T. Skoczny, PROCESY
INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Wykład
Dla II r. MSM WZ UW
21 h
T. Skoczny, PROCESY
INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Wykład
Dla II r. MSM WZ UW
21 h
Integracja europejska -
wprowadzenie
Historia Wspólnot Europejskich (WE)
Istota Unii Europejskiej (UE); trzy filary;
UE wg projektu Konstytucji dla UE
Podstawowe cechy wspólnotowego
systemu prawnego
Instytucje UE i WE
Polska członkiem UE od 1.05.2004 na
zasadach Traktatu Akcesyjnego i Aktu
Akcesyjnego
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
Ponadnarodowa integracja gospodarcza w
ramach WE (RW i UGW)
A) Misja/cele TWE (art. 2 TWE) – harmonijny rozwój
społeczno-gospodarczy
(1) „wspieranie w całej Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego
i trwałego rozwoju działań gospodarczych, wysokiego poziomu
zatrudnienia i opieki społecznej, równości między mężczyzną i
kobietą, trwałego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego poziomu
konkurencyjności i zbieżności funkcjonowania gospodarek,
wysokiego poziomu ochrony i podnoszenia jakości środowiska,
podnoszenia stopy życiowej i jakości życia, spójności ekonomicznej i
społecznej oraz solidarności miedzy Państwami Członkowskimi”
(2) Dwie strony medalu:
a) wzrost gospodarczy i
b) pokój społeczny
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
B) Cele/instrumenty (art. 3 ust. 1 TWE)
(1) (a) kiedyś - ustanowienie wspólnego rynku: zakaz ceł i
ograniczeń ilościowych w handlu między PCz (art. 3 ust. 1
lit. a/ oraz tytuł I TWE)
(b) dzisiaj - ustanowienie rynku wewnętrznego (art. 14 ust. 1
i 3 i art. 15 TWE), tj. „obszaru bez granic wewnętrznych, w
którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób
usług i kapitału” /art. 3 ust. 1 lit. c/ oraz 14 ust. 2 TWE/,
(c) dzisiaj – budowa UGiW /art. 4 TWE/):
- od koordynacji polityk gospodarczych PCz do ustanowienia
wspólnej polityki gospodarczej (art. 4 ust. 1 TWE)
- od ustalania kursów wymiany walut do ustanowienia
wspólnej waluty i „Wspólnej Polityki Walutowej” (art. 4 ust.
2 i 3 TWE)
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
(2) urzeczywistnianie Wspólnych Polityk:
(a) polityki zewnętrznej – Wspólnej Polityki Handlowej (WPH)
(art. 3 ust. 1 lit. c/ oraz tytuły IX i X TWE) i
(b) polityk wewnętrznych: Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) (art.
3 ust. 1 lit. e/ oraz tytuł II TWE), Wspólnej Polityki
Transportowej (WPT) (art. 3 ust. 1 lit. f/ oraz tytuł V T TWE) i
„Wspólnej Polityki Walutowej” (art. 4 ust. 2 oraz tytuł VII
rozdz. 2 TWE)
(3) inne działania, w tym głównie:
(a) stworzenie systemu niezakłóconej konkurencji (art. 3 ust. 1
lit. g/ oraz tytuł VI rozdz. 1 TWE)
(b) harmonizacja prawa PCz (art. 3 ust. 1 lit. oraz art. 94 i 95
TWE)
(c) prowadzenie innych polityk i działań zewnętrznych (art. 3
ust. 1 lit. d/, r/ i s/ i inne przepisy TWE) i wewnętrznych
(wspólnotowych polityk horyzontalnych i sektorowych) (art. 3
ust. 1 lit. i/ -q/ oraz t/-u/ inne przepisy TWE)
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
C) Zasady:
a) zasada otwartej gospodarki rynkowej z wolną
konkurencją (art. 4 ust. 1 i 2 in fine TWE)
b) zakaz dyskryminacji ze względu na
przynależność państwową (art. 12 TWE)
c) zasada lojalności/solidarności państw
członkowskich (art. 10 TWE)
d) zasada proporcjonalności (art. 5 TWE)
e) obowiązek poszanowania innych wartości
wspólnych: równości płci (art. 3 ust. 2 TWE), braku
wszelkiej dyskryminacji (art. 13 TWE), ochrony
środowiska naturalnego (art. 6 TWE) i zapewnienia
usług użyteczności publicznej (art. 16 TWE)
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
D) Metody integracji:
(1) integracja rynkowa:
(a) swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz
(b) reguły (ochrony) konkurencji);
(2) integracja polityczna (polityki):
(a) Wspólne Polityki (WPH, WPR, WPT i „WPW”)
(b) polityki wspólnotowe (zatrudnienia, socjalna,
energetyczna itp.)
