PRACOHOLIZM 

I 

MOBBING W PRACY

Obecnie każdy człowiek jest tak zawalony 

pracą, że przychodzi do niej wczesnym świtem, a 

wychodzi z niej nocą,

Czy  taki stosunek do pracy oznacza, że ktoś 

jest pracoholikiem?

Warto się nad tym zastanowić, ponieważ w 

dzisiejszym świecie pracowitość I pracoholizm są 

ze sobą powiązane  I naprawde bardzo trudno je 

od siebie odróżnić.

 

Jeśli siedzą Państwo w pracy po kilkanaście 

godzin dziennie, a czasami nawet dłużej, to znak 

że jest z Wami coś nie tak. A może wciaż 

myślicie o tym, co zrobicie jutro, gdy przyjdziecie 

do pracy, albo w wolnej  chwili wpadacie do 

biura, żeby coś jeszcze poprawić?

Jeżeli takie symptomy dotyczą właśnie Was, 

to niestety chorujecie na pracoholizm. 

W naszej prezentacji pokażemy Wam, jak 

rozponzać pracoholizm, jakie są jego przyczyny I 

jak się od niego uwolnić

CZYM  JEST  

PRACOHOLIZM ?

Jest stanem uzależnienia od wykonywanej 

pracy, powodując zaburzenie równowagi 

między istotnymi elementami życia.

Ludzie uzależnieni mają dystans do 

otaczającego świata, rodziny, przyjaciół. 

Tracą zdolność oddielania spraw osobistych 

od życia zawodowego.

KIM SA PRACOHOLICY ?

Pracoholikami są zwykle osoby pilne, 

perfekcyjne, ale i niepewne siebie, nieśmiałe, 

niedowartościowane, bojące się otoczenia. 

Często są to osoby ambitne, lubiące 

rywalizować I wygrywać, które wysoko stawiają 

sobie poprzeczkę, za wszelką cenę dążą do 

osiągniecia sukcesu I prestiżu społecznego.

Niejednokrotnie podchodzą z obawą do 

własnego talentu, spontaniczności czy fantazji.

SKAD  SIE  BIORA  

PRACOHOLICY ?

W sidła nałogu popadają najczęściej osoby 

ambitne, lubiące rywalizować i wygrywać, które 

wysoko stawiają sobie poprzeczkę, za wszelką 

cenę dążą do osiągnięcia sukcesu i prestiżu 

społecznego

.

Nieraz uzależnienie od pracy przybiera formę ucieczki przed 

otaczającą rzeczywistością, pozwala zapomnieć o problemach 

życia codziennego, z którymi człowiek nie może, bądź nie chce 

sobie poradzić. 

Praca przysłania myśli o kryzysie w życiu uczuciowym, 

porażce, poczuciu osamotnienia.

Ludzie traktujący pracę jako odskocznię są zwykle 

nieśmiali, niedowartościowani, a poprzez sukcesy w 

pracy starają się zrekompensować inne dziedziny życia, 

w których nie czują się spełnieni.

JAK  ROZPONASZ  

PRACOHOLIKA …

fizyczne oznaki pracoholizmu

bóle głowy

niestrawność

płytki oddech

tiki nerwowe

zmęczenie

zawroty głowy

zmiany w zachowaniu

wybuchy nastrojów

 niepokój

bezsenność

niemożność zrelaksowania się

łatwość irytowania 

się

problemy z koncentracją

roztargnieni

e

znudzenie i wahania nastrojów - od euforii po 

depresję

JAK WYGLADA UZALEZNIENIE OD 

PRACY ?

Pracoholik to perfekcjonista, uważa że 

nikt nie jest w staniego zastąpić, bo tylko 

on potrafi wykonać określone zadania we 

właściwy sposób, nie potrzbuje od nikogo 

pomocy.

 

Praca pochania go to tego stopnia, że zapomina o 

innych bardzo banalnych czynnościach np: zrobieniu 

zakupów czy zjedzeniu posiku. 

Zapomina o ważnych uroczystościach rodzinnych, 

imieninach, urodzinach.

W dniach wolnych od pracy lub podczas urlopu nie 

potrafi zapomniec o pracy, zrelaksować się, odpocząć.

