Ratownictwo

ekologiczne

Sylwia Dziobek

Marta Olszewska

SOPEP – SHIPBOARD OIL

POLLUTION EMERGENCY

PLAN

Okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym powinien być

sporządzony wg wytycznych opracowanych przez Organizacje oraz

zatwierdzony przez instytucje klasyfikacyjne. Powinien on zawierać:
Procedurę postępowania kapitana lub osób upoważnionych do

sporządzania sprawozdania z wypadku związanego z olejem, tak jak

tego wymaga Konwencja
Listę adresową urzędów lub osób, które należy powiadomić w

przypadku rozlewu olejowego
Szczegółowy opis działań podejmowanych natychmiast przez załogę w

celu opanowania rozlewu i zmniejszenia jego skutków
Procedury i miejsca kontaktów na statku dla skoordynowania działań

załogi statku z działaniami władz państwowych , których

zanieczyszczenie dotyczy
Plan zawiera szczegółowe procedury postępowania w zależności od

rozmiarów rozlewu. W planie wyróżnia się następujące przypadki:
Małe rozlewu zaburtowe
•Rozlewy powstałe podczas przepompowywania paliwa w porcie lub

przelania zbiorników
•Rozlewy powstałe na skutek pęknięcia
Duże rozlewy będące następstwem wypadków
•Wejście statku na mieliznę
•Zetknięcie się kadłuba ze skalnym dnem
•Kolizja
•Pożar, wybuch
•Uszkodzenia kadłuba
•Nadmierny przechył

Wyposażenie do walki z

rozlewami

ZAPORY PRZECIWOLEJOWE:

ZAPORA SZTYWNA POMOSTOWA

 ZAPORA ELASTYCZNA PŁASZCZOWA

 ZAPORA ELASTYCZNA PNEUMATYCZNA

 ZAPORA SORPCYJNA

ZBIERACZE OLEJU:

 ZBIERACZ PRZELEWOWO-POMPOWY

 ZBIERACZ SORPCYJNY

 PODAJNIK ŚRUBOWY

ZAPORA SZTYWNA

POMOSTOWA

Główne elementy konstrukcyjne tego typu zapór to dwa sztywne pływaki o

małym zanurzeniu, pomost łączący oraz łączniki i uszczelnienia między

segmentami zapory.

Zapory te stosowane są głównie na rzekach o szybkim nurcie

( do ok. 2 m/s ).

Praktyczny przykład zapory
pomostowej sztywnej.

Charakterystyczne cechy
zapór sztywnych pomostowych:

- możliwość ustawienia w nurcie rzecznym bez pomocy sprzętu
pływającego
- potrójna bariera zapobiegająca przedostaniu się oleju poza
zaporę
( 2 pływaki oraz silny nurt między nimi )
- możliwość przemieszczania ludzi i sprzętu po zaporze
( nośność do 500 kg)

ZAPORA ELASTYCZNA

PŁASZCZOWA

Jest to konstrukcja składająca się z

pływaka, fartucha i balastu. Pływaki

wykonane ze styropianu, tworzyw

piankowych lub elastycznych folii

"pęcherzowych" są stałym

wypełnieniem płaszcza zapory.

Fartuch - zatrzymuje pogrubioną warstwę

oleju przy możliwie jak największej

prędkości nurtu.

Balast - utrzymuje pionowe ustawienie

zapory, a w przypadku silniejszego

nurtu opóźnia odkształcanie się

fartucha prowadzące do ucieczki oleju.

Wysokość zapór elastycznych lekkich

wynosi 20-30 cm , natomiast zapór

elastycznych ciężkich 80-90 cm.

ZAPORA ELASTYCZNA

PNEUMATYCZNA

Główne elementy tych zapór są takie same jak w zaporach
płaszczowych takie jak pływak, fartuch, balast. Różnica polega na
zastosowaniu innego rodzaju pływaka. Jest nim elastyczna komora
wypełniona na czas pracy zapory powietrzem. Standardowe długości
odcinków wynoszą 15 i 30 m. Zapory elastyczne stosowane są głównie
na zbiornikach zamkniętych lub na rzekach o nurcie nie
przekraczającym 0,5 m/s.<BR><BR>

Przykład zapory elastycznej.

