Psychogeriatria

Psychogeriatria

Otępienie

Otępienie

Depresja

Depresja

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

Katarzyna Broczek

Katarzyna Broczek

Klinika Geriatrii WUM

Klinika Geriatrii WUM

Starzenie się mózgu

Starzenie się mózgu

•

zanik neuronów – około 10% masy

zanik neuronów – około 10% masy

mózgu w procesie fizjologicznego

mózgu w procesie fizjologicznego

starzenia się

starzenia się

•

zmniejszanie się liczby połączeń

zmniejszanie się liczby połączeń

synaptycznych między komórkami

synaptycznych między komórkami

mózgu

mózgu

Starzenie się a procesy

Starzenie się a procesy

poznawcze

poznawcze







pamięci operacyjnej

pamięci operacyjnej







szybkości przetwarzania informacji

szybkości przetwarzania informacji







hamowania

hamowania





rozwlekłość,

rozwlekłość,

dygresyjność

dygresyjność

Starzenie się mózgu

Starzenie się mózgu

Starzenie się mózgu

Starzenie się mózgu

•

Starzenie się optymalne – bez żadnych

Starzenie się optymalne – bez żadnych

objawów pogorszenia funkcji poznawczych

objawów pogorszenia funkcji poznawczych

•

Starzenie się fizjologiczne – niewielkie

Starzenie się fizjologiczne – niewielkie

pogorszenie funkcji poznawczych

pogorszenie funkcji poznawczych

•

MCI (mild cognitive impairment) = ŁZP

MCI (mild cognitive impairment) = ŁZP

(łagodne zaburzenia poznawcze) -

(łagodne zaburzenia poznawcze) -

subiektywne i obiektywne zaburzenia

subiektywne i obiektywne zaburzenia

poznawcze z prawidłowym codziennym

poznawcze z prawidłowym codziennym

funkcjonowaniem

funkcjonowaniem

•

Otępienie - wyraźne zaburzenia poznawcze

Otępienie - wyraźne zaburzenia poznawcze

wpływające na codzienne funkcjonowanie

wpływające na codzienne funkcjonowanie

Otępienie – definicja

Otępienie – definicja

ICD 10

ICD 10

•

Zespół spowodowany chorobą mózgu,

Zespół spowodowany chorobą mózgu,

zwykle przewlekłą, w którym

zwykle przewlekłą, w którym

dochodzi do zaburzeń wyższych

dochodzi do zaburzeń wyższych

czynności nerwowych, tj. pamięć,

czynności nerwowych, tj. pamięć,

uczenie się, procesy myślowe, funkcje

uczenie się, procesy myślowe, funkcje

językowe, umiejętność dokonywania

językowe, umiejętność dokonywania

ocen.

ocen.

•

Zaburzeniom tym towarzyszą

Zaburzeniom tym towarzyszą

trudności w kontrolowaniu emocji,

trudności w kontrolowaniu emocji,

upośledzenie zachowań społecznych

upośledzenie zachowań społecznych

oraz zaburzenia w sferze

oraz zaburzenia w sferze

motywacyjnej.

motywacyjnej.

•

Objawy te nie wynikają z zaburzeń

Objawy te nie wynikają z zaburzeń

świadomości.

świadomości.

