Choroby żył kończyn
dolnych
Anna Antczak
Niewydolnośc żylna kończyn
dolnych
I ) Podstawy patofizjologii przewlekłej
niewydolnosci żylnej
1 Anatomia i fizjologia układu żylnego kończyn
dolnych
• Żyły kończyn dolnych dzielimy na:
• żyły powierzchowne - leżące w tkance podskórnej,
nadpowięziowo
sieć żylna podeszwowa stopy (rete venosum plantare) i łuk żylny
podeszwowy stopy (arcus venosus plantaris)
sieć żylna grzbietowa stopy - kończy się przyśrodkową i boczną
żyłą brzeżną i łukiem żylnym grzbietowym stopy
żyła odpiszczelowa (v. saphena magna) z obocznicami (gałąź
udowa przednia i tylna, gałąź goleniowa przednia, gałąź goleniowa
tylna - tzw. żyła łukowata tylna, s. Leonarda)
żyła odstrzałkowa (v. saphena parva) z obocznicami
Niewydolnośc żylna kończyn
dolnych
żyły przeszywające (perforatory)
bezpośrednie, łączą żyły powierzchowne z
głębokimi (m.in. perforatory Dodda,
Boyda, Cocketta)
pośrednie, łaczą układ żył
powierzchownych i głębokich przez
pośrednie żyły mięśniowe
żyły głębokie - przebiegają podpowięziowo
2 żyły grzbietowe stopy (vv. dorsales pedis), 2 żyły
podeszwowe boczne(vv. plantares laterales) oraz 2 żyły
podeszwowe przyśrodkowe
(vv. plantares mediales) - łączą się w łuk żylny podeszwowy
2 żyły podeszwowe śródstopia (vv. metatarsales plantares)
żyły mięśni brzuchatego i płaszczkowatego łydki
żyła podkolanowa (v. poplitea) - powstaje z połączonych żył
piszczelowych przednich, żył piszczelowych tylnych i żył
strzałkowych
żyła udowa (v. femoralis) z dopływami - m. in. żyłą głęboką
uda
(v. profunda femoris)
2. Zaburzenia krażenia-teorie
• Przewlekła niewydolność żylna jest
zarówno problemem medycznym jak i
społecznym. Dotyczy znacznego
odsetka populacji europejskiej, a
częstość jej występowania na
przestrzeni ostatnich lat wzrasta.w
Polsce problem ten dotyczy ponad
40% kobiet i ponad 30% mężczyzn.
• Zaburzenia odpływu krwi żylnej z
kończyn dolnych prowadzą do
powstania nadciśnienia żylnego
Za najważniejsze teorie tłumaczące
rozwój PNŻ uznaje się:
• Teoria pułapki leukocytarnej
• Teoria mankietów fibrynowych
• Teoria nadlepkości krwi
Teoria pułapki leukocytarnej
• Uważa się że mikrokrążenie odgrywa kluczową
rolę w powstaniu objawów typowych dla
przewlekłej niewydolności żylnej. Przy
nadciśnieniu żylnym dochodzi do otwarcia przetok
tętniczo żylnych ze wstecznym przepływem krwi,
co prowadzi do wenulizacji tętniczek. Leukocyty
obojętnochłonne przyklejają się do śródbłonka
naczyń włosowatych i utrudniają przepływ krwi
nagromadzone leukocyty ulegają aktywacji
uwalniając wolne rodniki tlenowe, które
uszkadzają śródbłonek naczyniowy i okoliczne
tkanki –pułapka leukocytarna
Teoria mankietów
fibrynowych
• W warunkach zastoju żylnego
Fibrynogen powoduje tworzenie
mankietów fibrynowych wokół
naczyń, które to mankiety utrudniają
wymiane tlenu i prowadza do
uszkodzenia tkanek
Teoria nadlepkości krwi
• W wyniku nadciśnienia w
mikrokrążeniu dochodzi do
przemieszczenia płynów z łożyska
naczyniowego do otaczających
tkanek
Żylaki kończyn dolnych
•
•
•
przykłady
Żylaki kończyn dolnych
• Żylaki mogą być pierwotne (95%) lub wtórne.
• Żylaki pierwotne rozwijają się samoistnie a podstawowymi przyczynami
ich powstania są skłonności genetyczne współistniejące z czynnikami
ryzyka:
• -zastój żylny podczas długiego stania (chirurdzy ,fryzjerzy)
• -zwiększone ciśnienie w żyłach na skutek utrudnionego odpływu (ciąża,
podnoszenie ciężarów, zaparcia)
• -stałe chodzenie w butach na obcasie
• -hormonoterapia
• -Nadmierna ekspozycja na ciepło (solarium , gorące kąpiele)
• -otyłość
• -obturacja żył
• -choroba Burgera(
zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic (
Thrombangiitis obliterans) – odcinkowe, wieloogniskowe zapalenie małych i
o postępującym przebiegu. Występuje najczęściej u młodych
mężczyzn palących papierosy, szczególnie w krajach śródziemnomorskich
.)
• -refluks (odwrócenie kierunku przepływu krwi)
• -2x częściej u kobiet
Leczenie i profilaktyka
żylaków
Profilaktyka ta opiera się na trzech czynnikach.
Pierwszy to stosowanie metod uciskowych,
które między innymi powodują zmniejszenie
średnicy naczynia żylnego oraz zmniejszają
przestrzeń, w której może zatrzymywać się
płyn. Zaleca się noszenie indywidualnie
dobranych (przez lekarza) rajstop,
podkolanówek i pończoch uciskowych o
stopniowanym ucisku lub stosowanie
profesjonalnych bandaży (metoda wymaga
nauki poprawnego zakładania bandaża).
Leczenie i profilaktyka
żylaków(2)
• Drugim sposobem jest nabranie
określonych zachowań w czasie
pracy, czy też spoczynku. Zaleca się
zatem wypoczywanie z nogami
uniesionymi o 10-15 cm ponad
poziom serca, zarówno podczas
siedzenia, leżenia czy spania.
Leczenie żylaków
• Czynnikiem trzecim jest
farmakoterapia, w której doustne i
miejscowo działające preparaty
stosuje się w celu poprawy napięcia
naczyń żylnych. Tu pomocna będzie
dorada lekarza (w Polsce stosuje się
Detralex, Venescin i inne).
Leczenie żylaków
• W leczeniu pierwszą metodą
(podobnie jak w profilaktyce), którą
należy wymienić jest farmakoterapia.
Zalecane leki poprawiają napięcie
ściany żylnej, a także przeciwdziałają
skutkom zaburzeń w mikrokrążeniu
oraz zastojowi limfatycznemu, które
współistnieją w patologii żylnej. Wiele
przypadków zmusza do stosowania
leków przeciwzakrzepowych.
• W kompresoterapii - drugiej metodzie - znajdują
zastosowanie elastyczne jak i nieelastyczne
bandaże, a także różne rodzaje pończoch czy
rajstop uciskowych. (najczęściej wystarcza II
stopień ucisku).
• Stosuje się w tym celu materiały o kontrolowanym
stopniu kompresji, które mają za zadanie
zmniejszyć dolegliwości u chorych
(przeciwdziałanie obrzękowi i zastojowi
limfatycznemu). Dzięki uciskowi dochodzi do
zmniejszenia średnicy naczynia żylnego i
przepuszczalności włośniczkowej, co ułatwia
powrót żylny
Leczenie żylaków
• Inną metodą jest skleroterapia, metoda
polegająca na likwidacji żylaków poprzez
śródnaczyniowe wstrzyknięcia chemicznych
środków obkurczających (sklerytujących), co
ma wywoływać jego zarośnięcie (zaklejenie).