E) „Osobowy” kontekst integracji:
(1) obywatelstwo UE (art. 18-23 TWE)
(2) wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze
swobodnym przepływem osób (tytuł IV)
Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego
F) Struktura TWE:
1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW [1] (1) /1/
Podstawa prawna: cz. III. Tytuł I (art. 23-31) oraz tytuły IX i X
TWE.
Wyjątki: ex WPWiS; Pol. Euratomu; WPR – cz. III tytuł II (art.
32-38 TWE)
2. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW, OSÓB, USŁUG I
KAPITAŁU (cz. III tytuł III) [2]
2.1. Swobodny przepływ osób (2)
2.1.1. Swoboda przepływu pracowników (rozdz. 1: art. 39-42 TWE) /2/
2.1.2. Swoboda przedsiębiorczości (rozdz. 2: art. 43-48 TWE) /3/
2.2. Swobodny przepływ usług (3) /4/
(rozdz. 3: art. 49-55 TWE; swoisty wyjątek: WPT (tytuł V TWE)
2.3. Swobodny przepływ kapitału i płatności (4): kapitału /5/ i
płatności /6/
(rozdz. 4: art. 56-60 TWE)
„Swobody przepływu”
Podstawowe wolności gospodarcze
a) „wolność gospodarcza”
b) bezpośrednie stosowanie i bezpośredni skutek
zakazów
c) traktatowa dopuszczalność ograniczeń
Transgraniczność
Swobodny przepływ
(1) „towarów”
(2) „ludzi” (pracy najemnej i pracy na własny
rachunek) i
(3) „kapitału”
Rozgraniczenie między tymi czynnikami
Swobodny przepływ towarów
Swobodny przepływ towarów (s.p.t.) =
A) Unia celna
a) zakaz ceł i opłat o skutku równorzędnym do ceł
b) Wspólna Taryfa Celna
B) Zakaz ograniczeń ilościowych
Swobodny przepływ towarów
a) towar i reguły pochodzenia towarów
b) trzy zakazy traktatowe
c) dopuszczalne ograniczenia s.p.t.
d) nakaz przekształcenia państwowych monopoli
handlowych (art. 31 TWE) – patrz reguły konkurencji
Swobodny przepływ towarów
Towar i reguły pochodzenia towarów
A) Brak definicji normatywnej towaru
B) Rozumienie orzecznicze – przykłady
C) Reguły pochodzenia
a) „produkty pochodzące z państw
członkowskich” i „produkty pochodzące z
państw trzecich znajdujące się w
swobodnym obrocie w państwach
członkowskich” (art. 23 ust. 2 i art. 24 TWE)
b) proste pochodzenie z kraju wytworzenia
c) pochodzenie w przypadku przetworzenia
Swobodny przepływ towarów
Zakaz nakładania nowych ceł i opłat
o skutku równoważnym do ceł (art.
25 TWE)
a) Cła i opłaty o skutku równorzędnym do
ceł; bark normatywnej definicji tych opłat,
ich rozumienie i przykłady orzecznicze
b) Zakaz wprowadzania ceł przywozowych i
wywozowych, w tym ceł fiskalnych
c) Zakaz stosowania opłat o skutku
równorzędnym do ceł
Swobodny przepływ towarów
Zakaz opodatkowania
dyskryminacyjnego
a) Zakaz (art. 90 TWE)
b) Opodatkowanie towarów
podobnych
(art. 90 ust. 1 TWE)
c) Opodatkowanie protekcjonistyczne
(art. 90 ust. 2 TWE)
Swobodny przepływ towarów
Zakaz wprowadzania ograniczeń
ilościowych i środków o skutku
równoważnym do ograniczeń ilościowych;
orzecznictwo:
A) podstawowa formuła Dassonville
(1974)
B) formuła wymogów imperatywnych wg
orzeczenia Cassis de Dijon (1983)
C) powrót do źródeł – sprawa Keck i
Mithouard (1993)
Swobodny przepływ towarów
Dopuszczalne stosowanie
ograniczeń i środków
ilościowych (art. 30 TWE)
A) cztery względy uzasadniające
wprowadzanie ograniczeń i
środków ilościowych
B) dwa kryteria oceny ich
dopuszczalności
Wspólna Polityka Handlowa
WPH (art. 131-134 TWE; także art.