Przyczyny otępienia

Przyczyny otępienia

•

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

•

Otępienie naczyniopochodne

Otępienie naczyniopochodne

•

Otępienie mieszane

Otępienie mieszane

•

Otępienie z ciałami Lewy’ego

Otępienie z ciałami Lewy’ego

•

Otępienie czołowo-skroniowe

Otępienie czołowo-skroniowe

•

Stan po zapaleniu mózgu

Stan po zapaleniu mózgu

Występowanie

Występowanie

otępienia

otępienia

•

Populacja w wieku > 65 lat

Populacja w wieku > 65 lat

8-10%

8-10%

•

Wiek 60 – 64 lata

Wiek 60 – 64 lata

1%

1%

•

Częstość występowania

Częstość występowania

otępienia podwaja się co 5 lat

otępienia podwaja się co 5 lat

•

Wiek 80 – 85 lat

Wiek 80 – 85 lat

15% - 20%

15% - 20%

•

Wiek 90 – 95 lat

Wiek 90 – 95 lat

32% - 40%

32% - 40%

Epidemiologia zespołów

Epidemiologia zespołów

otępiennych w Polsce

otępiennych w Polsce

•

400.000 chorych na otępienie

400.000 chorych na otępienie

•

200.000 chorych na chorobę

200.000 chorych na chorobę

Alzheimera

Alzheimera

•

Z tego: 10% ma rozpoznanie

Z tego: 10% ma rozpoznanie

•

Z tego: 50% chorych otrzymuje

Z tego: 50% chorych otrzymuje

prawidłowe leczenie

prawidłowe leczenie

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

•

90% występowanie sporadyczne, 10%

90% występowanie sporadyczne, 10%

rodzinne

rodzinne

•

Czynniki ryzyka: wiek, płeć żeńska, mała

Czynniki ryzyka: wiek, płeć żeńska, mała

aktywność umysłowa, uraz głowy

aktywność umysłowa, uraz głowy

•

Patogeneza:

Patogeneza:

–

Złogi beta-amyloidu, zwyrodnienie fibrylarne

Złogi beta-amyloidu, zwyrodnienie fibrylarne

–

Niedobór neuroprzekaźników (acetylocholina)

Niedobór neuroprzekaźników (acetylocholina)

–

Czynniki genetyczne: allel APOE4

Czynniki genetyczne: allel APOE4

•

Rozpoznanie pewne – pośmiertne,

Rozpoznanie pewne – pośmiertne,

badanie histopatologiczne

badanie histopatologiczne

•

Rozpoznanie kliniczne - prawdopodobne

Rozpoznanie kliniczne - prawdopodobne

Kryteria rozpoznania AD

Kryteria rozpoznania AD

4 x A (wg DSM-IV)

4 x A (wg DSM-IV)

