GERIATRIA

GERIATRIA

Najczęściej

Najczęściej

występujące problemy

występujące problemy

geriatryczne

geriatryczne

Problemy geriatryczne

Problemy geriatryczne



upadki

upadki



odleżyny

odleżyny



nietrzymanie moczu

nietrzymanie moczu



nietrzymanie stolca

nietrzymanie stolca



zaparcie

zaparcie



odwodnienie

odwodnienie



hipotermia

hipotermia



hipertermia

hipertermia

Upadek

Upadek

Wydarzenie polegające na

Wydarzenie polegające na

utracie równowagi podczas

utracie równowagi podczas

chodzenia lub innych czynności,

chodzenia lub innych czynności,

wskutek czego poszkodowany

wskutek czego poszkodowany

znajduje się na ziemi, podłodze

znajduje się na ziemi, podłodze

lub innej nisko położonej

lub innej nisko położonej

powierzchni

powierzchni

Częstość występowania

Częstość występowania

upadków

upadków



100 osób w

100 osób w

wieku 70 – 74

wieku 70 – 74

lata

lata



47 upadków /

47 upadków /

rok

rok



100 osób w

100 osób w

wieku 80 lat

wieku 80 lat



121 upadków /

121 upadków /

rok

rok

Upadki

Upadki



Skłonność do przewracania się mają:

Skłonność do przewracania się mają:



osoby nieaktywne, niesprawne

osoby nieaktywne, niesprawne



osoby zdrowe, ruchliwe, prędko chodzące

osoby zdrowe, ruchliwe, prędko chodzące



Miejsce upadku

Miejsce upadku



Kobiety – upadki głównie w domu

Kobiety – upadki głównie w domu



Mężczyźni – upadki głównie poza domem

Mężczyźni – upadki głównie poza domem



Należy zawsze pytać o upadki

Należy zawsze pytać o upadki



Trzeba szukać przyczyn upadków

Trzeba szukać przyczyn upadków

możliwych do wyeliminowania

możliwych do wyeliminowania

Przyczyny upadków

Przyczyny upadków



Przyczyny wewnętrzne

Przyczyny wewnętrzne



Przyczyny zewnętrzne

Przyczyny zewnętrzne



Upadek może być nieswoistym

Upadek może być nieswoistym

objawem wielu chorób o przebiegu

objawem wielu chorób o przebiegu

ostrym (zapalenie płuc, zawał

ostrym (zapalenie płuc, zawał

serca, zakażenie układu

serca, zakażenie układu

moczowego) lub zaostrzenia

moczowego) lub zaostrzenia

choroby przewlekłej (cukrzyca,

choroby przewlekłej (cukrzyca,

niewydolność serca)

niewydolność serca)

