie rezerw żelaza w okresie

wykorzystanie rezerw żelaza w okresie

intensywnego rozwoju fizycznego.

intensywnego rozwoju fizycznego.

Przyswajanie żelaza zależy od ilości tego składnika w

Przyswajanie żelaza zależy od ilości tego składnika w

organizmie. Im większe rezerwy są w ustroju tym

organizmie. Im większe rezerwy są w ustroju tym

mniejsze przyswajanie. Lepiej przyswajalne jest

mniejsze przyswajanie. Lepiej przyswajalne jest

żelazo hemowe - z produktów zwierzęcych, np. z

żelazo hemowe - z produktów zwierzęcych, np. z

cielęciny, wieprzowiny, drobiu w ilości około 22%.

cielęciny, wieprzowiny, drobiu w ilości około 22%.

Korzystne działanie mają:

Korzystne działanie mają:

•

•

kwasy: askorbinowy, winowy, cytrynowy,

kwasy: askorbinowy, winowy, cytrynowy,

zawarte w owocach i warzywach. Owoce

zawarte w owocach i warzywach. Owoce

bogate są również we fruktozę i sorbitol -

bogate są również we fruktozę i sorbitol -

związki zwiększające wchłanianie żelaza,

związki zwiększające wchłanianie żelaza,

•

•

białko

białko

mięsa, drobiu, ryb bogate w

mięsa, drobiu, ryb bogate w

aminokwasy, lizynę, cysteinę, histydynę oraz

aminokwasy, lizynę, cysteinę, histydynę oraz

w żelazo hemowe,

w żelazo hemowe,

•

•

przyswajanie żelaza ułatwia

przyswajanie żelaza ułatwia

cukier mleczny

cukier mleczny

— laktoza.

— laktoza.

Wchłanianie żelaza niehemowego

Wchłanianie żelaza niehemowego

zmniejszają:

zmniejszają:

•

•

fityniany

fityniany

zawarte w produktach zbożowych z

zawarte w produktach zbożowych z

pełnego przemiału,

pełnego przemiału,

•

•

fosforany

fosforany

występujące w dużych ilościach w

występujące w dużych ilościach w

żółtku jaja i mleku. Żółtko jaja zawiera dużo

żółtku jaja i mleku. Żółtko jaja zawiera dużo

żelaza (7,2 mg/100 g produktu), ale jest ono

żelaza (7,2 mg/100 g produktu), ale jest ono

słabo przyswajalne,

słabo przyswajalne,

•

•

kwas szczawiowy

kwas szczawiowy

znajdujący się w

znajdujący się w

większych ilościach w szpinaku, szczawiu,

większych ilościach w szpinaku, szczawiu,

rabarbarze,

rabarbarze,

•

•

kazeina mleka krowiego

kazeina mleka krowiego

,

,

•

•

polifenole:

polifenole:

tiamina zawarta w herbacie,

tiamina zawarta w herbacie,

kofeina występująca w kawie, działają

kofeina występująca w kawie, działają

hamująco na biodostępność żelaza,

hamująco na biodostępność żelaza,

•

•

nadmiar

nadmiar

błonnika pokarmowego

błonnika pokarmowego

w diecie.

w diecie.

U wcześniaków

U wcześniaków

suplementacja żelazem konieczna jest

suplementacja żelazem konieczna jest

już powyżej pierwszego miesiąca życia, ponieważ zapasy

już powyżej pierwszego miesiąca życia, ponieważ zapasy

żelaza są dużo mniejsze. Wcześniakom oprócz żelaza

żelaza są dużo mniejsze. Wcześniakom oprócz żelaza

podaje się

podaje się

witaminę E i kwas foliowy.

witaminę E i kwas foliowy.

W przypadku stwierdzenia niedokrwistości konieczne jest

W przypadku stwierdzenia niedokrwistości konieczne jest

podanie dziecku żelaza w dawce ustalonej przez lekarza.

podanie dziecku żelaza w dawce ustalonej przez lekarza.

Dieta powinna być bogata w:

Dieta powinna być bogata w:

-

białko,

białko,

-

dobrze przyswajalne żelazo,

dobrze przyswajalne żelazo,

-

witaminę C,

witaminę C,

-

mikroelementy - miedź, kobalt.

mikroelementy - miedź, kobalt.