•

AMNEZJA – zaburzenia pamięci

AMNEZJA – zaburzenia pamięci

•

AFAZJA – zaburzenia mowy, trudności

AFAZJA – zaburzenia mowy, trudności

językowe

językowe

•

AGNOZJA – zaburzenia rozpoznawania

AGNOZJA – zaburzenia rozpoznawania

•

APRAKSJA – niemożność wykonania

APRAKSJA – niemożność wykonania

celowej czynności ruchowej mimo

celowej czynności ruchowej mimo

braku niedowładu

braku niedowładu

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Otępienie lekkiego

Otępienie lekkiego

stopnia

stopnia

•

Osłabienie pamięci

Osłabienie pamięci

•

Trudności w zapamiętywaniu i

Trudności w zapamiętywaniu i

odtwarzaniu nowych informacji

odtwarzaniu nowych informacji

•

Problemy językowe

Problemy językowe

•

Zmienny nastrój

Zmienny nastrój

•

Zmiana osobowości

Zmiana osobowości

•

Trudności w wykonywaniu

Trudności w wykonywaniu

codziennych czynności

codziennych czynności

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Otępienie średniego

Otępienie średniego

stopnia

stopnia

•

Całkowita niezdolność do

Całkowita niezdolność do

zapamiętywania i odtwarzania nowych

zapamiętywania i odtwarzania nowych

informacji

informacji

•

Konieczna pomoc w codziennych

Konieczna pomoc w codziennych

czynnościach

czynnościach

•

Zaburzenia zachowania: pobudzenie,

Zaburzenia zachowania: pobudzenie,

wrogość, agresja, błądzenie,

wrogość, agresja, błądzenie,

wędrowanie

wędrowanie

•

Dezorientacja w miejscu i czasie

Dezorientacja w miejscu i czasie

•

Zespół błędnego rozpoznawania

Zespół błędnego rozpoznawania

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Otępienie ciężkiego

Otępienie ciężkiego

stopnia

stopnia

•

Chory leżący

Chory leżący

•

Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu

•

Zaburzenia jedzenia i połykania

Zaburzenia jedzenia i połykania

•

Wyniszczenie

Wyniszczenie

•

Brak kontaktu z otoczeniem

Brak kontaktu z otoczeniem

Rozpoznawanie

Rozpoznawanie

otępienia

otępienia

•

Krótka Ocena Stanu Umysłowego

Krótka Ocena Stanu Umysłowego

(skala Folsteina, Mini Mental State

(skala Folsteina, Mini Mental State

Examination, MMSE)

Examination, MMSE)

–

Wynik prawidłowy 27 – 30 punktów

Wynik prawidłowy 27 – 30 punktów

–

Łagodne zaburzenia pamięci 24 – 26

Łagodne zaburzenia pamięci 24 – 26

pkt.

pkt.

–

Otępienie < 23 pkt.

Otępienie < 23 pkt.

–

Wpływ wieku i wykształcenia na wynik

Wpływ wieku i wykształcenia na wynik

•

Badanie neuropsychologiczne

Badanie neuropsychologiczne

•

Badania obrazowe mózgu

Badania obrazowe mózgu

–

tomografia komputerowa (TK)

tomografia komputerowa (TK)

–

Rezonans magnetyczny (MRI)

Rezonans magnetyczny (MRI)

Leczenie Ch.

Leczenie Ch.

Alzheimera

Alzheimera

•

Nie ma leczenia przyczynowego

Nie ma leczenia przyczynowego

•

Cel leczenia: poprawa funkcji poznawczych

Cel leczenia: poprawa funkcji poznawczych

–

Inhibitory cholinesterazy

Inhibitory cholinesterazy

Donepezil (Aricept, Yasnal, Cogiton, Donepex)

Donepezil (Aricept, Yasnal, Cogiton, Donepex)

Rywastygmina (Exelon)

Rywastygmina (Exelon)

–

Terapia stabilizująca (działanie nieudowodnione)

Terapia stabilizująca (działanie nieudowodnione)

Vit. C, E, leki przeciwzapalne, miłorząb japoński

Vit. C, E, leki przeciwzapalne, miłorząb japoński

•

Leczenie zaburzeń zachowania

Leczenie zaburzeń zachowania

(omamy,

(omamy,

urojenia, niepokój, lęk, agresja, zaburzenia snu

urojenia, niepokój, lęk, agresja, zaburzenia snu

i czuwania, odmowa jedzenia i picia)

i czuwania, odmowa jedzenia i picia)

–

Leki przeciwpsychotyczne

Leki przeciwpsychotyczne

–

Leki przeciwdepresyjne

Leki przeciwdepresyjne

Oddziaływanie

Oddziaływanie

niefarmakologiczne

niefarmakologiczne

•

Ćwiczenia pamięci

Ćwiczenia pamięci

•

Ćwiczenia wspomnieniowe

Ćwiczenia wspomnieniowe

•

Trening orientacji

Trening orientacji

•

Terapia zajęciowa

Terapia zajęciowa

•

Muzykoterapia

Muzykoterapia

•

Ćwiczenia ruchowe

Ćwiczenia ruchowe

•

Edukacja i wspieranie Opiekunów

Edukacja i wspieranie Opiekunów

(

(

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Chorobą Alzheimera)

Chorobą Alzheimera)

Organizacje

Organizacje

•

Polskie Towarzystwo Alzheimerowskie

Polskie Towarzystwo Alzheimerowskie

www.alzheimerpolska.pl

www.alzheimerpolska.pl

•

Polskie Towarzystwo Psychogeriatryczne

Polskie Towarzystwo Psychogeriatryczne

www.ptpg.org.pl

www.ptpg.org.pl

•

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Chorobą Alzheimera tel. [phone]