23 ust. 1, art. 26, 34 i 37 TWE)
Istota i zakres (art. 133 TWE) WPH
towarami, usługami i prawami własności
intelektualnej (TN); WE w WTO
WTC (art. 23 ust. 1, art. 26 TWE; Kodeks
celny 1992)
Główne obszary: przeciwdziałanie
dumpingowi, przeciwdziałanie
subsydiowaniu, stosowanie środków
ochronnych przed nadmiernym importem
Wspólna Polityka Rolna
WPR (art. 32-38 TWE)
Założenia i cele (art. 32 i 33 TWE):
„Wspólna Polityka” a „wspólny
rynek” ?
EFGiUR/FEOGA (art. 34 ust. 3 TWE)
Podstawowe założenia organizacji
wspólnotowych rynków rolnych
Polityka strukturalna i polityka
żywnościowa
Historia i reforma WPR
Swobody „osobowe” rynku
wewnętrznego
Istota tzw. swobód „osobowych”
Rodzaje „swobód osobowych”:
a) swoboda przepływu pracowników
b) swoboda samozatrudnienia
(prawo zakładania przedsiębiorstw)
c) swoboda przepływu usług
Elementy wspólne swobód
„osobowych”
Swobody „osobowe” rynku
wewnętrznego
Istota swobód „osobowych”
„Osoby”:
A) osoby fizyczne i prawne
B) osoby aktywne gospodarczo i inne osoby
„Obywatele”:
A) Obywatelstwo UE (art. 17 i 18 TWE)
B) Obywatelskie „prawo do swobodnego
przemieszczania się i przebywania na terytorium
PCz” (art. 18 ust. 1 TWE)
C) Ograniczenia wynikające z TWE
Swoboda przepływu
pracowników
Swoboda przepływu pracowników
(art. 39-42 TWE)
Zakres podmiotowy: „pracownik”
Istota: „zakaz dyskryminacji ze względu
na przynależność państwową” (równe
traktowanie obywateli wszystkich PCz)
(art. 39 ust. 1 i 2)
Szczegółowe uprawnienia (art. 39 ust.
3)
Dozwolone ograniczenia (art. 39 ust. 3 i
4)
Swoboda przedsiębiorczości
Swoboda przedsiębiorczości (art. 43-
48 TWE)
Pojęcie przedsiębiorczości; rodzaje
przedsiębiorczości, w tym
samozatrudnienie (art. 43 TWE)
Zakres podmiotowy (art. 43 i 48)
Istota: zakaz dyskryminacji; zakaz
ograniczeń ? (art. 43)
Uprawnienia akcesoryjne
Dopuszczalne ograniczenia (art. 45 i 46)
Swoboda przepływu usług
Swoboda przepływu usług (art. 49-55
TWE)
Traktatowa definicja „usługi” (art. 50)
Zakres podmiotowy
Istota: zasada traktowania narodowego;
zakaz ograniczeń ? (art. 49)
Dopuszczalne ograniczenia (art. 55)
S.p.u. transportowych, bankowych i
ubezpieczeniowych (art. 51)
Dalsza liberalizacja w ramach Strategii
lizbońskiej: projekt Dyrektywy ramowej w
sprawie usług
Wspólne elementy swobód
„osobowych”
Koordynacja systemów
zabezpieczenia społecznego
(rozporządzenia 1408/71 i 574/72)
Wzajemne uznawanie kwalifikacji
(art. 47 i 55 TWE)
Wizy, azyl, migracja i inne polityki
związane ze swobodnym
przepływem osób (art. 61-69)
Wspólna Polityka
Transportowa
WPT (art. 70- 80 TWE)
Traktatowe złożenia i cele WPT;
„swoboda świadczenia usług
transportowych” jako cel WPT ?
