Choroby żył kończyn

dolnych

Anna Antczak

Niewydolnośc żylna kończyn

dolnych

I ) Podstawy patofizjologii przewlekłej

niewydolnosci żylnej

1 Anatomia i fizjologia układu żylnego kończyn

dolnych

• Żyły kończyn dolnych dzielimy na:

• żyły powierzchowne - leżące w tkance podskórnej,

nadpowięziowo

sieć żylna podeszwowa stopy (rete venosum plantare) i łuk żylny

podeszwowy stopy (arcus venosus plantaris)

sieć żylna grzbietowa stopy - kończy się przyśrodkową i boczną

żyłą brzeżną i łukiem żylnym grzbietowym stopy

żyła odpiszczelowa (v. saphena magna) z obocznicami (gałąź

udowa przednia i tylna, gałąź goleniowa przednia, gałąź goleniowa

tylna - tzw. żyła łukowata tylna, s. Leonarda)

żyła odstrzałkowa (v. saphena parva) z obocznicami

Niewydolnośc żylna kończyn

dolnych

żyły przeszywające (perforatory)
bezpośrednie, łączą żyły powierzchowne z
głębokimi (m.in. perforatory Dodda,
Boyda, Cocketta)
pośrednie, łaczą układ żył
powierzchownych i głębokich przez
pośrednie żyły mięśniowe

żyły głębokie - przebiegają podpowięziowo

2 żyły grzbietowe stopy (vv. dorsales pedis), 2 żyły

podeszwowe boczne(vv. plantares laterales) oraz 2 żyły

podeszwowe przyśrodkowe

(vv. plantares mediales) - łączą się w łuk żylny podeszwowy

2 żyły podeszwowe śródstopia (vv. metatarsales plantares)

żyły mięśni brzuchatego i płaszczkowatego łydki

żyła podkolanowa (v. poplitea) - powstaje z połączonych żył

piszczelowych przednich, żył piszczelowych tylnych i żył

strzałkowych

żyła udowa (v. femoralis) z dopływami - m. in. żyłą głęboką

uda

(v. profunda femoris)

2. Zaburzenia krażenia-teorie
• Przewlekła niewydolność żylna jest

zarówno problemem medycznym jak i
społecznym. Dotyczy znacznego
odsetka populacji europejskiej, a
częstość jej występowania na
przestrzeni ostatnich lat wzrasta.w
Polsce problem ten dotyczy ponad
40% kobiet i ponad 30% mężczyzn.

• Zaburzenia odpływu krwi żylnej z

kończyn dolnych prowadzą do
powstania nadciśnienia żylnego

Za najważniejsze teorie tłumaczące

rozwój PNŻ uznaje się:

• Teoria pułapki leukocytarnej
• Teoria mankietów fibrynowych
• Teoria nadlepkości krwi

Teoria pułapki leukocytarnej

• Uważa się że mikrokrążenie odgrywa kluczową

rolę w powstaniu objawów typowych dla

przewlekłej niewydolności żylnej. Przy

nadciśnieniu żylnym dochodzi do otwarcia przetok

tętniczo żylnych ze wstecznym przepływem krwi,

co prowadzi do wenulizacji tętniczek. Leukocyty

obojętnochłonne przyklejają się do śródbłonka

naczyń włosowatych i utrudniają przepływ krwi

nagromadzone leukocyty ulegają aktywacji

uwalniając wolne rodniki tlenowe, które

uszkadzają śródbłonek naczyniowy i okoliczne

tkanki –pułapka leukocytarna

Teoria mankietów

fibrynowych

• W warunkach zastoju żylnego

Fibrynogen powoduje tworzenie
mankietów fibrynowych wokół
naczyń, które to mankiety utrudniają
wymiane tlenu i prowadza do
uszkodzenia tkanek

Teoria nadlepkości krwi

• W wyniku nadciśnienia w

mikrokrążeniu dochodzi do
przemieszczenia płynów z łożyska
naczyniowego do otaczających
tkanek

Żylaki kończyn dolnych

•

przykłady

Żylaki kończyn dolnych

• Żylaki mogą być pierwotne (95%) lub wtórne.

• Żylaki pierwotne rozwijają się samoistnie a podstawowymi przyczynami

ich powstania są skłonności genetyczne współistniejące z czynnikami

ryzyka:

• -zastój żylny podczas długiego stania (chirurdzy ,fryzjerzy)

• -zwiększone ciśnienie w żyłach na skutek utrudnionego odpływu (ciąża,

podnoszenie ciężarów, zaparcia)

• -stałe chodzenie w butach na obcasie

• -hormonoterapia

• -Nadmierna ekspozycja na ciepło (solarium , gorące kąpiele)

• -otyłość

• -obturacja żył

• -choroba Burgera(

zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic (

łac.

Thrombangiitis obliterans) – odcinkowe, wieloogniskowe zapalenie małych i

średnich

tętnic

żył

o postępującym przebiegu. Występuje najczęściej u młodych

mężczyzn palących papierosy, szczególnie w krajach śródziemnomorskich

• -refluks (odwrócenie kierunku przepływu krwi)

• -2x częściej u kobiet

Leczenie i profilaktyka

żylaków

Profilaktyka ta opiera się na trzech czynnikach.

Pierwszy to stosowanie metod uciskowych,

które między innymi powodują zmniejszenie

średnicy naczynia żylnego oraz zmniejszają

przestrzeń, w której może zatrzymywać się

płyn. Zaleca się noszenie indywidualnie

dobranych (przez lekarza) rajstop,

podkolanówek i pończoch uciskowych o

stopniowanym ucisku lub stosowanie

profesjonalnych bandaży (metoda wymaga

nauki poprawnego zakładania bandaża).

Leczenie i profilaktyka

żylaków(2)

• Drugim sposobem jest nabranie

określonych zachowań w czasie
pracy, czy też spoczynku. Zaleca się
zatem wypoczywanie z nogami
uniesionymi o 10-15 cm ponad
poziom serca, zarówno podczas
siedzenia, leżenia czy spania.

Leczenie żylaków

• Czynnikiem trzecim jest

farmakoterapia, w której doustne i
miejscowo działające preparaty
stosuje się w celu poprawy napięcia
naczyń żylnych. Tu pomocna będzie
dorada lekarza (w Polsce stosuje się
Detralex, Venescin i inne).

Leczenie żylaków

• W leczeniu pierwszą metodą

(podobnie jak w profilaktyce), którą

należy wymienić jest farmakoterapia.

Zalecane leki poprawiają napięcie

ściany żylnej, a także przeciwdziałają

skutkom zaburzeń w mikrokrążeniu

oraz zastojowi limfatycznemu, które

współistnieją w patologii żylnej. Wiele

przypadków zmusza do stosowania

leków przeciwzakrzepowych.

• W kompresoterapii - drugiej metodzie - znajdują

zastosowanie elastyczne jak i nieelastyczne

bandaże, a także różne rodzaje pończoch czy

rajstop uciskowych. (najczęściej wystarcza II

stopień ucisku).

• Stosuje się w tym celu materiały o kontrolowanym

stopniu kompresji, które mają za zadanie

zmniejszyć dolegliwości u chorych

(przeciwdziałanie obrzękowi i zastojowi

limfatycznemu). Dzięki uciskowi dochodzi do

zmniejszenia średnicy naczynia żylnego i

przepuszczalności włośniczkowej, co ułatwia

powrót żylny

Leczenie żylaków

• Inną metodą jest skleroterapia, metoda

polegająca na likwidacji żylaków poprzez

śródnaczyniowe wstrzyknięcia chemicznych

środków obkurczających (sklerytujących), co

ma wywoływać jego zarośnięcie (zaklejenie).

Metoda ta zaczyna mieć zastosowanie

również w leczeniu zaawansowanych stadiów

choroby żylakowej. Coraz częściej sięga się

po nią jako uzupełnienie metody operacyjnej,

jak również we wczesnych przypadkach jako

metodę całkowicie zastępującą leczenie

operacyjne.

Leczenie żylaków

• Zabieg skleroterapii poprzedzony jest badaniem

USG Doppler. W trakcie badania USG lekarz ocenia

wydolność zastawek w ujściach żył odpiszczelowych.