Chorobą Alzheimera tel. [phone]

•

Alzheimer Europe

Alzheimer Europe

www.alzheimer-europe.com

www.alzheimer-europe.com

•

Alzheimer’s Association

Alzheimer’s Association

www.alz.org

www.alz.org

Choroba Alzheimera -

Choroba Alzheimera -

podsumowanie

podsumowanie

•

Częściej chorują kobiety

Częściej chorują kobiety

•

Początek mało uchwytny

Początek mało uchwytny

•

Przebieg powolny, postępujący

Przebieg powolny, postępujący

•

Stan ogólny chorego długo dobry

Stan ogólny chorego długo dobry

•

Zmniejszenie krytycyzmu

Zmniejszenie krytycyzmu

•

Chory może mieć dobry nastrój

Chory może mieć dobry nastrój

•

Tomografia komputerowa mózgu

Tomografia komputerowa mózgu

– zaniki tkanki mózgowej

– zaniki tkanki mózgowej

Otępienie

Otępienie

naczyniopochodne

naczyniopochodne

•

Początek wyraźny

Początek wyraźny

•

Przebieg skokowy

Przebieg skokowy

•

Często labilność emocjonalna, depresja

Często labilność emocjonalna, depresja

•

Długo zachowany krytycyzm

Długo zachowany krytycyzm

•

Czynniki ryzyka: nadciśnienie tętnicze,

Czynniki ryzyka: nadciśnienie tętnicze,

choroba niedokrwienna serca, migotanie

choroba niedokrwienna serca, migotanie

przedsionków, miażdżyca, udar mózgu

przedsionków, miażdżyca, udar mózgu

•

Tomografia komputerowa mózgu: zmiany

Tomografia komputerowa mózgu: zmiany

naczyniopochodne, ogniska pozawałowe

naczyniopochodne, ogniska pozawałowe

Otępienie

Otępienie

naczyniopochodne Leczenie

naczyniopochodne Leczenie

•

Leczenie choroby podstawowej: NT,

Leczenie choroby podstawowej: NT,

ch.n.s., niewydolność serca

ch.n.s., niewydolność serca

•

Redukcja czynników ryzyka

Redukcja czynników ryzyka

•

Leki prokognitywne: np. Nootropil

Leki prokognitywne: np. Nootropil

(dawka dobowa 2,4 – 4,8 g)

(dawka dobowa 2,4 – 4,8 g)

•

Próby leczenia inhibitorami

Próby leczenia inhibitorami

cholinesterazy

cholinesterazy

Otępienie odwracalne

Otępienie odwracalne

•

10% przypadków otępienia

10% przypadków otępienia

•

Przyczyny:

Przyczyny:

–

Depresja

Depresja

–

Niedokrwistość

Niedokrwistość

–

Niedobór witaminy B

Niedobór witaminy B

12

12

lub kwasu foliowego

lub kwasu foliowego

–

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

–

Hipoglikemia / hiperglikemia

Hipoglikemia / hiperglikemia

–

Leki (

Leki (!!!

!!!

)

)

•

Ważna dokładna diagnostyka i leczenie

Ważna dokładna diagnostyka i leczenie

Ocena stanu psychicznego

Ocena stanu psychicznego

wskazówki praktyczne

wskazówki praktyczne

•

Nawiązywanie kontaktu z otoczeniem

Nawiązywanie kontaktu z otoczeniem

•

Ocena orientacji co do własnej osoby i

Ocena orientacji co do własnej osoby i

otoczenia

otoczenia

•

Ocena orientacji w czasie i miejscu

Ocena orientacji w czasie i miejscu

•

Ocena stanu świadomości – zmienność

Ocena stanu świadomości – zmienność

stanu w czasie badania (dłuższej

stanu w czasie badania (dłuższej

obserwacji)

obserwacji)