Regulacja transportu lądowego
(drogowego, kolejowego,
śródlądowego wodnego,
kombinowanego) (art. 80 ust. 1)
Regulacja transportu morskiego i
lotniczego (art. 80 ust. 2)
Swobodny przepływ kapitału i
płatności
Swobodny przepływ kapitału i
płatności (art. 56-60 TWE)
Pierwotna i obecna s.p.k. i p.; UGiW
Istota i zakres (art. 56-57)
Środki ochronne PCz (art. 58)
Środki ochrony UGiW (art. 59)
Ogólne środki ochronne (art. 60 TWE)
Regulacje rynków usług finansowych
Unia Gospodarcza i
Walutowa
UGiW (art. 4 TWE; art. 98-124 TWE) jako
najwyższy (osiągnięty) etap wspólnotowej
integracji gospodarczej; rys historyczny i
proces tworzenia
System zapewniania spójności
makroekonomicznej (art. 98-111)
Instytucje UGiW (art. 112-115)
Wprowadzenie euro (1999, 2002)
Pakt Stabilizacji i Wzrostu 1997; kryzys
Mechanizm kursowy II 1998
Polityka gospodarcza i walutowa w UGiW
PODSTAWY I ZAKRES
Aksjologia
A) „Swobody przepływu” (rynek wewnętrzny) a
reguły konkurencji; „Wspólne” reguły („Wspólna
Polityka” ?) konkurencji
B) Pierwotnie - stworzenie systemu niezakłóconej
(skutecznej) konkurencji na rynku wspólnym (art.
3(1)(g) TWE), ale prymat „integracji” nad
„konkurencją”
Dziś – poszanowanie zasad gospodarki rynkowej z
wolną konkurencją (art. 4(1)i(2) TWE); odejście od
dominacji „integracji” nad „konkurencją” na rynku
wewnętrznym i ekonomizacja polityki konkurencji
W przyszłości – rynek jednolity, na którym
konkurencja jest wolna i niezakłócona (art. I-3
projektu Konstytucji UE); potwierdzenie nowego
imperatywu
PODSTAWY I ZAKRES
Dwie grupy reguł konkurencji
(r.k.)
1) R.k. skierowane do przedsiębiorstw
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
- zakaz porozumień ograniczających
konkurencję i
- zakaz nadużywania pozycji dominującej
Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji
2) R.k. skierowane do państw członkowskich
Nakaz przekształcenia państwowych
monopoli handlowych
Państwa członkowskie a przedsiębiorstwa
publiczne
Zakaz antykonkurencyjnej pomocy państwa
PODSTAWY I ZAKRES
Źródła, charakter i rozwój
A) Źródła wspólnotowego prawa
konkurencji – pierwotne i wtórne
B) Charakter norm wspólnotowego
prawa konkurencji – bezpośrednie
stosowanie i bezpośredni skutek ?
C) Rozwój wspólnotowego prawa
konkurencji – do i po 1.05.2004
ZAKAZ PRAKTYK
Zakres i charakter zakazu
praktyk
A) Zakres przedmiotowy – zakaz
kolektywnych (art. 81 TWE) i
jednostronnych (art. 82 TWE) praktyk
ograniczających konkurencję
B) Zakres podmiotowy – „przedsiębiorstwo”
C) Wewnętrzna granica jurysdykcji - wpływ
na handel między państwami
członkowskimi
D) Zakres przestrzenny – ochrona konkurencji
na „wspólnym rynku”, eksterytorialne
stosowanie
E) Charakter zakazów praktyk
ograniczających konkurencję
ZAKAZ PRAKTYK
Względny zakaz porozumień (1)
A) Porozumienia zakazane (art. 81(1) TWE)
Przesłanki traktatowe - generalny zakaz
wszelkiej kooperacji, której celem lub
skutkiem jest ograniczenie konkurencji;
przykładowe wyliczenie zakazanych
porozumień horyzontalnych i wertykalnych;
najcięższe ograniczenia konkurencji
Przesłanka orzecznicza – odczuwalność
ograniczeń konkurencji; brak zakazu
porozumień bagatelnych (Obwieszczenie z
2001 r.)