Zabieg ostrzykiwania żylaków wykonywany jest w

warunkach ambulatoryjnych i trwa na ogół 20-30

minut. Wstrzyknięcia płynu obliterującego

przeprowadzane są za pomocą bardzo cienkich igieł

insulinowych i są niemal bezbolesne. Po zabiegu

lekarz zaleca dłuższy spacer. Konieczne jest także

chodzenie w opasce elastycznej zgodnie z

zaleceniami lekarza. Uzyskanie dobrego wyniku

wymaga często kilkukrotnych sesji wstrzyknięć.

Leczenie żylaków

• Stripping żylny-usunięcie niewydolnego

pnia żyły tworzącej żylaki za pomocą sondy

Babcocka

• Wybiórcze usunięcie istniejących poszerzeń

żylnych (widocznych w pozycji stojącej)

• Podwiązanie wszystkich odgałęzień

skrzyżowania żylnego żyły odpiszczelowej w

okolicy więzadła pachwinowego

• W ostatnich latach postępowanie

chirurgiczne dąży do mniejszej
inwazyjności .Metody wykorzystujące
m.in. kriochirurgie (zamrożenie) lub
polegające na usuwaniu miejscowo
mniejszych żylaków
(miniflebektomie) są obecnie
stosowane przy jednodobowym lub
kilkugodzinnym pobycie w szpitalu.

Zespół pozakrzepowy

• Patomechanizm
• Objawy

Patomechanizm

• W zespole pozakrzepowym dochodzi do rekanalizacji

żył po przebytej uprzednio zakrzepicy z

jednoczasowym upośledzeniem funkcji pompy

mięśniowej łydki i nadciśnieniem żylnym.

• Mechanizm powstania zespołu pozakrzepowego

związany jest z nadmierną przepuszczalnością

naczyń w warunkach nadciśnienia w układzie

żylnym (*teoria pułapki leukocytarnej). Refluks i

zastój krwi w żyłach głębokich prowadza do

niewydolności żył przeszywających, co powoduje

odwrócenie ich przepływu w kierunku żył

powierzchownych.

• Prowadzi to do zmian w żyłach powierzchownych i

tkance podskórnej, czego wynikiem są żylaki wtórne

i zmiany troficzne skóry i tkanki podskórnej

Objawy

• Obrzęk

• Stan zapalny tkanki podskórnej i skóry ze

zwłóknieniem (lipodermosclerosis)

• Przebarwienie skóry

• Wtórne żylaki

• Owrzodzenia (najczęściej powyżej kostki

przyśrodkowej na goleni)

• Ból (kłucie, mrowienie, pieczenie, rozrywanie)

• Uczucie ciężkości

• Kurcze mięśni goleni

• Chromanie żylne (ból przy przejściu pewnego

dystansu)

• podatność na zakażenia

• Lokalizacja
• Najczęściej po stronie przyśrodkowej

nad kostką (perforatory Cockett’a
najczęściej ulegające uszkodzeniu)

Zakrzepowe zapalenie żył

powierzchownych

(thrombophlebitis)

• Przyczyny-
• A) Zakrzepica po wkłuciu do żyły

obwodowej

• B) zakażenie żyły
• C) zakrzepy w obrębie żylaków
• D) nawrotowa zakrzepica żył

powierzchownych – etiologia
nieznana

• Czynniki ryzyka:
• - Niestosowanie się do zasad

antyseptyki przy wykonywaniu wkłuć
dożylnych.

• - Wielokrotne wkłucia igły
• - Może towarzyszyć nowotworom
np. neo trzustki

Objawy:
- Stwardnienie i bolesność zajętego

odcinka żyły

- Zaczerwienienie tkanek otaczających

• Leczenie
• - doustnie NLPZ
• -miejscowo maści o podobnym działaniu
• - niewskazane jest kładzenie chorego w

łóżku!!!

• - W miarę możliwości należy wyeliminować

przyczyny choroby (np. Usunąć cewnik z żyły)

• - Małe dawki heparyny
• Antybiotyki u gorączkujących pacjentów

Powikłania:
- Zakażenie krwi – posocznica
- Powstawanie ropni
- zator tętnicy płucnej

Zakrzepica żył głębokich

kończyn dolnych

Choroba jest następstwem zmian określonych jako

TRIADA VIRCHOWA

- 1 zmiany w śródbłonku: zapalenie , mikrourazy
- 2 zaburzenie przepływu krwi :tworzenie zawirowań

(w żylaku), zwolnienie przepływu

- 3 zmiany składu krwi

- najczęściej po 60 rż
- głównie kończyny dolne (60%) i żyły miednicy

(30%)

- Około 2/3 przypadków dotyczy lewej kończyny

dolnej

Objawy (czasem bezobjawowo) :
- Obrzęk kończyny dolnej poniżej miejsca

zatkania żyły dochodzący do palców stopy

- zaczerwienienie, zasinienie
- Ból stały ,nasilający się przy chodzeniu
- Nasilenie bólu łydki przy zginaniu stopy

(objaw Homansa) lub naciskaniu na

podeszwę (objaw Payra)

- Gorączka i przyspieszona akcja serca( nie

zawsze)

Powikłania

1. Najpoważniejszym powikłaniem
ZŻG jest zator płucny
Objawy
- ból w klatce ,
- kaszel z odksztuszaniem krwi
- Przyspieszony płytki oddech
2. Zespół pozakrzepowy
3. Nawroty zakrzepicy

Czynniki ryzyka

Wiek>60 lat
Otyłość
Przyjmowanie estrogenów HTZ
Palenie tytoniu
Rozległy uraz( złamanie kości udowej lub miednicy)
Zabiegi operacyjne
Unieruchomienie w łóżku
Długie siedzenie
Ciaża
Choroba nowotworowa
Zawał, udar mózgu
Żylaki
Zespół nerczycowy
Czerwienica prawdziwa
Wymuszanie diurezy i odwodnienie

Rozpoznanie

- Objawy podawane przez pacjenta
- Badanie fizykalne
- Flebografia
- Usg naczyń żylnych
- Badanie izotopowe naczyń żylnych
- D Dimery (nie swoiste tylko dla ZŻG)

leczenie

- Do czasu ustąpienia objawow pozostanie w

łóżku

- Ćwiczenia ruchowe, unoszenie kończyny

chorej

- Pończochy uciskowe
- Leki p/zakrzepowe (heparyny), następnie

acenokumarol (6 m-cy)

- NLPZ
- Antybiotyki
- Leki trombolityczne-rozpuszczenie zakrzepu, w

pierwszych godzinach !!!

Sposoby zapobiegania

- Unikanie długiego leżenia w łóżku bez

ruchu, częste wykonywanie ćwiczeń

- Stosowanie pończoch i podkolanówek

uciskowych

- Heparyny drobnocząsteczkowe w

okresie okołooperacyjnym

- Zaprzestanie palenia

Klasyfikacja CEAP

.
W 1994 roku na światowym zjeździe flebologicznym wprowadzono nową

klasyfikację CEAP, obecnie stosowaną na całym świecie.

W skład klasyfikacji wchodzi ocena kliniczna (C), etiologia (E), anatomia (A) i

patofizjologia (P). Ocena kliniczna obejmuje 7 stopni od zera do 6 w
zależności od stwierdzanych objawów;

Etiologia – to ocena czy są to zmiany wrodzone, pierwotne czy wtórne;
Anatomia – określa czy są zajęte żyły powierzchowne, głębokie, łączące

czy przeszywające brak .

Klasyfikacja patofizjologiczna określa obecność lub refluksu i

ewentualnej niedrożności w zakresie układów głębokiego lub

powierzchownego

Klasyfikacja CEAP.