Metoda ta zaczyna mieć zastosowanie
również w leczeniu zaawansowanych stadiów
choroby żylakowej. Coraz częściej sięga się
po nią jako uzupełnienie metody operacyjnej,
jak również we wczesnych przypadkach jako
metodę całkowicie zastępującą leczenie
operacyjne.
Leczenie żylaków
• Zabieg skleroterapii poprzedzony jest badaniem
USG Doppler. W trakcie badania USG lekarz ocenia
wydolność zastawek w ujściach żył odpiszczelowych.
Zabieg ostrzykiwania żylaków wykonywany jest w
warunkach ambulatoryjnych i trwa na ogół 20-30
minut. Wstrzyknięcia płynu obliterującego
przeprowadzane są za pomocą bardzo cienkich igieł
insulinowych i są niemal bezbolesne. Po zabiegu
lekarz zaleca dłuższy spacer. Konieczne jest także
chodzenie w opasce elastycznej zgodnie z
zaleceniami lekarza. Uzyskanie dobrego wyniku
wymaga często kilkukrotnych sesji wstrzyknięć.
Leczenie żylaków
Leczenie żylaków
• Stripping żylny-usunięcie niewydolnego
pnia żyły tworzącej żylaki za pomocą sondy
Babcocka
• Wybiórcze usunięcie istniejących poszerzeń
żylnych (widocznych w pozycji stojącej)
• Podwiązanie wszystkich odgałęzień
skrzyżowania żylnego żyły odpiszczelowej w
okolicy więzadła pachwinowego
• W ostatnich latach postępowanie
chirurgiczne dąży do mniejszej
inwazyjności .Metody wykorzystujące
m.in. kriochirurgie (zamrożenie) lub
polegające na usuwaniu miejscowo
mniejszych żylaków
(miniflebektomie) są obecnie
stosowane przy jednodobowym lub
kilkugodzinnym pobycie w szpitalu.
Zespół pozakrzepowy
• Patomechanizm
• Objawy
Patomechanizm
• W zespole pozakrzepowym dochodzi do rekanalizacji
żył po przebytej uprzednio zakrzepicy z
jednoczasowym upośledzeniem funkcji pompy
mięśniowej łydki i nadciśnieniem żylnym.
• Mechanizm powstania zespołu pozakrzepowego
związany jest z nadmierną przepuszczalnością
naczyń w warunkach nadciśnienia w układzie
żylnym (*teoria pułapki leukocytarnej). Refluks i
zastój krwi w żyłach głębokich prowadza do
niewydolności żył przeszywających, co powoduje
odwrócenie ich przepływu w kierunku żył
powierzchownych.
• Prowadzi to do zmian w żyłach powierzchownych i
tkance podskórnej, czego wynikiem są żylaki wtórne
i zmiany troficzne skóry i tkanki podskórnej
Objawy
• Obrzęk
• Stan zapalny tkanki podskórnej i skóry ze
zwłóknieniem (lipodermosclerosis)
• Przebarwienie skóry
• Wtórne żylaki
• Owrzodzenia (najczęściej powyżej kostki
przyśrodkowej na goleni)
• Ból (kłucie, mrowienie, pieczenie, rozrywanie)
• Uczucie ciężkości
• Kurcze mięśni goleni
• Chromanie żylne (ból przy przejściu pewnego
dystansu)
• podatność na zakażenia
• Lokalizacja
• Najczęściej po stronie przyśrodkowej
nad kostką (perforatory Cockett’a
najczęściej ulegające uszkodzeniu)
Zakrzepowe zapalenie żył
powierzchownych
(thrombophlebitis)
• Przyczyny-
• A) Zakrzepica po wkłuciu do żyły
obwodowej
• B) zakażenie żyły
• C) zakrzepy w obrębie żylaków
• D) nawrotowa zakrzepica żył
powierzchownych – etiologia
nieznana
• Czynniki ryzyka:
• - Niestosowanie się do zasad
antyseptyki przy wykonywaniu wkłuć
dożylnych.
• - Wielokrotne wkłucia igły
• - Może towarzyszyć nowotworom
np. neo trzustki
Objawy:
- Stwardnienie i bolesność zajętego
odcinka żyły
- Zaczerwienienie tkanek otaczających
• Leczenie
• - doustnie NLPZ
• -miejscowo maści o podobnym działaniu
• - niewskazane jest kładzenie chorego w
łóżku!!!
• - W miarę możliwości należy wyeliminować
przyczyny choroby (np. Usunąć cewnik z żyły)
• - Małe dawki heparyny
• Antybiotyki u gorączkujących pacjentów
Powikłania:
- Zakażenie krwi – posocznica
- Powstawanie ropni
- zator tętnicy płucnej
Zakrzepica żył głębokich
kończyn dolnych
Choroba jest następstwem zmian określonych jako
TRIADA VIRCHOWA
- 1 zmiany w śródbłonku: zapalenie , mikrourazy
- 2 zaburzenie przepływu krwi :tworzenie zawirowań
(w żylaku), zwolnienie przepływu
- 3 zmiany składu krwi
- najczęściej po 60 rż
- głównie kończyny dolne (60%) i żyły miednicy
(30%)
- Około 2/3 przypadków dotyczy lewej kończyny
dolnej
Objawy (czasem bezobjawowo) :
- Obrzęk kończyny dolnej poniżej miejsca
zatkania żyły dochodzący do palców stopy
- zaczerwienienie, zasinienie
- Ból stały ,nasilający się przy chodzeniu
- Nasilenie bólu łydki przy zginaniu stopy
(objaw Homansa) lub naciskaniu na
podeszwę (objaw Payra)
- Gorączka i przyspieszona akcja serca( nie
zawsze)
Powikłania
1. Najpoważniejszym powikłaniem
ZŻG jest zator płucny
Objawy
- ból w klatce ,
- kaszel z odksztuszaniem krwi
- Przyspieszony płytki oddech
2. Zespół pozakrzepowy
3. Nawroty zakrzepicy
Czynniki ryzyka
Wiek>60 lat
Otyłość
Przyjmowanie estrogenów HTZ
Palenie tytoniu
Rozległy uraz( złamanie kości udowej lub miednicy)
Zabiegi operacyjne
Unieruchomienie w łóżku
Długie siedzenie
Ciaża
Choroba nowotworowa
Zawał, udar mózgu
Żylaki
Zespół nerczycowy
Czerwienica prawdziwa
Wymuszanie diurezy i odwodnienie
Rozpoznanie
- Objawy podawane przez pacjenta
- Badanie fizykalne
- Flebografia
- Usg naczyń żylnych
- Badanie izotopowe naczyń żylnych
- D Dimery (nie swoiste tylko dla ZŻG)
leczenie
- Do czasu ustąpienia objawow pozostanie w
łóżku
- Ćwiczenia ruchowe, unoszenie kończyny
chorej
- Pończochy uciskowe
- Leki p/zakrzepowe (heparyny), następnie
acenokumarol (6 m-cy)
- NLPZ
- Antybiotyki
- Leki trombolityczne-rozpuszczenie zakrzepu, w
pierwszych godzinach !!!
Sposoby zapobiegania
- Unikanie długiego leżenia w łóżku bez
ruchu, częste wykonywanie ćwiczeń
- Stosowanie pończoch i podkolanówek
uciskowych
- Heparyny drobnocząsteczkowe w
okresie okołooperacyjnym
- Zaprzestanie palenia
Klasyfikacja CEAP
.
W 1994 roku na światowym zjeździe flebologicznym wprowadzono nową
klasyfikację CEAP, obecnie stosowaną na całym świecie.
