Luiza Marek

ETIOLOGIA:

I.

gronkowce

II. paciorkowce
III. zakażenia mieszane

I.

Zakażenia gronkowcowe:

- zapalenie mieszków (folliculitis),
- czyrak i czyrak gromadny (furunculus, carbunculus)
- ropnie mnogie pach (hidradenitis suppurativa)
- ropnie mnogie niemowlat (abscesus multiplices infantum)
- liszajec pęcherzowy noworodków (impetigo bullosa neonatorum)
- zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków
(staphylococcal
scalded skin syndrome)

II. Zakażenia paciorkowcowe – Róża ( erysipelas)

III. Mieszane zakażenia – liszajec zakaźny (impetigo
contagiosa)
niesztowica (ectyma)
piodermia przewlekła (pyodermia
chronica)
G - zapalenie mieszka włosowego

IV. Inne – promienica , łupież rumieniowaty, borelioza

Zakażenia gronkowcowe
Zapalenie mieszka włosowego(folliculitis)

Stan zapalny ujścia mieszka,

przechodzący w dalszym

przebiegu na cały mieszek i

otoczenie.

Wykwitem pierwotnym jest

żółtawy pęcherzyk ropny o

trwałej napiętej pokrywie,

otoczony rąbkiem zapalnym

Umiejscowienie: twarz, tułów,

kończyny, szybko powstają.

WYKWITY KROSTKOWE

ZWIĄZANE Z MIESZKAMI

WŁOSOWYMI !

Zapalenie mieszków włosowych (folliculitis)
c.d.

Różnicowanie:

1.

Przymieszkowe wykwity krostkowe pochodzenia

zawodowego np. po olejach smarowych, smoły, dziegci.

2.

Trądzik pospolity- zaskórniki

3.

Trądzik steroidowy- górne części tułowia, twarz, przewlekły

przebieg.

Leczenie:

Antybiotyk w aerozolu (neomycyna, Tetracyklina), Bactrim ,
Fucidin, w przypadku zmian przewlekłych-antybiogram,
preparaty sulfonamidowe np. Biseptol.

FIGÓWKA

Przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych w
obrębie owłosionej skóry twarzy.

Wykwity grudkowe, krostkowe, rozmiękające guzy ropne.

Włosy bez zmian, zniszczony mieszek włosowy.

-

Przebieg wielomiesięczny, wieloletni

-

różnicowanie: grzybica z odczynem zapalnym

Figówka c.d.



Odmiany:



Folliculitis scleroticans nuchae: następstwo długotrwałego
utrzymywania się zmian w okolicy karku, stwardnienia,
blizny przerostowe, przetoki



Folliculitis capitis abscedens et suffodiens , blizny, przetoki,
nieregularne wyłysienie.



Leczenie: profilaktyka, odkażanie przyrządów do golenia,
antybiotykoterapia.

Czyak, czyraczność (furunculus, furunculosis)

Czyrak:
ropne zapalenie
okołomieszkowe z
wytworzeniem czopa
martwiczego.

Czyraczność:
czyraki w różnym
okresie rozwoju.

czyrak, czyraczność c.d.

Objawy:

-Naciek zapalny w otoczeniu

mieszka włosowego,

sinoczerwony bolesny guzek, po

4-6 dniach na szczycie pojawia

się krosta przebita włosem, pod

nią martwica która łatwo daje się

usunąć pozostawiając

kraterowaty ubytek.

-Umiejscowienie jest rozmaite:

warga górna, oczodół, skroń

(niebezpieczna lokalizacja)
-Bolesność w trakcie tworzenia

się
-Szybki przebieg choroby

Czyrak, czyraczność c.d.