•

Krytycyzm pacjenta wobec własnej

Krytycyzm pacjenta wobec własnej

sytuacji i problemów

sytuacji i problemów

Sytuacja ludzi w podeszłym

Sytuacja ludzi w podeszłym

wieku

wieku

•

80% - co najmniej 1 choroba

80% - co najmniej 1 choroba

somatyczna

somatyczna

•

20% - trudności z poruszaniem się

20% - trudności z poruszaniem się

poza

poza

domem

domem

•

6% - nie wychodzi z domu

6% - nie wychodzi z domu

•

2% - nie opuszcza łóżka

2% - nie opuszcza łóżka

•

20% - osłabienie wzroku

20% - osłabienie wzroku

•

30% - osłabienie słuchu

30% - osłabienie słuchu

Wiek podeszły – wymiar

Wiek podeszły – wymiar

psychologiczny

psychologiczny

•

Większe oparcie na emocjach niż

Większe oparcie na emocjach niż

procesach poznawczych

procesach poznawczych

•

Bierne strategie obronne,

Bierne strategie obronne,

wycofywanie się

wycofywanie się

•

Zaburzenia adaptacji

Zaburzenia adaptacji

•

Postrzeganie sytuacji trudnych jako

Postrzeganie sytuacji trudnych jako

nie poddających się zmianom (a nie

nie poddających się zmianom (a nie

jako wyzwania)

jako wyzwania)

Wiek podeszły – wymiar

Wiek podeszły – wymiar

społeczny

społeczny

•

Przejście na emeryturę

Przejście na emeryturę

•

Stresorodne wydarzenia życiowe

Stresorodne wydarzenia życiowe

–

Śmierć małżonka

Śmierć małżonka

–

Śmierć przyjaciół

Śmierć przyjaciół

–

Zmniejszenie kontaktów z innymi

Zmniejszenie kontaktów z innymi

ludźmi, rodziną

ludźmi, rodziną

–

Konieczność opieki nad chorym

Konieczność opieki nad chorym

współmałżonkiem

współmałżonkiem

depresja

niesprawność

choroba

somatyczna

Depresja – częstość

Depresja – częstość

występowania

występowania

•

Osoby

Osoby





65 r.ż. 15%

65 r.ż. 15%

•

Depresja w chorobach somatycznych

Depresja w chorobach somatycznych

–

Nowotwory

Nowotwory

20 – 40%

20 – 40%

–

Po zawale serca

Po zawale serca

15 – 20%

15 – 20%

–

Rzs

Rzs

13%

13%

–

Cukrzyca

Cukrzyca

5-10%

5-10%

•

Depresja w chorobach O.U.N.

Depresja w chorobach O.U.N.

–

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona

40 – 50%

40 – 50%

–

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

20 – 30%

20 – 30%

–

Po udarze mózgu

Po udarze mózgu

40%

40%

•

Przewlekły ból

Przewlekły ból

40%

40%

Depresja – czynniki ryzyka

Depresja – czynniki ryzyka

•

Zmiana miejsca pobytu

Zmiana miejsca pobytu

•

Wypis ze szpitala

Wypis ze szpitala

•

Utrata bliskich, ubóstwo

Utrata bliskich, ubóstwo

•

Samotność, brak dzieci

Samotność, brak dzieci

•

Choroby przewlekłe

Choroby przewlekłe

Objawy depresji

Objawy depresji

•

Mogą nie występować objawy osiowe

Mogą nie występować objawy osiowe

depresji: obniżenie nastroju, obniżenie

depresji: obniżenie nastroju, obniżenie

napędu, zaburzenia rytmu snu i czuwania

napędu, zaburzenia rytmu snu i czuwania

•

Często: spowolnienie, utrata

Często: spowolnienie, utrata

zainteresowań, niepokój, zmniejszenie

zainteresowań, niepokój, zmniejszenie

kontaktów z ludźmi, brak apetytu,

kontaktów z ludźmi, brak apetytu,

zaburzenia snu, małomówność, poczucie

zaburzenia snu, małomówność, poczucie

starości, „Nic nie cieszy”

starości, „Nic nie cieszy”