W skład klasyfikacji wchodzi ocena kliniczna (C), etiologia (E), anatomia (A) i
patofizjologia (P). Ocena kliniczna obejmuje 7 stopni od zera do 6 w
zależności od stwierdzanych objawów;
Etiologia – to ocena czy są to zmiany wrodzone, pierwotne czy wtórne;
Anatomia – określa czy są zajęte żyły powierzchowne, głębokie, łączące
czy przeszywające brak .
Klasyfikacja patofizjologiczna określa obecność lub refluksu i
ewentualnej niedrożności w zakresie układów głębokiego lub
powierzchownego
Klasyfikacja CEAP.
• Klasyfikacja kliniczna (C)
0 - zmiany niewidoczne i niewyczuwalne
1 - teleangiektazje i i żyły siatkowate
2 - żylaki
3 - obrzęk bez zmian skórnych
4 - zmiany skórne (przebarwienia i wypryski
lipodermatosclerosis)
5 - zmiany skórne z zagojonym
owrzodzeniem
6 - zmiany skórne z czynnym owrzodzeniem
Klasyfikacja CEAP
Etiologia (E)
Ec - wrodzone zespoły
Ep - zmiany pierwotne o nieznanej
przyczynie
Es - zmiany wtórne lub nabyte o
znanej przyczynie (pozakrzepowe,
pourazowe, inne)
Klasyfikacja CEAP
Lokalizacja anatomiczna zmian (A)
Żyły powierzchowne As
1 - teleangiektazje i żyły siatkowate
2 - żyła odpiszczelowa wielka powyżej kolana
3 - żyła odpiszczelowa wielka poniżej kolana
4 - żyła odstrzałkowa
5 - żyła nieanatomiczna
Żyły głębokie Ad
6 - żyła główna dolna
7 - żyła biodrowa wspólna
8 - żyła biodrowa wewnętrzna
9 - żyła biodrowa zewnętrzna
10 - żyła miednicy (jądrowa, jajnikowa, więzadła szerokiego, inne)
11 - żyła udowa wspólna
12 - żyła udowa głęboka
13 - żyła udowa powierzchowna
14 - żyła podkolanowa
15 - żyły podudzia (piszczelowe przednie, piszczelowe tylne, 15 -strzałkowe)
16 - żyły mięśniowe
Żyły przeszywające Ap
17 - uda
18 - podudzia
Klasyfikacja CEAP
Patofizjologia (P)
Pr - refluks
Po - niedrożność
Pr,o - refluks i niedrożność
Klasyfikacja przewlekłej
niewydolności żylnej wg
Widmera
• stopień I - zastój krwi (skłonność do
obrzęku, poszerzenie żył
powierzchownych,corona phlebectatica
paraplantaris), bez zmian
troficznychstopień II -zastój krwi,
zmiany troficzne, bez owrzodzenia
• stopień III - owrzodzenie żylne
(czynne lub zagojone)
Diagnostyka przewlekłych
zaburzeń żylnych
1 Badanie fizykalne
Próba Trendelenburga. Uniesieniem kończyny opróżniamy żylaki i zakładamy opaskę
uciskową w górnej części uda
.
(ocena wydolności zastawek żyły odpiszczelowej i
ewentualnie żył przeszywających)
Próba Trendelenburga. Po pionizacji chorego obserwujemy szybkość wypełniania się
żylaków. Krótki oznacza prawdopodobną niewydolność żył przeszywających. Za
prawidłowy czas wypełnienia żylaków przyjmuje się zwykle 35 sekund. Inną wiedzę
uzyskujemy, jeśli po pionizacji chorego szybko zdejmiemy opaskę uciskową. Szybkie
wypełnienie żylaków „od góry” świadczy o zarzucaniu w połączeniu odpiszczlowo-
udowym
.
Badania fizykalne
Próba Perthesa-w pozycji stojącej
opaska poniżej kolana, pacjent
ćwiczy
Jeśli układ głęboki jest wydolny a żyły
przeszywające drożne-po
ćwiczeniach żylaki opróżnią się
Badania fizykalne
Próba Schwartza (objaw fali)
Opukując żylaki, pojawia się fala
wstrząsowa –oznacza to obecność
refluksu żylnego
Badanie dopplerowskie
Badanie duplex wykorzystuje się w diagnostyce
zakrzepicy żył głębokich od początku lat 80.
Obecnie jest ono używane również do wykrywania
i oceny zasięgu niedrożności i refluksu żylnego w
PNŻ. Użycie doplera kolorowego zapewnia
natychmiastowe uwidacznianie i określenie
kierunku przepływu krwi, skraca czas badania i
zwiększa trafność rozpoznań. Zazwyczaj przepływ
w kierunku dosercowym kodowany jest kolorem
niebieskim, a w kierunku odsercowym - kolorem
czerwonym
.
Pletyzmografia
Pletyzmografia należy do nieinwazyjnych
metod oceny układu żylnego. Jej istota
polega na pomiarze zmian objętości
kończyny, która zależy od drożności układu
żylnego, stanu zastawek i funkcji pompy
mięśniowej. Pletyzmografia bezpośrednia
(wodna lub powietrzna) zmiany objętości
mierzy w wartościach bezwzględnych,
podczas gdy pletyzmografia pośrednia
(impedancyjna, fotopletyzmografia,
pletyzmografia rtęciowa) dokonuje pomiaru
tylko na małym obszarze kończyny
Flebografia wstępująca
Jest to badanie rentgenowskie z podaniem kontrastu do żyły.
Obecnie uważa się flebografię za "złoty standard", względem którego ocenia
się trafność diagnostyczną nowych metod badania żył w wykrywaniu
choroby i określaniu jej rozległości. Rozwój nowych metod diagnostycznych,
zwłaszcza badania duplex spowodował, że flebografia jest w większości
przypadków zbędna. Obecnie zastosowanie flebografii wstępującej jest
ograniczone do sytuacji, gdy badanie duplex jest niedostępne, nie można
go w prawidłowy sposób wykonać lub interpretacja uzyskanych obrazów
budzi wątpliwości.
• Technika badania flebograficznego jest prosta: do żyły na grzbiecie stopy
wstrzykuje się środek cieniujący. Na wysokości kostek zakłada się wcześniej
opaskę uciskową, dzięki czemu środek cieniujący kieruje się do układu żył
głębokich. Przepływ środka cieniującego w kierunku dosercowym zwalnia
się, zakładając w połowie wysokości goleni opaskę uciskową lub ustawiając
pacjenta w pozycji stojącej (uchylny stół, na którym spoczywa pacjent,
stawia się prawie pionowo). W ten sposób można niemal u wszystkich
pacjentów uwidocznić żyły głębokie kończyn dolnych - od poziomu zatok
mięśniowych w obrębie goleni
Flebografia zstępująca
Celem flebografii zstępującej jest wykazanie
refluksu w układzie powierzchownym i
głębokim oraz ustalenie miejsc przecieku:
z miednicy do kończyn dolnych oraz z
układu głębokiego do powierzchownego.
Flebografię zstępującą wykonuje się,
wprowadzając kaniulę do żyły ramiennej,
przeciwstronnej żyły udowej albo żyły
udowej lub podkolanowej badanej
kończyny i wstrzykując środek cieniujący
Warikografia
- Jest to flebografia żylaków.
- Polega na podaniu środka
cieniującego do ocenianego układu
żył powierzchownych
- Pozwala to na stworzenie „mapy”
nieprawidłowo funkcjonujących
naczyń
Przykłady flebografi
Przykłady flebografi cd.
Flebografia przezmaciczna
Badanie to wykorzystuje się do
uwidocznienia żył więzadeł szerokich,
splotów jajnikowych i żył jajnikowych
Po wstrzyknięciu środka cieniującego
bezpośrednio w dno macicy uciska
się dół biodrowy, co powoduje
przechodzenie środka cieniującego
do przeciwległej żyły jajnikowej.
