T. Skoczny, PROCESY
INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Wykład

Dla II r. MSM WZ UW

21 h

Integracja europejska -
wprowadzenie



Historia Wspólnot Europejskich (WE)



Istota Unii Europejskiej (UE); trzy filary;
UE wg projektu Konstytucji dla UE



Podstawowe cechy wspólnotowego
systemu prawnego



Instytucje UE i WE



Polska członkiem UE od 1.05.2004 na
zasadach Traktatu Akcesyjnego i Aktu
Akcesyjnego

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego

Ponadnarodowa integracja gospodarcza w

ramach WE (RW i UGW)



A) Misja/cele TWE (art. 2 TWE) – harmonijny rozwój

społeczno-gospodarczy



(1) „wspieranie w całej Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego

i trwałego rozwoju działań gospodarczych, wysokiego poziomu

zatrudnienia i opieki społecznej, równości między mężczyzną i

kobietą, trwałego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego poziomu

konkurencyjności i zbieżności funkcjonowania gospodarek,

wysokiego poziomu ochrony i podnoszenia jakości środowiska,

podnoszenia stopy życiowej i jakości życia, spójności ekonomicznej i

społecznej oraz solidarności miedzy Państwami Członkowskimi”



(2) Dwie strony medalu:

a) wzrost gospodarczy i
b) pokój społeczny

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego



B) Cele/instrumenty (art. 3 ust. 1 TWE)



(1) (a) kiedyś - ustanowienie wspólnego rynku: zakaz ceł i
ograniczeń ilościowych w handlu między PCz (art. 3 ust. 1
lit. a/ oraz tytuł I TWE)



(b) dzisiaj - ustanowienie rynku wewnętrznego (art. 14 ust. 1
i 3 i art. 15 TWE), tj. „obszaru bez granic wewnętrznych, w
którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób
usług i kapitału” /art. 3 ust. 1 lit. c/ oraz 14 ust. 2 TWE/,



(c) dzisiaj – budowa UGiW /art. 4 TWE/):
- od koordynacji polityk gospodarczych PCz do ustanowienia
wspólnej polityki gospodarczej (art. 4 ust. 1 TWE)
- od ustalania kursów wymiany walut do ustanowienia
wspólnej waluty i „Wspólnej Polityki Walutowej” (art. 4 ust.
2 i 3 TWE)

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego



(2) urzeczywistnianie Wspólnych Polityk:



(a) polityki zewnętrznej – Wspólnej Polityki Handlowej (WPH)
(art. 3 ust. 1 lit. c/ oraz tytuły IX i X TWE) i
(b) polityk wewnętrznych: Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) (art.

3 ust. 1 lit. e/ oraz tytuł II TWE), Wspólnej Polityki

Transportowej (WPT) (art. 3 ust. 1 lit. f/ oraz tytuł V T TWE) i

„Wspólnej Polityki Walutowej” (art. 4 ust. 2 oraz tytuł VII

rozdz. 2 TWE)



(3) inne działania, w tym głównie:



(a) stworzenie systemu niezakłóconej konkurencji (art. 3 ust. 1

lit. g/ oraz tytuł VI rozdz. 1 TWE)



(b) harmonizacja prawa PCz (art. 3 ust. 1 lit. oraz art. 94 i 95

TWE)



(c) prowadzenie innych polityk i działań zewnętrznych (art. 3

ust. 1 lit. d/, r/ i s/ i inne przepisy TWE) i wewnętrznych

(wspólnotowych polityk horyzontalnych i sektorowych) (art. 3

ust. 1 lit. i/ -q/ oraz t/-u/ inne przepisy TWE)

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego



C) Zasady:

a) zasada otwartej gospodarki rynkowej z wolną

konkurencją (art. 4 ust. 1 i 2 in fine TWE)
b) zakaz dyskryminacji ze względu na

przynależność państwową (art. 12 TWE)
c) zasada lojalności/solidarności państw

członkowskich (art. 10 TWE)
d) zasada proporcjonalności (art. 5 TWE)
e) obowiązek poszanowania innych wartości

wspólnych: równości płci (art. 3 ust. 2 TWE), braku

wszelkiej dyskryminacji (art. 13 TWE), ochrony

środowiska naturalnego (art. 6 TWE) i zapewnienia

usług użyteczności publicznej (art. 16 TWE)

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego



D) Metody integracji:
(1) integracja rynkowa:
(a) swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz
(b) reguły (ochrony) konkurencji);



(2) integracja polityczna (polityki):
(a) Wspólne Polityki (WPH, WPR, WPT i „WPW”)
(b) polityki wspólnotowe (zatrudnienia, socjalna,
energetyczna itp.)