Rozpoznanie różnicowe:
-grzybica z odczynem zapalnym

Czyrak gromadny (carbunculus):

-powstaje w wyniku skupiania się i zlewania

czyraków, u
osób niedożywionych, charłacznych
Leczenie:
Czyrak pojedynczy: kompres ichtiolowy, nacięcie

czopa martwiczego, antybiotykoterapia ogólna
Czyrak gromadny: postępowanie chirurgiczne

ROPNIE MNOGIE PACH

(hydradenitis suppurativa)

DEF:
mnogie guzy zapalne, ze skłonnością do
rozmiękania i bliznowacenia, umiejscowione
głównie w okolicy pach.

ETIOPATOGENEZA:
Zakażenie dotyczy gruczołów apokrynowych,
występuje po okresie pokwitania, gronkowiec
złocisty, bakterie gram ujemne: Proteus, E.coli.

ROPNIE MNOGIE PACH c.d.

Objawy:
Guz, lub guzek podskórny
ulegający rozmiękaniu i
przebiciu. Mogą wytorzyć
się przetoki i
bliznowacenie.
Acne inversa- zmiany
bliznowate z głębokimi
przetokami
Umiejscowienie- pachy,
narządy płciowe, odbyt,
brodawki sutkowe
Okres trwania- kilku lub
wielomiesięczny

Rozpoznanie różnicowe:

1.

Czyraki, brak przetok, szybszy przebieg, czop

martwiczy

2.

Gruźlica rozpływna, blizny beleczkowate, przetoki,

badanie
bakteriologiczne i histologiczne.
3. Przetoki w chorobie Crohna

Leczenie:
-10% maść ichtiolowa, antybiotyki, leki
antyandrogenowe (cyproteron, finasteryd),
izotretynoina, postępowanie chirurgiczne

LISZAJEC PĘCHERZOWY NOWORODKÓW

DEF:

Zakażenie gronkowcowe, zmiany pęcherzowe, pęcherzowo-
ropne występujące w pierwszych tygodniach życia, bez
objawów ogólnych, zakażenie najczęściej od personelu
medycznego. Wykwitem podstawowym jest pęcherz
początkowo wypełniony treścią surowiczą, potem surowiczo-
ropną.

ZAPALENIE PĘCHERZOWE I ZŁUSZCZAJĄCE

SKÓRY NOWORODKÓW POCHODZENIA

GRONKOWCOWEGO

(SSSS- Staphylococcal scalded skin syndrome.

Choroba Rittera)

Def:
Uogólnione zapalenie skóry o ciężkim przebiegu.
Charakteryzuje się poronnymi pęcherzami i spełzaniem
naskórka u dzieci w pierwszych trzech miesiącach życia,
bardzo rzadko u dorosłych.
Etipatogeneza:
Gronkowiec złocisty(fag grupy 2, typ 71), produkuje
epidermolizynę-egzotoksynę działającą niszcząco na
naskórek.

Objawy i przebieg:

Pęcherze płaskie, wiotkie, szybko ulegają przerwaniu z

wytworzeniem rozległych powierzchni pozbawionych

naskórka. Zmiany zajmują zazwyczaj całą skórę . Okres

trwania jest zazwyczaj kilkudniowy, szybki przebieg.

Różnicowanie:

1.

Złuszczające zapalenie skóry Leinera, łojotokowe

strupy na głowie, powolny przebieg, brak pęcherzy,

2.

TEN (toksyczna nekroliza naskórka), częste

zajmowanie błon śluzowych, dłuższy przebieg, obraz

histologiczny (pęcherz podnaskórkowy, a w SSSS

pęcherz jest akantolityczny, bardzo powierzchowny),

pochodzenie polekowe.

Leczenie:

Antybiotyki:
półsyntetyczne penicyliny i cefalosporyny.Płyny

wieloelektrolitowe jak w oparzeniach.

ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWE

RÓŻA (erysipelas)

Def:
Ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej,
cechujący się wysoką temperaturą ciała i szybkim
przebiegiem.
Etipatogenaza:
Zakażenie paciorkowcowe grupy A,G, C, uraz
mechaniczny, upośledzone krążenie żylne lub
chłonne (róża nawrotowa), wewnątrzustrojowe
ogniska zakażenia

Objawy:

Obrzęk, ostry stan zapalny
skóry i tkanki podskórnej,
bardzo wyraźnym stromym
odgraniczeniu od otoczenia,
kształt ogniska jest
nieregularny, smugowate
wypustki związane z
szerzeniem się zakażenia
drogą naczyń chłonnych,
znaczna spoistość, skóra jest
wygładzona, napięta i lśniąca.