Wybiórcza flebografia żyły
jajnikowej i żyły biodrowej
wewnętrznej
Badania te wykonuje się u chorych z
żylakami kończyn dolnych
wypełniającymi się przez połączenia
z żyłami sromu, u których się
podejrzewa niewydolność żył
jajnikowych i refluks krwi do żył
sromowych drogą żył biodrowych
wewnętrznętrznych.
Pletyzmografia
Badanie umożliwiające poprzez
dokładny pomiar zmian grubości
kończyny określenie ilości
przepływającej przez nią krwi
(wysoce specjalistyczne badanie)
Badanie dopplerowskie
Niewydolna żyła przeszywająca
Zapalenie zakrzepowe żyły
powierzchownej
- Skrzepliny w żyle podkolanowej
Ocena krążenia tętniczego w
kończynach dolnych
- Tętno to wyczuwalna na tętnicach
fala krwi przenoszona wzdłuż tych
naczyń po każdym skurczu serca.
- Tętno najlepiej wyczuwalne jest na
tętnicy udowej
- Badanie tętna na tętnicy udowej
(pachwina ,1/3 odległości między kroczem a
grzebieniem biodrowym
)
7 cech tętna które możemy ocenić
palpacyjnie
- 1 Częstość tętna
Jest to liczba w ciągu minuty tętnień
obwodowej tętnicy, powodowanych
przez wyrzut krwi z lewej komory
- 2 Miarowość tętna
- Jest o cecha wynikająca z regularności
kolejnych tętnień badanej tętnicy
- 3 Wypełnienie tętna
- Wynika z amplitudy ciśnienia tętniczego
tj różnicy między ciśnieniem
skurczowym a rozkurczowym
- Tętno duże
- Tętno małe (nitkowate)
- Istnieją też dodatkowe odmiany
zaburzeń wypełnienia tętna:
- Tętno dziwaczne-zmniejsza się w
czasie wdechu a zwiększa w czasie
wydechu
- Tętno naprzemienne-naprzemienne
okresy tętna małego i dużego
- 3 Napięcie tętna
- Rośnie wraz z ciśnieniem - w
nadciśnieniu występuje tętno twarde,
w niedociśnieniu - tętno miękkie tj
słabo wyczuwalne, poddające się
uciskowi .
- 4 Chybkości tętna
- zależy od szybkości wypełniania się
tętnicy i zapadania jej światła w
okresie jednego cyklu serca. Zależy od
prędkości przepływu krwi i podatności
ściany tętnic. Tętno może być chybkie
(pulsus celer) lub leniwe (pulsus
tardus).
- 6 Wysokość Tętna
- Jest miarą wielkości odkształcenia
tętnicy , powstającego pod wpływem
fali ciśnienia.
- Wysokie w gorączce
- Niskie w niedoczynności gruczołu
tarczowego
- 7 Symetryczność tętna
- Jeśli na drodze rozchodzenia się fali
tętna znajdzie się przeszkoda np.
ucisk tętnicy z zewnątrz (tętniak,
guz) lub jej zwężenie to cechy tętna
po tej stronie będą inne niż po
stronie przeciwnej.
Częstotliwość tętna
• Częstotliwość tętna waha się w zależności
od wieku i wynosi około:
• u płodu: 110-150/min
• u niemowląt: 130/min
• u dzieci: 100/min
• u młodzieży: 85/min
• u dorosłych: 70/min
• u ludzi starszych: 60/min
Badanie stanu krążenia krwi w
kończynach
- 1 Oglądanie
- Stopień odżywienia skóry , rozwój mięśni ,
ich symetryczność
- Barwę i strukturę skóry rozwój i
rozmieszczenie włosów na podudziach
(okolice niedokrwienia tracą włosy)
- Przebarwienia ,blizny wysypkę
- Owrzodzenia
- Żylaki
- Obrzęki
Padanie palpacyjne
- 1 tętnica udowa
- Uciska się silnie punkt w 1/3 odłegłosci
między kroczem a grzbietem talerza
biodrowego
- 2 tętnica podkolanowa
- Tętnica jest zgięta w stawie kolanowym,
naciska się nieco w bok od pośrodkowej linii
dołu podkolanowego
- Czasem niewyczuwalne nawet u zdrowych
- 3 tętnica piszczelowa tylna
- Opuszkami obmacuje się nieco
poniżej przyśrodkowej kostki
- 4 tętnica grzbietowa stopy
- Wyczuwalna nieco w bok od ścięgna
prostownika palucha-między i a II
kością sródstopia
Tętnica grzbietowa stopy
Badanie przepływu krwi metodą
doppler
- Badania naczyniowe w ultrasonografii
można podzielić na
- dwuwymiarowe ( w skali szarości tzw.
Opcji B) Opcja B pozwala na zobrazowanie
ciągłości ściany naczyń oraz diagnostyki
obecności ewentualnych złogów
miażdżycowych i ich charakteru ( czy są
uwapnione czy nie, – co ma znaczenie dla
określania ich stabilności - przewidywanie
niebezpieczeństwa zatoru.
• Badania z wykorzystaniem tzw. Opcji
Dopplerowskiej
• Opcja Dopplerowska pozwalająca na uwidocznienie
krwi poruszającej się w naczyniu - jako obszaru
barwnego na ekranie monitora. Obszary te mogą mieć
różny kształt z uwagi na zróżnicowane kształty naczyń
zwłaszcza widziane w różnych przekrojach. Opcja ta
pozwala na badanie kierunku przepływu ( kolor
pokazuje kierunek przepływu zgodnie z legendą ) jest
to ważne dla diagnostyki zaburzeń przepływu. Opcja
koloru umożliwia nie tylko badanie kierunku przepływu
krwi i jej fazowości – u człowieka zdrowego zgodnej z
cyklem skurczów serca. Badanie Dopplerowskie z
kolorem szczególnie dzięki opcji Power Doppler –
Dopplera Mocy pozwala na prześledzenie jak krew
wypełnia naczynie.
- Badanie doppler i opcja B
Ocena wskaźnika kostka ramię
WK/R
- Wskaźnik kostka ramię ( z ang. ankle brachial index – ABI)
- Służy do oceny stanu naczyń tętniczych kończyn dolnych.
- Wyznaczenie wartości ABI jest stosowane jako badanie
przesiewowe w diagnostyce przewlekłego niedokrwienia
kończyn dolnych a także w monitorowaniu postępu choroby
i wyników leczenia.
- ABI jest stosunkiem ciśnienia na tętnicy stopy do wyższego
z ciśnień zmierzonych na obu tętnicach ramiennych.
- Prawidłowa wartość wskaźnika wynosi
0,9 - 1,15.
- Wartości poniżej 0,9 świadczą o obecności zwężeń,
- Wynik powyżej 1,15 przemawia za nieprawidłową
sztywnością naczyń, występującą na przykład u chorych na
cukrzycę.
Patogeneza owrzodzeń żylnych –
ulcus venosus
- W około 80 proc. przypadków przyczyną owrzodzeń
podudzi jest niewydolność żylna:
- Niewydolność zastawek żył głębokich
- zakrzepice żył głębokich
- Niewydolność zastawek żył powierzchownych
- zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych
- miażdżyce tętnic,
- zapalenia tętnic,
- Cukrzyca
- choroby nowotworowe
- podłoże żylno-tętnicze.