Najlepszym źródłem miedzi są:

Najlepszym źródłem miedzi są:

wątroba, warzywa, w

wątroba, warzywa, w

rośliny strączkowe, owoce, produkty zbożowe. Kobalt

rośliny strączkowe, owoce, produkty zbożowe. Kobalt

natomiast znajduje się w znacznych ilościach w warzywach

natomiast znajduje się w znacznych ilościach w warzywach

i owocach. W żywieniu dziecka powinny znaleźć się

i owocach. W żywieniu dziecka powinny znaleźć się

produkty bogate w żelazo, a więc mięso, żółtka jaja,

produkty bogate w żelazo, a więc mięso, żółtka jaja,

warzywa i owoce.

warzywa i owoce.

Do prawidłowej czynności krwiotwórczej

Do prawidłowej czynności krwiotwórczej

potrzebny jest

potrzebny jest

kwas foliowy.

kwas foliowy.

Występuje:

Występuje:

w mleku (jako folacyna), w

w mleku (jako folacyna), w

mięsie, podrobach, w roślinach

mięsie, podrobach, w roślinach

strączkowych, warzywach liściastych,

strączkowych, warzywach liściastych,

natce pietruszki i owocach.

natce pietruszki i owocach.

Niedobór kwasu foliowego i witaminy B

Niedobór kwasu foliowego i witaminy B

12

12

prowadzi do

prowadzi do

niedokrwistości.

niedokrwistości.

ŻYWIENIE W OSTRYCH STANACH ZAPALNYCH

ŻYWIENIE W OSTRYCH STANACH ZAPALNYCH

PRZEWODU POKARMOWEGO PRZEBIEGAJĄCYCH Z

PRZEWODU POKARMOWEGO PRZEBIEGAJĄCYCH Z

BIEGUNKĄ

BIEGUNKĄ

Prawie wszystkie ostre stany zapalne żołądka, trzustki,

Prawie wszystkie ostre stany zapalne żołądka, trzustki,

dróg żółciowych i jelit przebiegają

dróg żółciowych i jelit przebiegają

z biegunką.

z biegunką.

Biegunka nie jest jedynym objawem, gdyż we wszystkich

Biegunka nie jest jedynym objawem, gdyż we wszystkich

tych schorzeniach stwierdza się

tych schorzeniach stwierdza się

bóle

bóle

w odpowiednim

w odpowiednim

rzucie na powłoki brzuszne.

rzucie na powłoki brzuszne.

Ostry nieżyt żołądka, dróg żółciowych i trzustki wywołuje

Ostry nieżyt żołądka, dróg żółciowych i trzustki wywołuje

również

również

wymioty.

wymioty.

Biegunka jest jednak objawem najczęstszym i występuje

Biegunka jest jednak objawem najczęstszym i występuje

także w przewlekłych stanach zapalnych i zaburzeniach

także w przewlekłych stanach zapalnych i zaburzeniach

czynnościowych jelit. Przyczyny biegunek są tak

czynnościowych jelit. Przyczyny biegunek są tak

różnorodne, że trudno jest wszystkie wymienić.

różnorodne, że trudno jest wszystkie wymienić.

Przyczyny biegunek są różnorodne, stąd leczenie jest

Przyczyny biegunek są różnorodne, stąd leczenie jest

różne, ale postępowanie dietetyczne bardzo zbliżone.

różne, ale postępowanie dietetyczne bardzo zbliżone.

W szczególnie ostrych stanach,

W szczególnie ostrych stanach,

dotyczących np.

dotyczących np.

pierwszych dni ostrego nieżytu żołądka, ostrego

pierwszych dni ostrego nieżytu żołądka, ostrego

zapalenia trzustki, ostrego zapalenia dróg żółciowych

zapalenia trzustki, ostrego zapalenia dróg żółciowych

lub jelit z biegunką, stosuje się

lub jelit z biegunką, stosuje się

najczęściej

najczęściej

głodówkę,

głodówkę,

trwającą np. w ostrym zapaleniu trzustki

trwającą np. w ostrym zapaleniu trzustki

kilka dni, a w ostrym nieżycie żołądka 1-3 dni, z

kilka dni, a w ostrym nieżycie żołądka 1-3 dni, z

podawaniem dożylnie roztworów glukozy z

podawaniem dożylnie roztworów glukozy z

witaminami i składnikami mineralnymi.

witaminami i składnikami mineralnymi.

W dłużej utrzymujących się objawach ostrych

W dłużej utrzymujących się objawach ostrych

należy przejść na pełnowartościowe

należy przejść na pełnowartościowe

żywienie

żywienie

dożylne

dożylne

roztworami aminokwasów, glukozy i emulsji

roztworami aminokwasów, glukozy i emulsji

tłuszczowych.

tłuszczowych.