B) Skutki zakazu (art. 81(2) TWE) –
nieważność
ZAKAZ PRAKTYK
Względny zakaz porozumień (2)
C) Wyłączenia (art. 81(3) TWE)
a) System wyłączeń
Dwie pozytywne i dwie negatywne
przesłanki wyłączeń
Wyłączenia generalne i sektorowe
Wyłączenia indywidualne i grupowe
- do 30.04.2004
Tylko włączenia grupowe – od 1.05.2004 r.
b) Wytyczne KE w sprawie
stosowania art. 81(3) TWE (2004)
ZAKAZ PRAKTYK
Względny zakaz porozumień (3)
c)
W większości nowe rozporządzenia
wyłączające:
porozumienia horyzontalne specjalizacyjne
(2658/2000) i B+R (2659/2000) + Wytyczne
porozumienia wertykalne (2790/1999) +
Wytyczne; w tym samochodowe (1400/2002)
+ Wyjaśnienia
porozumienia dotyczące transferu technologii
(772/2004) + Wytyczne)
porozumienia sektorowe: w transporcie
lotniczym (nowe 1617/93 do 30.06.2005 +
411/2004) i morskim (823/2000) oraz w
ubezpieczeniach (358/2003)
ZAKAZ PRAKTYK
Względny zakaz porozumień (4)
d) Nowe typ wyłączeń grupowych:
Brak list klauzul wyłączonych (białych)
Listy klauzul niewyłączonych (czarnych),
w tym najcięższych ograniczeń
Podejście ekonomiczne – zasadnicze
znaczenie udziału w rynku
e)
Możliwość cofnięcia przywileju
wyłączenia grupowego na mocy
kompetencyjnych rozporządzeń Rady
(art. 29 Rozporządzenia 1/2003)
ZAKAZ PRAKTYK
Bezwzględny zakaz n.p.d. (1)
Bezwzględny zakaz nadużywania
pozycji dominującej (art. 82 TWE)
A) Rynek właściwy (relewantny)
Produktowo
Geograficznie
Czasowo
B) Pozycja dominująca (definicja
orzecznicza)
jednego przedsiębiorstwa
kilku przedsiębiorstw (kolektywna pozycja
dominująca)
ZAKAZ PRAKTYK
Bezwzględny zakaz n.p.d. (2)
Praktyki antykonkurencyjne,
eksploatacyjne i strukturalne;
przykładowe wyliczenie
Odmowa dostępu do urządzeń
kluczowych
Bezwzględny charakter zakazu
a „obiektywne uzasadnienie”
Sankcje
REGUŁY STOSOWANIA
ART. 81 i 82 TWE. Stare i
nowe
System obowiązujący od 1.05.2004
(Rozporządzenie Nr 1/2003)
Bezpośrednie stosowanie i
bezpośredni skutek art. 81(1) i (3) TWE
Brak zgłoszeń, brak wyłączeń
indywidualnych
Wyłączenia legalne (art. 81(3) TWE) i
rozporządzenia wyłączające
Prawodawcza, wyjaśniająca i
precedensowa rola Komisji
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(1)
Zasady stosowania art. 81 i 82
TWE:
A) Bezpośrednie stosowanie art. 81 i 82
TWE (art. 1 i art. 2)
art. 81 ust. 1 i art. 82 – zakazane bez
konieczności uprzedniej decyzji; ciężar
dowodu - zarzucający naruszenie
art. 81 ust. 3 – nie zakazany bez
konieczności uprzedniej decyzji; ciężar
dowodu – beneficjent
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(2)
B) Relacja między art. 81 i 82 TWE
a prawem (art. 3)
Nakaz równoległego stosowania przez organy
krajowe art. 81 i 82 TWE do praktyk
rozpatrywanych na gruncie prawa krajowego,
jeżeli spełnione są także przesłanki art. 81 ust. 1
art. i 82 TWE
Zakaz podejmowania przez nie sprzecznych
decyzji na gruncie prawa krajowego i art. 81
TWE; prawo stosowania ostrzejszych sankcji do
praktyk jednostronnych
Wyłączenie dla krajowego prawa kontroli
koncentracji i przepisów krajowych chroniących
inne cele (np. prawa z.n.k.)