POSTACIE RÓŻY:

1.

PĘCHERZOWA

- oddzielenie naskórka w wyniku

gromadzenia się płynu wysiękowego w warstwie

brodawkowej

2.

KRWOTOCZNA

3.

ZGORZELINOWA

4.

WĘDRUJĄCA

Umiejscowienie:
Twarz- punktem wyjścia są błony śluzowe nosa i jamy ustnej,
kończyny dolne

Początek choroby nagły, gorączka, dreszcze, ból , pieczenie.

Zmiany ustępują bez pozostawienia blizny, z wyjątkiem

postaci zgorzelinowej.

Róża

Róża nowotwotworowa

Róża pęcherzowa

Róża-słoniowacizna

Powikłania:

1.

Nawroty, erysipelas recidivans w miejscach uprzednio

zajętych

2.

Słoniowacizna-trwały obrzęk głównie w obrębie twarzy,

narządów płciowych lub kończyn

3.

Ropowica (phlegmona)- w razie zmian ropnych w tkance

podskórnej

4.

Zapalenie naczyń chłonnych i żylnych (lymphangiitiis

et thrombophlebitis)

Różnicowanie:

1.

Zakrzepowe zapalenie żył z żywym odczynem zapalnym

skóry

2.

Ostre kontaktowe zapalenie skóry

3.

Rumień guzowaty

Zmiany zlokalizowane na twarzy:

4.

SLE-toczeń rumieniowaty narządowy

5.

Róża nowotworowa (najczęściej wywodzi się z raka piersi)

Leczenie:

Miejscowo: kompresy i maści ichtiolowe
Ogólnie: penicyliny półsyntetyczne, cefalosporyny przez 10-14
dni.

MIESZANE ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWO-

GRONKOWCOWE

LISZAJEC ZAKAŹNY (IMPETIGO CONTAGIOSA)

Def:
Powierzchowne wykwity pęcherzowo-ropne, zasychające w
miodowo-żółte strupy o krótkim okresie trwania.

Etipatogeneza:
Zakażenia mieszane(>70% paciorkowce hemolizujące lb/i
gronkowce. Zakażenie jest zwykle zewnątrzpochodne,
bezpośredni kontakt, przedmioty. Wewnątrzpochodne- błony
śluzowe jamy nosowo-gardłowej.

Objawy:

Pęcherz o wiotkiej pokrywie ulegającej przerwaniu, miękkie
strupy barwy miodu.

lokalizacja:

Twarz w otoczeniu jamy ustnej i nosa oraz okolica płytek
paznokciowych. Nowe wykwity pojawiają się wokół już
istniejących przez samowszczepienie
-brak objawów podmiotowych, nagły początek, szybki
przebieg
- Ustępuje bez pozostawienia blizn.

Rozpoznanie różnicowe:

1.

Zliszajcowacenie (impetiginisatio)- powikłanie rozmaitych

zmian chorobowych (wyprysk, świerzbiączka, świerzb)

Leczenie:
Miejscowe: maści z antybiotykiem lub środkami odkażającymi
Ogólne: penicyliny półsyntetyczne, cefalosporyny.

NIESZTOWICA (ecthyma)

Def:
Wykwit pęcherzowo-ropny
przekształcający się w
owrzodzenie pokryte
uwarstwionym strupem.
Lokalizacja:
Kończyny dolne, podudzia,
tułów, pośladki, rzadko
kończyny górne
-okres trwania kilka tygodni,
pozostaje przebarwienie,
blizny.
Leczenie:
Antybiotyki, środki
odkażające.