• Klasyfikacja kliniczna (C)

0 - zmiany niewidoczne i niewyczuwalne

1 - teleangiektazje i i żyły siatkowate

2 - żylaki

3 - obrzęk bez zmian skórnych

4 - zmiany skórne (przebarwienia i wypryski

lipodermatosclerosis)

5 - zmiany skórne z zagojonym

owrzodzeniem

6 - zmiany skórne z czynnym owrzodzeniem

Klasyfikacja CEAP

Etiologia (E)

Ec - wrodzone zespoły
Ep - zmiany pierwotne o nieznanej
przyczynie
Es - zmiany wtórne lub nabyte o
znanej przyczynie (pozakrzepowe,
pourazowe, inne)

Klasyfikacja CEAP

Lokalizacja anatomiczna zmian (A)

Żyły powierzchowne As

1 - teleangiektazje i żyły siatkowate

2 - żyła odpiszczelowa wielka powyżej kolana

3 - żyła odpiszczelowa wielka poniżej kolana

4 - żyła odstrzałkowa

5 - żyła nieanatomiczna

Żyły głębokie Ad

6 - żyła główna dolna

7 - żyła biodrowa wspólna

8 - żyła biodrowa wewnętrzna

9 - żyła biodrowa zewnętrzna

10 - żyła miednicy (jądrowa, jajnikowa, więzadła szerokiego, inne)

11 - żyła udowa wspólna

12 - żyła udowa głęboka

13 - żyła udowa powierzchowna

14 - żyła podkolanowa

15 - żyły podudzia (piszczelowe przednie, piszczelowe tylne, 15 -strzałkowe)

16 - żyły mięśniowe

Żyły przeszywające Ap

17 - uda

18 - podudzia

Klasyfikacja CEAP

Patofizjologia (P)

Pr - refluks
Po - niedrożność
Pr,o - refluks i niedrożność

Klasyfikacja przewlekłej

niewydolności żylnej wg

Widmera

• stopień I - zastój krwi (skłonność do

obrzęku, poszerzenie żył

powierzchownych,corona phlebectatica

paraplantaris), bez zmian

troficznychstopień II -zastój krwi,

zmiany troficzne, bez owrzodzenia

• stopień III - owrzodzenie żylne

(czynne lub zagojone)

Diagnostyka przewlekłych

zaburzeń żylnych

1 Badanie fizykalne

Próba Trendelenburga. Uniesieniem kończyny opróżniamy żylaki i zakładamy opaskę

uciskową w górnej części uda

(ocena wydolności zastawek żyły odpiszczelowej i

ewentualnie żył przeszywających)

Próba Trendelenburga. Po pionizacji chorego obserwujemy szybkość wypełniania się

żylaków. Krótki oznacza prawdopodobną niewydolność żył przeszywających. Za

prawidłowy czas wypełnienia żylaków przyjmuje się zwykle 35 sekund. Inną wiedzę

uzyskujemy, jeśli po pionizacji chorego szybko zdejmiemy opaskę uciskową. Szybkie

wypełnienie żylaków „od góry” świadczy o zarzucaniu w połączeniu odpiszczlowo-

udowym

Badania fizykalne

Próba Perthesa-w pozycji stojącej

opaska poniżej kolana, pacjent
ćwiczy

Jeśli układ głęboki jest wydolny a żyły

przeszywające drożne-po
ćwiczeniach żylaki opróżnią się

Badania fizykalne

Próba Schwartza (objaw fali)
Opukując żylaki, pojawia się fala

wstrząsowa –oznacza to obecność
refluksu żylnego

Badanie dopplerowskie

Badanie duplex wykorzystuje się w diagnostyce

zakrzepicy żył głębokich od początku lat 80.
Obecnie jest ono używane również do wykrywania
i oceny zasięgu niedrożności i refluksu żylnego w
PNŻ. Użycie doplera kolorowego zapewnia
natychmiastowe uwidacznianie i określenie
kierunku przepływu krwi, skraca czas badania i
zwiększa trafność rozpoznań. Zazwyczaj przepływ
w kierunku dosercowym kodowany jest kolorem
niebieskim, a w kierunku odsercowym - kolorem
czerwonym

Pletyzmografia

Pletyzmografia należy do nieinwazyjnych

metod oceny układu żylnego. Jej istota

polega na pomiarze zmian objętości

kończyny, która zależy od drożności układu

żylnego, stanu zastawek i funkcji pompy

mięśniowej. Pletyzmografia bezpośrednia

(wodna lub powietrzna) zmiany objętości

mierzy w wartościach bezwzględnych,

podczas gdy pletyzmografia pośrednia

(impedancyjna, fotopletyzmografia,

pletyzmografia rtęciowa) dokonuje pomiaru

tylko na małym obszarze kończyny

Flebografia wstępująca

Jest to badanie rentgenowskie z podaniem kontrastu do żyły.

Obecnie uważa się flebografię za "złoty standard", względem którego ocenia

się trafność diagnostyczną nowych metod badania żył w wykrywaniu

choroby i określaniu jej rozległości. Rozwój nowych metod diagnostycznych,

zwłaszcza badania duplex spowodował, że flebografia jest w większości

przypadków zbędna. Obecnie zastosowanie flebografii wstępującej jest

ograniczone do sytuacji, gdy badanie duplex jest niedostępne, nie można

go w prawidłowy sposób wykonać lub interpretacja uzyskanych obrazów

budzi wątpliwości.

• Technika badania flebograficznego jest prosta: do żyły na grzbiecie stopy

wstrzykuje się środek cieniujący. Na wysokości kostek zakłada się wcześniej

opaskę uciskową, dzięki czemu środek cieniujący kieruje się do układu żył

głębokich. Przepływ środka cieniującego w kierunku dosercowym zwalnia

się, zakładając w połowie wysokości goleni opaskę uciskową lub ustawiając

pacjenta w pozycji stojącej (uchylny stół, na którym spoczywa pacjent,

stawia się prawie pionowo). W ten sposób można niemal u wszystkich

pacjentów uwidocznić żyły głębokie kończyn dolnych - od poziomu zatok

mięśniowych w obrębie goleni

Flebografia zstępująca

Celem flebografii zstępującej jest wykazanie

refluksu w układzie powierzchownym i
głębokim oraz ustalenie miejsc przecieku:
z miednicy do kończyn dolnych oraz z
układu głębokiego do powierzchownego.

Flebografię zstępującą wykonuje się,

wprowadzając kaniulę do żyły ramiennej,
przeciwstronnej żyły udowej albo żyły
udowej lub podkolanowej badanej
kończyny i wstrzykując środek cieniujący

Warikografia

- Jest to flebografia żylaków.
- Polega na podaniu środka

cieniującego do ocenianego układu
żył powierzchownych

- Pozwala to na stworzenie „mapy”

nieprawidłowo funkcjonujących
naczyń

Przykłady flebografi

Przykłady flebografi cd.

Flebografia przezmaciczna

Badanie to wykorzystuje się do

uwidocznienia żył więzadeł szerokich,
splotów jajnikowych i żył jajnikowych

Po wstrzyknięciu środka cieniującego

bezpośrednio w dno macicy uciska
się dół biodrowy, co powoduje
przechodzenie środka cieniującego
do przeciwległej żyły jajnikowej.

Wybiórcza flebografia żyły
jajnikowej i żyły biodrowej

wewnętrznej

Badania te wykonuje się u chorych z

żylakami kończyn dolnych
wypełniającymi się przez połączenia
z żyłami sromu, u których się
podejrzewa niewydolność żył
jajnikowych i refluks krwi do żył
sromowych drogą żył biodrowych
wewnętrznętrznych.

Pletyzmografia

Badanie umożliwiające poprzez

dokładny pomiar zmian grubości
kończyny określenie ilości
przepływającej przez nią krwi

(wysoce specjalistyczne badanie)

Badanie dopplerowskie

Niewydolna żyła przeszywająca

Zapalenie zakrzepowe żyły

powierzchownej

- Skrzepliny w żyle podkolanowej

Ocena krążenia tętniczego w

kończynach dolnych

- Tętno to wyczuwalna na tętnicach

fala krwi przenoszona wzdłuż tych
naczyń po każdym skurczu serca.

- Tętno najlepiej wyczuwalne jest na

tętnicy udowej

- Badanie tętna na tętnicy udowej
(pachwina ,1/3 odległości między kroczem a

grzebieniem biodrowym

)

7 cech tętna które możemy ocenić

palpacyjnie

- 1 Częstość tętna
Jest to liczba w ciągu minuty tętnień

obwodowej tętnicy, powodowanych
przez wyrzut krwi z lewej komory

- 2 Miarowość tętna
- Jest o cecha wynikająca z regularności

kolejnych tętnień badanej tętnicy

- 3 Wypełnienie tętna
- Wynika z amplitudy ciśnienia tętniczego

tj różnicy między ciśnieniem

skurczowym a rozkurczowym

- Tętno duże
- Tętno małe (nitkowate)

- Istnieją też dodatkowe odmiany

zaburzeń wypełnienia tętna:

- Tętno dziwaczne-zmniejsza się w

czasie wdechu a zwiększa w czasie
wydechu

- Tętno naprzemienne-naprzemienne

okresy tętna małego i dużego

- 3 Napięcie tętna

- Rośnie wraz z ciśnieniem - w

nadciśnieniu występuje tętno twarde,
w niedociśnieniu - tętno miękkie tj
słabo wyczuwalne, poddające się
uciskowi .