Często zabiera materiały do domu i 

zamiast spędzać czas z rodziną, nadrabia 

zaległości zawodowe.

Weekendy ciągną się w 

nieskonczoność, q wakacje to już 

prawdziwa męczarnia.

MOTTO PRACOHOLIKA

“ 

“ 

DZIEN  WOLNY  

DZIEN  WOLNY  

OD  PRACY 

OD  PRACY 

TO

TO

DZIEN  STRACONY”

DZIEN  STRACONY”

PRACOHOLIZM  A  PRACOWITOSC

Dla człowieka pracowitego praca jest 

obowiązkiem, który sprawia mu przyjemnośc. 
.

 

Nie pozwala jednak, żeby praca zdominowała wszystkie 

dziedziny jego życia.

Potrafi powiedzieć NIE. Kiedy trzeba umieć odpocząć i się 

zrelaksować.

Kiedy trzeba umieć odpocząć i się zrelaksować. Znajduje 

czas dla rodziny i przyjaciół oraz na relaksującą rozrywkę.

Natomiast pracoholik CIĄGLE myśli o pracy, nawet jeśli 

ma wolne, czuje się smutny i odczuwa wewnętrzną pustkę 

bez pracy.

Zawsze zabiera ze sobą coś do domu, żeby w ramach "odpoczynku" 

troszkę popracować. Nie ma czasu dla rodziny i przyjaciół i wciąż 

uważa, że nie ma czasu. Jest nerwowy i opryskliwy, mało sypia, 

nieracjonalnie się odżywia.

JAK WALCZYC Z PRACOHOLIZMEM ?

Ułóż sobie hierarchię wartości.

 

Rozpocznij od tego, co najważniejsze, czyli od 

kontaktów z rodziną, znajomymi, zadbaj o swoje 

zdrowie, zajmij się swoimi zainteresowaniami, 

uprawiaj jakieś hobby

 

Jeżeli czujesz, że grozi Ci pracoholizm porozmawiaj o 

tym z kimś zaufanym.

 

Dzieki temu złapiesz to tej sprawy odpowiedni dystans

Odreagowuj stres.

 Słuchaj ulubionej muzyki, oglądaj komedie, czytaj książki. 

Spotykaj się też ze znajomymi spoza pracy. Rób to, co lubisz 

najbardziej i nie myśl w tym czasie o pracy. 

PRZYCZYNY  PRACOHOLIZMU

Kryzys i ogromne bezrobocie. Często 

pracujemy dużo ( za dużo), nawet ponad 

nasze siły, aby zachować nasze stanowisko.

 

Pracodawcy obarczają pracowników coraz większą liczbą 

obowiązków, wymagają zwiększenia obrotów, często ponad 

nasze siły.

 

W niektórych wypadkach przekleństwem okazują 

się telefony komórkowe, przez co nawet nasze 

domy okazują sie miejscem pracy

 

Pogoń za pieniędzmi i karierą

PRACOHOLICY  MILE  

WIDZIANI…

Pracoholicy są chętnie zatrudniani w 

pewnych branżach, szczególnie na takich 

stanowiskach, jak:

 

  

ｷprzedstawiciel handlowy

ｷpośrednik 

ubezpieczeniowy

ｷ sprzedawca

ｷw każdej działalności nastawionej 

na wynik

SKUTKI PRACOHOLIZMU

MOBBING  W  PRACY

 

Mobbing to słowo jest utworzone ze 

słowa "mob", co według słownika oznacza z 

ang. tłum, motłoch, napadać na kogoś, 

nachodzić, nagabywać, atakować. Słowo z 

łacińskiego "mobile vulgus" (zmienny tłum).

Oznacza cały system psychospołecznych relacji w 

miejscu pracy w postaci działania lub zachowania 

dotyczących pracownika lub skierowane przeciwko 

pracownikowi, polegające na uporczywym i 

długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, 

wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności 

zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie 

lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub 

wyeliminowanie z zespołu

.

 

CZYM  JEST  

MOBBING ?

To psychiczne, długotrwale 

szykanowanie pracownika w pracy 

przez przełożonych lub przez innych 

pracowników, dręczenie i 

molestowanie moralne.