Przyczyny upadków

Przyczyny upadków

WEWNĘTRZNE

WEWNĘTRZNE



zaburzenia

zaburzenia

równowagi i

równowagi i

chodu

chodu



zaburzenia

zaburzenia

poznawcze

poznawcze



przewlekłe

przewlekłe

choroby

choroby



leki

leki

ZEWNĘTRZNE

ZEWNĘTRZNE



śliskie podłoże

śliskie podłoże



nieodpowiednie

nieodpowiednie

oświetlenie

oświetlenie



brak poręczy

brak poręczy

przy schodach

przy schodach

Starzenie się a upadki

Starzenie się a upadki



Wzrok

Wzrok







akomodacji,

akomodacji,





ostrości,

ostrości,





adaptacji

adaptacji

do ciemnościi silnego światła

do ciemnościi silnego światła



Słuch i równowaga

Słuch i równowaga







pobudliwości narządu

pobudliwości narządu

przedsionkowego

przedsionkowego



Układ nerwowy

Układ nerwowy







czasu reakcji,

czasu reakcji,





wychylenia

wychylenia

postawnego,

postawnego,





odruchów prostowania

odruchów prostowania

Choroby a ryzyko upadku

Choroby a ryzyko upadku



NEUROLOGICZNE

NEUROLOGICZNE



udar, zaburzenia świadomości,

udar, zaburzenia świadomości,

otępienie, niewydolność kręgowo-

otępienie, niewydolność kręgowo-

podstawna, nadwrażliwość zatoki

podstawna, nadwrażliwość zatoki

szyjnej, neuropatia obwodowa

szyjnej, neuropatia obwodowa



CH. UKŁADU KRĄŻENIA

CH. UKŁADU KRĄŻENIA



zawał serca, zaburzenia rytmu serca,

zawał serca, zaburzenia rytmu serca,

hipotonia ortostatyczna

hipotonia ortostatyczna

(niedociśnienie pionizacyjne) -

(niedociśnienie pionizacyjne) -





RR

RR

sk. o 20 mmHg

sk. o 20 mmHg

Choroby a ryzyko upadku

Choroby a ryzyko upadku



ZABURZENIA ŻOŁĄDKOWO-

ZABURZENIA ŻOŁĄDKOWO-

JELITOWE

JELITOWE



krwawienie z przewodu pokarmowego,

krwawienie z przewodu pokarmowego,

biegunka, omdlenie poposiłkowe,

biegunka, omdlenie poposiłkowe,

omdlenie podefekacyjne

omdlenie podefekacyjne



ZABURZENIA METABOLICZNE

ZABURZENIA METABOLICZNE

hipoglikemia, odwodnienie, zaburzenia

hipoglikemia, odwodnienie, zaburzenia

elektrolitowe, niedokrwistość,

elektrolitowe, niedokrwistość,

niedoczynność tarczycy

niedoczynność tarczycy

Choroby a ryzyko upadku

Choroby a ryzyko upadku



UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY

UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY



omdlenie pomikcyjne, nietrzymanie

omdlenie pomikcyjne, nietrzymanie

moczu, nykturia

moczu, nykturia



CH. NARZĄDU RUCHU

CH. NARZĄDU RUCHU



zapalenie stawów, zwyrodnienia

zapalenie stawów, zwyrodnienia

stawów, miopatie, ogólne

stawów, miopatie, ogólne

pogorszenie sprawności

pogorszenie sprawności



ZABURZENIA PSYCHICZNE

ZABURZENIA PSYCHICZNE



depresja, lęk, otępienie, zaburzenia

depresja, lęk, otępienie, zaburzenia

świadomości

świadomości

LEKI a ryzyko upadku

LEKI a ryzyko upadku



hipotensyjne

hipotensyjne



moczopędne

moczopędne



hipoglikemizujące

hipoglikemizujące



psychotropowe

psychotropowe



uspokajająco - nasenne

uspokajająco - nasenne

Następstwa upadków

Następstwa upadków



U osób > 65 r.ż. pierwsza

U osób > 65 r.ż. pierwsza

przyczyna śmierci wśród

przyczyna śmierci wśród

nieszczęśliwych wypadków i

nieszczęśliwych wypadków i

siódma przyczyna zgonu w ogóle

siódma przyczyna zgonu w ogóle



złamania:

złamania:

5%

5%

upadków

upadków



Inne obrażenia ciała:

Inne obrażenia ciała:

10-20%

10-20%

upadków

upadków



Zespół poupadkowy:

Zespół poupadkowy:





aktywności

aktywności

po upadku

po upadku

Badanie kliniczne osoby

Badanie kliniczne osoby

która doznała upadku

która doznała upadku



Ocena i leczenie świeżych

Ocena i leczenie świeżych

urazów

urazów



WYWIADY

WYWIADY



BADANIE PRZEDMIOTOWE

BADANIE PRZEDMIOTOWE

Wywiady

Wywiady



Czynności poprzedzające upadek

Czynności poprzedzające upadek



Zwiastuny upadku

Zwiastuny upadku



kołatanie serca, duszność, ból w klp.,

kołatanie serca, duszność, ból w klp.,

zawroty głowy, zaburzenia zwieraczy,

zawroty głowy, zaburzenia zwieraczy,

utrata przytomności, przygryzienie

utrata przytomności, przygryzienie

języka

języka



Miejsce upadku

Miejsce upadku



Świadkowie zdarzenia

Świadkowie zdarzenia



Poprzednie upadki

Poprzednie upadki



Choroby przewlekłe i przebyte

Choroby przewlekłe i przebyte



Zażywane leki

Zażywane leki

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe



Badanie ostrości wzroku, pola widzenia

Badanie ostrości wzroku, pola widzenia



RR i HR w pozycji siedzącej i stojącej

RR i HR w pozycji siedzącej i stojącej



kończyny: zmiany zwyrodnieniowe

kończyny: zmiany zwyrodnieniowe

stawów, zniekształcenie stóp, obuwie

stawów, zniekształcenie stóp, obuwie



Badanie stanu psychicznego

Badanie stanu psychicznego



Badanie chodu i równowagi:

Badanie chodu i równowagi:

siadanie,

siadanie,

wstawanie z krzesła, chodzenie,

wstawanie z krzesła, chodzenie,

schylanie się, obracanie się, sięganie,

schylanie się, obracanie się, sięganie,

wchodzenie i schodzenie ze schodów,

wchodzenie i schodzenie ze schodów,

stanie z zamkniętymi oczami

stanie z zamkniętymi oczami

Zapobieganie upadkom w

Zapobieganie upadkom w

domu

domu



Wszystkie pomieszczenia

Wszystkie pomieszczenia



oświetlenie

oświetlenie

: dostateczne, nie rażące,

: dostateczne, nie rażące,

łatwo dostępne włączniki

łatwo dostępne włączniki



dywany i chodniki

dywany i chodniki

: przeciwpoślizgowa

: przeciwpoślizgowa

dolna powierzchnia

dolna powierzchnia



meble

meble

: stabilne, nie utrudniające

: stabilne, nie utrudniające

przejścia

przejścia



ogrzewanie

ogrzewanie

: optymalna temperatura

: optymalna temperatura

22,2

22,2

º

º

C

C

Zapobieganie upadkom w

Zapobieganie upadkom w

domu

domu



Kuchnia

Kuchnia



szafki i szuflady

szafki i szuflady

: odpowiednia

: odpowiednia

wysokość, przedmioty codziennego

wysokość, przedmioty codziennego

użytku na wysokości talii

użytku na wysokości talii



podłoga

podłoga

: gumowy dywanik przy

: gumowy dywanik przy

zlewie, kapcie na gumowej

zlewie, kapcie na gumowej

podeszwie

podeszwie



kurki kuchenki gazowej

kurki kuchenki gazowej

: wyraźne

: wyraźne

oznakowanie

oznakowanie

Zapobieganie upadkom w

Zapobieganie upadkom w

domu

domu



Łazienka

Łazienka



wanna

wanna

: paski przeciwpoślizgowe,

: paski przeciwpoślizgowe,

gumowa mata, siedzisko, przenośne

gumowa mata, siedzisko, przenośne

uchwyty na brzeg wanny

uchwyty na brzeg wanny



sedes

sedes

: odpowiednia wysokość,

: odpowiednia wysokość,

uchwyty, poręcze

uchwyty, poręcze



zamek

zamek

: bez możliwości zablokowania,

: bez możliwości zablokowania,

np. dwustronny

np. dwustronny



apteczka

apteczka

: dokładne oznakowanie leków

: dokładne oznakowanie leków

Zapobieganie upadkom w

Zapobieganie upadkom w

domu

domu



Schody

Schody



wysokość stopni

wysokość stopni

: < 15 cm

: < 15 cm



poręcze

poręcze

: po obu stronach schodów, w

: po obu stronach schodów, w

odległości 2,5 - 5 cm od ściany,

odległości 2,5 - 5 cm od ściany,

powinny sięgać dalej niż najniższy i

powinny sięgać dalej niż najniższy i

najwyższy stopień, końce zakrzywione,

najwyższy stopień, końce zakrzywione,

zwrócone od ściany

zwrócone od ściany



powierzchnia

powierzchnia

: paski przeciwpoślizgowe

: paski przeciwpoślizgowe



oświetlenie

oświetlenie

: lampa na górze i na dole

: lampa na górze i na dole

schodów, odblaskowe paski na

schodów, odblaskowe paski na

stopniach

stopniach

Odleżyny

Odleżyny



decubitus (łac.) – leżący

decubitus (łac.) – leżący



Powstają wskutek zaburzenia

Powstają wskutek zaburzenia

ukrwienia i następowej martwicy,

ukrwienia i następowej martwicy,

obejmującej skórę, tkankę podskórną

obejmującej skórę, tkankę podskórną

oraz często mięśnie pokrywające

oraz często mięśnie pokrywające

wyniosłości kostne

wyniosłości kostne



Są wynikiem działania:

Są wynikiem działania:



intensywnego, krótkotrwałego ucisku

intensywnego, krótkotrwałego ucisku



ucisku o mniejszym nasileniu,

ucisku o mniejszym nasileniu,

rozłożonego w czasie

rozłożonego w czasie

Występowanie odleżyn

Występowanie odleżyn



chorzy

chorzy

hospitalizowani

hospitalizowani

: 10 – 20%

: 10 – 20%



pacjenci

pacjenci

domów opieki:

domów opieki:

23%

23%

Czynniki sprzyjające

Czynniki sprzyjające

powstawaniu odleżyn

powstawaniu odleżyn



ucisk

ucisk



prawidłowe ciśnienie włośniczkowe: 32

prawidłowe ciśnienie włośniczkowe: 32

mmHg

mmHg



pozycja siedząca, nacisk na guzowatości

pozycja siedząca, nacisk na guzowatości

kulszowe: > 300 mmHg

kulszowe: > 300 mmHg



tarcie

tarcie



naciąganie

naciąganie



maceracja

maceracja



potliwość, sączące się rany, nietrzymanie

potliwość, sączące się rany, nietrzymanie

moczu lub stolca

moczu lub stolca

Czynniki sprzyjające

Czynniki sprzyjające

powstawaniu odleżyn

powstawaniu odleżyn



unieruchomienie

unieruchomienie



zły stan odżywienia

zły stan odżywienia



zaburzenia przytomności

zaburzenia przytomności



niedokrwistość, zakażenia, obrzęki,

niedokrwistość, zakażenia, obrzęki,

cukrzyca, udar mózgu, choroby

cukrzyca, udar mózgu, choroby

naczyń obwodowych, proces

naczyń obwodowych, proces

nowotworowy, złamania, otępienie,

nowotworowy, złamania, otępienie,

niska masa ciała

niska masa ciała



palenie papierosów, alkoholizm

palenie papierosów, alkoholizm



leczenie glikokortykosteroidami

leczenie glikokortykosteroidami

Klasyfikacja odleżyn

Klasyfikacja odleżyn



STADIUM I

STADIUM I

– nie blednący rumień,

– nie blednący rumień,

skóra nieuszkodzona

skóra nieuszkodzona



STADIUM II

STADIUM II

– otarcie, pęcherz,

– otarcie, pęcherz,

powierzchowna nadżerka

powierzchowna nadżerka



STADIUM III

STADIUM III

– głębokie owrzodzenie,

– głębokie owrzodzenie,

zajęta skóra + tkanka podskórna

zajęta skóra + tkanka podskórna



STADIUM IV

STADIUM IV

– pełna grubość skóry +

– pełna grubość skóry +

martwica tkanek, uszkodzenie

martwica tkanek, uszkodzenie

mięśni, kości, ścięgien,

mięśni, kości, ścięgien,

odwarstwienie tkanek, przetoki

odwarstwienie tkanek, przetoki

Profilaktyka

Profilaktyka

przeciwodleżynowa

przeciwodleżynowa



Identyfikacja

Identyfikacja

czynników

czynników

ryzyka

ryzyka



Kontrola skóry

Kontrola skóry

(1 raz

(1 raz

dziennie)

dziennie)