- 4 Chybkości tętna

- zależy od szybkości wypełniania się

tętnicy i zapadania jej światła w
okresie jednego cyklu serca. Zależy od
prędkości przepływu krwi i podatności
ściany tętnic. Tętno może być chybkie
(pulsus celer) lub leniwe (pulsus
tardus).

- 6 Wysokość Tętna
- Jest miarą wielkości odkształcenia

tętnicy , powstającego pod wpływem
fali ciśnienia.

- Wysokie w gorączce
- Niskie w niedoczynności gruczołu

tarczowego

- 7 Symetryczność tętna
- Jeśli na drodze rozchodzenia się fali

tętna znajdzie się przeszkoda np.
ucisk tętnicy z zewnątrz (tętniak,
guz) lub jej zwężenie to cechy tętna
po tej stronie będą inne niż po
stronie przeciwnej.

Częstotliwość tętna

• Częstotliwość tętna waha się w zależności

od wieku i wynosi około:

• u płodu: 110-150/min
• u niemowląt: 130/min
• u dzieci: 100/min
• u młodzieży: 85/min
• u dorosłych: 70/min
• u ludzi starszych: 60/min

Badanie stanu krążenia krwi w

kończynach

- 1 Oglądanie

- Stopień odżywienia skóry , rozwój mięśni ,

ich symetryczność

- Barwę i strukturę skóry rozwój i

rozmieszczenie włosów na podudziach

(okolice niedokrwienia tracą włosy)

- Przebarwienia ,blizny wysypkę

- Owrzodzenia

- Żylaki

- Obrzęki

Padanie palpacyjne

- 1 tętnica udowa
- Uciska się silnie punkt w 1/3 odłegłosci

między kroczem a grzbietem talerza
biodrowego

- 2 tętnica podkolanowa
- Tętnica jest zgięta w stawie kolanowym,

naciska się nieco w bok od pośrodkowej linii
dołu podkolanowego

- Czasem niewyczuwalne nawet u zdrowych

- 3 tętnica piszczelowa tylna
- Opuszkami obmacuje się nieco

poniżej przyśrodkowej kostki

- 4 tętnica grzbietowa stopy
- Wyczuwalna nieco w bok od ścięgna

prostownika palucha-między i a II
kością sródstopia

Tętnica grzbietowa stopy

Badanie przepływu krwi metodą

doppler

- Badania naczyniowe w ultrasonografii

można podzielić na

- dwuwymiarowe ( w skali szarości tzw.

Opcji B) Opcja B pozwala na zobrazowanie
ciągłości ściany naczyń oraz diagnostyki
obecności ewentualnych złogów
miażdżycowych i ich charakteru ( czy są
uwapnione czy nie, – co ma znaczenie dla
określania ich stabilności - przewidywanie
niebezpieczeństwa zatoru.

• Badania z wykorzystaniem tzw. Opcji

Dopplerowskiej

• Opcja Dopplerowska pozwalająca na uwidocznienie

krwi poruszającej się w naczyniu - jako obszaru

barwnego na ekranie monitora. Obszary te mogą mieć

różny kształt z uwagi na zróżnicowane kształty naczyń

zwłaszcza widziane w różnych przekrojach. Opcja ta

pozwala na badanie kierunku przepływu ( kolor

pokazuje kierunek przepływu zgodnie z legendą ) jest

to ważne dla diagnostyki zaburzeń przepływu. Opcja

koloru umożliwia nie tylko badanie kierunku przepływu

krwi i jej fazowości – u człowieka zdrowego zgodnej z

cyklem skurczów serca. Badanie Dopplerowskie z

kolorem szczególnie dzięki opcji Power Doppler –

Dopplera Mocy pozwala na prześledzenie jak krew

wypełnia naczynie.

- Badanie doppler i opcja B

Ocena wskaźnika kostka ramię

WK/R

- Wskaźnik kostka ramię ( z ang. ankle brachial index – ABI)

- Służy do oceny stanu naczyń tętniczych kończyn dolnych.

- Wyznaczenie wartości ABI jest stosowane jako badanie

przesiewowe w diagnostyce przewlekłego niedokrwienia

kończyn dolnych a także w monitorowaniu postępu choroby

i wyników leczenia.

- ABI jest stosunkiem ciśnienia na tętnicy stopy do wyższego

z ciśnień zmierzonych na obu tętnicach ramiennych.

- Prawidłowa wartość wskaźnika wynosi

0,9 - 1,15.

- Wartości poniżej 0,9 świadczą o obecności zwężeń,

- Wynik powyżej 1,15 przemawia za nieprawidłową

sztywnością naczyń, występującą na przykład u chorych na

cukrzycę.

Patogeneza owrzodzeń żylnych –

ulcus venosus

- W około 80 proc. przypadków przyczyną owrzodzeń

podudzi jest niewydolność żylna:

- Niewydolność zastawek żył głębokich
- zakrzepice żył głębokich
- Niewydolność zastawek żył powierzchownych
-  zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych
- miażdżyce tętnic,
-  zapalenia tętnic,
- Cukrzyca
-   choroby nowotworowe
-  podłoże żylno-tętnicze.

- krew żylna pod dużym ciśnieniem zostaje

uwiężona w żyłach okolicy nadkostkowej

„getrowej”Dochodzi również do przesięku

osocza oraz powstania wybroczyn

krwinkowych

- Następuje zwyrodnienie włókien

kolagenowych i stwardnienie łącznotkankowe

- W skórze zanikają mieszki włosowe powstają

stany wypryskowe

- Nawet niewielki uraz powoduje powstanie

trudno gojących się ran

- Dochodzi do uszkodzenia układu chłonnego

Obraz kliniczny - etapy

- 1 etap

- Obrzęki kończyn, nasilające się w ciągu

dnia

- Stwardnienie tkanek

- Łatwe męczenie kończyn

- 2 etap

- Zmiany skórne: wypadają włosy,

- zwłóknienie tkanki tłuszczowej

- Skóra połyskliwa, brunatny kolor

- Niewielkie rany nie goją się, skóra w tych

miejscach ulega rozpadowi

- 3 etap

- Powstają owrzodzenia o nierównym

dnie

- Sączące wydzielinę surowiczo-ropną
- Bardzo łatwo dochodzi do zakażen
- Przeważnie płaskie o wałowatych

brzegach

- Dobrze odgraniczone od otoczena

Owrzodzenie goleni

Owrzodzenie żylne

lokalizacja

- Najczęściej okolica przyśrodkowej

powierzchni podudzia (większa
liczba żył łączących w tej okolicy)

- Rzadziej nad kostką zewnętrzną

- W rozwoju choroby, na skutek zaniku

tkanki podskórnej w tej części
kończyny, podudzie przyjmuje
charakterystyczny kształt odwróconej
butelki, z obrzękiem w bliższej części
podudzia. Zaawansowane
owrzodzenie może obejmować
okrężnie całe podudzie.

Leczenie przyczynowe

przewlekłych owrzodzeń żylnych

- 1 kompresjoterapia (bandaże ,pończochy elastyczne):

- jest jedną z najważniejszych metod leczenia

owrzodzeń podudzi pochodzenia żylnego.

- Umożliwia zagojenie owrzodzenia, poprawę jakości

życia pacjentów, jest również jedyną skuteczną

metodą zapobiegania obrzękom limfatycznym

podudzi.

- Właściwa interpretacja i monitorowanie wskaźnika

ABPI, analiza danych klinicznych oraz oznaczanie

ciśnienia podbandażowego (CPB) są konieczne przy

wyborze właściwej metody kompresjoterapii.

- Zależnie od zamierzonego stopnia kompresjoterapii

istotne jest zastosowanie różnego typu bandaży oraz

metody bandażowania jedno- lub wielowarstwowego.

- W leczeniu chorych z owrzodzeniami, w

odróżnieniu od mniej zaawansowanych postaci

przewlekłej niewydolności żylnej, zalecane jest

stosowanie raczej bandaży, a nie gotowych

wyrobów uciskowych (podkolanówki, pończochy).