- krew żylna pod dużym ciśnieniem zostaje
uwiężona w żyłach okolicy nadkostkowej
„getrowej”Dochodzi również do przesięku
osocza oraz powstania wybroczyn
krwinkowych
- Następuje zwyrodnienie włókien
kolagenowych i stwardnienie łącznotkankowe
- W skórze zanikają mieszki włosowe powstają
stany wypryskowe
- Nawet niewielki uraz powoduje powstanie
trudno gojących się ran
- Dochodzi do uszkodzenia układu chłonnego
Obraz kliniczny - etapy
- 1 etap
- Obrzęki kończyn, nasilające się w ciągu
dnia
- Stwardnienie tkanek
- Łatwe męczenie kończyn
- 2 etap
- Zmiany skórne: wypadają włosy,
- zwłóknienie tkanki tłuszczowej
- Skóra połyskliwa, brunatny kolor
- Niewielkie rany nie goją się, skóra w tych
miejscach ulega rozpadowi
- 3 etap
- Powstają owrzodzenia o nierównym
dnie
- Sączące wydzielinę surowiczo-ropną
- Bardzo łatwo dochodzi do zakażen
- Przeważnie płaskie o wałowatych
brzegach
- Dobrze odgraniczone od otoczena
Owrzodzenie goleni
Owrzodzenie żylne
lokalizacja
- Najczęściej okolica przyśrodkowej
powierzchni podudzia (większa
liczba żył łączących w tej okolicy)
- Rzadziej nad kostką zewnętrzną
- W rozwoju choroby, na skutek zaniku
tkanki podskórnej w tej części
kończyny, podudzie przyjmuje
charakterystyczny kształt odwróconej
butelki, z obrzękiem w bliższej części
podudzia. Zaawansowane
owrzodzenie może obejmować
okrężnie całe podudzie.
Leczenie przyczynowe
przewlekłych owrzodzeń żylnych
- 1 kompresjoterapia (bandaże ,pończochy elastyczne):
- jest jedną z najważniejszych metod leczenia
owrzodzeń podudzi pochodzenia żylnego.
- Umożliwia zagojenie owrzodzenia, poprawę jakości
życia pacjentów, jest również jedyną skuteczną
metodą zapobiegania obrzękom limfatycznym
podudzi.
- Właściwa interpretacja i monitorowanie wskaźnika
ABPI, analiza danych klinicznych oraz oznaczanie
ciśnienia podbandażowego (CPB) są konieczne przy
wyborze właściwej metody kompresjoterapii.
- Zależnie od zamierzonego stopnia kompresjoterapii
istotne jest zastosowanie różnego typu bandaży oraz
metody bandażowania jedno- lub wielowarstwowego.
- W leczeniu chorych z owrzodzeniami, w
odróżnieniu od mniej zaawansowanych postaci
przewlekłej niewydolności żylnej, zalecane jest
stosowanie raczej bandaży, a nie gotowych
wyrobów uciskowych (podkolanówki, pończochy).
- Jest to związane z tym, że w leczeniu tych
chorych preferowana jest kompresjoterapia
wykorzystująca wyroby o małej rozciągliwości
(short-strech), a taką zapewniają bandaże.
Gotowe wyroby uciskowe odznaczają się
rozciągliwością odpowiadającą bandażom o
średniej (medium-strech) lub dużej rozciągliwości
(long-strech).
Klasy kompresji - stopnie ucisku
Stopień
kompresji
Ucisk
Wskazania:
profilaktyczna
oraz 1-szy
ucisk do
21 mm Hg
Uczucie ciężkości i zmęczenia nóg; przy
niewielkich
żylakach
nóg
-
bez
stanów
obrzękowych.
Profilaktyka.
Ciąża.
Nie wymaga recepty.
2-gi stopień
kompresji
ucisk do
32 mm Hg
Przy silnych dolegliwościach żylakowych nóg, ze
skłonnością do obrzęków. Pourazowe stany
obrzękowe, po wyleczeniu owrzodzeń podudzi,
przy zakrzepicy żył powierzchniowych, po
scleroterapii żylaków oraz po operacji żylaków dla
utrzymania
wyników
leczenia.
Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.
3-ci stopień
kompresji
ucisk do
46 mm Hg
Po wygojeniu ciężkich, nawracających owrzodzeń
podudzi, w niewydolności żylnej pozakrzepowej i
wrodzonej.,
zmianach
zanikowych
skóry.
Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.
4-ty stopień
kompresji
ucisk pow.
49 mm Hg
Obrzęki
limfatyczne
i
słoniowacizna.
Wymaga konsultacji z lekarzem i recepty.
Sposób pomiaru nogi
- Pomiaru obwodu nogi, w celu dobrania
odpowiedniego rozmiaru rajstop, pończoch lub
podkolanówek medycznych, należy wykonywać u
pacjenta jak najwcześniej po nocnym spoczynku.
- Pacjent siada na krześle, wyprostowaną nogę
układa na drugim krześle. Stopa powinna dotykać
do płaskiej powierzch-ni, np. do ściany.
- Najważniejszym punktem pomiaru jest punkt b.
W punkcie tym pończochy przeciwżylakowe
wywierają najsilniejszy ucisk. Linia pomiaru
przebiega w najwęższym punkcie podudzia, tuż
ponad kostką.
Masaż pneumatyczny
- Masaż pneumatyczny - inaczej masaż przyrządowy,
jego głównym zadaniem jest poprawa krążenia żylnego oraz
limfatycznego.
- Używa się do jego wykonania specjalnej pompy oraz
mankietów/rękawów pneumatycznych(mogą być jedno-,
trzy-, pięcio- oraz dziesięciokomorowe),
- polega na naprzemiennym wtłaczaniu powietrza do
specjalnie skonstruowanych mankietów (dla kończyn) i jego
wypuszczanie w odpowiednich proporcjach czasowych.
Zmieniając kolejność, cykle i stopień napełnienia
poszczególnych komór mankietu możemy uzyskać różne
efekty terapeutyczne.
- Masaż pneumatyczny w rehabilitacji chorych jest stosowany
głównie przy zaburzeniach krążenia obwodowego. Wpływa
on na poprawę ukrwienia i odżywienia mięśni, ułatwiając ich
regeneracje po wysiłkową.
Przeciwskazania:
• świeże urazy
• nowotwory
• choroby skóry
• żylaki
• choroby serca i
krążeniowe{nadciśnienie tętnicze},
• gorączka
Masaż pneumatyczny
Masaż limfatyczny
- Celem masażu limfatycznego
(drenażu limfatycznego) jest
usprawnienie przepływu chłonki
w układzie limfatycznym.
Osiągamy to w sposób
mechaniczny przez przepchnięcie
zalegającej chłonki i udrożnienie
węzłów chłonnych.
Masaż limfatyczny (MLD)
- Bazuje na 4 podstawowych chwytach ,
zwanych chwytami Voddera
- 1 stałe ruchy okrężne
- 2 chwyt obrotowy
- 3 chwyt pompujący
- 4 chwyt czerpiący
- Wszystkie chwyty stosuje się nie więcej niż 5-7
razy, aby nie doprowadzić do przegrzania
skóry
Masaż limfatyczny
- Wykonywane ruchy powinny mieć charakter
wypychający, zgodnie z określonymi zasadami
i z zastosowaniem następujących technik :
- głaskania,
- rozcierania,
- ugniatania.
- Siła nacisku na tkanki wzrasta w kierunku
wykonywanego chwytu i nie powinna być
przyczyną zbytniego wzrostu temperatury
tkanek.
- Należy masować precyzyjnie, miękko i
płynnie.
Ciśnienie miedzypowierzchniowe
• Ciśnienie międzypowierzchniowe ( takie istnieje w tkance
podskornej) wzrasta przy użyciu kilku warstw opasek lub nakładaniu
jednej pończochy na drugą.
• Ciśnienie to zależy od sztywności materiału: im mniejsza jego
elastyczność, tym większa siła ucisku i ciśnienie
międzypowierzchniowe.