Ocena ryzyka odleżyn

Ocena ryzyka odleżyn



Percepcja bodźców

Percepcja bodźców

czuciowych

czuciowych



Wilgotność

Wilgotność



Aktywność

Aktywność



Ruchliwość

Ruchliwość



Odżywianie

Odżywianie



Tarcie i naciąganie skóry

Tarcie i naciąganie skóry

Postępowanie

Postępowanie

zapobiegawcze

zapobiegawcze



Program zmian pozycji ciała co 2

Program zmian pozycji ciała co 2

godziny

godziny



Ograniczenie czasu w pozycji siedzącej

Ograniczenie czasu w pozycji siedzącej



Unikanie podnoszenia oparcia łóżka >

Unikanie podnoszenia oparcia łóżka >

30

30

º

º

(z wyjątkiem posiłków)

(z wyjątkiem posiłków)



Nauczenie chorego zmiany pozycji

Nauczenie chorego zmiany pozycji

ciała, ćwiczenia ruchowe 3 x na dobę

ciała, ćwiczenia ruchowe 3 x na dobę



Odpowiednie łóżko i materac

Odpowiednie łóżko i materac



Ochraniacze pięt i łokci

Ochraniacze pięt i łokci

Postępowanie

Postępowanie

zapobiegawcze

zapobiegawcze



Ocena funkcji zwieraczy

Ocena funkcji zwieraczy



Czystość skóry, zwalczanie

Czystość skóry, zwalczanie

wilgotności

wilgotności



Monitorowanie stanu odżywienia

Monitorowanie stanu odżywienia



pomiary antropometryczne

pomiary antropometryczne



badania laboratoryjne:

badania laboratoryjne:



stężenie albumin (> 3,3 g/dL)

stężenie albumin (> 3,3 g/dL)



stęzenie hemoglobiny (> 12 g/dL)

stęzenie hemoglobiny (> 12 g/dL)



limfocyty (> 1200 / mm

limfocyty (> 1200 / mm

3

3

)

)

Leczenie odleżyn

Leczenie odleżyn



STADIUM I

STADIUM I

0,9% NaCl + opatrunek

0,9% NaCl + opatrunek



STADIUM II

STADIUM II



0,9% NaCl + opatrunek (wilgotny)

0,9% NaCl + opatrunek (wilgotny)



STADIUM III

STADIUM III



oczyszczanie mechaniczne (0,9% NaCl),

oczyszczanie mechaniczne (0,9% NaCl),

chirurgiczne, chemiczne

chirurgiczne, chemiczne



opatrunek wilgotny – 0,9% NaCl (zmiana co 6-8

opatrunek wilgotny – 0,9% NaCl (zmiana co 6-8

g.)

g.)



STADIUM IV

STADIUM IV



oczyszczanie

oczyszczanie



opatrunek wilgotny – 0,9% NaCl (zmiana co 6-8

opatrunek wilgotny – 0,9% NaCl (zmiana co 6-8

g.)

g.)



przeszczep fałdu skórno-mięśniowego

przeszczep fałdu skórno-mięśniowego

Opatrunki i leki

Opatrunki i leki

miejscowe

miejscowe



Opatrunki płynne

Opatrunki płynne



O. z błon półprzepuszczalnych

O. z błon półprzepuszczalnych



O. hydrokoloidowe

O. hydrokoloidowe



Enzymy fibrynolityczne (Iruxol

Enzymy fibrynolityczne (Iruxol

mono)

mono)



O. absorpcyjne

O. absorpcyjne



O. hydrożelowe

O. hydrożelowe



O. z alginatem wapnia (algi

O. z alginatem wapnia (algi

morskie)

morskie)

Leczenie odleżyn

Leczenie odleżyn



Gdy wystąpią objawy zakażenia:

Gdy wystąpią objawy zakażenia:







temperatury ciała

temperatury ciała



cuchnąca wydzielina z rany

cuchnąca wydzielina z rany



stan zapalny tkanek otaczających ranę

stan zapalny tkanek otaczających ranę



złe gojenie, posocznica

złe gojenie, posocznica







Badanie mikrobiologiczne

Badanie mikrobiologiczne



posiew i antybiogram

posiew i antybiogram







Celowana antybiotykoterapia

Celowana antybiotykoterapia

Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu



15 – 30%

15 – 30%

osób w podeszłym

osób w podeszłym

wieku

wieku



Przyczyny nietrzymania moczu

Przyczyny nietrzymania moczu



przejściowe nietrzymanie moczu

przejściowe nietrzymanie moczu



utrwalone nietrzymanie moczu

utrwalone nietrzymanie moczu

Przejściowe nietrzymanie

Przejściowe nietrzymanie

moczu

moczu



D

D

elirium = zaburzenia świadomości

elirium = zaburzenia świadomości



I

I

nfekcja dróg moczowych

nfekcja dróg moczowych



A

A

troficzne zapalenie cewki moczowej

troficzne zapalenie cewki moczowej



L

L

eki

eki



Z

Z

aburzenia psychiczne: depresja

aburzenia psychiczne: depresja



N

N

admierna objętość moczu (cukrzyca)

admierna objętość moczu (cukrzyca)



O

O

graniczenie ruchów = niesprawność

graniczenie ruchów = niesprawność



K

K

ałowe zatkanie odbytnicy

ałowe zatkanie odbytnicy

Utrwalone nietrzymanie

Utrwalone nietrzymanie

moczu

moczu



Zaburzenia czynnościowe pęcherza

Zaburzenia czynnościowe pęcherza



nadpobudliwość m. wypieracza

nadpobudliwość m. wypieracza



rozluźnienie m. zwieracza pęcherza

rozluźnienie m. zwieracza pęcherza



Niewydolność drogi odpływu moczu

Niewydolność drogi odpływu moczu



zaburzenia cewki moczowej

zaburzenia cewki moczowej



osłabienie mięśni dna miednicy

osłabienie mięśni dna miednicy



Zaburzenia drożności drogi

Zaburzenia drożności drogi

odpływu moczu

odpływu moczu



Zaburzenia funkcji poznawczych

Zaburzenia funkcji poznawczych

Ocena kliniczna chorego z

Ocena kliniczna chorego z

nietrzymaniem moczu

nietrzymaniem moczu



Wywiady:

Wywiady:



parcie naglące – nadpobudliwość

parcie naglące – nadpobudliwość

wypieracza

wypieracza



wysiłkowe – rozluźnienie zwieracza

wysiłkowe – rozluźnienie zwieracza



wyciekanie moczu kroplami – z

wyciekanie moczu kroplami – z

przepełnienia

przepełnienia



wąski strumień moczu – rozrost prostaty

wąski strumień moczu – rozrost prostaty



objawy dyzuryczne – zakażenie

objawy dyzuryczne – zakażenie



pytanie o nykturię, krwiomocz, leki, inne

pytanie o nykturię, krwiomocz, leki, inne

choroby

choroby

Ocena kliniczna chorego z

Ocena kliniczna chorego z

nietrzymaniem moczu

nietrzymaniem moczu



Badanie przedmiotowe:

Badanie przedmiotowe:



ogólne, neurologiczne

ogólne, neurologiczne



ginekologiczne, badanie per rectum

ginekologiczne, badanie per rectum



Badania dodatkowe

Badania dodatkowe



kontrola dobowego wydalania moczu

kontrola dobowego wydalania moczu



badanie ogólne i posiew moczu

badanie ogólne i posiew moczu



podstawowe badania krwi

podstawowe badania krwi



USG + ocena zalegania moczu po mikcji

USG + ocena zalegania moczu po mikcji



cystoskopia

cystoskopia

Należy pamiętać że:

Należy pamiętać że:



W każdym przypadku nietrzymania

W każdym przypadku nietrzymania

moczu należy myśleć o

moczu należy myśleć o

zakażeniu

zakażeniu

układu moczowego

układu moczowego

jako przyczynie

jako przyczynie



Bakteriuria znamienna 10

Bakteriuria znamienna 10

5

5

/ ml

/ ml



Czynniki sprzyjające zakażeniu ukł.

