 
REZONANSOWE WZMACNIACZE
MOCY WIELKIEJ
CZĘSTOTLIWOŚCI
• Zasada pracy i ogólne
własności 
rezonansowych 
wzmacniaczy mocy 
klasy C
• Zależności
energetyczne w 
układzie
• Wnioski wynikające z
analizy pracy 
wzmacniacza klasy C
• Wpływ częstotliwości
sygnału sterującego 
na pracę wzmacniacza 
w klasie C
• Rozwiązania układowe
wzmacniaczy klasy C
• Rezonansowe
wzmacniacze w.cz. 
klasy D i klasy E
Prof. Stanisław Kuta
Katedra Elektroniki AGH
e-mail: 
kuta@uci.agh.edu.pl
 
k
k
u
0
 
dB
0
 3
 20
f
f
0
2
3
f
dB
2
20
f
dB
Charakterystyka 
modułu 
wzmocnienia 
wzmaczniacza 
selektywenego
1
2
2
20
3
20
3
dB
dB
dB
dB
f
f
B
B
p
dB
f
f
B
f
Q
dB
3
0
3
0
2
Dobroć obwodu
 
L
C
1
2
L
C
r
L
1
2
L
C
G
R
0
0
1
1
2
a)
b)
c)
 Modele obwodu rezonansowe-go LC:
a) obwód idealny,
b) straty skupione w gałęzi indukcyjnej
c) przybliżony model obwodu stratnego 
z elementami równoległymi
 
   
jB
G
L
j
r
C
j
j
Y
L
1
2
2
0
2
2
0
2
2
1
1
1
L
r
L
C
r
C
L
L
L
r
LC
/
1
0
 
 
r
r
G
B
Q
0
0
)
(
r
B
 
L
L
r
Q
r
L
Q
0
2
0
2
2
0
2
2
0
2
2
0
2
1
1
1
L
L
r
Q
L
r
 
L
j
G
L
j
r
Y
r
r
L
r
L
1
1
0
1
L
Q
L
C
r
r
C
L
r
Q
r
Q
C
L
Q
G
L
L
L
L
2
2
0
2
2
0
2
0
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
/
1
/
1
G
L
C
L
G
G
C
r
C
L
C
r
r
L
Q
L
L
L
Przeliczenie r
L
na
G
0
 
 
LC
LC
L
C
G
j
G
L
j
C
j
G
j
Y
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
jQ
G
jQ
G
0
0
- znormalizowane odstrojenie
 
 
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
Q
j
R
Q
j
G
j
Y
j
Z
0
2
2
0
0
2
0
0
0
0
0
0
tg
arc
exp
1
1
1
Q
j
Q
R
j
Q
j
Q
R
j
Impedancja Z(j
 jest funkcją jednobiegunową względem znormalizowanego odstrojenia ,
dwubiegunową względem zmiennej j
 
Z
R
0
0
1
0
Q
1
0
Q
1
05
.
arctgQ
0
0
2
2
2
2
Charakterystyki częstotliwościowe obwodu rezonansowego
0
0
0
2
0
0
1
2
1
1
2
1
4
1
1
Q
Q
Q
0
0
0
2
0
0
2
2
1
1
2
1
4
1
1
Q
Q
Q
0
0
1
2
3
0
Q
f
f
f
B
dB
0
0
0
0
0
0
2
0
2
2
2
f
f
 
L
L
r
Q
r
L
Q
0
L
C
r
r
C
L
r
Q
r
Q
C
L
Q
G
L
L
L
L
2
2
0
2
2
0
2
0
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
/
1
/
1
G
L
C
L
G
G
C
r
C
L
C
r
r
L
Q
L
L
L
 