• Ciśnienie międzypowierzchniowe podczas ruchu nazywane jest
ciśnieniem marszowym (working presure)
• Nieelastyczne i o małej rozciągliwości opaski generują większe
ciśnienie marszowe. Nałożenie kilku warstw opasek prowadzi do
mniejszej elastyczności, większej sztywności i lepszego utrzymania
ciśnienia międzypowierzchniowego, np. bandażowanie za pomocą
czterech warstw opasek.
Leczenie zachowawcze
- Główną zasadą leczenia zachowawczego jest
higiena owrzodzenia.
- Używane są tu antysep-tyki, miejscowo -
antybiotyki, leki enzymatycznie, oczyszczające
rany: FIBROLAN, IRUXOL,
- Stosuje się również z bardzo dobrym skutkiem
ozonoterapię (rękawy ozonowe)
- Laser.
- wilgotne opatrunki typu alginanów,
hydrokoloidy, hydrożele
- Nie zaleca się stosowania wody utlenionej,
rivanolu!!!
Leczenie chirurgiczne owrzodzeń
żylnych
- przeszczepy skórne : polegają na
wycięciu owrzodzenia wraz z
powięzią i pokryciu ubytku
przeszczepem własnej skóry
(najczęściej pośredniej grubości) lub
pokryciu wyziarninowanego dna
owrzodzenia niewielkimi płatkami
skórnym
dermatom
Pobieranie fragmentu skóry
dermatomem
Leczenie chirurgiczne
- inną metodą jest wycięcie
chirurgiczne zakażonej ziarniny aż do
powięzi na sali operacyjnej,
pobieranie siatkowatego przeszczepu
skóry pośredniej grubości i
przykładanie na powięź.
Leczenie chirurgiczne
-
Oczyszczanie chirurgiczne
• Najczęściej używając skalpela i nożyczek chirurgicznych opracowuje
się głębokie martwicze owrzodzenia
• Rany o niewielkiej głębokości oczyszcza się stosując środki
Enzymatyczne (fibrolan iruxol)
lub za pomocą suchego gazika i roztworu soli fizjologicznej.
Istotne jest płukanie dna owrzodzenia środkiem antyseptycznym
co ma na celu
zmniejszenie ryzyka infekcji a jednocześnie nie niszczy otaczających
zdrowych tkanek
Środek taki nie powinien wywoływać efektów cytotoksycznych –
hamujących gojenie rany
Środkiem najczęściej stosowanym w takiej sytuacji jest Octanisept.
• Prawidłowo oczyszczoną ranę należy pokryć odpowiednim
opatrunkiem
Oczyszczanie chirurgiczne
Istotne jest płukanie dna owrzodzenia środkiem
antyseptycznym co ma na celu zmniejszenie ryzyka
infekcji a jednocześnie nie niszczy otaczających
zdrowych tkanek
Środek taki nie powinien wywoływać efektów
cytotoksycznych –hamujących gojenie rany
Środkiem najczęściej stosowanym w takiej sytuacji
jest Octanisept.
• Prawidłowo oczyszczoną ranę należy pokryć
odpowiednim opatrunkiem
Leczenie farmakologiczne
- 1 przeciwzakrzepowe:
- Heparyny
- Antykoagulanty doustne
Leczenie farmakologiczne
owrzodzeń
- Często stosuje się :
- Rokserutynę
- diosminę
- pentoksyfilinę
- preparaty z kasztanowca
zwyczajnego (dostępne bez recepty).
- Detralex
- Niesterydowe leki przeciwzapalne
Owrzodzenie żylne podudzia
Owrzodzenie żylne podudzia
Leczenie farmakologiczne
Antybiotyki zastosowane na powierzchnię
owrzodzenia:
- często opóźniają ziarninowanie
- mogą drażnić powierzchnię owrzodzenia
- mogą przyczynić się do powstania oporności bakterii
- działać toksycznie na tkanki
- wywoływać uczulenia.
Doustne podawanie antybiotyków stosuje się rzadko,
gdy wokół owrzodzenia występuje stan zapalny tkanki
podskórnej połączony z dużą bolesnością owrzodzenia
(najpierw wykonuje się wymaz z owrzodzenia i posiew
bakteriologiczny z antybiogramem).
Leczenie miejscowe owrzodzeń
żylnych
- W leczeniu owrzodzeń podudzi nie zaleca się
tradycyjnych opatrunków z gazy ponieważ łatwo
przemiękają, przylegają do rany, a ponadto ich
zmienianie jest bolesne, powoduje odrywanie
strupa utworzonego już z nowych tkanek.
- Gojenie owrzodzenia w pierwszej fazie leczenia
ułatwić mogą nowoczesne gotowe opatrunki
dostępne w aptekach, które dzięki swej strukturze
i nasączeniu odpowiednimi preparatami
umożliwiają oczyszczenie rany. Powodują one
usunąć tkankę martwiczą, która opóźnia
tworzenie się ziarniny, chronią ranę przed
zanieczyszczeniem oraz zakażeniem.
Leczenie miejscowe
• Dobry opatrunek powinien spełniać kryteria:
• utrzymywać wysoką wilgotnosć między raną
• a opatrunkiem;
• usuwać nadmiar wysięku i toksycznych komponentów;
• pozwalać na wymiane gazow¹ pomiędzy raną a otoczeniem;
• być nieprzepuszczalnym dla bakterii i innych mikroorganizmów;
• być wolnym od toksycznych cząstek i substancji;
• stanowić ochronę nowo powstałych tkanek;
• być łatwym do usunięcia z powierzchni rany,bez spowodowania urazu.
Leczenie miejscowe
• Obecnie rozróżnia siê następujące typy
opatrunków aktywnych:
• 1- hydrokoloidy
• 2- opatrunki chłonne(alginiany i hyfrofibre)
• 3- hydrożele
• 4- opatrunki półprzepuszczalne
poliuretanowo-piankowe
• 5- dekstranomery
• 6- opatrunki mieszane
1. Hydrokoloidy
• Jest to najbardziej znany i najczęściej stosowany
rodzaj opatrunków aktywnych.
• Produkuje się je w formie
różnokształtnych, dwuskładnikowych płytek (aktywna
część koloidowa i zewnętrzna polietylenowa/
poliestrowa warstwa ochronna).
- Są dostępne w postaci pasty, żelu lub pudru, stosowanych
pod opatrunek pokrywający.
- Warstwę koloidów tworzą hydrofilowe cząsteczki
karboksymetylocelulozy zawieszone w hydrofobowej masie
pektyny i żelatyny.
- Chłoną one wysięk i w kontakcie z nim formują żel
uwadniającw ten sposób ranę i wzmacniając zachodzące w
niej procesy na wszystkich etapach gojenia
Hydrokoloidy cd
Hydrokoloidy cd
- Przykładem opatrunku
hydrokoloidowego jest np. Comfeel
Wskazaniem do używania opatrunków Comfeel są:
owrzodzenia podudzi
odleżyny
powierzchowne oparzenia
otarcia i inne mniejsze uszkodzenia skóry
miejsca po pobraniu tkanki do przeszczepu
rany pooperacyjne
Hydrokoloidy cd
• Jak stosowac Comfeel?