ZAPORA SORPCYJNA

Zapory sorpcyjne mają zastosowanie głównie pomocnicze. Główne ich
przeznaczenie to: doczyszczanie powierzchni wody z resztkowych ilości oleju,
które przedostały się poza linię zapór elastycznych lub sztywnych ;
wyłapywanie cienkich filmów olejowych pozostających w wodzie po
zakończeniu akcji oczyszczającej i stanowiących długotrwałe skażenie ;
ochrona powierzchniowych ujęć wody, linii brzegowej z chronioną roślinnością.
Wsadem do zapory sorpcyjnej mogą być sorbenty naturalne ( trawa, liście
,słoma ) lub sorbenty sztuczne takie jak wata pneumotermiczna.<BR><BR>

ZBIERACZ PRZELEWOWO-

POMPOWY

Jest to podstawowy, najbardziej rozpowszechniony typ zbieracza

przeznaczony do usuwania z powierzchni wody olejów o najmniejszych
lepkościach. Są to lekkie oleje napędowe, opałowe i lekkie odmiany ropy
naftowej. Główne elementy zbieraczy przelewowo – pompowych to :
pływająca końcówka ssąca oraz pompa z zaworem regulacyjnym.
Zbieracze te zbierają jednak bardzo duże ilości wody. Sprawność odzysku
wynosi od 1 do 20% , natomiast wydajność tych zbieraczy wynosi od
1000 do 1800 l/min. Aby uzyskać w miarę wysokie parametry zaleca się
stosowanie przerw podczas pracy zbieracza.<BR><BR>

ZBIERACZ SORPCYJNY

Jest przeznaczony do zbierania oleju o średnich

lepkościach (od ok. 300 do 800 cSt ). Zasada

działania zbieracza sorpcyjnego polega na

ciągłym wyciskaniu oleju z materiału

sorpcyjnego. Materiał ten wykonany jest

najczęściej z pasów lub lin. Materiał

wprowadzany jest do wody pokrytej olejem,

następnie nasiąka on i jest podawany do rolek

wyciskowych, po czym ponownie jest

przemieszczany do wody. Sprawność odzysku

zbieraczy sorpcyjnych wynosi od 40 do 80%.

Zbieracze te mogą pracować nawet do 5-6 m

nad powierzchnią wody<BR><BR>

ZBIERACZ ADHEZYJNY

Elementem roboczym zbieraczy adhezyjnych jest

tarcza metalowa lub plastikowa. Olej przykleja

się do powierzchni obracającej się tarczy i wraz

z nią przemieszcza się do elastycznego

zgarniacza. Tu następuje oddzielenie oleju od

tarczy, po czym spływa on na ssanie pompy

zbieracza. Zakres stosowania jest taki sam jak

w przypadku zbieraczy sorpcyjnych

( optymalna lepkość oleju - ok. 500 cSt )

bardzo podobna jest też sprawność odzysku

( 40 - 80%). Zbieracze adhezyjne są jednak

wrażliwe na zanieczyszczenia i falowanie na

powierzchni wody.

PODAJNIK ŚRUBOWY

Elementem roboczym zbieraczy adhezyjnych jest tarcza metalowa lub

plastikowa. Olej przykleja się do powierzchni obracającej się tarczy i
wraz z nią przemieszcza się do elastycznego zgarniacza. Tu następuje
oddzielenie oleju od tarczy, po czym spływa on na ssanie pompy
zbieracza. Zakres stosowania jest taki sam jak w przypadku zbieraczy
sorpcyjnych ( optymalna lepkość oleju - ok. 500 cSt ) bardzo podobna
jest też sprawność odzysku ( 40 - 80%). Zbieracze adhezyjne są
jednak wrażliwe na zanieczyszczenia i falowanie na powierzchni
wody.<BR><BR>

Schemat poglądowy podajnika śrubowego.

Zatrzymanie plamy oleju

Istnieją 4 metody likwidacji rozlewów

olejowych:

• ZATAPIANIE
• SPALANIE NA POWIERZCHNI WODY
• DYSPERGOWANIE
• ZBIERANIE

ZATAPIANIE

Polega na obsypaniu oleju substancją
zatapiającą (np. piaskiem). Metoda nie
polecana, gdyż

olej co prawda znika z

powierzchni wody, jednak pozostaje on
cały czas w środowisku wodnym

(na dnie) i

prowadzi do degradacji środowiska
naturalnego. Poza tym po pewnym czasie
olej może wypłynąć na powierzchnię
osiągając w ten sposób stan sprzed
interwencji.