Doustnie zaczyna się od podawania łyżeczką

Doustnie zaczyna się od podawania łyżeczką

płynów obojętnych

płynów obojętnych

, jak gorzka herbata,

, jak gorzka herbata,

napar z rumianku lub mięty.

napar z rumianku lub mięty.

Po ustąpieniu wymiotów w ostrym nieżycie

Po ustąpieniu wymiotów w ostrym nieżycie

żołądka, dróg żółciowych albo jelit stosuje się

żołądka, dróg żółciowych albo jelit stosuje się

dietę węglowodanową

dietę węglowodanową

(produkty bogate w

(produkty bogate w

skrobię).

skrobię).

W dalszych dniach dołącza się

W dalszych dniach dołącza się

białko

białko

zwierzęce

zwierzęce

w postaci twarożku, chudego

w postaci twarożku, chudego

gotowanego i mielonego mięsa, a

gotowanego i mielonego mięsa, a

z

z

tłuszczów

tłuszczów

- mleka w małych ilościach oraz

- mleka w małych ilościach oraz

surowego masła.

surowego masła.

W ostrych zapaleniach jelit z uporczywą biegunką dobre wyniki

W ostrych zapaleniach jelit z uporczywą biegunką dobre wyniki

można uzyskać przez stosowanie krótkotrwałej, najczęściej

można uzyskać przez stosowanie krótkotrwałej, najczęściej

kilkudniowej

kilkudniowej

diety ryżowej lub diety ryżowo-owocowej.

diety ryżowej lub diety ryżowo-owocowej.

Obecnie coraz częściej stosuje się

Obecnie coraz częściej stosuje się

gotowe mieszanki

gotowe mieszanki

odżywcze

odżywcze

, które - zależnie od dodatku wody do gotowego

, które - zależnie od dodatku wody do gotowego

proszku - można podawać w postaci płynnej i półpłynnej.

proszku - można podawać w postaci płynnej i półpłynnej.

Przykładem takiej mieszanki firmy Humana jest preparat Sonana

Przykładem takiej mieszanki firmy Humana jest preparat Sonana

zawierający w 100 g odżywki:

zawierający w 100 g odżywki:

tłuszcz 15 g amylaza 5 g

tłuszcz 15 g amylaza 5 g

białko 25 g błonnik 0,3 g

białko 25 g błonnik 0,3 g

cukier 37 g sole mineralne 4 g

cukier 37 g sole mineralne 4 g

skrobia l0 g

skrobia l0 g

wartość energetyczna 1905 kJ (455 kcal)

wartość energetyczna 1905 kJ (455 kcal)

ŻYWIENIE W ALERGIACH POKARMOWYCH

ŻYWIENIE W ALERGIACH POKARMOWYCH

W alergii dużą rolę odgrywa system immunologiczny.

W alergii dużą rolę odgrywa system immunologiczny.

Wnikające do organizmu substancje z zewnątrz

Wnikające do organizmu substancje z zewnątrz

(antygeny)

(antygeny)

powodują, że układ odpornościowy

powodują, że układ odpornościowy

wytwarza przeciwciała, które łączą się z tą substancją

wytwarza przeciwciała, które łączą się z tą substancją

tworząc

tworząc

kompleksy antygen-przeciwciało

kompleksy antygen-przeciwciało

.

.

W ten sposób substancja obca po wtargnięciu do

W ten sposób substancja obca po wtargnięciu do

organizmu zostaje zneutralizowana.

organizmu zostaje zneutralizowana.

Proces ten przebiega u wszystkich ludzi z reguły nie

Proces ten przebiega u wszystkich ludzi z reguły nie

wyzwalając objawów chorobowych.

wyzwalając objawów chorobowych.

Jeśli jednak organizm wytworzy nadmierną ilość

Jeśli jednak organizm wytworzy nadmierną ilość

przeciwciał dochodzi do

przeciwciał dochodzi do

reakcji zapalnych

reakcji zapalnych

objawiających się alergią.

objawiających się alergią.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa

jest to stan

jest to stan

niepożądanej nietoksycznej reakcji organizmu

niepożądanej nietoksycznej reakcji organizmu

na pokarm, w której bierze udział system

na pokarm, w której bierze udział system

odpornościowy.

odpornościowy.