•

Skargi somatyczne: kołatanie serca,

Skargi somatyczne: kołatanie serca,

chudnięcie, zaburzenia czynności przewodu

chudnięcie, zaburzenia czynności przewodu

pokarmowego, urojenia hipochondryczne

pokarmowego, urojenia hipochondryczne

•

Często przebieg subdepresyjny

Często przebieg subdepresyjny

•

Może występować depresja psychotyczna

Może występować depresja psychotyczna

Rozpoznanie depresji

Rozpoznanie depresji

•

Geriatryczna Skala Depresji (skala

Geriatryczna Skala Depresji (skala

Yesavage’a), wersje 30, 15, 4 pkt.

Yesavage’a), wersje 30, 15, 4 pkt.

•

Diagnostyka tzw. pseudodepresji:

Diagnostyka tzw. pseudodepresji:

innych chorób wywołujących

innych chorób wywołujących

objawy podobne do depresji, np.

objawy podobne do depresji, np.

niedoczynności tarczycy

niedoczynności tarczycy

•

Różnicowanie: depresja a otępienie

Różnicowanie: depresja a otępienie

Leczenie depresji

Leczenie depresji

•

Selektywne inhibitory wychwytu

Selektywne inhibitory wychwytu

zwrotnego serotoniny – SSRI

zwrotnego serotoniny – SSRI

•

Leczenie to jest bezpieczne, ale

Leczenie to jest bezpieczne, ale

powinno być prowadzone pod

powinno być prowadzone pod

kontrolą

kontrolą

•

Uwaga na zwiększone ryzyko

Uwaga na zwiększone ryzyko

upadków

upadków

•

Psychoterapia, zmiana sytuacji

Psychoterapia, zmiana sytuacji

pacjenta

pacjenta

Depresja a samobójstwo

Depresja a samobójstwo

•

U osób w podeszłym wieku

U osób w podeszłym wieku

zwiększone ryzyko samobójstwa

zwiększone ryzyko samobójstwa

•

Dwukrotnie więcej samobójstw niż

Dwukrotnie więcej samobójstw niż

w wieku młodym i średnim

w wieku młodym i średnim

•

Mężczyźni znacznie częściej

Mężczyźni znacznie częściej

popełniają samobójstwo niż

popełniają samobójstwo niż

kobiety

kobiety

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

•

Świadomość: zdolność do

Świadomość: zdolność do

odbierania, rejestrowania i

odbierania, rejestrowania i

zintegrowanego przetwarzania

zintegrowanego przetwarzania

informacji, a także celowego

informacji, a także celowego

reagowania na bodźce z

reagowania na bodźce z

towarzyszącym subiektywnym

towarzyszącym subiektywnym

poczuciem doświadczania przeżyć

poczuciem doświadczania przeżyć

•

Podział zaburzeń świadomości

Podział zaburzeń świadomości

–

Ilościowe: senność, sopor, śpiączka

Ilościowe: senność, sopor, śpiączka

–

Jakościowe: przymglenie, majaczenie,

Jakościowe: przymglenie, majaczenie,

zamroczenie, splątanie

zamroczenie, splątanie

Majaczenie – definicja

Majaczenie – definicja

•

Ostry zespół zaburzeń psychicznych o

Ostry zespół zaburzeń psychicznych o

falującym przebiegu, charakteryzujący

falującym przebiegu, charakteryzujący

się zaburzeniami świadomości

się zaburzeniami świadomości

•

Występuje często u hospitalizowanych

Występuje często u hospitalizowanych