- Jest to związane z tym, że w leczeniu tych

chorych preferowana jest kompresjoterapia

wykorzystująca wyroby o małej rozciągliwości

(short-strech), a taką zapewniają bandaże.

Gotowe wyroby uciskowe odznaczają się

rozciągliwością odpowiadającą bandażom o

średniej (medium-strech) lub dużej rozciągliwości

(long-strech).

Klasy kompresji - stopnie ucisku

Stopień
kompresji

Ucisk

Wskazania:

profilaktyczna
oraz 1-szy

ucisk do
21 mm Hg

Uczucie ciężkości i zmęczenia nóg; przy
niewielkich

żylakach

nóg

bez

stanów

obrzękowych.

Profilaktyka.

Ciąża.

Nie wymaga recepty.

2-gi stopień
kompresji

ucisk do
32 mm Hg

Przy  silnych  dolegliwościach  żylakowych  nóg,  ze
skłonnością  do  obrzęków.  Pourazowe  stany
obrzękowe,  po  wyleczeniu  owrzodzeń  podudzi,
przy  zakrzepicy  żył  powierzchniowych,  po
scleroterapii żylaków oraz po operacji żylaków dla
utrzymania

wyników

leczenia.

Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.

3-ci stopień
kompresji

ucisk do
46 mm Hg

Po wygojeniu ciężkich, nawracających owrzodzeń
podudzi, w niewydolności żylnej pozakrzepowej i
wrodzonej.,

zmianach

zanikowych

skóry.

Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.

4-ty stopień
kompresji

ucisk pow.
49 mm Hg

Obrzęki

limfatyczne

słoniowacizna.

Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.

Sposób pomiaru nogi

- Pomiaru obwodu nogi, w celu dobrania

odpowiedniego rozmiaru rajstop, pończoch lub

podkolanówek medycznych, należy wykonywać u

pacjenta jak najwcześniej po nocnym spoczynku.

- Pacjent siada na krześle, wyprostowaną nogę

układa na drugim krześle. Stopa powinna dotykać

do płaskiej powierzch-ni, np. do ściany.

- Najważniejszym punktem pomiaru jest punkt b.

W punkcie tym pończochy przeciwżylakowe

wywierają najsilniejszy ucisk. Linia pomiaru

przebiega w najwęższym punkcie podudzia, tuż

ponad kostką.

Masaż pneumatyczny

- Masaż pneumatyczny - inaczej masaż przyrządowy,
jego głównym zadaniem jest poprawa krążenia żylnego oraz

limfatycznego.

- Używa się do jego wykonania specjalnej pompy oraz

mankietów/rękawów pneumatycznych(mogą być jedno-,

trzy-, pięcio- oraz dziesięciokomorowe),

- polega na naprzemiennym wtłaczaniu powietrza do

specjalnie skonstruowanych mankietów (dla kończyn) i jego

wypuszczanie w odpowiednich proporcjach czasowych.

Zmieniając kolejność, cykle i stopień napełnienia

poszczególnych komór mankietu możemy uzyskać różne

efekty terapeutyczne.

- Masaż pneumatyczny w rehabilitacji chorych jest stosowany

głównie przy zaburzeniach krążenia obwodowego. Wpływa

on na poprawę ukrwienia i odżywienia mięśni, ułatwiając ich

regeneracje po wysiłkową.

Przeciwskazania:

• świeże urazy
• nowotwory
• choroby skóry
• żylaki
• choroby serca i

krążeniowe{nadciśnienie tętnicze},

• gorączka

Masaż pneumatyczny

Masaż limfatyczny

- Celem masażu limfatycznego

(drenażu limfatycznego) jest
usprawnienie przepływu chłonki
w układzie limfatycznym.
Osiągamy to w sposób
mechaniczny przez przepchnięcie
zalegającej chłonki i udrożnienie
węzłów chłonnych.

Masaż limfatyczny (MLD)

- Bazuje na 4 podstawowych chwytach ,

zwanych chwytami Voddera

- 1 stałe ruchy okrężne
- 2 chwyt obrotowy
- 3 chwyt pompujący
- 4 chwyt czerpiący

- Wszystkie chwyty stosuje się nie więcej niż 5-7

razy, aby nie doprowadzić do przegrzania
skóry

Masaż limfatyczny

- Wykonywane ruchy powinny mieć charakter

wypychający, zgodnie z określonymi zasadami

i z zastosowaniem następujących technik :

- głaskania,

- rozcierania,

- ugniatania.

- Siła nacisku na tkanki wzrasta w kierunku

wykonywanego chwytu i nie powinna być

przyczyną zbytniego wzrostu temperatury

tkanek.

- Należy masować precyzyjnie, miękko i

płynnie.

Ciśnienie miedzypowierzchniowe

• Ciśnienie międzypowierzchniowe ( takie istnieje w tkance

podskornej) wzrasta przy użyciu kilku warstw opasek lub nakładaniu

jednej pończochy na drugą.

• Ciśnienie to zależy od sztywności materiału: im mniejsza jego

elastyczność, tym większa siła ucisku i ciśnienie

międzypowierzchniowe.

• Ciśnienie międzypowierzchniowe podczas ruchu nazywane jest

ciśnieniem marszowym (working presure)

• Nieelastyczne i o małej rozciągliwości opaski generują większe

ciśnienie marszowe. Nałożenie kilku warstw opasek prowadzi do

mniejszej elastyczności, większej sztywności i lepszego utrzymania

ciśnienia międzypowierzchniowego, np. bandażowanie za pomocą

czterech warstw opasek.

Leczenie zachowawcze

- Główną zasadą leczenia zachowawczego jest

higiena owrzodzenia.

- Używane są tu antysep-tyki, miejscowo -

antybiotyki, leki enzymatycznie, oczyszczające

rany: FIBROLAN, IRUXOL,

- Stosuje się również z bardzo dobrym skutkiem

ozonoterapię (rękawy ozonowe)

- Laser.
- wilgotne opatrunki typu alginanów,

hydrokoloidy, hydrożele

- Nie zaleca się stosowania wody utlenionej,

rivanolu!!!

Leczenie chirurgiczne owrzodzeń

żylnych

- przeszczepy skórne : polegają na

wycięciu owrzodzenia wraz z
powięzią i pokryciu ubytku
przeszczepem własnej skóry
(najczęściej pośredniej grubości) lub
pokryciu wyziarninowanego dna
owrzodzenia niewielkimi płatkami
skórnym

dermatom

Pobieranie fragmentu skóry

dermatomem

Leczenie chirurgiczne

- inną metodą jest wycięcie

chirurgiczne zakażonej ziarniny aż do
powięzi na sali operacyjnej,
pobieranie siatkowatego przeszczepu
skóry pośredniej grubości i
przykładanie na powięź.

Leczenie chirurgiczne

Oczyszczanie chirurgiczne

• Najczęściej używając skalpela i nożyczek chirurgicznych opracowuje
się głębokie martwicze owrzodzenia

•  Rany o niewielkiej głębokości oczyszcza się stosując środki
   Enzymatyczne (fibrolan iruxol)
   lub za pomocą  suchego gazika i roztworu soli fizjologicznej.

Istotne jest płukanie dna owrzodzenia środkiem antyseptycznym

co ma na celu

zmniejszenie ryzyka infekcji a jednocześnie nie niszczy otaczających

zdrowych tkanek

Środek taki nie powinien wywoływać efektów cytotoksycznych –

hamujących gojenie rany

Środkiem najczęściej stosowanym w takiej sytuacji jest Octanisept.

• Prawidłowo oczyszczoną ranę należy pokryć odpowiednim

opatrunkiem

Oczyszczanie chirurgiczne

Istotne jest płukanie dna owrzodzenia środkiem
antyseptycznym co ma na celu zmniejszenie ryzyka

infekcji a jednocześnie nie niszczy otaczających

zdrowych tkanek

Środek taki nie powinien wywoływać efektów

cytotoksycznych –hamujących gojenie rany

Środkiem najczęściej stosowanym w takiej sytuacji

jest Octanisept.

• Prawidłowo oczyszczoną ranę należy pokryć

odpowiednim opatrunkiem

Leczenie farmakologiczne

- 1 przeciwzakrzepowe:
- Heparyny
- Antykoagulanty doustne

Leczenie farmakologiczne

owrzodzeń

-  Często  stosuje się :
- Rokserutynę
-  diosminę
-  pentoksyfilinę
-  preparaty z kasztanowca

zwyczajnego (dostępne bez recepty).