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(3)
Właściwość i uprawnienia:
A) Właściwe do stosowania art. 81 i 82 są:
KE (art. 4) i krajowe organy ochrony konkurencji
(k.o.o.k.) (art. 5) + sądy (art. 6); obowiązek
wyznaczenia k.o.o.k. (art. 35)
B) KE ma prawo:
-
nakazać zaniechanie + służące temu środki; + tylko
stwierdzić naruszenie (art. 7);
-
zarządzić środki tymczasowe (art. 8);
-
zaakceptować zobowiązania firm (art. 9);
-
nie stwierdzić spełnienia art. 81 ust. 1 lub
spełnienie art. 81 ust. 3 lub naruszenia art. 82 (art.
10);
-
nakładać kary pieniężne (art. 23-24)
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(4)
Współpraca KE z organami krajowymi:
A) Współpraca KE z k.o.o.k.:
nakaz ścisłej współpracy, przekazywanie sobie
kopii dokumentów, informowanie o wszczęciu,
postępowań i planowanych decyzjach (art. 11);
wymiana informacji i dowodów (art. 12);
zawieszenie lub umorzenie postępowania (art.
13);
Komitet Doradczy ds. Praktyk (art. 14);
Obwieszczenie w sprawie współpracy KE z
k.o.o.k. (2004); Europejska Sieć Organów
Konkurencji (ECA Network)
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(4)
B) Współpraca KE ze „zwykłymi”
sądami krajowymi (art. 15):
pomoc informacyjna na życzenie sądu;
przekazywanie kopii wyroków sądów krajowych do KE;
prawo przedstawiania sądom pisemnych i – za zgodą sądu
– ustnych uwag przez k.o.o.k. i KE; w tym celu mogą one
prosić sądy o dokumenty;
Obwieszczenie w sprawie współpracy KE z sądami (2004)
C) Jednolite stosowanie art. 81 i 82
(art. 16):
zakaz wydawania przez organy krajowe decyzji i wyroków
sprzecznych z wydaną decyzją KE;
obowiązek unikania wydania przez sąd decyzji sprzecznej
z rozważaną decyzją KE; prawo umorzenia postępowania
REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(5)
Procedury:
Rozporządzenie 1/2003: uprawnienia
dochodzeniowe (art. 17-22); przedawnienia
(art. 25-26); przesłuchania i tajemnica
zawodowa (art. 27-28);
Rozporządzenie 773/2004 w sprawie
prowadzenia postępowań z art. 81 i 82 TWE
Obwieszczenie KE w sprawie postępowania ze
skargami o naruszenie art. 81 i 82 TWE (2004)
Obwieszczenie KE w sprawie „listów
wyjaśniających” w dot. nowych kwestii
związanych ze stosowaniem art. 81 i 82 TWE
(2004)
PREWENCYJNA KONTROLA
KONCENTRACJI.
Stara i nowa
Trzy fazy:
1) 1958-1990: ograniczona możliwość
przeciwdziałania na podstawie zakazów
praktyk (art. 81 i 82 TWE);
2) 1990-2004: prewencyjna kontrola
koncentracji na podstawie Rozporządzenia
Nr 4064/89 zm. Rozporządzeniem Nr
1310/97 - do 30.04.2004; Green Paper 2001
3) 2004 – prewencyjna kontrola koncentracji
na podstawie Rozporządzenia nr 139/2004 –
od 1.05.2004
PREWENCYJNA KONTROLA
KONCENTRACJI.
Stara i nowa
System obowiązujący od 1.05.2004:
A) Przedmiot kontroli – „koncentracje”
B) Zasięg kontroli – koncentracje o „wymiarze
wspólnotowym”
C) Kryteria kontroli – tzw. testy konkurencji
(testy ewaluacji kontrolowanych koncentracji)
D) Charakter interwencji - kontrola prewencyjna
E) Procedura kontroli: I faza – 25 + 35 dni; II
faza – 90 + 20 + 15 dni
E) „Wytyczne w sprawie fuzji horyzontalnych”
Rozporządzenie 139/2004 (1)
A) Przedmiot kontroli (art. 3)
połączenia (fuzje),
przejęcia kontroli (akwizycje), w tym
wspólne przedsiębiorstwa (joint ventures)
B) Zasięg kontroli i właściwość organów
kontroli (art. 1)
KE – koncentracje o wymiarze
wspólnotowym; organy krajowe –
koncentracje o wymiarze narodowym
progi zgłoszeń jako kryterium rozgraniczenia
właściwości Komisji i organów krajowych;
Rozporządzenie 139/2004 (1)
mechanizm korekcyjny (wzajemne
przekazywanie sobie spraw)
- przekazanie sprawy z KE do organów
krajowych przed zgłoszeniem (art. 4 ust.