osób w podeszłym wieku

osób w podeszłym wieku

•

Zaburzenia świadomości powodują

Zaburzenia świadomości powodują

zwiększenie chorobowości i

zwiększenie chorobowości i

śmiertelności, wydłużenie czasu

śmiertelności, wydłużenie czasu

hospitalizacji, utrudniają rehabilitację

hospitalizacji, utrudniają rehabilitację

Majaczenie – częstość

Majaczenie – częstość

występowania

występowania

•

O. ch. wewn.

O. ch. wewn.

5-42%

5-42%

•

O. chir. ogól.

O. chir. ogól.

9-14%

9-14%

•

O. ortoped.

O. ortoped.

5-52%

5-52%

•

O. kardiochir.

O. kardiochir.

7-34%

7-34%

•

O. chir. przew. pok.

O. chir. przew. pok.

30%

30%

•

OIT

OIT

22-87%

22-87%

Objawy zaburzeń

Objawy zaburzeń

świadomości

świadomości

•

Zaburzenia przytomności i uwagi,

Zaburzenia przytomności i uwagi,

zmienność stanu

zmienność stanu

•

Zaburzenia procesów poznawczych:

Zaburzenia procesów poznawczych:

percepcji, myślenia, pamięci, orientacji

percepcji, myślenia, pamięci, orientacji

•

Zaburzenia psychomotoryczne:

Zaburzenia psychomotoryczne:

pobudzenie, spowolnienie

pobudzenie, spowolnienie

•

Zaburzenia rytmu snu i czuwania

Zaburzenia rytmu snu i czuwania

(odwrócenie faz snu, nasilanie się

(odwrócenie faz snu, nasilanie się

zaburzeń wieczorem)

zaburzeń wieczorem)

•

Zaburzenia emocjonalne: depresja, lęk,

Zaburzenia emocjonalne: depresja, lęk,

drażliwość, euforia, apatia

drażliwość, euforia, apatia

Przyczyny zaburzeń

Przyczyny zaburzeń

świadomości

świadomości

•

Przyczyny somatyczne

Przyczyny somatyczne

–

Zaostrzenie choroby przewlekłej:

Zaostrzenie choroby przewlekłej:

cukrzyca, przewlekła niewydolność

cukrzyca, przewlekła niewydolność

serca

serca

–

Ostra choroba: np. zapalenie płuc

Ostra choroba: np. zapalenie płuc

–

Odwodnienie, niewydolność nerek

Odwodnienie, niewydolność nerek

–

Zaburzenia krążenia mózgowego (np.

Zaburzenia krążenia mózgowego (np.

w przebiegu nadciśnienia tętniczego)

w przebiegu nadciśnienia tętniczego)

•

Przyczyny jatrogenne:

Przyczyny jatrogenne:

–

LEKI

LEKI

•

Zaburzenia świadomości w

Zaburzenia świadomości w

przebiegu otępienia

przebiegu otępienia

Czynniki ryzyka zaburzeń

Czynniki ryzyka zaburzeń

świadomości

świadomości

•

wiek

wiek

•

niedowidzenie

niedowidzenie

•

niewydolność nerek

niewydolność nerek

•

zaburzenia gospodarki wodno-

zaburzenia gospodarki wodno-

elektrolitowej

elektrolitowej

•

otępienie

otępienie

Majaczenie – czynniki ryzyka

Majaczenie – czynniki ryzyka

•

PREDYSPONUJĄCE

PREDYSPONUJĄCE

Otępienie

Otępienie

Ciężka choroba

Ciężka choroba

Zaburzenia narządów

Zaburzenia narządów

zmysłów

zmysłów

Zdrowy

Zdrowy

•

WYWOŁUJĄCE

WYWOŁUJĄCE

Duży zabieg oper.

Duży zabieg oper.

OIT

OIT

Leki psychotropowe

Leki psychotropowe

Deprywacja snu

Deprywacja snu

Leki nasenne

Leki nasenne

Warto zapamiętać!