E) „Osobowy” kontekst integracji:



(1) obywatelstwo UE (art. 18-23 TWE)



(2) wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze
swobodnym przepływem osób (tytuł IV)

Istota i podstawy prawne rynku
wewnętrznego



F) Struktura TWE:



1. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW [1] (1) /1/
Podstawa prawna: cz. III. Tytuł I (art. 23-31) oraz tytuły IX i X

TWE.
Wyjątki: ex WPWiS; Pol. Euratomu; WPR – cz. III tytuł II (art.

32-38 TWE)



2. SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW, OSÓB, USŁUG I

KAPITAŁU (cz. III tytuł III) [2]

2.1. Swobodny przepływ osób (2)



2.1.1. Swoboda przepływu pracowników (rozdz. 1: art. 39-42 TWE) /2/



2.1.2. Swoboda przedsiębiorczości (rozdz. 2: art. 43-48 TWE) /3/
2.2. Swobodny przepływ usług (3) /4/
(rozdz. 3: art. 49-55 TWE; swoisty wyjątek: WPT (tytuł V TWE)



2.3. Swobodny przepływ kapitału i płatności (4): kapitału /5/ i

płatności /6/
(rozdz. 4: art. 56-60 TWE)

„Swobody przepływu”



Podstawowe wolności gospodarcze

a) „wolność gospodarcza”

b) bezpośrednie stosowanie i bezpośredni skutek

zakazów

c) traktatowa dopuszczalność ograniczeń



Transgraniczność



Swobodny przepływ



(1) „towarów”



(2) „ludzi” (pracy najemnej i pracy na własny

rachunek) i



(3) „kapitału”



Rozgraniczenie między tymi czynnikami

Swobodny przepływ towarów

Swobodny przepływ towarów (s.p.t.) =



A) Unia celna



a) zakaz ceł i opłat o skutku równorzędnym do ceł



b) Wspólna Taryfa Celna



B) Zakaz ograniczeń ilościowych

Swobodny przepływ towarów

a) towar i reguły pochodzenia towarów
b) trzy zakazy traktatowe
c) dopuszczalne ograniczenia s.p.t.
d) nakaz przekształcenia państwowych monopoli
handlowych (art. 31 TWE) – patrz reguły konkurencji

Swobodny przepływ towarów

Towar i reguły pochodzenia towarów



A) Brak definicji normatywnej towaru



B) Rozumienie orzecznicze – przykłady



C) Reguły pochodzenia



a) „produkty pochodzące z państw

członkowskich” i „produkty pochodzące z

państw trzecich znajdujące się w

swobodnym obrocie w państwach

członkowskich” (art. 23 ust. 2 i art. 24 TWE)



b) proste pochodzenie z kraju wytworzenia



c) pochodzenie w przypadku przetworzenia

Swobodny przepływ towarów

Zakaz nakładania nowych ceł i opłat

o skutku równoważnym do ceł (art.

25 TWE)



a) Cła i opłaty o skutku równorzędnym do

ceł; bark normatywnej definicji tych opłat,

ich rozumienie i przykłady orzecznicze



b) Zakaz wprowadzania ceł przywozowych i

wywozowych, w tym ceł fiskalnych



c) Zakaz stosowania opłat o skutku

równorzędnym do ceł

Swobodny przepływ towarów

Zakaz opodatkowania
dyskryminacyjnego



a) Zakaz (art. 90 TWE)



b) Opodatkowanie towarów
podobnych
(art. 90 ust. 1 TWE)



c) Opodatkowanie protekcjonistyczne
(art. 90 ust. 2 TWE)

Swobodny przepływ towarów



Zakaz wprowadzania ograniczeń
ilościowych i środków o skutku
równoważnym do ograniczeń ilościowych;
orzecznictwo:



A) podstawowa formuła Dassonville
(1974)



B) formuła wymogów imperatywnych wg
orzeczenia Cassis de Dijon (1983)



C) powrót do źródeł – sprawa Keck i
Mithouard (1993)

Swobodny przepływ towarów



Dopuszczalne stosowanie

ograniczeń i środków

ilościowych (art. 30 TWE)



A) cztery względy uzasadniające

wprowadzanie ograniczeń i

środków ilościowych



B) dwa kryteria oceny ich

dopuszczalności

Wspólna Polityka Handlowa

WPH (art. 131-134 TWE; także art.

