Zapotrzebowanie 

energetyczne 

organizmu w 

zależności od strefy 

klimatycznej

Organizm człowieka w celu 
utrzymania odpowiednich warunków 
homeostatycznych potrzebuje:

  Białek, tłuszczów, cukrów, wody, 

witamin oraz soli mineralnych.
Zmienne zapotrzebowanie na ww. 
składniki ma znaczący związek z 
termoregulacją organizmu. 

 

Na nasze zapotrzebowanie 
energetyczne ma wpływ temperatura, 
wilgotność powietrza ciśnienie i 
zawartość tlenu w powietrzu. Zatem 
ilość oraz rodzaj pobieranego 
pożywienia jest ściśle powiązany ze 
strefą klimatyczna, jaką zamieszkujemy. 
Ma to wpływ na wykształcenie się 
różnych kuchni świata.

Warunki wysokogórskie

Rejonem wysokogórskim określa się 

tereny powyżej 2500 m. n. p. m

 

Na dużych wysokościach obniżenie 
ciśnienia atmosferycznego znacznie 
wpływa na mechanikę oddychania 
oraz krążenie krwi. Po osiągnięciu 
dużej wysokości nad poziomem 
morza pojemność minutowa serca 
zwiększa się dzięki przyspieszeniu 
częstości skurczów serca(HR), 
obserwuje się również zwiększone 
zapotrzebowanie energetyczne.

Hipoksja występująca w klimacie 

wysokogórskim powoduje aktywację 

układu adrenergicznego.

Proces ten skutkuje większym 

zapotrzebowaniem na składniki 

odżywcze. Ponad to obserwuje się 

ograniczone wchłanianie lipidów, białek, 

węglowodanów i związany z tym 

spadek masy ciała. 

 Niska wilgotność powietrza oraz utrata 

wody wraz z wydychanym powietrzem 

wymusza podobnie jak w klimacie 

gorącym większą podaż na płyny oraz 

elektrolity.

 

Osoby uprawiające 

wspinaczkę 

wysokogórska 

spożywają 

pokarmy 

wysokoenergetycz

ne o dużej ilości 

węglowodanów, 

które wzbogacone 

są w witaminę E, 

C i β-karoten. 

Składniki te jako 

antyoksydanty 

mają zwalczać 

stres oksydacyjny.

 

Klimat zimny

 

W klimacie tym ludzie narażeni są na ciągła 

utratę ciepłoty ciała (głównie przez skórę) ze 
względu na niskie temperatury otoczenia.  
Organizm broni się przed tym dzięki:
-zdolności obkurczania naczyń krwionośnych 
skóry, co zmniejsza przepływ skórny i 
zapobiega wymianie ciepła z otoczeniem
-termogenezie drżeniowej (udział mięśni) i 
bezdrżeniowej (udział hormonów)
-magazynowaniu substancji odżywczych w 
postaci tkanki tłuszczowej, która stanowi 
także dodatkową warstwę termoizolacyjną.

 

Proces termogenezy powiązany jest ściśle ze 
wzrostem zapotrzebowania energetycznego ze 
względu na zużywnie dużych ilości ATP. 
Na zwiększenie tego zapotrzebowania maja także 
wpływ:
- intensywności wykonywanej pracy i wielkość 
wysiłku fizycznego
- warunki, w jakich ta praca jest wykonywana
- w mniejszym stopniu także od obciążenia 
fizycznego związanego ze zwiększoną masą 
noszonej odzieży. 

 

Życie w klimacie zimnym wymusza 
pobierania takich dawek 
żywieniowych, które nie tylko pokryją 
wydatek energetyczny związany z 
wykonywanym wysiłkiem fizycznym 
ale także ten niezbędny do 
utrzymania stałej ciepłoty ciała. U 
ludzi poddanych na długotrwała 
ekspozycje na zimno obserwuje się 
wzrost procesów katabolicznych. 

 

Pożywienie powinno więc zawierać 
duże ilości węglowodanów, białka, a 
zwłaszcza lipidów. W diecie powinny 
znajdować się także produkty bogate 
w witaminę B, która bierze udział w 
termogenezie.

 

Ważną rolę odgrywa odpowiednia 
podaż wody. W zimnym środowisku 
nasilają się procesy metaboliczne i 
związany z nimi wzrost wydzielania 
moczu. Woda tracona jest także wraz 
z wydychanym powietrzem oraz z 
potem na skutek zużycia energii na  
poruszanie się w masywnej zimowej 
odzieży. Dlatego niezbędne jest stałe 
pobieranie odpowiednich ilości 
najlepiej ciepłej wody.

 

Klimat gorący

 

Klimat gorący charakteryzuje się 

średnia temperaturą 25-28 stopni C.
Zwiększa się utrata wody na skutek 
produkcji potu.
Zwiększa się utrata energii po przez 
promieniowanie  i przewodzenie.

 

Podaż odpowiedniej ilości 

płynów jest priorytetowy!

Ilość przyjmowanych płynów powinna 
być zrównoważona. Tzn. tyle ile 
stracimy powinniśmy tyle uzupełnić.

 

Utrata płynów zależy od wilgotności 
powietrza im wyższa tym stosunkowo 
niższe ich parowanie. W klimacie 
wilgotnym po pewnym czasie 
następuje wysycenie g. potowych i 
zatrzymanie ich pracy.

 

Przy ekstremalnej utracie wody organizm 
może nas oszukać i ugaszenie pragnienia 
może nastąpić po osiągniciu 2/3 
zapotrzebowaniea .
Dlatego musimy pić w takich sytuacjach 
wiecej niż chcemy oczywiście wody
Najlepiej w porcjach ok. 150 ml.
Nie należy pić jednorazowo d. ilości płynów 
ponieważ zwiększa to diurezę a może nawet 
doprowadzić do zatrucia wodnego!!!

 

Przebywanie w gorącym 

klimacie nie zmienia znacząco 

zapotrzebowania 

energetycznego…

Następuje nieznaczny wzrost 
zapotrzebowanie na białka ( do 10 g) na 
skutek strat podczas wydalania azotu z 
potem.
Nie należy spożywać d. ilości tłuszczów, 
ponieważ zwiększają t. ciała i utrudniają 
trawienie.

 

Węglowodany są tutaj 

najlepszym źródłem energii

Na skutek wytężonej pracy g. potowych i do 

utrzymania pracy narządów wewnętrznych 

należy zwiększyć podaż węglowodanów.

Należy unikać dużych ilości błonnika, który 

zmniejsza wchłanianie minerałów w jelicie, 

które są tracone z potem.

Należy uzupełniać dodatkowo witaminy, 

które są wydalane również z potem. 

 

Strefa umiarkowana

Strefa klimatyczna, w której żyjemy wymusza 
połączenie diety klimatu zimnego i gorącego. 
Latem wskazane jest jedzenie chłodzących i 
lekkich pokarmów (surówki, owoce, chłodniki, 
przetwory mleczne, drób). Ważne jest także 
zwiększone przyjmowanie wody.
Zimą powinno się pobierać pokarmy 
rozgrzewające i bogatsze energetycznie 
(mięsa, zupy, produkty zbożowe).

 

Dziękujemy za uwagę!

Karolina Puto 
Aleksy Adamus
Mateusz Dwojak
Mateusz Biernat