+
-
u
i
u
S
 
u
t
i
U
BB
 0
u
O
+
-
C
L
element
wzmacniaj cy
ą
R
L
u
i
O
i
S
U
CC
 0
 Schemat blokowy 
wzmacniacza klasy C
 
t
U
om
 
u
t
O
i u
,
U
T
U
BB
u
S
i
O
g
i
u
m
O
S
= const
 
u
t
i
U
sm
2 0
2
3 2
t
t
I
om
  0
 
2
3 2
2
 
u
t
S
U
T
U
BB
 
 
u
t
u
t U
S
i
BB
0
2
3 2
 
i
t
O
2
U
CC
 
u t
0
0'
0'
 Charakterystyka robocza i przebiegi czasowe w idealnym 
 
wzmacniaczu rezonansowym klasy C
T
BB
sm
T
BB
sm
m
T
BB
sm
om
U
U
U
U
U
U
g
U
U
U
I
dla
0
dla
 
T
BB
sm
T
BB
sm
m
T
BB
sm
om
U
U
U
U
U
U
g
U
U
U
I
dla
0
dla
T
BB
sm
U
U
U
cos
m
sm
om
g
U
I
cos
1
Dl
a
t
cos
0
cos
t
U
U
u
U
t
U
U
u
om
CC
O
BB
sm
BB
S
CC
BB
S
sm
om
O
U
U
u
U
U
u
B
t
I
A
i
om
O
-
cos
+
-
u
i
u
S
 
u
t
i
U
BB
 0
u
O
+
-
C
L
element
wzmacniaj cy
ą
R
L
u
i
O
i
S
U
CC
 0
 
0
=
0
=
t
i
I
t
i
O
om
O
0
cos B
I
A
I
B
I
A
om
om
om
t
t
t
I
i
om
O
dla
0
dla
cos
cos
cos
1
sm
T
BB
U
U
U
cos
arc
 
 
 
 
 
 
2
cos
1
1
2
sin
cos
cos
sin
cos
1
cos
sin
cos
1
cos
sin
2
1
1
0
k
dla
I
k
k
k
k
k
I
I
I
I
I
I
I
i
I
I
k
om
om
omk
om
om
om
om
om
o
CC
O
- współczynniki rozkładu impulsu kosinusoidalnego
 
k
 
 
 
g
1
1
0
- współczynnik kształtu
U
I
R
E
om
om
L
C
1
U
U
U
U
U
om
CC
om
om
Omin
 
30
60
90
120
 
150
180
0
1
2
0
3
4
5
6
g
1
1
0
0
01
.
05
.
04
.
03
.
02
.
0
04
.
08
.
 01
.
12
.
2
16
.
 
g
1
C
AB
B
A
 Współczynniki rozkładu impulsu 
kosinusoidalnego
 
 
P
I U
I
U
L
om
om
om
CC
1
2
1
2
1
1
 
P
I U
I
U
D
CC
CC
om
CC
0
 
 
 
P
P
g
L
D
1
2
1
2
1
0
1
P
P
P
P
P
P
P
C
D
L
D
D
D
L
 
1
1
• moc wyjściowa
 
2
1
P
I U
L
om
CC
• moc dostarczona
 
2
2
0
P
I U
D
om
CC
 
• sprawność
 
05
1
, g
 
30
60
90
120
150
180
0
0
02
,
10
,
08
,
06
,
04
,
122
05
,
055
,
4
 
 
2
2
0
1
P
I U
C
om CC
dla =1
 
2
2
0
P
I U
D
om CC
 
2
1
P
I U
L
om CC
 
05
1
, g 
 Zależność mocy i sprawności od kąta 
przepływu 
 
Wnioski
• Przy stałej wartości szczytowej impulsu kosinusoidalnego prądu wyjściowego  
oraz przy stałym współczynniku  wykorzystania napięcia zasilającego , moc 
wyjściowa  rośnie, gdy kąt przepływu prądu wyjściowego  rośnie
• Przy stałej wartości szczytowej impulsu  prądu wyjściowego, moc dostarczona  
rośnie, gdy kąt przepływu  rośnie
• Przy stałej wartości współczynnika wykorzystania napięcia zasilania  sprawność 
wzmacniacza  rośnie, gdy kąt przepływu  maleje
• wymagania odnośnie dużej mocy wyjściowej  i dużej sprawności  są sprzeczne i w 
warunkach rzeczywistych wymagany jest kompromis 
W klasie A
0
1
1
05
1
 
 
 
,
g
 
 
 