Niepożądana reakcja pokarmowa

Niepożądana reakcja pokarmowa

będzie

będzie

to nieprawidłowa, powtarzalna i odtwarzalna

to nieprawidłowa, powtarzalna i odtwarzalna

odpowiedź organizmu charakteryzująca się

odpowiedź organizmu charakteryzująca się

zespołem dolegliwości klinicznych, które

zespołem dolegliwości klinicznych, które

wystąpią w trakcie bądź po spożyciu

wystąpią w trakcie bądź po spożyciu

pokarmów.

pokarmów.

Niepożądane reakcje pokarmowe zgodnie z podziałem

Niepożądane reakcje pokarmowe zgodnie z podziałem

przyjętym przez Europejską Akademię Alergologów i

przyjętym przez Europejską Akademię Alergologów i

Immunologów z 1995 roku dzieli się na:

Immunologów z 1995 roku dzieli się na:

1) toksyczne,

1) toksyczne,

2) nietoksyczne.

2) nietoksyczne.

Reakcje toksyczne

Reakcje toksyczne

to te, które wywołane są

to te, które wywołane są

zanieczyszczeniami, związkami chemicznymi albo

zanieczyszczeniami, związkami chemicznymi albo

bakteriami, jak: laseczką tężca, pałeczką Salmonelli.

bakteriami, jak: laseczką tężca, pałeczką Salmonelli.

Reakcje nietoksyczne

Reakcje nietoksyczne

- wśród nich wyróżniamy:

- wśród nich wyróżniamy:

•

•

alergie, czyli reakcje immunologicznozależne,

alergie, czyli reakcje immunologicznozależne,

•

•

pseudoalergie,

pseudoalergie,

•

•

nietolerancje pokarmowe.

nietolerancje pokarmowe.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa

jest schorzeniem dotyczącym

jest schorzeniem dotyczącym

przede wszystkim niemowląt i małych dzieci.

przede wszystkim niemowląt i małych dzieci.

85% pacjentów z rozpoznaną alergią pokarmową

85% pacjentów z rozpoznaną alergią pokarmową

stanowią dzieci

stanowią dzieci

do 3 roku życia.

do 3 roku życia.

Częstość występowania alergii w tym wieku jest

Częstość występowania alergii w tym wieku jest

spowodowana niedojrzałością bariery jelitowej i

spowodowana niedojrzałością bariery jelitowej i

zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit

zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit

dla białek.

dla białek.

Dzieci powyżej 3-4 lat

Dzieci powyżej 3-4 lat

nabywają tolerancję na

nabywają tolerancję na

alergeny, wynika to z faktu dojrzewania układu

alergeny, wynika to z faktu dojrzewania układu

immunologicznego i czynności przewodu

immunologicznego i czynności przewodu

pokarmowego.

pokarmowego.

Na działanie alergenów narażone są zwłaszcza

Na działanie alergenów narażone są zwłaszcza

wcześniaki, ponieważ są mniej dojrzałe

wcześniaki, ponieważ są mniej dojrzałe

immunologicznie oraz dzieci obciążone genetycznie

immunologicznie oraz dzieci obciążone genetycznie

atopią ze strony rodziny

atopią ze strony rodziny

(atopią nazywamy alergię

(atopią nazywamy alergię

dziedziczną).

dziedziczną).

Dzieci z zaburzoną odpowiedzią na antygen,

Dzieci z zaburzoną odpowiedzią na antygen,

czyli obciążone genetycznie atopią mają

czyli obciążone genetycznie atopią mają

predyspozycje do reagowania przeciwciałami IgE na

predyspozycje do reagowania przeciwciałami IgE na

określony alergen.

określony alergen.

Alergia u dzieci

Alergia u dzieci

bez obciążenia genetycznego

bez obciążenia genetycznego

występuje w 5%, gdy jedno z rodziców jest z atopią w

występuje w 5%, gdy jedno z rodziców jest z atopią w

40%, a gdy obydwoje rodzice są alergikami w 65%.

40%, a gdy obydwoje rodzice są alergikami w 65%.

U tych pacjentów konieczna jest prewencja, czyli

U tych pacjentów konieczna jest prewencja, czyli

zapobieganie ujawnieniu się choroby oraz profilaktyka

zapobieganie ujawnieniu się choroby oraz profilaktyka

mająca na celu unikanie silnych alergenów.

mająca na celu unikanie silnych alergenów.