- Detralex
- Niesterydowe leki przeciwzapalne

Owrzodzenie żylne podudzia

Leczenie farmakologiczne

Antybiotyki zastosowane na powierzchnię

owrzodzenia:

- często opóźniają ziarninowanie
- mogą drażnić powierzchnię owrzodzenia
- mogą przyczynić się do powstania oporności bakterii
- działać toksycznie na tkanki
- wywoływać uczulenia.
Doustne podawanie antybiotyków stosuje się rzadko,

gdy wokół owrzodzenia występuje stan zapalny tkanki

podskórnej połączony z dużą bolesnością owrzodzenia

(najpierw wykonuje się wymaz z owrzodzenia i posiew

bakteriologiczny z antybiogramem).

Leczenie miejscowe owrzodzeń

żylnych

- W leczeniu owrzodzeń podudzi nie zaleca się

tradycyjnych opatrunków z gazy ponieważ łatwo

przemiękają, przylegają do rany, a ponadto ich

zmienianie jest bolesne, powoduje odrywanie

strupa utworzonego już z nowych tkanek.

- Gojenie owrzodzenia w pierwszej fazie leczenia

ułatwić mogą nowoczesne gotowe opatrunki

dostępne w aptekach, które dzięki swej strukturze

i nasączeniu odpowiednimi preparatami

umożliwiają oczyszczenie rany. Powodują one

usunąć tkankę martwiczą, która opóźnia

tworzenie się ziarniny, chronią ranę przed

zanieczyszczeniem oraz zakażeniem.

Leczenie miejscowe

• Dobry opatrunek powinien spełniać kryteria:

• utrzymywać wysoką wilgotnosć między raną

• a opatrunkiem;

• usuwać nadmiar wysięku i toksycznych komponentów;

• pozwalać na wymiane gazow¹ pomiędzy raną a otoczeniem;

• być nieprzepuszczalnym dla bakterii i innych mikroorganizmów;

• być wolnym od toksycznych cząstek i substancji;

• stanowić ochronę nowo powstałych tkanek;

• być łatwym do usunięcia z powierzchni rany,bez spowodowania urazu.

Leczenie miejscowe

• Obecnie rozróżnia siê następujące typy

opatrunków aktywnych:

• 1- hydrokoloidy
• 2- opatrunki chłonne(alginiany i hyfrofibre)
• 3- hydrożele
• 4- opatrunki półprzepuszczalne

poliuretanowo-piankowe

• 5- dekstranomery
• 6- opatrunki mieszane

1. Hydrokoloidy

• Jest to najbardziej znany i najczęściej stosowany
rodzaj opatrunków aktywnych.

•  Produkuje się je w formie
     różnokształtnych, dwuskładnikowych płytek (aktywna
     część koloidowa i zewnętrzna polietylenowa/
     poliestrowa warstwa ochronna).
    -  Są dostępne w postaci pasty, żelu lub pudru, stosowanych

pod opatrunek pokrywający.

- Warstwę koloidów tworzą hydrofilowe cząsteczki

karboksymetylocelulozy zawieszone w hydrofobowej masie

pektyny i żelatyny.

- Chłoną one wysięk i w kontakcie z nim formują żel

uwadniającw ten sposób ranę i wzmacniając zachodzące w

niej procesy na wszystkich etapach gojenia

Hydrokoloidy cd

- Przykładem opatrunku

hydrokoloidowego jest np. Comfeel

Wskazaniem do używania opatrunków Comfeel są:

owrzodzenia podudzi

odleżyny

powierzchowne oparzenia

otarcia i inne mniejsze uszkodzenia skóry

miejsca po pobraniu tkanki do przeszczepu

rany pooperacyjne

Hydrokoloidy cd

• Jak stosowac Comfeel?

• Ranę należy przemyć roztworem soli fizjologicznej (0,9%

NaCl), następnie delikatnie osuszyć okolice rany

• Dobór właściwego rozmiaru opatrunku Comfeel zależy od

wielkości rany, opatrunek powinien być większy o co

najmniej 1-2 cm z każdej strony od brzegów rany

• Przed nałożeniem opatrunku Comfeel należy lekko ogrzać

go w rękach

• Zakładając opatrunek na ranę należy wykorzystać pasek

folii w celu założenia opatrunku Comfeel bez jego

dotykania

• Następnie należy umieścić opatrunek Comfeel centralnie

na oczyszczonej uprzednio ranie

hydrokoloidy

• Po założeniu opatrunku Comfeel należy delikatnie docisnąć

palcem jego brzegi, jednocześnie uważając przy tym, aby nie

pofałdować opatrunku

• Po założeniu opatrunku Comfeel na ranę, należy go delikatnie

przytrzymać przez około 30 sekund w celu lepszego jego

przylegania

• W trakcie pochłaniania wysięku z rany opatrunek staje się

mleczno-biały. Gdy mleczno-biały kolor dojdzie do brzegów

opatrunku należy go zmienić

• Bezbolesne zdejmowanie jest możliwe przez delikatne

pociąganie brzegów opatrunku w kierunku poziomym

•

hydrokoloidy

• Opatrunki Comfeel nie przepuszczają zapachu.

Charakterystyczny, nieprzyjemny zapach
gromadzi się pod opatrunkiem i pojawia się przy
zmianie opatrunku. Jest to objaw normalny a
nieprzyjemny zapach zniknie po przemyciu rany.

• Stosowanie hydrokoloidowych

opatrunków Comfeel pomaga usunąć tkankę
martwiczą z rany. Dlatego rana po pierwszych
założeniach opatrunku może się powiększyć.
Jest to normalny objaw w procesie gojenia rany.

przeciwwskazania

• nie stosować u pacjentów uczulonych na jeden lub kilka

składników opatrunku,

• nie stosować przy odsłoniętych kościach, mięśniach i ścięgnach,

• nie stosować u pacjentów z infekcjami swoistymi, takimi jak

gruźlica, kiła, trąd.

• nie stosować u pacjentów w trakcie leczenia lub diagnozowania

promieniowaniem długiej trwałości (promienie X,

ultrasonografia, diatermy, mikrofale)

• rany powstałe w wyniku niedokrwienia lub skomplikowane rany

u diabetyków powinny być pod stałą obserwacją lekarza

specjalisty

•

hydrokoloidy

- Comfeel:

hydrokoloidy

- Na jakim etapie stosujemy hydrokoloidy?

• Wszystkie fazy gojenia owrzodzeń
żylnych, średnio lub słabo sączących

• – żel: rany pokryte martwicą i wymagające

uwodnienia

• – pasta: wypełnienie ran głębokich w celu

zapewnienia kontaktu z opatrunkiem

pokrywającym

• – puder: silnie sączące zmiany (pochłania

wysięk)

2.Opatrunki chłonne –

(

alginianowe, typu Hydrofibre)

• mają dużą pojemność absorpcyjną, znacznie przekraczającą
masę włókien (zwykle chłoną 18–25 razy więcej wysięku niż

same ważą).

• W leczeniu owrzodzeń żylnych są chętnie stosowane ze

względu na intensywne wydzielanie tego rodzaju ran,

najsilniejsze w fazie oczyszczania, i ich częstą kolonizację

przez drobnoustroje

chorobotwórcze.
Dodatkową cechą większości opatrunków chłonnych jest

bowiem zdolność zamykania w strukturze materiału, z

jakiego są wykonane, także znajdujących się w wydzielinie

zanieczyszczeń i bakterii.

• Usunięcie zużytego materiału jest łatwe, dokonuje się go za

pomocą jałowej pensety i dodatkowej irygacji roztworem

soli fizjologicznej

a) hydrofibre

Przykładem tego typu opatrunków jest

np. Aquacel:

- jest on opatrunkiem z grupy

hydrofiber

- Jest to miękki nietkany opatrunek,

zbudowany z karboksymetylocelulozy
sodowej (CMC), głównego składnika
opatrunków hydrokoloidowych

Hydrofibre-aquacel

- Opatrunek w kontakcie z wydzieliną

ulega przemianie w przezroczysty
żel, dokładnie wypełniający ranę, bez
pozostawiania pustych przestrzeni.
Powstały po uwolnieniu Aquacelu żel
jest łatwy do usunięcia

Aquacel

- Zmiany opatrunku są praktycznie

bezbolesne dla pacjenta.