2
1
2
1
2
1
1
0
1
g
P
P
D
L
 
W klasie B
/ 2
0
1
1
1
2
1
2
05
2
,
U
U
I
R
I R
om
CC
om
L
om
L
I
U
R
P
I
U
U
R
P
I
U
U
R
g
om
CC
L
L
om
CC
CC
L
D
om
CC
CC
L
   
1
1
2
2
0
2
1
2
1
2
2
2
2
2
1
2
2
4
 
• wzmacniacz w  klasie C może  być użyty jako k-krotny powielacz częstotliwości, czyli 
wzmacniacz k-tej harmonicznej
opt
k
2
3
• obwód rezonansowy o impedancji Z zapewnia wyodrębnienie składowej podstawowej 
i filtrację pozostałych harmonicznych
 
 
U
U
Z
k
I
Z
I
Q k
k
omk
om
o
omk
o
om
k
1
1
1
1
1
 
 
 
Zakres stosunkowo małych częstotliwości
 
u
CE
i
C
t
2
U
CC
2
2
i
i
C
B
,
i
C
i
B
i
B
i
B
i
C
i
C
S
S'
S''
S
S'
P
G
U
CEmin
Q
S''
u
BE
U
U
U
BE
bem
BB
max
t
 Charakterystyka robocza w polu charakterystyk 
kolektorowych tranzystora 
 
 
 
Zakres średnich częstotliwości
T
t
2 2 
op
op
90
270
180
0
02
,
04
,
08
,
06
,
1
i
C
u
i
BE
C
g
,
,
0
i
C
g
,
1
i
C
g
,
10
i
C
g
,
3
t
2
90
270
180
0
i
B
u
BE
i
B
g
,
3
i
B
g
,
,
03
i
B
g
,
1
1
i
B
g
,
0
i
B
g
,
3
02
,
04
,
06
,
08
,
Przebiegi czasowe napięć i prądów tranzystora pracującego 
w klasie C, przy
 
różnych częstotliwościach roboczych
 
R
B
 U
CC
a)
C
B
R
L
L
C
C
b
D
w cz
ł
. .
R
B
U
CC
C
B
R
L
L
C
C
b
D
w cz
ł
. .
b)
R
L
C
B
R
B
C
B
R
B
C
L
D
w cz
ł
. .
C
b
U
CC
c)
 Rezonansowe wzmacniacze klasy 
C: a) wzmacniacz w konfiguracji OE,
b) wzmacniacz w konfiguracji OB, 
c) wzmacniacz przeciwsobny 
 
 
REZONANSOWE WZMACNIACZE
MOCY W.CZ. KLASY D
I KLASY E
 
Rezonansowe wzmacniacze klasy D i klasy E o mocy
wyjściowej do kilkuset [W] i częstotliwości kilkunastu
[MHz] są realizowane przy użyciu bipolarnych
tranzystorów mocy w.cz., a w szczególności przy użyciu
polowych tranzystorów mocy typu VMOS. Głównie
dzięki właściwościom tranzystorów VMOS
wzmacniacze klasy D i E znalazły bardzo szerokie
zastosowanie w praktyce i stały się głównym sposobem
realizacji rezonansowych wzmacniaczy mocy we
wspomnianych wyżej zakresach mocy i częstotliwości.
W porównaniu do wzmacniaczy klasy C, wzmacniacze
klasy D i klasy E charakteryzują się nie tylko większą
sprawnością energetyczną i lepszym wykorzystaniem
napięciowym i prądowym elementów aktywnych
(pozwala to na uzyskanie dużo większej mocy
wyjściowej przy tym samym elemencie aktywnym), ale
także mniejszą zawartością wyższych harmonicznych w
sygnale wyjściowym.
 