Dzieci te należy szczególnie chronić przed różnymi

Dzieci te należy szczególnie chronić przed różnymi

infekcjami, które niszczą błonę śluzową nie tylko

infekcjami, które niszczą błonę śluzową nie tylko

przewodu oddechowego, ale także przewodu

przewodu oddechowego, ale także przewodu

pokarmowego.

pokarmowego.

Spośród mięs największe

Spośród mięs największe

właściwości alergizujące ma

właściwości alergizujące ma

wieprzowina

wieprzowina

(nie polecana w pierwszym roku życia dziecka).

(nie polecana w pierwszym roku życia dziecka).

Najmniej alergizujące

Najmniej alergizujące

jest mięso z królika, indyka, jagnięcia

jest mięso z królika, indyka, jagnięcia

(uwaga: jeśli dziecko jest uczulone na sierść i skórę może być

(uwaga: jeśli dziecko jest uczulone na sierść i skórę może być

uczulone również na mięso z królika).

uczulone również na mięso z królika).

Bardzo silnie, krzyżowo reagujący antygen mają

Bardzo silnie, krzyżowo reagujący antygen mają

ryby.

ryby.

Antygen ten jest wspólny dla 10 gatunków ryb. Obróbka

Antygen ten jest wspólny dla 10 gatunków ryb. Obróbka

przemysłowa zmniejsza antygenowość ryb (konserwy rybne).

przemysłowa zmniejsza antygenowość ryb (konserwy rybne).

Spośród białek pochodzenia roślinnego największe znaczenie

Spośród białek pochodzenia roślinnego największe znaczenie

alergizujące ma mąka

alergizujące ma mąka

, szeroko u nas rozpowszechniona.

, szeroko u nas rozpowszechniona.

Oprócz wymienionych produktów częstymi alergenami są:

Oprócz wymienionych produktów częstymi alergenami są:

czekolada, kakao, kurczaki, owoce cytrusowe, orzechy, grzyby,

czekolada, kakao, kurczaki, owoce cytrusowe, orzechy, grzyby,

pomidory, truskawki, poziomki, a właściwie każdy pokarm może

pomidory, truskawki, poziomki, a właściwie każdy pokarm może

być alergenem.

być alergenem.

Istnieje możliwość

Istnieje możliwość

reakcji krzyżowych

reakcji krzyżowych

, jeśli np.

, jeśli np.

mamy dziecko uczulone na jabłka, należy zwrócić

mamy dziecko uczulone na jabłka, należy zwrócić

uwagę na produkty należące do tej samej grupy, jak:

uwagę na produkty należące do tej samej grupy, jak:

morele, brzoskwinie, gruszki, śliwki, wiśnie, czereśnie.

morele, brzoskwinie, gruszki, śliwki, wiśnie, czereśnie.

Reakcje krzyżowe mogą występować również

Reakcje krzyżowe mogą występować również

pomiędzy grupami. Reakcje te stwierdzono np.

pomiędzy grupami. Reakcje te stwierdzono np.

między jabłkiem, ziemniakami, marchwią, pyłkiem

między jabłkiem, ziemniakami, marchwią, pyłkiem

brzozy.

brzozy.

W pyłkach roślin i różnych produktach pochodzenia

W pyłkach roślin i różnych produktach pochodzenia

roślinnego (owocach, warzywach) występuje wspólne

roślinnego (owocach, warzywach) występuje wspólne

białko o nazwie profilina,

białko o nazwie profilina,

które uczula.

które uczula.

Jeśli pacjent jest uczulony na pyłki roślin i spożywa

Jeśli pacjent jest uczulony na pyłki roślin i spożywa

produkty zawierające białko - profilinę (w okresie

produkty zawierające białko - profilinę (w okresie

pylenia), to objawy alergii mogą się nasilać.

pylenia), to objawy alergii mogą się nasilać.

Marchew

Marchew

może wykazywać alergię z selerem,

może wykazywać alergię z selerem,

anyżkiem, jabłkiem, ziemniakami, avocado, ananasem,

anyżkiem, jabłkiem, ziemniakami, avocado, ananasem,

żytem.

żytem.

Zboża

Zboża

, poza reakcją krzyżową samej grupy zbóż,

, poza reakcją krzyżową samej grupy zbóż,

mogą wykazywać reakcje krzyżowe z ryżem i pyłkiem

mogą wykazywać reakcje krzyżowe z ryżem i pyłkiem

roślin.

roślin.

Miód

Miód

jest ogromnym konglomeratem pyłków roślin.

jest ogromnym konglomeratem pyłków roślin.