A ponadto zaczepianie, obmawianie, 

nieprzyjazne wypowiedzi, to bezpodstawny rodzaj 

terroru psychicznego, ciągłe oraz wywieranie na 

pracowniku psychicznej, społecznej i ekonomicznej 

przemocy w pracy nie tylko przez przełożonego, ale 

i czasem także przez współpracowników.

 

CHARAKTERYSTYKA  

MOBBINGU

1. Dokuczanie jakiejś osobie ma charakter ciągły 

(nie uznaje się za mobbing dokuczania rzadziej 

niż raz na tydzień)

2. Trwa przez dłuższy czas (nie liczy się poniżej pół 

roku)
3. Ofiara mobbingu i ci którzy to robią, są w nierównej sytuacji 

społecznej
4. Dręczący mają wyraźną przewagę nad ofiara

5. Jest ukrywany przed otoczeniem - to dokuczanie występuje kiedy 

ofiara jest tylko z tymi, którzy jej dokuczają, zanika kiedy widzi to 

ktoś, kto nie uczestniczy w tym dokuczaniu

6. Dużą role w jego mechanizmie ma szkodzenie opinii tej 

osoby
7. Zaistnienie konfliktu, czyli zderzenia sprzecznych dążeń 

członków pewnej zorganizowanej grupy ludzi (pracowników)

PRZYCZYNY  MOBBINGU

1. WZROST BEZROBOCIA

2. STAŁE ZAGROŻENIE UTRATĄ PRACY

3. SZTYWNE STRUKTURY SPOŁECZNE

4. NEGATYWNE CECHY POLITYKI ORGANIZACYJNEJ

5. POGARSZACE SIĘ WARUNKI MATERIALNE WIĘKSZOŚCI 

SPOŁECZEŃSTWA

RODZAJE  MOBBINGU

POZIOMY

“pracownik przeciw koledze”

To podejmowanie wrogich działań przez grupę 

współpracowników wobec osoby, której odmienność staje się 

przedmiotem ataków (kobieta w gronie mężczyzn, mężczyzna 

wśród kobiet, odrębność rasowa, religijna lub społeczna, 

homoseksualizm i in.). 

Niekiedy źródłem molestowania jest zazdrość względem 

kogoś, kto coś posiada, a czego nie mają inni, np. młodość, 

wykształcenie, bogactwo, uroda. 

Rola przełożonego jest przy tym rodzaju mobbingu trudna, 

nie wie on jak się ma zachować, często nie podejmuje żadnych 

kroków, nie chcąc być posądzonym przez mobberów o 

faworyzowanie osoby szykanowanej, terroryzowanej przez 

kolegów

PIONOWY

“ podwładny przeciwko 

przełożonemu”

Przełożony staje się stroną prześladowaną przez 

podwładnych. Jest przykładem szefa nie 

posiadającego umiejętności zarządzania ludźmi.
 Podwładni usiłują kompromitować przełożonego, by 

np. zająć jego miejsce.

 

RODZAJE  MOBBINGU

POCHYŁY

“ przełożony przeciwko 

podwładnemu”

Najbardziej rozpowszechniona forma.
 

Zjawisko to nasila się szczególnie w czasach 

recesji, sytuacja na rynku pracy, bezrobocie 

powoduje, że pracownik godzi się na wszystko, 

chcąc utrzymać miejsce zatrudnienia.

 

RODZAJE  MOBBINGU

MOBBINGUJACY:

traktuje innych instrumentalnie

nie odczuwa wyrzutów sumienia z powodu wykorzystywania i poniżania 

innych

nie ma zdolności empatii

deprecjonując i poniżając innych dowartościowuje się

posiada wyolbrzymione poczucie własnej wartości

egoista i autokrata

podstępny, tchórzliwy i zakłamany

sam udaje ofiarę

przecenia swoje umiejętności i swoją wiedzę

bardzo inteligentny, bezwzględny i przebiegły

lubi czerpać przyjemność z zadawania ofierze bólu („syndrom 

ciemiężyciela”)               ,

impulsywność, niska samokrytyka

łatwy kontakt z otoczeniem

MOBBINGOWANY :

w większości to pracoholicy, ludzie oddani firmie, 

długoletni pracownicy o wysokich kwalifikacjach

wśród nich 80% to kobiety

najczęściej osoby w wieku 21-40 lat

częściej nieobecne w pracy od niemobbingowanych 

pracowników

pracują znacznie mniej wydajnie

niska samoocena (utrwalone poczucie krzywdy)

wrażliwość, pasywność (bierność)

ukrywanie swoich potrzeb

fizyczne obrażenia, dolegliwości somatyczne (częste bóle głowy, brzucha)

identyfikacja z agresorem, utrata własnej 

tożsamości

poczucie żalu i krzywdy

SKUTKI MOBBINGU:

Koszty mobbingu ponoszone 

przez ofiarę:

obniżenie samooceny i szacunku do siebie

wstyd i poczucie winy

niepokój, lęki, depresje nerwice pourazowe

uszczerbek lub utrata zdrowia spowodowana chorobami o podłożu 

psychosomatycznym : trwałe lub przejściowe zaburzenia psychiczne, 

zaburzenia wzroku o podłożu nerwowym, porażenia różnego rodzaju i o 

różnym nasileniu, choroby naczyniowo-sercowe (wylewy, zawały, zatory) 

oraz wiele innych o etiologii nerwowej

czasowa lub trwała niezdolność do pracy obniżająca zarobki ofiary

przejście na rentę z powodu częściowego lub trwałego 

inwalidztwa

Konsekwencje społeczne

izolacja społeczna

rozpad rodziny

utrata miejsca pracy

obniżenie pozycji społecznej

Zdarza się, że mobbing kończy się samobójstwem

SKUTKI MOBBINGU:

Koszty mobbingu ponoszone 

przez zakład pracy

zła atmosfera w pracy

obniżenie wydajności

wzrost absencji

duża rotacja pracowników spowodowana ucieczką przed 

skutkami agresji

koszty rozpraw sądowych, odszkodowań

 

zła reputacja firmy

SKUTKI MOBBINGU:

Koszty mobbingu ponoszone przez 

Skarb 

Państwa

zwolnienia lekarskie - wypłaty świadczeń

koszty leczenia - w tym hospitalizacje

koszt leków

wypłaty rent i wcześniejszych emerytur

SKUTKI MOBBINGU:

MOBBING  A  PRAWO  

PRACY

§ 1. 

Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać 

mobbingowi.

§ 2. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub 

skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i 

długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego 

zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu 

poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z 

zespołu współpracowników.

§ 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może 

dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia 

pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 4. Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiazał umowę o pracę, ma 

prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej 

niż minimalne wynagrodzenie za prace, ustalane na podstawie 

odrębnych przepisów 

Art. 94.3.nowego prawa pracy mówi:

KONSTYTUCJA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 2 kwietnia 1997 r.

 

Art. 24.

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo 

sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy

Art. 30.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności 

i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej 

poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych

Art. 32.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego 

traktowania przez władze publiczne.

2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, 

społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny

KONSTYTUCJA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Art. 45.

1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez 

nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły 

sąd.

2. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, 

bezpieczenstwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę 

życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany 

jest publicznie

Art. 51.

3. Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych 

dokumentów i zbiorów danych

4. Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia 

informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób 

sprzeczny z ustawą.

Art. 66.

1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 

Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

z dnia 2 kwietnia 1997 r

MOOBING  W  SKAL I 

SWIATOWEJ

Badania przeprowadzane w ostatnich latach 

przez
 

Europejską Fundację Poprawy Warunków 

Życia i Pracy i Międzynarodową 

Organizację Pracy

 

ukazują zakres i skalę mobbingu w krajach UE 

(badania nie dotyczyły krajów, które do UE 

weszły 1 maja 2004 roku)

Odsetek pracowników doświadczających przemocy w miejscu 

pracy kształtował się następująco:

Finlandia –15%

Holandia – 

14%

Wielka Brytania – 

14%

Szwecja – 12%

Belgia –11%

Francja – 10%

Irlandia – 10%

Dania – 8%

Luksemburg – 

7%

Niemcy – 7%

Austria – 6%

Grecja – 

5%

Hiszpania – 5%

Portugalia – 4%

Włochy – 

4%