Wzmacniacz klasy D z komutacją napięcia:
a) stopień końcowy,
b) przebiegi czasowe w układzie
 
W czasie trwania ujemnego napięcia z układu
sterującego, tranzystor M1 zostaje załączony, a
tranzystor M2 wyłączony. Napięcie , pomniejszone o
niewielki spadek napięcia na przewodzącym
tranzystorze M2, zostaje podane na szeregowy obwód
rezonansowy W czasie trwania dodatniego półokresu
napięcia sterującego , następuje wyłączenie tranzystora
M1 oraz załączenie tranzystora M2. W wyniku takiej
pracy tranzystorów, szeregowy obwód rezonansowy
zostaje pobudzony napięciem w kształcie
symetrycznej fali prostokątnej o wartości
międzyszczytowej U
DD
.
Szeregowy obwód rezonansowy, dostrojony do
częstotliwości sygnału sterującego, wydziela pierwszą
harmoniczną z przebiegu prostokątnego. Przez
tranzystory M1 i M2 przepływa prąd o kształcie połówek
sinusoidy oraz o wartości maksymalnej ograniczonej
rezystancją obciążenia.
 
Napięcie i prąd w obciążeniu
t
U
U
u
DS
DD
L
sin
2
2
min
t
R
U
U
i
Ls
DS
DD
L
sin
2
2
min
Moc użyteczna
P
U
U
R
L
DD
DS
Ls
2
2
2
2
min
Średnia wartość prądu dostarczonego z zasilacza
I
U
U
R
DD
DD
DS
Ls
2
2
2
min
Moc dostarczona z zasilacza
P
U
U
U
R
D
DD
DS
DD
LS
2
2
2
min
Sprawność wzmacniacza
 
P
P
U
U
L
D
DS
DD
1
2
min
R
Ls
– rezystancja obciążenia
szeregowego obwodu 
rezonansowego
 
Wzmacniacz klasy D w.cz. z komutacją prądu:
a) stopień końcowy,
b) przebiegi czasowe w układzie
 
 
Napięcie i prąd w obciążeniu
Moc użyteczna
Średnia wartość prądu dostarczonego z zasilacza
Moc dostarczona z zasilacza
Sprawność wzmacniacza
u
U
U
t
L
DD
DS
min
sin
i
U
U
R
t
L
DD
DS
Lr
min
sin
P
U
U
R
L
DD
DS
Lr
2
2
2
min
I
U
U
R
DD
DD
DS
Lr
2
2
min
P
U
U
U
R
D
DD
DD
DS
Lr
2
2
min
Napięcie na dławiku w. cz.
u
U
U
t
DD
DS
1
2
1
min
sin
 
P
P
U
U
L
D
DS
DD
1
min
 
Niesymetryczny  wzmacniacz  klasy  E 
z równoległym kondensatorem: a) stopień  końcowy, 
b) uproszczony model wzmacniacza, c) idealizowane 
przebiegi  czasowe w układzie
 
 
 
 
 
 
u
t
U
n
du
t
d
t
DS
DS
DS
t
n
2
0
0
2
n = 0, 1, ...
C
R
Q
Q
L
L
L
1
2
1
5447
1
081
4
,
,
C
Q
R
Q
L
L
L
2
1
1
111
17879
,
,
L
Q R
L
2
X
L
X
C
L
C
2
2
1
Maksymalny prąd tranzystora
I
I
I
D
DD
DD
max
,
 
2
4
2
1
28611
Maksymalne napięcie na tranzystorze
U
U
U
DS
DD
DS
max
min
,
,
3562
2562
 
Amplituda napięcia wyjściowego
U
U
U
Lm
DD
DS
4
4
2
min
Amplituda prądu wyjściowego
I
U
R
U
U
R
Lm
Lm
L
DD
DS
L
4
4
2
min
Moc wyjściowa
P
U I
U
U
R
L
Lm Lm
DD
DS
L
2
8
4
2
2
(
)
min
Prąd zasilania
I
U
U
R U
DD
DD
DS
L
DD
8
4
2
2
(
)
(
)
min
 
Sprawność wzmacniacza
  
1
2
3
1
2
3
1
2
2
2 3
A
U
U
A
A
A
DS
DD
min
/
A
Q
f t
f
 
1
082
11525
,
,
t
f
- czas opadania prądu drenu, przy wyłączaniu tranzystora
Moc zasilania
P
P
U
U
R
D
L
DD
DS
L
8
4
2
2
(
)
min
f
R C
R C
L
L
max
min
min
,
4
4
002922
2
2
1
1