23 ust. 1, art. 26, 34 i 37 TWE)



Istota i zakres (art. 133 TWE) WPH

towarami, usługami i prawami własności

intelektualnej (TN); WE w WTO



WTC (art. 23 ust. 1, art. 26 TWE; Kodeks

celny 1992)



Główne obszary: przeciwdziałanie

dumpingowi, przeciwdziałanie

subsydiowaniu, stosowanie środków

ochronnych przed nadmiernym importem

Wspólna Polityka Rolna

WPR (art. 32-38 TWE)



Założenia i cele (art. 32 i 33 TWE):

„Wspólna Polityka” a „wspólny

rynek” ?



EFGiUR/FEOGA (art. 34 ust. 3 TWE)



Podstawowe założenia organizacji

wspólnotowych rynków rolnych



Polityka strukturalna i polityka

żywnościowa



Historia i reforma WPR

Swobody „osobowe” rynku
wewnętrznego



Istota tzw. swobód „osobowych”



Rodzaje „swobód osobowych”:
a) swoboda przepływu pracowników
b) swoboda samozatrudnienia
(prawo zakładania przedsiębiorstw)
c) swoboda przepływu usług



Elementy wspólne swobód
„osobowych”

Swobody „osobowe” rynku
wewnętrznego

Istota swobód „osobowych”



„Osoby”:



A) osoby fizyczne i prawne



B) osoby aktywne gospodarczo i inne osoby



„Obywatele”:



A) Obywatelstwo UE (art. 17 i 18 TWE)



B) Obywatelskie „prawo do swobodnego
przemieszczania się i przebywania na terytorium
PCz” (art. 18 ust. 1 TWE)



C) Ograniczenia wynikające z TWE

Swoboda przepływu
pracowników

Swoboda przepływu pracowników

(art. 39-42 TWE)



Zakres podmiotowy: „pracownik”



Istota: „zakaz dyskryminacji ze względu

na przynależność państwową” (równe

traktowanie obywateli wszystkich PCz)

(art. 39 ust. 1 i 2)



Szczegółowe uprawnienia (art. 39 ust.

3)



Dozwolone ograniczenia (art. 39 ust. 3 i

4)

Swoboda przedsiębiorczości

Swoboda przedsiębiorczości (art. 43-

48 TWE)



Pojęcie przedsiębiorczości; rodzaje

przedsiębiorczości, w tym

samozatrudnienie (art. 43 TWE)



Zakres podmiotowy (art. 43 i 48)



Istota: zakaz dyskryminacji; zakaz

ograniczeń ? (art. 43)



Uprawnienia akcesoryjne



Dopuszczalne ograniczenia (art. 45 i 46)

Swoboda przepływu usług



Swoboda przepływu usług (art. 49-55

TWE)



Traktatowa definicja „usługi” (art. 50)



Zakres podmiotowy



Istota: zasada traktowania narodowego;

zakaz ograniczeń ? (art. 49)



Dopuszczalne ograniczenia (art. 55)



S.p.u. transportowych, bankowych i

ubezpieczeniowych (art. 51)



Dalsza liberalizacja w ramach Strategii

lizbońskiej: projekt Dyrektywy ramowej w

sprawie usług

Wspólne elementy swobód
„osobowych”



Koordynacja systemów
zabezpieczenia społecznego
(rozporządzenia 1408/71 i 574/72)



Wzajemne uznawanie kwalifikacji
(art. 47 i 55 TWE)



Wizy, azyl, migracja i inne polityki
związane ze swobodnym
przepływem osób (art. 61-69)

Wspólna Polityka
Transportowa

WPT (art. 70- 80 TWE)



Traktatowe złożenia i cele WPT;

„swoboda świadczenia usług

transportowych” jako cel WPT ?