Czynniki sprzyjające zakażeniu ukł.

mocz.

mocz.



nietrzymanie moczu

nietrzymanie moczu



cewnik moczowy

cewnik moczowy



niesprawność, choroba przewlekła

niesprawność, choroba przewlekła



cukrzyca

cukrzyca



niedostateczna higiena

niedostateczna higiena

Nietrzymanie stolca -

Nietrzymanie stolca -

przyczyny

przyczyny



zwiotczenie zwieracza odbytu

zwiotczenie zwieracza odbytu



nietrzymanie moczu

nietrzymanie moczu



cukrzyca

cukrzyca



nowotwory

nowotwory



nietolerancja mleka (laktozy)

nietolerancja mleka (laktozy)



nadużywanie leków

nadużywanie leków

przeczyszczających

przeczyszczających



otępienie, depresja

otępienie, depresja



wrzodziejące zapalenie jelita grubego

wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Zaparcie stolca -

Zaparcie stolca -

przyczyny

przyczyny



mała podaż płynów

mała podaż płynów



dieta ubogobłonikowa

dieta ubogobłonikowa



siedzący tryb życia, leżenie

siedzący tryb życia, leżenie



narkotyczne leki przeciwbólowe

narkotyczne leki przeciwbólowe



czynniki psychologiczne

czynniki psychologiczne



Zaparcia stolca mogą być

Zaparcia stolca mogą być

przyczyną jego nietrzymania

przyczyną jego nietrzymania

Wiek sprzyja zaburzeniom

Wiek sprzyja zaburzeniom

gospodarki wodno-

gospodarki wodno-

elektrolitowej

elektrolitowej







przestrzeni wodnej (niemowlę -

przestrzeni wodnej (niemowlę -

80% wody; starość – 40% wody w

80% wody; starość – 40% wody w

organizmie)

organizmie)



zanik poczucia pragnienia

zanik poczucia pragnienia



zmiany w nerkach strukturalne i

zmiany w nerkach strukturalne i

czynnościowe,

czynnościowe,





przesączania

przesączania

kłębuszkowego o 50%

kłębuszkowego o 50%



zmiany w układzie oddechowym –

zmiany w układzie oddechowym –

zaburzenia homeostazy

zaburzenia homeostazy

Objawy odwodnienia

Objawy odwodnienia



zaburzenia psychiczne: zaburzenia

zaburzenia psychiczne: zaburzenia

świadomości, śpiączka,

świadomości, śpiączka,

pobudzenie

pobudzenie



omdlenie

omdlenie



suchość skóry i śluzówek

suchość skóry i śluzówek







RR;

RR;





HR

HR



Ważne badania: stężenie Na, K

Ważne badania: stężenie Na, K

Termoregulacja

Termoregulacja



promieniowanie

promieniowanie



parowanie: układ oddechowy +

parowanie: układ oddechowy +

skóra (700 – 1000 ml na dobę)

skóra (700 – 1000 ml na dobę)



temperatura prawidłowa 36,2 –

temperatura prawidłowa 36,2 –

37,3

37,3

º

º

C

C

Hipotermia

Hipotermia



Ochłodzenie ciała: temp. < 35

Ochłodzenie ciała: temp. < 35

º

º

C

C



Przyczyny hipotermii:

Przyczyny hipotermii:







wytwarzania ciepła na skutek

wytwarzania ciepła na skutek





aktywności ruchowej,

aktywności ruchowej,





pracy mięśni

pracy mięśni

szkieletowych

szkieletowych



zawodność mechanizmów

zawodność mechanizmów

wyrównawczych

wyrównawczych



Upadek osoby starszej w domu:

Upadek osoby starszej w domu:

częsta przyczyna hipotermii

częsta przyczyna hipotermii

Hipotermia - fakty

Hipotermia - fakty



USA –

USA –

75.000

75.000

zgonów zimowych

zgonów zimowych

(hipotermia i inne choroby)

(hipotermia i inne choroby)



Polska - ?