Warto zapamiętać!

•

U chorego z zaburzeniami

U chorego z zaburzeniami

świadomości nie można w

świadomości nie można w

sposób wiarygodny ocenić

sposób wiarygodny ocenić

poziomu funkcji poznawczych

poziomu funkcji poznawczych

Majaczenie – ocena

Majaczenie – ocena

ciężkości

ciężkości

•

Uwaga

Uwaga

•

Orientacja w miejscu i czasie

Orientacja w miejscu i czasie

•

Przytomność

Przytomność

•

Apatia

Apatia

•

Niezborność

Niezborność

•

Zmienność stanu

Zmienność stanu

•

Niepokój psychoruchowy lub

Niepokój psychoruchowy lub

hipokinezja

hipokinezja

•

Urojenia, halucynacje

Urojenia, halucynacje

•

Lęk, niepokój

Lęk, niepokój

Warto zapamiętać

Warto zapamiętać

Powtarzana ocena stanu świadomości

Powtarzana ocena stanu świadomości

przez personel pielęgniarski pozwala

przez personel pielęgniarski pozwala

na wczesne wykrycie zaburzeń i

na wczesne wykrycie zaburzeń i

indywidualizację leczenia

indywidualizację leczenia

Leczenie zaburzeń

Leczenie zaburzeń

świadomości

świadomości

•

Eliminacja przyczyn

Eliminacja przyczyn

•

Odstawienie zbędnych leków

Odstawienie zbędnych leków

•

Nawodnienie

Nawodnienie

•

Leczenie objawowe:

Leczenie objawowe:

neuroleptyki, np. Haloperidol

neuroleptyki, np. Haloperidol

•

Zapewnienie bezpiecznego

Zapewnienie bezpiecznego

środowiska

środowiska

Zapewnienie bezpiecznego

Zapewnienie bezpiecznego

środowiska

środowiska

•

Przewidywanie możliwości wystąpienia

Przewidywanie możliwości wystąpienia

zaburzeń świadomości

zaburzeń świadomości

•

Bezpośrednie otoczenie pacjenta

Bezpośrednie otoczenie pacjenta

•

Obserwacja

Obserwacja

•

Kontakt ze znanymi osobami

Kontakt ze znanymi osobami

•

Zapewnienie bezpiecznej przestrzeni

Zapewnienie bezpiecznej przestrzeni

do poruszania się

do poruszania się

•

Unieruchomienie jako ostateczność

Unieruchomienie jako ostateczność

(!!!)

(!!!)

Różnicowanie otępienia z zab.

Różnicowanie otępienia z zab.

świadomości

świadomości

Początek

Początek

powolny

powolny

Czas trwania

Czas trwania

lata

lata

Przebieg

Przebieg

stabilny

stabilny

Rokowanie

Rokowanie

nieodwracalne

nieodwracalne

Zab. orientacji

Zab. orientacji

późno

późno

Uwaga

Uwaga

bez zmian

bez zmian

Pamięć

Pamięć

D > K

D > K

Myślenie

Myślenie

zubożałe

zubożałe

nagły

nagły

dni, tygodnie

dni, tygodnie

falujący, zmienny

falujący, zmienny

odwracalne

odwracalne

wcześnie

wcześnie

znacznie zaburz.

znacznie zaburz.

zaburzona D i K

zaburzona D i K

Zdezorganizowan

Zdezorganizowan

e, omamy, iluzje

e, omamy, iluzje

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

•

Częste u osób w podeszłym wieku

Częste u osób w podeszłym wieku

•

Uwaga na BDA – uzależnienie

Uwaga na BDA – uzależnienie

•

Leczenie zaburzeń snu:

Leczenie zaburzeń snu:

–

Metody farmakologiczne

Metody farmakologiczne

–

Zasady higieny snu

Zasady higieny snu