4)
- przekazanie sprawy z organów
krajowych do KE przed zgłoszeniem (art. 4
ust. 5)
- przekazanie sprawy z KE do organów
krajowych po zgłoszeniu do KE (art. 9)
- przekazanie sprawy z organów
krajowych do KE po zgłoszeniu (art. 22)
Rozporządzenie 139/2004 (2)
C) Kryteria kontroli (art. 2)
- Zasadniczy test istotnego
osłabienia konkurencji
- Przykładowy test pozycji
dominującej
- Ocena j.v. także przez pryzmat
art. 81 TWE
Rozporządzenie 139/2004 (3)
E) Kontrola prewencyjna:
zgłoszenie zamiaru (art. 4),
czasowy zakaz dokonania
koncentracji (art. 7)
F) Faza wstępna i decyzje KE (art. 6)
G) Faza zasadnicza i decyzje KE (art. 8):
zgoda, zgoda warunkowa, zakaz,
podział przedsiębiorstwa; przekazanie
państwu członkowskiemu (art. 9)
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE A
KONKURENCJA
.
Dwa
zobowiązania
Zobowiązania Państw Członkowskich
WE w zakresie zapewnienia wolnej
konkurencji w obrocie towarami i
usługami
A) w obrocie towarami - nakaz
przekształcenia państwowych
monopoli handlowych (art. 31 TWE)
B) w obrocie usługami – szczególny
reżim prawny dla „przedsiębiorstw
publicznych” (art. 86 TWE); różne typy
„przedsiębiorstw publicznych”
Nakaz przekształcenia
państwowych towarowych
monopoli handlowych
Niedopuszczalność państwowych
towarowych monopoli handlowych
(art. 31 TWE)
Państwowe monopole handlowe
(p.m.h.) (art. 31 ust. 1 akapit 2)
Nakaz przekształcenia p.m.h. (art.
31 ust. 1 i 2)
Nakaz przekształcenia p.m.h. w
rolnictwie (art. 31 ust. 3 TWE)
Konkurencja a
przedsiębiorstwa publiczne
Przedsiębiorstwa publiczne w sferze usług i
finansów a reguły konkurencji (art. 86 TWE)
„Przedsiębiorstwa publiczne”
Ograniczony zakres dopuszczalności
przedsiębiorstw publicznych (art. 86 ust. 1)
Zakres wyłączenia stosowania reguł
konkurencji do przedsiębiorstw publicznych
(art. 86 ust. 2 w zw. z art. 16 TWE)
Uprawnienia KE do egzekwowania art. 86
ust. 1 i 2 (art. 86 ust. 3), w tym:
liberalizacja telekomunikacji
Usługi w ogólnym interesie
gospodarczym
Art. 16 TWE – wspólna wartość UE
Art. 86 ust. 2 TWE
Strategia lizbońska (2001)
Informacja Komisji: Usługi w
ogólnym interesie w Europie (2001)
Zielona Księga w sprawie usług w
ogólnym interesie (2003)
Dyskusja: czy następna faza
pogłębienia integracji
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA
.
Pomoc zakazana
A) Rynek wewnętrzny a pomoc publiczna
(art. 87-89 TWE): pomoc zakazana, pomoc
dozwolona, pomoc dopuszczalna
B) Przesłanki pomocy zakazanej (art. 87
ust. 1)
pomoc państwa, co jest a co nie jest
„pomocą” publiczną
faworyzująca beneficjentów
mająca charakter antykonkurencyjny
wpływająca na handel między państwami
członkowskimi
KONKURENCJA A POMOC PUBLICZNA.
Co nie jest pomocą publiczną ?