Regulacja transportu lądowego

(drogowego, kolejowego,

śródlądowego wodnego,

kombinowanego) (art. 80 ust. 1)



Regulacja transportu morskiego i

lotniczego (art. 80 ust. 2)

Swobodny przepływ kapitału i
płatności

Swobodny przepływ kapitału i
płatności (art. 56-60 TWE)



Pierwotna i obecna s.p.k. i p.; UGiW



Istota i zakres (art. 56-57)



Środki ochronne PCz (art. 58)



Środki ochrony UGiW (art. 59)



Ogólne środki ochronne (art. 60 TWE)



Regulacje rynków usług finansowych

Unia Gospodarcza i
Walutowa



UGiW (art. 4 TWE; art. 98-124 TWE) jako

najwyższy (osiągnięty) etap wspólnotowej

integracji gospodarczej; rys historyczny i

proces tworzenia



System zapewniania spójności

makroekonomicznej (art. 98-111)



Instytucje UGiW (art. 112-115)



Wprowadzenie euro (1999, 2002)



Pakt Stabilizacji i Wzrostu 1997; kryzys



Mechanizm kursowy II 1998



Polityka gospodarcza i walutowa w UGiW

PODSTAWY I ZAKRES

Aksjologia

A) „Swobody przepływu” (rynek wewnętrzny) a

reguły konkurencji; „Wspólne” reguły („Wspólna

Polityka” ?) konkurencji

B) Pierwotnie - stworzenie systemu niezakłóconej

(skutecznej) konkurencji na rynku wspólnym (art.

3(1)(g) TWE), ale prymat „integracji” nad

„konkurencją”

Dziś – poszanowanie zasad gospodarki rynkowej z

wolną konkurencją (art. 4(1)i(2) TWE); odejście od

dominacji „integracji” nad „konkurencją” na rynku

wewnętrznym i ekonomizacja polityki konkurencji

W przyszłości – rynek jednolity, na którym

konkurencja jest wolna i niezakłócona (art. I-3

projektu Konstytucji UE); potwierdzenie nowego

imperatywu

PODSTAWY I ZAKRES

Dwie grupy reguł konkurencji
(r.k.)

1) R.k. skierowane do przedsiębiorstw



Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
- zakaz porozumień ograniczających

konkurencję i
- zakaz nadużywania pozycji dominującej



Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji

2) R.k. skierowane do państw członkowskich



Nakaz przekształcenia państwowych

monopoli handlowych



Państwa członkowskie a przedsiębiorstwa

publiczne



Zakaz antykonkurencyjnej pomocy państwa

PODSTAWY I ZAKRES

Źródła, charakter i rozwój

A) Źródła wspólnotowego prawa

konkurencji – pierwotne i wtórne

B) Charakter norm wspólnotowego

prawa konkurencji – bezpośrednie

stosowanie i bezpośredni skutek ?

C) Rozwój wspólnotowego prawa

konkurencji – do i po 1.05.2004

ZAKAZ PRAKTYK

Zakres i charakter zakazu
praktyk

A) Zakres przedmiotowy – zakaz

kolektywnych (art. 81 TWE) i

jednostronnych (art. 82 TWE) praktyk

ograniczających konkurencję

B) Zakres podmiotowy – „przedsiębiorstwo”
C) Wewnętrzna granica jurysdykcji - wpływ

na handel między państwami

członkowskimi

D) Zakres przestrzenny – ochrona konkurencji

na „wspólnym rynku”, eksterytorialne

stosowanie

E) Charakter zakazów praktyk

ograniczających konkurencję

ZAKAZ PRAKTYK

Względny zakaz porozumień (1)

A) Porozumienia zakazane (art. 81(1) TWE)



Przesłanki traktatowe - generalny zakaz

wszelkiej kooperacji, której celem lub

skutkiem jest ograniczenie konkurencji;

przykładowe wyliczenie zakazanych

porozumień horyzontalnych i wertykalnych;

najcięższe ograniczenia konkurencji



Przesłanka orzecznicza – odczuwalność

ograniczeń konkurencji; brak zakazu

porozumień bagatelnych (Obwieszczenie z

2001 r.)