• Ranę należy przemyć roztworem soli fizjologicznej (0,9%
NaCl), następnie delikatnie osuszyć okolice rany
• Dobór właściwego rozmiaru opatrunku Comfeel zależy od
wielkości rany, opatrunek powinien być większy o co
najmniej 1-2 cm z każdej strony od brzegów rany
• Przed nałożeniem opatrunku Comfeel należy lekko ogrzać
go w rękach
• Zakładając opatrunek na ranę należy wykorzystać pasek
folii w celu założenia opatrunku Comfeel bez jego
dotykania
• Następnie należy umieścić opatrunek Comfeel centralnie
na oczyszczonej uprzednio ranie
hydrokoloidy
• Po założeniu opatrunku Comfeel należy delikatnie docisnąć
palcem jego brzegi, jednocześnie uważając przy tym, aby nie
pofałdować opatrunku
• Po założeniu opatrunku Comfeel na ranę, należy go delikatnie
przytrzymać przez około 30 sekund w celu lepszego jego
przylegania
• W trakcie pochłaniania wysięku z rany opatrunek staje się
mleczno-biały. Gdy mleczno-biały kolor dojdzie do brzegów
opatrunku należy go zmienić
• Bezbolesne zdejmowanie jest możliwe przez delikatne
pociąganie brzegów opatrunku w kierunku poziomym
•
hydrokoloidy
• Opatrunki Comfeel nie przepuszczają zapachu.
Charakterystyczny, nieprzyjemny zapach
gromadzi się pod opatrunkiem i pojawia się przy
zmianie opatrunku. Jest to objaw normalny a
nieprzyjemny zapach zniknie po przemyciu rany.
• Stosowanie hydrokoloidowych
opatrunków Comfeel pomaga usunąć tkankę
martwiczą z rany. Dlatego rana po pierwszych
założeniach opatrunku może się powiększyć.
Jest to normalny objaw w procesie gojenia rany.
przeciwwskazania
• nie stosować u pacjentów uczulonych na jeden lub kilka
składników opatrunku,
• nie stosować przy odsłoniętych kościach, mięśniach i ścięgnach,
• nie stosować u pacjentów z infekcjami swoistymi, takimi jak
gruźlica, kiła, trąd.
• nie stosować u pacjentów w trakcie leczenia lub diagnozowania
promieniowaniem długiej trwałości (promienie X,
ultrasonografia, diatermy, mikrofale)
• rany powstałe w wyniku niedokrwienia lub skomplikowane rany
u diabetyków powinny być pod stałą obserwacją lekarza
specjalisty
•
hydrokoloidy
- Comfeel:
hydrokoloidy
- Na jakim etapie stosujemy hydrokoloidy?
• Wszystkie fazy gojenia owrzodzeń
żylnych, średnio lub słabo sączących
• – żel: rany pokryte martwicą i wymagające
uwodnienia
• – pasta: wypełnienie ran głębokich w celu
zapewnienia kontaktu z opatrunkiem
pokrywającym
• – puder: silnie sączące zmiany (pochłania
wysięk)
2.Opatrunki chłonne –
(
alginianowe, typu Hydrofibre)
• mają dużą pojemność absorpcyjną, znacznie przekraczającą
masę włókien (zwykle chłoną 18–25 razy więcej wysięku niż
same ważą).
• W leczeniu owrzodzeń żylnych są chętnie stosowane ze
względu na intensywne wydzielanie tego rodzaju ran,
najsilniejsze w fazie oczyszczania, i ich częstą kolonizację
przez drobnoustroje
chorobotwórcze.
Dodatkową cechą większości opatrunków chłonnych jest
bowiem zdolność zamykania w strukturze materiału, z
jakiego są wykonane, także znajdujących się w wydzielinie
zanieczyszczeń i bakterii.
• Usunięcie zużytego materiału jest łatwe, dokonuje się go za
pomocą jałowej pensety i dodatkowej irygacji roztworem
soli fizjologicznej
a) hydrofibre
Przykładem tego typu opatrunków jest
np. Aquacel:
- jest on opatrunkiem z grupy
hydrofiber
- Jest to miękki nietkany opatrunek,
zbudowany z karboksymetylocelulozy
sodowej (CMC), głównego składnika
opatrunków hydrokoloidowych
Hydrofibre-aquacel
- Opatrunek w kontakcie z wydzieliną
ulega przemianie w przezroczysty
żel, dokładnie wypełniający ranę, bez
pozostawiania pustych przestrzeni.
Powstały po uwolnieniu Aquacelu żel
jest łatwy do usunięcia
Aquacel
- Zmiany opatrunku są praktycznie
bezbolesne dla pacjenta.
- Dzięki wertykalnemu mechanizmowi
pochłaniania wysięku opatrunek
zmniejsza ryzyko maceracji skóry
wokół rany.
Aquacel
• Znajduje zastosowanie jako
opatrunek pierwotny w leczeniu
owrzodzeń żylnych, podczas elewacji
kończyny lub kompresoterapii.
• Może być stosowany do leczenia ran
przewlekłych, powierzchownych i
głębokich. Aquacel
ułatwia autolityczne oczyszczanie
rany
Aquacel
- Należy go nakładać bezpośrednio na
ranę. Powinien wystawać poza jej
brzegi nie więcej niż centymetr.
Opatrunek należy odpowiednio
dociąć do kształtów rany. Jeżeli rana
jest głęboka, to pozostałością można
wypełnić jej dno.
Aquacel
- Aquacel może po nasiąknięciu
zmienić kolor na zielony. Nie
powinien być pozostawiany w ranie
dłużej niż siedem dni. Przy ranach
obficie wydzielających wskazane jest,
by zmieniać go częściej.
aquacel
Hydrofibre-aquacel
- Podsumowując:
1-zastosowanie:
• Rany sączące
• Rany skażone, skolonizowane lub zagrożone
• 2-uwagi:
• Stosuje się w fazie oczyszczania i zapalenia.
• Nie należy stosować w leczeniu ran słabo
sączących.
Aquacel Ag
Aquacel Ag
Aquacel Ag
• W przypadku ran płytkich należy
nałożyć opatrunek AQUACEL® Ag na
obszar rany, zapewniając 1-2 cm
marginesu poza obręb rany
Opatrunki chłonne-Alginiany
- Przedstawicielami grupy alginianów są:
Sorbalgon
- Fibracol (skład kolagenowo-alginianowy)
Algosteril
- SeaSorb
- Melgisorb
- Sorbsan
- Tegagen
- Kaltostat
Alginiany
- Alginiany mają bardzo dobre
właściwości pochłaniające – mogą
wchłonąć do 18 razy większą masę niż
ważą.
- Alginiany mają ponadto właściwości
wiązania bakterii. Drobnoustroje oraz
resztki martwiczych tkanek łączą się z
powstałą galaretką. W ten sposób
tworzy się mikroklimat korzystny do
gojenia się rany
Alginiany
- Alginiany nie są wskazane w ranach
suchych lub pokrytych martwymi,
czarnymi tkankami, ponieważ aby
powstał żel, konieczny jest wysięk.
Alginiany
• alginiany mają wiele zalet, takich jak:
• - duża wchłanialność;
• - utrzymywanie wilgotnego środowiska
rany;
• - zmniejszenie bólu;
• - łatwość dostosowania do rany;
• - bezbolesne usuwanie;
• - właściwości hemostatyczne;
• - duża dostępność rozmiarów
Alginiany
- Przykład opatrunku-Fibracol
Alginiany
- Podsumowując
1-zastosowanie:
– Stosuje się w leczeniu obficie
sączących
lub krwawiących ran
2- uwagi:
Niektóre wymagają zrolowania lub
przycięcia przed zastosowaniem
3.Opatrunki hydrożelowe
- Przykładem jest Aqua-gel:
- Opatrunek ten jest wodną kompozycją
naturalnych i syntetycznych polimerów
(poliwinylopirolidon, glikol polietylenowy i
agar) poddaną promieniowaniu
jonizującemu, które powoduje sieciowanie
łańcuchów polimerowych oraz zapewnia
sterylność opatrunku. Formę użytkową
opatrunku stanowi przezroczysty,
elastyczny płat hydrożelu o grubości 4 mm.