SPALANIE NA POWIERZCHNI

WODY

Może być skuteczna tylko w przypadku rozlewów olejów lekkich.
Spalanie może powodować tonięcie oleju na skutek odparowywania
lekkich frakcji węglowodorowych, a poza tym metoda ta stwarza duże
zagrożenie pożarowe oraz powoduje silne zanieczyszczenie
atmosfery.

DYSPERGOWANIE

Metoda polegająca na chemicznym
rozproszeniu oleju w celu przyspieszenia
jego biologicznego rozkładu. Dodanie
dyspergentu powoduje że olej ulega
rozbiciu na nieograniczoną ilość mikro-
kropel. Dyspergowanie jest dosyć
skuteczną metodą likwidacji rozlewów,
jednak dyspergenty stanowią także
zagrożenie toksyczne dla środowiska.

ZBIERANIE

Metoda najczęściej stosowana,
polegająca na zbieraniu oleju z
powierzchni za pomocą różnych
urządzeń tzw.

zbieraczy.

Neutralizowanie i

zbieranie oleju

ZBIERANIE OLEJU Z POWIERZCHNI WODY

FAZA I - OGRANICZENIE WIELKOŚCI ROZLEWU

FAZA II - USUWANIE OLEJU Z POWIERZCHNI WODY

FAZA III - GROMADZENIE MIESZANINY WODNO-OLEJOWEJ

FAZA IV - DOCZYSZCZANIE POWIERZCHNI WODY

FAZA V - OBRÓBKA ZEBRANEGO OLEJU

FAZA I

OGRANICZENIE WIELKOŚCI

ROZLEWU

Celem jest przeciwdziałanie nadmiernemu

rozpływaniu się oleju po powierzchni

wody, przy równoczesnym pogrubieniu

jego warstwy. Zadanie to realizuje się

przy pomocy zapór przeciwolejowych.

FAZA II

USUWANIE OLEJU Z POWIERZCHNI

WODY

Celem jest usunięcie ze środowiska wodnego

jak największej ilości oleju z jak najmniejszą

ilością wody.

Usunięcie czystego oleju jest niemożliwe,

ponieważ jest on zemulgowany, a także z

powodu charakterystyk technicznych urządzeń,

które zbierają olej.

W zależności od warunków rozlewu (lepkość

oleju, falowanie, prędkość nurtu, grubość

warstwy oleju, typ zbieracza) zbieranych jest

od 20 do 99% wody.

FAZA III

GROMADZENIE MIESZANINY

WODNO-OLEJOWEJ

Celem jest gromadzenie oleju wraz z

towarzyszącą mu wodą na miejscu

akcji bez nadmiernej dewastacji

brzegu.

Olej może być gromadzony na wodzie,

w specjalnych zbiornikach, cysternach

lub dołach separacyjnych.

FAZA IV

DOCZYSZCZANIE POWIERZCHNI

WODY

Celem jest usunięcie resztek oleju, których

nie dało się usunąć za pomocą zbieraczy

oleju. Powszechnie stosowaną metodą

jest sorpcja przy użyciu zapór

sorpcyjnych z zastosowaniem sorbentów

naturalnych lub sztucznych.

FAZA V

OBRÓBKA ZEBRANEGO OLEJU

Najprostszą metodą postępowania z

zebranym olejem jest jego wywóz wraz z

wodą na wylewisko gminne lub do rafinerii.

Można też prowadzić sorpcję oleju i wody

w dołach separacyjnych. W tym przypadku

oddzieloną wodę wprowadza się z

powrotem do zbiornika, zaś olej wywozi się

lub spala na miejscu akcji. Spalanie

odbywa się w specjalnych spalarkach.

Opis wybranej akcji

BIBLIOGRAFIA

STRONY INTERNETOWE:

http://www.sebekfireman.host247.pl/straz/wiedza/n18.htm
http://www.ios.edu.pl/pol/river/dokumenty/training_gorzow_rg_cz2.pdf

http://www.straz.gov.pl

Dziękujemy za uwagę!!! :P