B) Skutki zakazu (art. 81(2) TWE) –

nieważność

ZAKAZ PRAKTYK

Względny zakaz porozumień (2)

C) Wyłączenia (art. 81(3) TWE)

a) System wyłączeń



Dwie pozytywne i dwie negatywne

przesłanki wyłączeń



Wyłączenia generalne i sektorowe



Wyłączenia indywidualne i grupowe
- do 30.04.2004



Tylko włączenia grupowe – od 1.05.2004 r.

b) Wytyczne KE w sprawie

stosowania art. 81(3) TWE (2004)

ZAKAZ PRAKTYK

Względny zakaz porozumień (3)

c)

W większości nowe rozporządzenia

wyłączające:



porozumienia horyzontalne specjalizacyjne

(2658/2000) i B+R (2659/2000) + Wytyczne



porozumienia wertykalne (2790/1999) +

Wytyczne; w tym samochodowe (1400/2002)

+ Wyjaśnienia



porozumienia dotyczące transferu technologii

(772/2004) + Wytyczne)



porozumienia sektorowe: w transporcie

lotniczym (nowe 1617/93 do 30.06.2005 +

411/2004) i morskim (823/2000) oraz w

ubezpieczeniach (358/2003)

ZAKAZ PRAKTYK

Względny zakaz porozumień (4)

d) Nowe typ wyłączeń grupowych:



Brak list klauzul wyłączonych (białych)



Listy klauzul niewyłączonych (czarnych),

w tym najcięższych ograniczeń



Podejście ekonomiczne – zasadnicze

znaczenie udziału w rynku

e)

Możliwość cofnięcia przywileju

wyłączenia grupowego na mocy

kompetencyjnych rozporządzeń Rady

(art. 29 Rozporządzenia 1/2003)

ZAKAZ PRAKTYK

Bezwzględny zakaz n.p.d. (1)

Bezwzględny zakaz nadużywania

pozycji dominującej (art. 82 TWE)

A) Rynek właściwy (relewantny)



Produktowo



Geograficznie



Czasowo

B) Pozycja dominująca (definicja

orzecznicza)



jednego przedsiębiorstwa



kilku przedsiębiorstw (kolektywna pozycja

dominująca)

ZAKAZ PRAKTYK

Bezwzględny zakaz n.p.d. (2)



Praktyki antykonkurencyjne,

eksploatacyjne i strukturalne;

przykładowe wyliczenie



Odmowa dostępu do urządzeń

kluczowych



Bezwzględny charakter zakazu

a „obiektywne uzasadnienie”



Sankcje

REGUŁY STOSOWANIA
ART. 81 i 82 TWE. Stare i
nowe

System obowiązujący od 1.05.2004

(Rozporządzenie Nr 1/2003)



Bezpośrednie stosowanie i

bezpośredni skutek art. 81(1) i (3) TWE



Brak zgłoszeń, brak wyłączeń

indywidualnych



Wyłączenia legalne (art. 81(3) TWE) i

rozporządzenia wyłączające



Prawodawcza, wyjaśniająca i

precedensowa rola Komisji

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(1)

Zasady stosowania art. 81 i 82

TWE:

A) Bezpośrednie stosowanie art. 81 i 82

TWE (art. 1 i art. 2)



art. 81 ust. 1 i art. 82 – zakazane bez

konieczności uprzedniej decyzji; ciężar

dowodu - zarzucający naruszenie



art. 81 ust. 3 – nie zakazany bez

konieczności uprzedniej decyzji; ciężar

dowodu – beneficjent

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(2)

B) Relacja między art. 81 i 82 TWE

a prawem (art. 3)



Nakaz równoległego stosowania przez organy

krajowe art. 81 i 82 TWE do praktyk

rozpatrywanych na gruncie prawa krajowego,

jeżeli spełnione są także przesłanki art. 81 ust. 1

art. i 82 TWE



Zakaz podejmowania przez nie sprzecznych

decyzji na gruncie prawa krajowego i art. 81

TWE; prawo stosowania ostrzejszych sankcji do

praktyk jednostronnych



Wyłączenie dla krajowego prawa kontroli

koncentracji i przepisów krajowych chroniących

inne cele (np. prawa z.n.k.)