PIODERMIA PRZEWLEKŁA BUJAJĄCA I
WRZODZIEJĄCA
(pyodermia chronica vegetans et exulcerans)

Def:
Przewlekłe ropne zakażenie skóry o różnorodnym obrazie
klinicznym z obecnościa owrzodzeń i przetok lub bujającej
ziarniny.
- Rozmaita lokalizacja, przewlekły przebieg

RÓŻYCA (Erysipeloid)

Def:

Zmiany zapalno-obrzękowe w obrębie rąk, bez
towarzyszących objawów ogólnych, u osób stykających
się z materiałem zwierzęcym.
Włosowiec różycy wnika przez miejsca skaleczenia lub
ukłucia, zakażone mięso, drób, ryby (weterynarze,
gospodynie domowe), szybki przebieg.
Leczenie:
-Penicylina prokainowa 2400.000- 4800.000j/dz przez 6-
8 dni, Erytromycyna 1,0-1,5g/dz
-okłady z ichtiolu

ŁUPIEŻ RUMIENIOWY (Erytrasma)

Def:
Dobrze odgraniczone,

złuszczające się ogniska

rumieniowe, zlokalizowane

głównie w okolicy pachwin

wywołane przez maczugowiec

Propionibacterium

minutissimum.

Objawy:
Rumieniowe plamy z

otrąbiastym złuszczeniem

powierzchni, głównie na udach,

doły pachowe, przestrzenie

międzypalcowe.
Pomarańczowoczerwona

fluorescencja w lampie Wooda!

ŁUPIEŻ RUMIENIOWY (Erytrasma) c.d.

Różnicowanie:

1.

Grzybica pachwin

2.

Wyprzenie drożdżakowe

Rozstrzyga badanie ognisk w lampie Wooda oraz badanie na
obecność maczugowca.

Leczenie:

Miejscowe: 5%maść erytromycynowa, preparaty
imidazolowe
Ogólne: Erytromycyna 1,0-1,5g/dz przez 10 dni.

CHOROBA KOCIEGO PAZURA

G-(ujemna) bakteria

-

Zakażenie pochodzi od kota, częstsze u dzieci, nie przenosi

się z człowieka na człowieka

-

W miejscu zadrapania przez kota tworzy się grudka zapalna,

po kilku tygodniach powiększają się okoliczne węzły chłonne,
mogą ulegać rozmiękaniu i przebiciu

-

zmiany ustępują samoistnie po kilku tygodniach

Leczenie: Erytromycymna.

PROMIENICA (Actinomycosis)

Def

:

Zapalenie tkanki podskórnej i skóry cechujące się deskowato

twardymi naciekami, z tendencją do rozmiękania i przebicia z

wytworzeniem przetok. Zmiany najczęściej dotyczą okolicy

podszczękowej

Etiopatogeneza:
Beztlenowe promieniowce- Actinomyces israeli, inne beztlenowe

bakterie
Czynniki sprzyjające: próchnica zębów, zakażenia

przywierzchołkowe, urazy.

Rozpoznanie:
Deskowato twarde nacieki w skórze i tkance podskórnej, guzy

wykazują tendencję do przebici i tworzenia przetok, lokalizacja w

okolicy podżuchwowej-szczękościsk, nie zajmuje węzłów chłonnych.

W wydzielinie ropnej obecne są ziarenka promienicze!

PROMIENICA c.d.

Objawy:

Zmiany początkowo mają

charakter zapalnego nacieku o

nierównej , pofałdowanej

powierzchni, powstają guzy-

rozmiękają-przetoki. W

wydzielinie stwierdza się żółte

ziarenka!

-

Przetoki nie przekształcają się

w owrzodzenia

-

proces nie dotyczy węzłów

chłonnych

-

stan ogólny dobry

-

Okres trwania wielomiesięczny

Promienica c.d.

Różnicowanie:

1.

Gruźlica rozpływna .

2.

Nowotwory wywodzące się z ozębnej lub błon śluzowych jamy

ustnej.

3.