Polska - ?



U osób > 75 r.ż. ryzyko zgonu z

U osób > 75 r.ż. ryzyko zgonu z

powodu hipotermii jest

powodu hipotermii jest

5 razy

5 razy

większe

większe



Rozpoznane przypadki hipotermii

Rozpoznane przypadki hipotermii

–

–

zgon 50% chorych

zgon 50% chorych

Objawy i leczenie

Objawy i leczenie

hipotermii

hipotermii



Objawy hipotermii:

Objawy hipotermii:



brak skarg na zimno (!)

brak skarg na zimno (!)



splątanie, senność, blada zimna skóra

splątanie, senność, blada zimna skóra



początkowo

początkowo





RR i

RR i





HR

HR









RR i

RR i





HR

HR



depresja oddechowa

depresja oddechowa



Leczenie hipotermii:

Leczenie hipotermii:



powolne spontaniczne ogrzewanie

powolne spontaniczne ogrzewanie



ostrożnie z płynami i.v.

ostrożnie z płynami i.v.

Hipertermia -

Hipertermia -

przegrzanie

przegrzanie



Przyczyny:

Przyczyny:



zaburzenia funkcji podwzgórza

zaburzenia funkcji podwzgórza



zanik gruczołów potowych

zanik gruczołów potowych



zanik sieci naczyń skórnych

zanik sieci naczyń skórnych



spłycenie oddechu

spłycenie oddechu



odwodnienie:

odwodnienie:





pragnienia, zakażenie

pragnienia, zakażenie



nadmierny ubiór, zamykanie okien

nadmierny ubiór, zamykanie okien



leki

leki







ryzyka hipertermii: gorące,

ryzyka hipertermii: gorące,

wilgotne powietrze, bezwietrzne

wilgotne powietrze, bezwietrzne

Objawy hipertermii

Objawy hipertermii



Objawy hipertermii

Objawy hipertermii



hipertermia ostra:

hipertermia ostra:



udar cieplny -

udar cieplny -





temperatury, utrata

temperatury, utrata

przytomności, niewydolność serca,

przytomności, niewydolność serca,





RR, drgawki, zaburzenia oddychania

RR, drgawki, zaburzenia oddychania



hipertermia przewlekła:

hipertermia przewlekła:

(częściej)

(częściej)



bóle głowy, zawroty głowy, jadłowstręt,

bóle głowy, zawroty głowy, jadłowstręt,

wymioty, biegunka, objawy

wymioty, biegunka, objawy

odwodnienia, zaburzenia świadomości

odwodnienia, zaburzenia świadomości



Często błędne rozpoznanie, np.

Często błędne rozpoznanie, np.

zatrucie pokarmowe

zatrucie pokarmowe

Leczenie hipertermii

Leczenie hipertermii



Powolne ochładzanie metodami

Powolne ochładzanie metodami

fizycznymi

fizycznymi



Ostrożne nawodnienie

Ostrożne nawodnienie



Hipertermia fakty:

Hipertermia fakty:

Podczas upałów liczba zgonów z

Podczas upałów liczba zgonów z

powodu cukrzycy, chorób płuc i

powodu cukrzycy, chorób płuc i

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego





o 50%

o 50%

„

„

Mówiąc o ludziach starych,

Mówiąc o ludziach starych,

muszę zwrócić się także do

muszę zwrócić się także do

młodych z zachętą, aby

młodych z zachętą, aby

towarzyszyli im swoją

towarzyszyli im swoją

obecnością. Wzywam was

obecnością. Wzywam was

młodzi przyjaciele, abyście

młodzi przyjaciele, abyście

traktowali ich wielkodusznie

traktowali ich wielkodusznie

i z miłością.”

i z miłością.”

Jan Paweł II „List do osób

Jan Paweł II „List do osób

w podeszłym wieku”, 1999

w podeszłym wieku”, 1999