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(3)

Właściwość i uprawnienia:

A) Właściwe do stosowania art. 81 i 82 są:

KE (art. 4) i krajowe organy ochrony konkurencji

(k.o.o.k.) (art. 5) + sądy (art. 6); obowiązek

wyznaczenia k.o.o.k. (art. 35)

B) KE ma prawo:

-

nakazać zaniechanie + służące temu środki; + tylko

stwierdzić naruszenie (art. 7);

-

zarządzić środki tymczasowe (art. 8);

-

zaakceptować zobowiązania firm (art. 9);

-

nie stwierdzić spełnienia art. 81 ust. 1 lub

spełnienie art. 81 ust. 3 lub naruszenia art. 82 (art.

10);

-

nakładać kary pieniężne (art. 23-24)

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(4)

Współpraca KE z organami krajowymi:
A) Współpraca KE z k.o.o.k.:



nakaz ścisłej współpracy, przekazywanie sobie

kopii dokumentów, informowanie o wszczęciu,

postępowań i planowanych decyzjach (art. 11);



wymiana informacji i dowodów (art. 12);



zawieszenie lub umorzenie postępowania (art.

13);



Komitet Doradczy ds. Praktyk (art. 14);



Obwieszczenie w sprawie współpracy KE z

k.o.o.k. (2004); Europejska Sieć Organów

Konkurencji (ECA Network)

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(4)

B) Współpraca KE ze „zwykłymi”

sądami krajowymi (art. 15):



pomoc informacyjna na życzenie sądu;



przekazywanie kopii wyroków sądów krajowych do KE;



prawo przedstawiania sądom pisemnych i – za zgodą sądu

– ustnych uwag przez k.o.o.k. i KE; w tym celu mogą one

prosić sądy o dokumenty;



Obwieszczenie w sprawie współpracy KE z sądami (2004)

C) Jednolite stosowanie art. 81 i 82

(art. 16):



zakaz wydawania przez organy krajowe decyzji i wyroków

sprzecznych z wydaną decyzją KE;



obowiązek unikania wydania przez sąd decyzji sprzecznej

z rozważaną decyzją KE; prawo umorzenia postępowania

REGUŁY STOSOWANIA ART. 81 i
82 TWE. Rozporządzenie 1/2003
(5)

Procedury:



Rozporządzenie 1/2003: uprawnienia

dochodzeniowe (art. 17-22); przedawnienia

(art. 25-26); przesłuchania i tajemnica

zawodowa (art. 27-28);



Rozporządzenie 773/2004 w sprawie

prowadzenia postępowań z art. 81 i 82 TWE



Obwieszczenie KE w sprawie postępowania ze

skargami o naruszenie art. 81 i 82 TWE (2004)



Obwieszczenie KE w sprawie „listów

wyjaśniających” w dot. nowych kwestii

związanych ze stosowaniem art. 81 i 82 TWE

(2004)

PREWENCYJNA KONTROLA
KONCENTRACJI.

Stara i nowa

Trzy fazy:

1) 1958-1990: ograniczona możliwość

przeciwdziałania na podstawie zakazów

praktyk (art. 81 i 82 TWE);

2) 1990-2004: prewencyjna kontrola

koncentracji na podstawie Rozporządzenia

Nr 4064/89 zm. Rozporządzeniem Nr

1310/97 - do 30.04.2004; Green Paper 2001

3) 2004 – prewencyjna kontrola koncentracji

na podstawie Rozporządzenia nr 139/2004 –

od 1.05.2004

PREWENCYJNA KONTROLA
KONCENTRACJI.

Stara i nowa

System obowiązujący od 1.05.2004:

A) Przedmiot kontroli – „koncentracje”
B) Zasięg kontroli – koncentracje o „wymiarze

wspólnotowym”

C) Kryteria kontroli – tzw. testy konkurencji

(testy ewaluacji kontrolowanych koncentracji)

D) Charakter interwencji - kontrola prewencyjna

E) Procedura kontroli: I faza – 25 + 35 dni; II

faza – 90 + 20 + 15 dni

E) „Wytyczne w sprawie fuzji horyzontalnych”

Rozporządzenie 139/2004 (1)

A) Przedmiot kontroli (art. 3)



połączenia (fuzje),



przejęcia kontroli (akwizycje), w tym

wspólne przedsiębiorstwa (joint ventures)

B) Zasięg kontroli i właściwość organów

kontroli (art. 1)



KE – koncentracje o wymiarze

wspólnotowym; organy krajowe –

koncentracje o wymiarze narodowym



progi zgłoszeń jako kryterium rozgraniczenia

właściwości Komisji i organów krajowych;

Rozporządzenie 139/2004 (1)



mechanizm korekcyjny (wzajemne

przekazywanie sobie spraw)

- przekazanie sprawy z KE do organów

krajowych przed zgłoszeniem (art. 4 ust.