Wsparcie finansowe udzielone
zgodnie z zasadą inwestora
prywatnego (MEPI Test) nie jest
pomocą publiczną
Pomoc stanowiąca rekompensatęza
świadczenie usług uzyteczności
publicznej nie jest pomoca
publiczną: Altmark Trans case –
pomoc czy rekompensata ?
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA
.
Pomoc dozwolona
Pomoc dozwolona (art. 87 ust.
2)
Pomoc socjalna
Pomoc w wypadku klęsk
żywiołowych
Pomoc dla Niemiec
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.
Pomoc
dopuszczalna
Pomoc publiczna dopuszczalna
(art. 87 ust. 3 TWE):
Pomoc regionalna
Pomoc sektorowa
Pomoc horyzontalna:
a) wyłączenia grupowe
b) pomoc dopuszczalna
indywidualnie
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.
Pomoc
dopuszczalna
POMOC REGIONALNA
Wytyczne w sprawie krajowej
pomocy regionalnej 2007-2013
(2006)
Rozporządzenie Komisji Nr
1628/2006 w sprawie stosowania
art. 87 i 88 TWE do regionalnej
pomocy inwestycyjnej
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.
Pomoc
dopuszczalna
POMOC SEKTOROWA
Radio i telewizja (2001)
Górnictwo (2002)
Przemysł filmowy (2007)
Energetyka - koszty utracone (2001)
Usługi pocztowe (1998)
Przemysł stoczniowy (2003)
Hutnictwo (2002)
Przemysł motoryzacyjny (już nie, ale
pewnie będzie znowu)
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.
Pomoc
dopuszczalna
POMOC HORYZONTALNA
Rozumienie
Pomoc de minimis (rozp. KE Nr 1998/2006
z 2006 r.) - 200 tys. euro w 3 lata; 1 mil.
euro w 3 lata w drogownictwie)
Wyłączenia grupowe; 1998 r. – odrębne;
rozp. KE Nr 800/2008 z 2008 r. łączne: dla
dziesiątków rodzajów pomocy, w tym: dla
MSP, socjalna, regionalna, na ochronę
środowiska, wsparcie przedsiębiorczości
kobiet, działalność B+R, innowacje
Instrumenty szczególne
KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA. Stosowanie
Uprawnienia Rady UE i KE oraz tryb
egzekwowania przestrzegania art. 87 TWE
(art. 88-89
A) Procedury - Rozporządzenie Nr 659/1999
B) Wyłączenie spod zakazu pomocy państwa
pomocy dla przedsiębiorstw świadczących
usługi w ogólnym interesie gospodarczym
(art. 86(2) TWE)
-
gdy nie spełnia Testu Altmark to jest
pomocą publiczną, ale art. 86(2)
-
decyzja Komisji w sprawie stosowania art.
86(2) TWE (2005) do usług użyteczności
publicznej
Tworzenie rynku
wewnętrznego w sektorach
infrastrukturalnych
Tworzenie rynku wewnętrznego w
zmonopolizowanych sektorach usług
infrastrukturalnych (art. 14 TWE)
a) w ramach WPT – patrz wyżej
b) w drodze harmonizacji i liberalizacji na
podstawie art. 94-95 TWE
c) w drodze liberalizacji na podstawie art.
86 ust. 3 TWE
d) przez tworzenie sieci
transeuropejskich (art. 154-155 TWE)
Rozwój niezależnej regulacji sektorowej
Energetyka
Zastosowanie „swobód przepływu” i
reguł konkurencji w energetyce
Harmonizacja prawa energetycznego
państw członkowskich
Liberalizacja elektroenergetyki i
gazownictwa
Wspólnotowa regulacja
elektroenergetyki i gazownictwa
Telekomunikacja
Zastosowanie „swobód przepływu”
i reguł konkurencji w
telekomunikacji
Liberalizacja sektora
telekomunikacyj-nego w trybie
dyrektyw wydanych na podstawie
art. 86 ust. 3 TWE
Wspólnotowa regulacja komunikacji
elektronicznej
Sieci transeuropejskie
Sieci transeuropejskie (art. 154 –
155 TWE)
Pojęcie
Finansowanie projektów sieciowych
Tworzenie sieci transportowej
Tworzenie sieci telekomunikacyjnej
Tworzenie sieci energetycznej
System nawigacji satelitarnej