Charakterystyka porównawcza Cześnika 

Raptusiewicza i Rejenta Milczka, 

czyli 

zestawienie dwóch bohaterów 

i pokazanie 

zarówno ich cech wspólnych, podobieństw, 

jak i różnic pomiędzy postaciami.

Porównania dokonują już sami bohaterowie:

Cześnik o Rejencie:

Z tą niecnotą

Nie ma żartu, mocium panie.

Milczek o Raptusiewiczu:

Cześnik burda - ja spokojny. 

I. Wprowadzenie

Są przedstawicielami ówczesnej

 średniozamożnej szlachty.

Sprawiają wrażenie ludzi 

przedstawionych 

w ich codziennym życiu.

I. Plan charakterystyki

1. Przedstawienie postaci

a) Rejent, to:

-wdowiec,

- urzędnik sądowy,

- współwłaściciel zamku,

- ojciec Wacława

b) Cześnik, to:

-stary kawaler,

- zubożały magnat,

- przyszło mu dzielić zamek ze 

znienawidzonym Rejentem,

- opiekun Klary,

- męczą go dolegliwości,

- chce się żenić

2. Wygląd zewnętrzny
Obaj 

bohaterowie 

noszą 

typowo 

szlachecki 

strój: 

suknia,  kontusz  przepasany 
litym pasem. 

Chociaż 

w 

sytuacjach 

domowych, 

nieoficjalnych,  zdarzają  się  i  zwyczajne 
szaty, jak ten Cześnika w Akcie I:

Cześnik, w białym żupanie bez pasa               
i w szlafmycy, siedzi przy stole … 

      Cześnik  Maciej  Raptusiewicz,  jak  na 

szlachcica  przystało,  chodził  „w  białym 
żupanie”, 

był 

wysoki 

i 

dobrze 

zbudowany. Nosił okulary. 

   „Słodki, cichy z kornym licem” – to Rejent 

Milczek. Znacznie różnił się wyglądem od 
Cześnika.  Widzimy  go  jako  drobnego, 
szczupłego, 

w 

podeszłym 

wieku 

szlachcica. 

3. Umysłowość

Cześnik

Rejent

• nie był człowiekiem 

wykształconym,

• wiedza jego była 

ograniczona,

• brak słów pokrywał 

powiedzonkiem 
„Mocium Panie”.

• posiada 

wykształcenie,

• zna się na wielu 

sprawach,

• sposób mówienia 

świadczy o 
pobieranych 
naukach.

4. Usposobienie i cechy charakteru

a) Cześnik Raptusiewicz 

• porusza się szybko, gwałtownie,

•  w przeszłości był typem zawadiaki,

• jest wybuchowy, gestykuluje rękoma,

• potrząsa szabelką, uderza ręką w stół,

• mówi szybko i głośno, często krzyczy,

• uparty i złośliwy

Nie tylko powyższe cechy wynikają chociażby     

   z takiego fragmentu:

czyta

Co, co, co, co!

prędko

co, co, co, co!

Postępując w największej złości ku Papkinowi, 

za każdym krokiem krzyczy "co!", jakby nie 

mógł słów znaleźć. Papkin cofa się aż za stolik, 

po lewej stronie stojący.

Co, co, co, co!

Dodatkowo zauważamy, 

że prawny opiekun Klary:

 

• jest  „jak wulkan”,

• ma raptowne usposobienie,

• w przypływie gniewu chce zastrzelić 

Milczka, później wyzywa go na pojedynek 

(szlachecka samowola),

• zarozumiały, ale gościnny,

• wyprawił hojne wesele,

• jest chwiejny, niestały, zmienny,

• wierny tradycji szlacheckiej,

• nieśmiały w stosunku do kobiet.

b) Rejent Milczek

-mówi spokojnie, z rozwagą,

- jest opanowany,

- nigdy nie traci spokoju,

- używa wyrazów zdrobniałych, przesadnie 

słodkich,

- lubi wtrącać powiedzonko „Niech się dzieje 

wola nieba”,

- robi wrażenie człowieka pobożnego              

  i pokornego,

- w przeciwieństwie do Cześnika jest skryty  i 

przebiegły,

- cechuje go fałsz i obłuda: powiedzonko 

„Niech się dzieje wola nieba, z nią się 

zawsze zgadzać trzeba” stosowane przy nie 

zawsze zgodnych z niebem 

czynach,

-jest chciwy: Każdy kułak spieniężymy,

- poświęca szczęście syna dla zemsty           i 

majątku,

- zawzięty, skryty, knuje podstępne plany,

- jego pobożność jest tylko rzekoma, 

ilustrowana przez powiedzonko.

5. Cechy wspólne bohaterów

kłótliwość, pycha, chciwość, chęć zemsty, 

mściwość, zawziętość

uważam, sądzę, moim zdaniem,

 wydaje mi się, …

6. Ocena postaci

Teraz sami – zupełnie 

poważnie 

lub z przymrużeniem 

oka spójrzcie na 

bohaterów 

i scharakteryzujcie ich.