Ropień i ropowica odzębowa

Leczenie:
Ogólne: Penicylina prokainowa 4800.000j/dz przez kilkanaście

dni, następnie 2400.000j przez 3-6mc, aż do cofnięcia się zmian.
Cefalosporyny, Klindamycyna, Erytromycyna 1-1,5g/dz przez

wiele miesięcy
Leczenie chirurgiczne: nacinanie i opróżnianie ropni oraz

wycinanie zmian zwłókniałych.

BORELIOZY

-

Bakterie należące do rodziny krętków Spirochaetacea

(Borrelia burgdorferi), kleszcze Ixodes ricinus .

-

podtypy borelii: 1. B.burgdorferi - najczęstsza w Europie,

zmiany stawowe

2. B.garini - objawy neurologiczne
3. B. afzelii - erythema chronicum migrans

Badania serologiczne:

-

Przeciwciała IgM pojawiają się w 3-6tyg po zakażeniu i ulegają

obniżeniu powyżej 6 tygodnia.

-

Przeciwciała IgG pojawiają się w tym samym czasie i utrzymują

się , zwłaszcza gdy sa powikłania neurologiczne.

BORELIOZY c.d.

Boreliozę dzieli się na 3 okresy:

I - ograniczone zmiany skórne typu erythema chronicum
migrans, niekiedy lymphocytoma
II - zmiany rozsiane, skóra, układ kostno-mięśniowy, serce,
układ nerwowy
III - zmiany typu acrodermatitis atrophicans, o cechach
twardziny typu morphea oraz lichen sclerosus et atrophicus

RUMIEŃ PRZEWLEKŁY PEŁZAJĄCY (erythema chronicum
migrans)

- Rumień powstający nagle i szerzący się obwodowo w

miejscu
ukąszenia przez kleszcza

-

Rozmaite umiejscowienie, w wyniku obwodowego szerzenia

się powstają obrączkowate ogniska

-

bez objawów podmiotowych, dobry stan ogólny

Leczenie:
Penicylina prokainowa 4800.000j/d 14-21 dni
Amoksycylina 1,5g/d
Doksycyklina 200mg/d
Cefalosporyny, Erytromycyna 1,5g/d, Tetracyklina 1,5g/d

LYMPHOCYTOMA

-

Zmiana guzowata, powstająca w miejscu ukłucia przez

kleszcza, o cechach histologicznych rzekomego chłoniaka
(pseudolymphoma)

-

Guzek zwykle pojedynczy, barwy sinoczerwonej, o dość

miękkiej konsystencji, dobrze odgraniczony od otoczenia, nie
ulega rozpadowi.

-

-

przy lokalizacji na małżowinie usznej oraz na twarzy można

stwierdzić powiększone węzły chłonne okoliczne.

-

Leczenie:

Leczenie powinno trwać 4 tygodnie

Limfocytoma

Lymphocytoma

Lymphocytoma

ZANIKOWE ZAPALENIE SKÓRY KOŃCZYN

(Acrodermatitis chronica atrophicans)

-

Początkowo zapalne, następnie zanikowe zmiany skóry

kończyn o przewlekłym przebiegu, u mieszkańców okolic
zalesionych.

-

Nacieczone czerwone plamy, w dalszym przebiegu skóra

ulega ścieńczeniu, bibułkowato pomarszczona z
przeświecającą siecią powierzchownych naczyń.

-

Dystalny układ zmian, w obrębie kończyn dolnych dochodzą

od przodu do kanału pachwinowego, a od tyłu do pośladków,
w obrębie kończyn górnych do łokci.

- w części przypadków rozwijają stwardniałe ogniska

twardzinopodobne (pseudoscleroderma)

-

przebieg wieloletni

Rozpoznanie:
Obraz kliniczny, badanie histopatologiczne, badanie

serologiczne IgG

Różnicowanie:
-twardzina

Leczenie:
6-8 tygodni , w przypadku zmian twardzinopodobnych zaleca

się dołączenie kortykosteroidów 30-15mg/d.