Dzieci, które mają alergię pyłkową, a jeszcze są

Dzieci, które mają alergię pyłkową, a jeszcze są

obciążone skazą atopową absolutnie nie mogą

obciążone skazą atopową absolutnie nie mogą

spożywać miodu.

spożywać miodu.

W reakcje krzyżowe

W reakcje krzyżowe

z bananem, kiwi, avocado,

z bananem, kiwi, avocado,

orzechami laskowymi wchodzi też latex (występujący w

orzechami laskowymi wchodzi też latex (występujący w

rękawicach wykonywanych do celów gospodarczych).

rękawicach wykonywanych do celów gospodarczych).

Są pacjenci

Są pacjenci

uczuleni na siarczyny

uczuleni na siarczyny

, które występują w

, które występują w

dużych ilościach w suszonych owocach, nie mrożonych

dużych ilościach w suszonych owocach, nie mrożonych

sokach, winie, soku z kiszonej kapusty, w mniejszych

sokach, winie, soku z kiszonej kapusty, w mniejszych

ilościach są w marynatach, w musli owocowym, occie

ilościach są w marynatach, w musli owocowym, occie

owocowym.

owocowym.

U pacjentów atopowych,

U pacjentów atopowych,

z potwierdzoną alergią muszą

z potwierdzoną alergią muszą

być wyłączone z diety produkty uwalniające histaminę z

być wyłączone z diety produkty uwalniające histaminę z

komórek - z mastocytów, tzw. histaminoliberatory.

komórek - z mastocytów, tzw. histaminoliberatory.

Do produktów tych należą:

Do produktów tych należą:

alkohol, kakao, czekolada,

alkohol, kakao, czekolada,

białko jaja, wieprzowina, skorupiaki, ananasy, truskawki.

białko jaja, wieprzowina, skorupiaki, ananasy, truskawki.

Produkty te wywołują tzw. pseudoalergie, czyli pozorną

Produkty te wywołują tzw. pseudoalergie, czyli pozorną

alergię pokarmową.

alergię pokarmową.

Objawy alergii pokarmowej

Objawy alergii pokarmowej

Alergia bardzo często manifestuje się

Alergia bardzo często manifestuje się

wielonarządowo.

wielonarządowo.

Kliniczne objawy alergii pokarmowej będą dotyczyły:

Kliniczne objawy alergii pokarmowej będą dotyczyły:

•

skóry - 45%,

skóry - 45%,

•

układu oddechowego – 25%,

układu oddechowego – 25%,

•

przewodu pokarmowego – 20%,

przewodu pokarmowego – 20%,

•

układu sercowo-naczyniowego – 10%.

układu sercowo-naczyniowego – 10%.

Objawy występujące:

Objawy występujące:

•

•

ze strony skóry

ze strony skóry

- atopowe zapalenie skóry (egzema), pokrzywka,

- atopowe zapalenie skóry (egzema), pokrzywka,

obrzęk naczyniowo-ruchowy,

obrzęk naczyniowo-ruchowy,

•

•

ze strony przewodu pokarmowego

ze strony przewodu pokarmowego

- biegunka, wymioty, obrzęk i

- biegunka, wymioty, obrzęk i

swędzenie warg oraz błony śluzowej jamy ustnej, kolka

swędzenie warg oraz błony śluzowej jamy ustnej, kolka

niemowlęca, zanik kosmków jelitowych, zapalenie jelita grubego,

niemowlęca, zanik kosmków jelitowych, zapalenie jelita grubego,

zapalenie przełyku,

zapalenie przełyku,

•

•

ze strony układu oddechowego

ze strony układu oddechowego

- przewlekły nieżyt błon

- przewlekły nieżyt błon

śluzowych nosa, kaszel, obrzęk krtani, nawracające zapalenie

śluzowych nosa, kaszel, obrzęk krtani, nawracające zapalenie

płuc, astma oskrzelowa,

płuc, astma oskrzelowa,

•

•

ze strony układu sercowo-naczyniowego

ze strony układu sercowo-naczyniowego

- obniżone stężenie

- obniżone stężenie

białka w osoczu krwi, niedokrwistość, zwiększona liczba

białka w osoczu krwi, niedokrwistość, zwiększona liczba

granulocytów kwasochłonnych,

granulocytów kwasochłonnych,

•

•

zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego

zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego

(emocjonalne) -

(emocjonalne) -

zaburzenia snu, migrena u dzieci starszych.

zaburzenia snu, migrena u dzieci starszych.