4)
- przekazanie sprawy z organów

krajowych do KE przed zgłoszeniem (art. 4

ust. 5)
- przekazanie sprawy z KE do organów

krajowych po zgłoszeniu do KE (art. 9)
- przekazanie sprawy z organów

krajowych do KE po zgłoszeniu (art. 22)

Rozporządzenie 139/2004 (2)

C) Kryteria kontroli (art. 2)
- Zasadniczy test istotnego

osłabienia konkurencji

- Przykładowy test pozycji

dominującej

- Ocena j.v. także przez pryzmat

art. 81 TWE

Rozporządzenie 139/2004 (3)

E) Kontrola prewencyjna:



zgłoszenie zamiaru (art. 4),



czasowy zakaz dokonania

koncentracji (art. 7)

F) Faza wstępna i decyzje KE (art. 6)
G) Faza zasadnicza i decyzje KE (art. 8):

zgoda, zgoda warunkowa, zakaz,

podział przedsiębiorstwa; przekazanie

państwu członkowskiemu (art. 9)

PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE A
KONKURENCJA

.

Dwa

zobowiązania

Zobowiązania Państw Członkowskich

WE w zakresie zapewnienia wolnej

konkurencji w obrocie towarami i

usługami

A) w obrocie towarami - nakaz

przekształcenia państwowych

monopoli handlowych (art. 31 TWE)

B) w obrocie usługami – szczególny

reżim prawny dla „przedsiębiorstw

publicznych” (art. 86 TWE); różne typy

„przedsiębiorstw publicznych”

Nakaz przekształcenia
państwowych towarowych
monopoli handlowych



Niedopuszczalność państwowych

towarowych monopoli handlowych

(art. 31 TWE)



Państwowe monopole handlowe

(p.m.h.) (art. 31 ust. 1 akapit 2)



Nakaz przekształcenia p.m.h. (art.

31 ust. 1 i 2)



Nakaz przekształcenia p.m.h. w

rolnictwie (art. 31 ust. 3 TWE)

Konkurencja a
przedsiębiorstwa publiczne



Przedsiębiorstwa publiczne w sferze usług i

finansów a reguły konkurencji (art. 86 TWE)



„Przedsiębiorstwa publiczne”



Ograniczony zakres dopuszczalności

przedsiębiorstw publicznych (art. 86 ust. 1)



Zakres wyłączenia stosowania reguł

konkurencji do przedsiębiorstw publicznych

(art. 86 ust. 2 w zw. z art. 16 TWE)



Uprawnienia KE do egzekwowania art. 86

ust. 1 i 2 (art. 86 ust. 3), w tym:

liberalizacja telekomunikacji

Usługi w ogólnym interesie
gospodarczym



Art. 16 TWE – wspólna wartość UE



Art. 86 ust. 2 TWE



Strategia lizbońska (2001)



Informacja Komisji: Usługi w

ogólnym interesie w Europie (2001)



Zielona Księga w sprawie usług w

ogólnym interesie (2003)



Dyskusja: czy następna faza

pogłębienia integracji

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA

.

Pomoc zakazana

A) Rynek wewnętrzny a pomoc publiczna

(art. 87-89 TWE): pomoc zakazana, pomoc

dozwolona, pomoc dopuszczalna

B) Przesłanki pomocy zakazanej (art. 87

ust. 1)



pomoc państwa, co jest a co nie jest

„pomocą” publiczną



faworyzująca beneficjentów



mająca charakter antykonkurencyjny



wpływająca na handel między państwami

członkowskimi

KONKURENCJA A POMOC PUBLICZNA.
Co nie jest pomocą publiczną ?