- Dzięki wertykalnemu mechanizmowi

pochłaniania wysięku opatrunek
zmniejsza ryzyko maceracji skóry
wokół rany.

Aquacel

• Znajduje zastosowanie jako

opatrunek pierwotny w leczeniu
owrzodzeń żylnych, podczas elewacji
kończyny lub kompresoterapii.

• Może być stosowany do leczenia ran

przewlekłych, powierzchownych i
głębokich. Aquacel
ułatwia autolityczne oczyszczanie
rany

Aquacel

- Należy go nakładać bezpośrednio na

ranę. Powinien wystawać poza jej
brzegi nie więcej niż centymetr.
Opatrunek należy odpowiednio
dociąć do kształtów rany. Jeżeli rana
jest głęboka, to pozostałością można
wypełnić jej dno.

Aquacel

- Aquacel może po nasiąknięciu

zmienić kolor na zielony. Nie
powinien być pozostawiany w ranie
dłużej niż siedem dni. Przy ranach
obficie wydzielających wskazane jest,
by zmieniać go częściej.

aquacel

Hydrofibre-aquacel

- Podsumowując:
1-zastosowanie:
• Rany sączące
• Rany skażone, skolonizowane lub zagrożone

rozwojem infekcji

• 2-uwagi:
• Stosuje się w fazie oczyszczania i zapalenia.
• Nie należy stosować w leczeniu ran słabo

sączących.

Aquacel Ag

• W przypadku ran płytkich należy

nałożyć opatrunek AQUACEL® Ag na
obszar rany, zapewniając 1-2 cm
marginesu poza obręb rany

Opatrunki chłonne-Alginiany

- Przedstawicielami grupy alginianów są:

Sorbalgon

- Fibracol (skład kolagenowo-alginianowy)

Algosteril

-  SeaSorb
- Melgisorb
- Sorbsan
-  Tegagen
-  Kaltostat

Alginiany

- Alginiany mają bardzo dobre

właściwości pochłaniające – mogą

wchłonąć do 18 razy większą masę niż

ważą.

- Alginiany mają ponadto właściwości

wiązania bakterii. Drobnoustroje oraz

resztki martwiczych tkanek łączą się z

powstałą galaretką. W ten sposób

tworzy się mikroklimat korzystny do

gojenia się rany

Alginiany

- Alginiany nie są wskazane w ranach

suchych lub pokrytych martwymi,
czarnymi tkankami, ponieważ aby
powstał żel, konieczny jest wysięk.

Alginiany

• alginiany mają wiele zalet, takich jak:
• - duża wchłanialność;
• - utrzymywanie wilgotnego środowiska

rany;

• - zmniejszenie bólu;
• - łatwość dostosowania do rany;
• - bezbolesne usuwanie;
• - właściwości hemostatyczne;
• - duża dostępność rozmiarów

Alginiany

- Przykład opatrunku-Fibracol

Alginiany

- Podsumowując
1-zastosowanie:
– Stosuje się w leczeniu obficie

sączących

lub krwawiących ran
2- uwagi:
Niektóre wymagają zrolowania lub

przycięcia przed zastosowaniem

3.Opatrunki hydrożelowe

- Przykładem jest Aqua-gel:
- Opatrunek ten jest wodną kompozycją

naturalnych i syntetycznych polimerów
(poliwinylopirolidon, glikol polietylenowy i
agar) poddaną promieniowaniu
jonizującemu, które powoduje sieciowanie
łańcuchów polimerowych oraz zapewnia
sterylność opatrunku. Formę użytkową
opatrunku stanowi przezroczysty,
elastyczny płat hydrożelu o grubości 4 mm.

Hydrożele

- tworzą efektywną barierę przed zakażeniem

zewnętrznym rany, są jednak przepuszczalne

dla tlenu i leków.

- Charakteryzują się dobrą adhezją do zdrowej

skóry i rany bez tendencji do przyklejania się.

- Zmiana opatrunku jest łagodna i bezbolesna

dla pacjenta, nie uszkadza młodego,

narastającego naskórka.

- Wraz ze zmienianym opatrunkiem z rany

usuwane są wydzieliny oraz martwe tkanki.

Hydrożele

- Jak stosujemy?
- Aqua-Gel umieszcza sie dowolną

stroną na powierzchni rany. Należy
stosować opatrunki o wielkości
odpowiadającej rozmiarom rany.
Opatrunek należy zabezpieczyć

Hydrożele

• Rozpoczęcie leczenia nie wymaga

wstępnej interwencji chirurgicznej.

• Zastosowanie opatrunku powoduje:

• oczyszczenie rany z wydzieliny ropnej,

gdyż przenika ona do opatrunku i jest

usuwana przy jego zmianie

• pobudzenie ziarninowania

• przyspieszenie gojenia rany

• Opatrunek może być stosowany także w

kompresjoterapii.

Hydrożele

• ZMIANA OPATRUNKU Aqua-gel

• W przypadku powierzchniowych oparzeń lub gdy rana nie

posiada wysięku opatrunek hydrożelowy oddaje zawartą w

nim wilgoć do tkanek, a także paruje co w efekcie może

doprowadzić do jego przyschnięcia.

•

• Aby temu zapobiec, trzeba uzupełniać utraconą wilgoć. W

tym celu na całą powierzchnię opatrunku należy położyć

kompres z roztworem soli fizjologicznej bądź przegotowanej

letniej wody na czas 15 - 20 min. Ten zabieg spęcznienia,

przywracający właściwą elastyczność, należy

przeprowadzać w razie potrzeby 2 - 4 razy na dobę. Przed

zdjęciem opatrunku zaleca się również jego spęcznienie,

aby ułatwić zdejmowanie i wyeliminowanie ryzyka

uszkodzenia rany.

Opatrunki należy zmieniać w zależności od rodzaju rany co

24 - 72 godziny

Hydrożele

Inne opatrunki hydrożelowe:
Granugel,
Hydrosorb,
Intrasite-gel,
Nu-Gel,
Purilon

Hydrożele

- Jest to niezbędny opatrunek

wtórny !!!

hydrożele

4. Opatrunki poliuretanowe

- Przykłady:

• Bioclusive,
• Medisorb F,
• Medisorb P,
• Opsite,
• Tegaderm
• Biatain

4. Opatrunki poliuretanowe

- Budowa:
• Cienka, elastyczna błona o

właściwościach adhezyjnych;

• przezroczysty materiał

pokrywający(obserwacja rany) lub –
Gąbka poliuretanowa pokryta
materiałem o strukturze „plastra
miodu”

4. Opatrunki poliuretanowe

- Powodują efekt okluzji, nie stosuje się

w ranach z klinicznie pewną
infekcją.!!

4. Opatrunki poliuretanowe

• Przykładem pianki pliuretanowej jest

Biatain

• Sposób użycia tego opatrunku:

• Przemyj ranę solą fizjologiczną (0,9% NaCl)
• Delikatnie osusz skórę wokół rany
• Dobierz opatrunek tak, by po nałożeniu

jego brzegi znajdowały się co najmniej 1
cm od brzegów rany

4. Opatrunki poliuretanowe

• Biatain Nieprzylepny musi być

zabezpieczony dodatkowym opatrunkiem

• Przy zakładaniu Biatain Samoprzylepnego

usuń papier ochronny, nie dotykając

opatrunku

• Opatrunki mogą pozostawać na ranie do 7

dni w zależności od ilości wysięku

• Opatrunki należy zmieniać gdy wysięk zbliża

się na 2 cm do brzegu opatrunku

• Opatrunki Biatain można przycinać

wyjałowionymi nożyczkami

4. Opatrunki poliuretanowe

- Opatrunki poliuretanowe stosowane

są w przypadku występowania ran
trudno gojących z dużym wysiękiem

5. Dekstranomery

- Budowa:
• Hydrofilowe ziarenka polisacharydowe

zdolne doabsorbcji dużej ilości wysięku;

• Jodosorb – dodatkowy składnik

antyseptyczny w postaci kadeksomeru

jodu

• Dostępne:
– pasta
– granulki

5. Dekstranomery

- Przykłady:
• Acudex,
• Debrisan,
• Jodosorb

5. Dekstranomery

• Posiadają właściwości hydrofilne,
• które powodują ,że w kontakcie z wysiękiem

z rany Opatrunek formuje miękki żel.