Rzadko, ale może wystąpić

Rzadko, ale może wystąpić

wstrząs anafilaktyczny,

wstrząs anafilaktyczny,

charakteryzujący się:

charakteryzujący się:

-

spadkiem ciśnienia,

spadkiem ciśnienia,

-

zaburzeniem krążenia,

zaburzeniem krążenia,

-

skurczem oskrzeli,

skurczem oskrzeli,

-

pokrzywką.

pokrzywką.

W ciężkich przypadkach w ciągu kilku minut

W ciężkich przypadkach w ciągu kilku minut

następuje zgon.

następuje zgon.

Rozpoznanie alergii pokarmowej

Rozpoznanie alergii pokarmowej

polega na

polega na

metodach diagnostycznych, jak:

metodach diagnostycznych, jak:

•

•

wywiad,

wywiad,

•

•

dziennik dietetyczny,

dziennik dietetyczny,

•

•

dieta eliminacyjna,

dieta eliminacyjna,

•

•

testy skórne,

testy skórne,

•

•

oznaczanie przeciwciał swoistych IgE,

oznaczanie przeciwciał swoistych IgE,

•

•

test uwalniania histaminy z bazofilów

test uwalniania histaminy z bazofilów

(granulocytów),

(granulocytów),

•

•

test uwalniania histaminy z mastocytów błony

test uwalniania histaminy z mastocytów błony

śluzowej żołądka,

śluzowej żołądka,

•

•

próba prowokacji alergenowej,

próba prowokacji alergenowej,

•

•

biopsja jelita.

biopsja jelita.

Wywiad chorobowy

Wywiad chorobowy

w alergii odgrywa bardzo ważną

w alergii odgrywa bardzo ważną

rolę.

rolę.

W czasie prowadzonego wywiadu zwracamy uwagę:

W czasie prowadzonego wywiadu zwracamy uwagę:

•

•

jakie produkty są podejrzane o wywołanie alergii,

jakie produkty są podejrzane o wywołanie alergii,

•

•

po jakich produktach objawy choroby się zaostrzają,

po jakich produktach objawy choroby się zaostrzają,

•

•

jakie ilości produktów wywołujących objawy są

jakie ilości produktów wywołujących objawy są

spożywane,

spożywane,

•

•

jaki jest odstęp czasowy między spożyciem tych

jaki jest odstęp czasowy między spożyciem tych

produktów a wystąpieniem objawów,

produktów a wystąpieniem objawów,

•

•

opis i powtarzalność objawów,

opis i powtarzalność objawów,

•

•

czy występują jakieś dodatkowe okoliczności (np. wysiłek

czy występują jakieś dodatkowe okoliczności (np. wysiłek

fizyczny) wpływające na rozwój choroby,

fizyczny) wpływające na rozwój choroby,

•

•

czas ostatniego epizodu reakcji na pokarm.

czas ostatniego epizodu reakcji na pokarm.

Dziennik dietetyczny,

Dziennik dietetyczny,

w którym rodzice zapisują

w którym rodzice zapisują

wszystko, co dziecko je, a nawet co bierze do buzi.

wszystko, co dziecko je, a nawet co bierze do buzi.

Dieta eliminacyjna

Dieta eliminacyjna

ma znaczenie nie tylko

ma znaczenie nie tylko

lecznicze, ale także diagnostyczne.

lecznicze, ale także diagnostyczne.

Polega ona na wykluczeniu z żywienia wszystkich

Polega ona na wykluczeniu z żywienia wszystkich

produktów, które uznajemy, że są odpowiedzialne za

produktów, które uznajemy, że są odpowiedzialne za

objawy.

objawy.

Najprostszą metodą rozpoznania alergii

Najprostszą metodą rozpoznania alergii

jest

jest

wycofanie na okres co najmniej miesiąca

wycofanie na okres co najmniej miesiąca

podejrzanego produktu i ponowne go wprowadzenie

podejrzanego produktu i ponowne go wprowadzenie

od bardzo małych ilości, obserwując dziecko, czy nie

od bardzo małych ilości, obserwując dziecko, czy nie

pojawią się objawy alergii. Jest to

pojawią się objawy alergii. Jest to

tzw. test

tzw. test

prowokacyjny.

prowokacyjny.

Należy uważać, aby nie doszło do wstrząsu

Należy uważać, aby nie doszło do wstrząsu

anafilaktycznego.

anafilaktycznego.