Wsparcie finansowe udzielone

zgodnie z zasadą inwestora

prywatnego (MEPI Test) nie jest

pomocą publiczną



Pomoc stanowiąca rekompensatęza

świadczenie usług uzyteczności

publicznej nie jest pomoca

publiczną: Altmark Trans case –

pomoc czy rekompensata ?

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA

.

Pomoc dozwolona

Pomoc dozwolona (art. 87 ust.
2)



Pomoc socjalna



Pomoc w wypadku klęsk
żywiołowych



Pomoc dla Niemiec

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.

Pomoc

dopuszczalna

Pomoc publiczna dopuszczalna

(art. 87 ust. 3 TWE):



Pomoc regionalna



Pomoc sektorowa



Pomoc horyzontalna:
a) wyłączenia grupowe
b) pomoc dopuszczalna
indywidualnie

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.

Pomoc

dopuszczalna

POMOC REGIONALNA
Wytyczne w sprawie krajowej

pomocy regionalnej 2007-2013

(2006)



Rozporządzenie Komisji Nr

1628/2006 w sprawie stosowania

art. 87 i 88 TWE do regionalnej

pomocy inwestycyjnej

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.

Pomoc

dopuszczalna

POMOC SEKTOROWA



Radio i telewizja (2001)



Górnictwo (2002)



Przemysł filmowy (2007)



Energetyka - koszty utracone (2001)



Usługi pocztowe (1998)



Przemysł stoczniowy (2003)



Hutnictwo (2002)



Przemysł motoryzacyjny (już nie, ale

pewnie będzie znowu)

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA.

Pomoc

dopuszczalna

POMOC HORYZONTALNA



Rozumienie



Pomoc de minimis (rozp. KE Nr 1998/2006

z 2006 r.) - 200 tys. euro w 3 lata; 1 mil.

euro w 3 lata w drogownictwie)



Wyłączenia grupowe; 1998 r. – odrębne;

rozp. KE Nr 800/2008 z 2008 r. łączne: dla

dziesiątków rodzajów pomocy, w tym: dla

MSP, socjalna, regionalna, na ochronę

środowiska, wsparcie przedsiębiorczości

kobiet, działalność B+R, innowacje



Instrumenty szczególne

KONKURENCJA A POMOC
PUBLICZNA. Stosowanie

Uprawnienia Rady UE i KE oraz tryb

egzekwowania przestrzegania art. 87 TWE

(art. 88-89

A) Procedury - Rozporządzenie Nr 659/1999
B) Wyłączenie spod zakazu pomocy państwa

pomocy dla przedsiębiorstw świadczących

usługi w ogólnym interesie gospodarczym

(art. 86(2) TWE)

-

gdy nie spełnia Testu Altmark to jest

pomocą publiczną, ale art. 86(2)

-

decyzja Komisji w sprawie stosowania art.

86(2) TWE (2005) do usług użyteczności

publicznej

Tworzenie rynku
wewnętrznego w sektorach
infrastrukturalnych



Tworzenie rynku wewnętrznego w

zmonopolizowanych sektorach usług

infrastrukturalnych (art. 14 TWE)
a) w ramach WPT – patrz wyżej
b) w drodze harmonizacji i liberalizacji na

podstawie art. 94-95 TWE
c) w drodze liberalizacji na podstawie art.

86 ust. 3 TWE
d) przez tworzenie sieci

transeuropejskich (art. 154-155 TWE)



Rozwój niezależnej regulacji sektorowej

Energetyka



Zastosowanie „swobód przepływu” i
reguł konkurencji w energetyce



Harmonizacja prawa energetycznego
państw członkowskich



Liberalizacja elektroenergetyki i
gazownictwa



Wspólnotowa regulacja
elektroenergetyki i gazownictwa

Telekomunikacja



Zastosowanie „swobód przepływu”
i reguł konkurencji w
telekomunikacji



Liberalizacja sektora
telekomunikacyj-nego w trybie
dyrektyw wydanych na podstawie
art. 86 ust. 3 TWE



Wspólnotowa regulacja komunikacji
elektronicznej

Sieci transeuropejskie

Sieci transeuropejskie (art. 154 –
155 TWE)



Pojęcie



Finansowanie projektów sieciowych



Tworzenie sieci transportowej



Tworzenie sieci telekomunikacyjnej



Tworzenie sieci energetycznej



System nawigacji satelitarnej