• Pochłaniając nadmiar wysięku,
• zapobiegają jednocześnie maceracji

okolicznych tkanek. Mimo to uwodnienie rany

jest prawidłowe.

• Hydrofilność tych opatrunków sięga 30-

krotności własnej wagi..

5. Dekstranomery

• Stosuje się je w leczeniu ran o

średnim i dużym wysięku, głębokich,
a także w przypadku ran
zainfekowanych

• Wymagają przykrycia drugim

opatrunkiem pokrywającym.

• Opatrunek należy zmieniać co 24–48

godzin

Leczenie miejscowe

• Już Hipokrates zaobserwował, że rana

utrzymana w środowisku wilgotnym
pokrytym liśćmi leczona jest szybciej

6. Opatrunki mieszane

• Występują one w postaci

wielowarstwowych płytek lub
mieszaniny kilku składników
biologicznie aktywnych i
wspomagających proces gojenia.

6. Opatrunki mieszane

- Wyróżniamy:

• Fibracol – zawiera kolagen wzbogacony

niewielką ilością alginianu wapniowo-
sodowego. Tworzy w ranie wilgotny
mikroklimat, zwiększa aktywność
fibroblastów, a dzięki zawartości alginianu
ma większe właściwości absorpcyjne.

• Wskazany w leczeniu ran średnio lub silnie

sączących.

6. Opatrunki mieszane

• Promogran – składa się z kolagenu i

celulozy.W środowisku rany składniki
opatrunku ulegają całkowitej
absorpcji i nie wymagają usuwania.

• Przed nałożeniem na ranę opatrunek

należy zwilżyć solą fizjologiczną.

• Promogran daje bardzo dobre efekty

lecznicze.

6. Opatrunki mieszane

• Textus bioactiv – Opatrunek

charakteryzuje

• się bardzo dużymi właściwościami

chłonnymi, w związku z powyższym,
znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu
ran obficie wydzielających –oczyszcza ranę
z zalegającej wydzieliny wciągu kilku dni.

• Opatrunek zawiera nośniki jonów

srebra,który ochrania ranę przed jej
wtórnym nadkażeniem

6. Opatrunki mieszane

• Medisorb C – posiada warstwę chłonną,

odpowiedzialną za zatrzymywanie
nadmiaru wydzieliny i warstwę
aktywowanego węgla.

• Pozwala na pochłanianie wydzieliny

powstającej w ranie wraz z bakteriami
kolonizującymi ranę i substancjami
powodującymi nieprzyjemny zapach, które
pochłaniane są przez warstwę
aktywowanego węgla

Leczenie operacyjne owrzodzeń

Do klasycznych operacji zalicza się:
- operację Lintona - podpowięziowe

podwiązanie perforatorów oraz Cocketta -

podwiązanie nadpowięziowe. W operacji

Lintona prowadzi się podłużne cięcie wzdłuż

przyśrodkowej krawędzi kości piszczelowej

od kostki, na długości 15-20 cm.

Oddzielając mięsień trójgłowy łydki od

powięzi, przecina się - między podwiązkami

- żyły łączące. Operacja jest długotrwała,

inwazyjna i pozostawia szpecącą bliznę.

Leczenie operacyjne owrzodzeń

- Modyfikacją operacji Lintona jest

sposób Feldera, gdzie dostęp do
perforatorów uzyskuje się przez
cięcie tylne.

Leczenie operacyjne owrzodzeń

- W zespole pozakrzepowym stosuje

się podwiązanie żyły podkolanowej
(operacja Węglińskiego),

- podwiązanie żyły powierzchownej

uda (operacja Homansa)

Leczenie operacyjne owrzodzeń

- Do nowoczesnych operacji zalicza się

Fasciotomię Hacha oraz
endoskopowe podwiązywanie żył
przeszywających (początkowo
wykonywane prostym sprzętem z
bezpośrednią optyką, a obecnie -z
wykorzystywaniem toru wizyjnego
video

Leczenie operacyjne owrzodzeń

- W przypadku refluksu w żyłach

głębokich wykonuje się rekonstrukcję
zastawek żylnych metodą Kistnera i
Taheriego, polegającą na
przeszczepie odcinków żyły
ramiennej lub pachowej

Terapia wspomagająca gojenie

owrzodzeń

- Jednym z ważniejszych sposobów jest

nabranie określonych nawyków zachowań

(w zależności od indywidualnych

możliwości) w czasie pracy, czy też

spoczynku.

- Zaleca się zatem wypoczywanie z nogami

uniesionymi o 10-15 cm ponad poziom

serca (podczas leżenia, spania).

- Należy unikać długiego stania lub

siedzenia, należy natomiast często

spacerować, pływać, jeździć na rowerze.

- Aktywność fizyczna powoduje uruchamianie tzw.

„pompy łydkowej” - skurcze mięśni pobudzają krążenie

żylne, popychając krew w kierunku serca.

- Należy unikać ogrzewania nóg (np. unikać gorących

kąpieli, sauny, przesiadywania blisko przy kominku),

wyczynowego sportu, dźwigania ciężarów.

- Należy dbać o zachowanie właściwej masy ciała, czyli

niedopuszczanie do otyłości.

- Odstawienie alkoholu i rzucenie palenia ma również

duże znaczenie w zachowaniu zdrowia naczyń żylnych.

Profilaktyka chorób naczyń

- Zapobieganie długotrwałemu

przebywaniu w pozycji stojącej

- Stosowanie odpowiednich krzeseł
- Ćwiczenia
- Walka z otyłością
- Unikanie używek
- Unikanie urazów kończyn
- Profilaktyka chorób naczyń w ciąży

Opatrunki –preparaty i producenci

- BŁONY PÓŁPRZEPUSZCZALNE

- OpSite - Smith & Nephew
- Tegaderm - 3M
- Bioclusive - Johnson & Johnson

Opatrunki –preparaty i producenci

- HYDROŻELE

- Aquagel - Kik Gel
- IntraSite Gel - Smith & Nephew
- Hydrosorb-Hartmann

Opatrunki –preparaty i producenci

- HYDROKOLOIDY

- Granuflex – ConvaTec
- Coloplast
- Hydrocol- Hartmann
- Tegasorb – 3M

Opatrunki –preparaty i producenci

- DEKSTRANOMERY

- Debrisan – Pharmacia
- Acudex – Polfa
- Iodosorb- Perstorp Pharma

Opatrunki –preparaty i producenci

- ALGINIANY

- Kaltostat – ConvaTec
- Kaltogel – ConvaTec
- Sorbalgon-Hartmann

Opatrunki –preparaty i producenci

- OPATRUNKI POLIURETANOWE

- Allevyn – Smith & Nephew
- Tielle – Johnson & Johnson
- Biatain – Coloplast
- Permafoam-Hartmann

• Po wygojeniu się owrzodzenia należy

zapobiegać nawrotom, kontynuując
stosowanie opasek elastycznych,

• poddając pacjenta fizykoterapii

zmniejszającej sztywność stawów

• jeśli to możliwe, lecząc niewydolność

żylną (chirurgicznie,ewentualnie za
pomocą skleroterapii

Osoby w starszym

wieku

• Trzeba uczynić wszystko, aby

wyeliminować znaczną niewydolność
żylną, zanim chorzy osiągną starszy
wiek, gdy dobry stan zdrowia ułatwia
przeprowadzenie zabiegu
operacyjnego.

• W miarę starzenia zmniejsza się sprawność

chorych i trudniej im samodzielnie
wykonywać określone czynności, na
przykład zakładać opaskę elastyczną.

Polifenole roślinne w terapii

schorzeń układu krążenia

- Badania epidemiologiczne,

prowadzone w ostatnich latach w
wielu ośrodkach naukowych
wskazują, że dieta bogata w związki
polifenolowe może być ściśle
związana ze zmniejszoną
zapadalnością na choroby serca i
układu krążenia.

- W diecie tej ważne miejsce zajmują

owoce, warzywa, a także soki, wina,
zielona herbata, a nawet produkty
czekoladopochodne.
Stanowią one bogate źródło
polifenoli, do których należą flawony,
flawonole, flawanony, flawanonole,
katechiny, oligomeryczne
proantocyjanidyny