Zalecenia żywieniowe

Zalecenia żywieniowe

Leczenie dietetyczne alergii polega na

Leczenie dietetyczne alergii polega na

wyeliminowaniu z diety produktu lub składnika

wyeliminowaniu z diety produktu lub składnika

powodującego dolegliwości.

powodującego dolegliwości.

Niemowlęta powinny być co najmniej przez 6

Niemowlęta powinny być co najmniej przez 6

miesięcy karmione piersią,

miesięcy karmione piersią,

z zaleceniem

z zaleceniem

stosowania przez matkę diety eliminacyjnej przez

stosowania przez matkę diety eliminacyjnej przez

czas trwania laktacji. Pokarm kobiecy zawiera wiele

czas trwania laktacji. Pokarm kobiecy zawiera wiele

substancji, jak laktoferyna, lizozym, glutamina,

substancji, jak laktoferyna, lizozym, glutamina,

nukleotydy, które mają korzystny wpływ na

nukleotydy, które mają korzystny wpływ na

dojrzewanie przewodu pokarmowego.

dojrzewanie przewodu pokarmowego.

Jeśli karmienie piersią jest niemożliwe w profilaktyce i

Jeśli karmienie piersią jest niemożliwe w profilaktyce i

leczeniu alergii, stosowane są

leczeniu alergii, stosowane są

preparaty

preparaty

hipoalergiczne,

hipoalergiczne,

oparte na hydrolizatach białkowych.

oparte na hydrolizatach białkowych.

W produkcji preparatów mlekozastępczych

W produkcji preparatów mlekozastępczych

hydroliza białek do oligo- i polipeptydów oraz

hydroliza białek do oligo- i polipeptydów oraz

aminokwasów zachodzi pod wpływem:

aminokwasów zachodzi pod wpływem:

-

enzymów,

enzymów,

-

wysokiej temperatury,

wysokiej temperatury,

-

ultrafiltracji i absorpcji na węglu

ultrafiltracji i absorpcji na węglu

aktywowanym.

aktywowanym.

Otrzymane hydrolizaty mają w dużym stopniu

Otrzymane hydrolizaty mają w dużym stopniu

obniżone właściwości alergizujące - 500-1000

obniżone właściwości alergizujące - 500-1000

razy w porównaniu z mlekiem wyjściowym.

razy w porównaniu z mlekiem wyjściowym.

Zalecenia profilaktyczne w prewencji chorób

Zalecenia profilaktyczne w prewencji chorób

alergicznych u dzieci z rodzin atopowych:

alergicznych u dzieci z rodzin atopowych:

•

•

karmienia niemowląt do 6 miesiąca życia wyłącznie piersią,

karmienia niemowląt do 6 miesiąca życia wyłącznie piersią,

•

•

wyłączenia w trzecim trymestrze ciąży oraz w okresie

wyłączenia w trzecim trymestrze ciąży oraz w okresie

laktacji z żywienia matki silnych alergenów (jaj, mleka,

laktacji z żywienia matki silnych alergenów (jaj, mleka,

orzechów),

orzechów),

•

•

w żywieniu sztucznym stosowania mieszanek

w żywieniu sztucznym stosowania mieszanek

hipoantygenowych,

hipoantygenowych,

•

•

przechodzenia stopniowo z karmienia piersią na karmienie

przechodzenia stopniowo z karmienia piersią na karmienie

mieszane, a następnie żywienie sztuczne,

mieszane, a następnie żywienie sztuczne,

•

•

wprowadzania nowych pokarmów od małych ilości w

wprowadzania nowych pokarmów od małych ilości w

odstępach kilkudniowych, równocześnie należy oceniać ich

odstępach kilkudniowych, równocześnie należy oceniać ich

tolerancję przez dziecko i rozpoczynać wprowadzanie

tolerancję przez dziecko i rozpoczynać wprowadzanie

nowych pokarmów od najmniej alergizujących,

nowych pokarmów od najmniej alergizujących,

•

•

po ukończeniu przez dziecko roku wprowadzania w

po ukończeniu przez dziecko roku wprowadzania w

odstępach od 2 do 4 tygodni: mleka krowiego, pszenicy, soi,

odstępach od 2 do 4 tygodni: mleka krowiego, pszenicy, soi,

cytrusów,

cytrusów,

•

•

włączania do żywienia dziecka dopiero po 2 roku życia jaj,

włączania do żywienia dziecka dopiero po 2 roku życia jaj,

ryb, orzechów,

ryb, orzechów,

•

•

ochrony dziecka przed infekcjami.

ochrony dziecka przed infekcjami.