Hydrożele
Hydrożele
- tworzą efektywną barierę przed zakażeniem
zewnętrznym rany, są jednak przepuszczalne
dla tlenu i leków.
- Charakteryzują się dobrą adhezją do zdrowej
skóry i rany bez tendencji do przyklejania się.
- Zmiana opatrunku jest łagodna i bezbolesna
dla pacjenta, nie uszkadza młodego,
narastającego naskórka.
- Wraz ze zmienianym opatrunkiem z rany
usuwane są wydzieliny oraz martwe tkanki.
Hydrożele
- Jak stosujemy?
- Aqua-Gel umieszcza sie dowolną
stroną na powierzchni rany. Należy
stosować opatrunki o wielkości
odpowiadającej rozmiarom rany.
Opatrunek należy zabezpieczyć
Hydrożele
• Rozpoczęcie leczenia nie wymaga
wstępnej interwencji chirurgicznej.
• Zastosowanie opatrunku powoduje:
• oczyszczenie rany z wydzieliny ropnej,
gdyż przenika ona do opatrunku i jest
usuwana przy jego zmianie
• pobudzenie ziarninowania
• przyspieszenie gojenia rany
• Opatrunek może być stosowany także w
kompresjoterapii.
Hydrożele
• ZMIANA OPATRUNKU Aqua-gel
• W przypadku powierzchniowych oparzeń lub gdy rana nie
posiada wysięku opatrunek hydrożelowy oddaje zawartą w
nim wilgoć do tkanek, a także paruje co w efekcie może
doprowadzić do jego przyschnięcia.
•
• Aby temu zapobiec, trzeba uzupełniać utraconą wilgoć. W
tym celu na całą powierzchnię opatrunku należy położyć
kompres z roztworem soli fizjologicznej bądź przegotowanej
letniej wody na czas 15 - 20 min. Ten zabieg spęcznienia,
przywracający właściwą elastyczność, należy
przeprowadzać w razie potrzeby 2 - 4 razy na dobę. Przed
zdjęciem opatrunku zaleca się również jego spęcznienie,
aby ułatwić zdejmowanie i wyeliminowanie ryzyka
uszkodzenia rany.
Opatrunki należy zmieniać w zależności od rodzaju rany co
24 - 72 godziny
Hydrożele
Inne opatrunki hydrożelowe:
Granugel,
Hydrosorb,
Intrasite-gel,
Nu-Gel,
Purilon
Hydrożele
- Jest to niezbędny opatrunek
wtórny !!!
hydrożele
4. Opatrunki poliuretanowe
- Przykłady:
• Bioclusive,
• Medisorb F,
• Medisorb P,
• Opsite,
• Tegaderm
• Biatain
4. Opatrunki poliuretanowe
- Budowa:
• Cienka, elastyczna błona o
właściwościach adhezyjnych;
• przezroczysty materiał
pokrywający(obserwacja rany) lub –
Gąbka poliuretanowa pokryta
materiałem o strukturze „plastra
miodu”
4. Opatrunki poliuretanowe
- Powodują efekt okluzji, nie stosuje się
w ranach z klinicznie pewną
infekcją.!!
4. Opatrunki poliuretanowe
• Przykładem pianki pliuretanowej jest
Biatain
• Sposób użycia tego opatrunku:
• Przemyj ranę solą fizjologiczną (0,9% NaCl)
• Delikatnie osusz skórę wokół rany
• Dobierz opatrunek tak, by po nałożeniu
jego brzegi znajdowały się co najmniej 1
cm od brzegów rany
4. Opatrunki poliuretanowe
• Biatain Nieprzylepny musi być
zabezpieczony dodatkowym opatrunkiem
• Przy zakładaniu Biatain Samoprzylepnego
usuń papier ochronny, nie dotykając
opatrunku
• Opatrunki mogą pozostawać na ranie do 7
dni w zależności od ilości wysięku
• Opatrunki należy zmieniać gdy wysięk zbliża
się na 2 cm do brzegu opatrunku
• Opatrunki Biatain można przycinać
wyjałowionymi nożyczkami
4. Opatrunki poliuretanowe
- Opatrunki poliuretanowe stosowane
są w przypadku występowania ran
trudno gojących z dużym wysiękiem
5. Dekstranomery
- Budowa:
• Hydrofilowe ziarenka polisacharydowe
zdolne doabsorbcji dużej ilości wysięku;
• Jodosorb – dodatkowy składnik
antyseptyczny w postaci kadeksomeru
jodu
• Dostępne:
– pasta
– granulki
5. Dekstranomery
- Przykłady:
• Acudex,
• Debrisan,
• Jodosorb
5. Dekstranomery
• Posiadają właściwości hydrofilne,
• które powodują ,że w kontakcie z wysiękiem
z rany Opatrunek formuje miękki żel.
• Pochłaniając nadmiar wysięku,
• zapobiegają jednocześnie maceracji
okolicznych tkanek. Mimo to uwodnienie rany
jest prawidłowe.
• Hydrofilność tych opatrunków sięga 30-
krotności własnej wagi..
5. Dekstranomery
• Stosuje się je w leczeniu ran o
średnim i dużym wysięku, głębokich,
a także w przypadku ran
zainfekowanych
• Wymagają przykrycia drugim
opatrunkiem pokrywającym.
• Opatrunek należy zmieniać co 24–48
godzin
Leczenie miejscowe
• Już Hipokrates zaobserwował, że rana
utrzymana w środowisku wilgotnym
pokrytym liśćmi leczona jest szybciej
6. Opatrunki mieszane
• Występują one w postaci
wielowarstwowych płytek lub
mieszaniny kilku składników
biologicznie aktywnych i
wspomagających proces gojenia.
6. Opatrunki mieszane
- Wyróżniamy:
• Fibracol – zawiera kolagen wzbogacony
niewielką ilością alginianu wapniowo-
sodowego. Tworzy w ranie wilgotny
mikroklimat, zwiększa aktywność
fibroblastów, a dzięki zawartości alginianu
ma większe właściwości absorpcyjne.
• Wskazany w leczeniu ran średnio lub silnie
sączących.
6. Opatrunki mieszane
• Promogran – składa się z kolagenu i
celulozy.W środowisku rany składniki
opatrunku ulegają całkowitej
absorpcji i nie wymagają usuwania.
• Przed nałożeniem na ranę opatrunek
należy zwilżyć solą fizjologiczną.
• Promogran daje bardzo dobre efekty
lecznicze.
6. Opatrunki mieszane
• Textus bioactiv – Opatrunek
charakteryzuje
• się bardzo dużymi właściwościami
chłonnymi, w związku z powyższym,
znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu
ran obficie wydzielających –oczyszcza ranę
z zalegającej wydzieliny wciągu kilku dni.
• Opatrunek zawiera nośniki jonów
srebra,który ochrania ranę przed jej
wtórnym nadkażeniem
6. Opatrunki mieszane
• Medisorb C – posiada warstwę chłonną,
odpowiedzialną za zatrzymywanie
nadmiaru wydzieliny i warstwę
aktywowanego węgla.
• Pozwala na pochłanianie wydzieliny
powstającej w ranie wraz z bakteriami
kolonizującymi ranę i substancjami
powodującymi nieprzyjemny zapach, które
pochłaniane są przez warstwę
aktywowanego węgla
Leczenie operacyjne owrzodzeń
Do klasycznych operacji zalicza się:
- operację Lintona - podpowięziowe
podwiązanie perforatorów oraz Cocketta -
podwiązanie nadpowięziowe. W operacji
Lintona prowadzi się podłużne cięcie wzdłuż
przyśrodkowej krawędzi kości piszczelowej
od kostki, na długości 15-20 cm.
Oddzielając mięsień trójgłowy łydki od
powięzi, przecina się - między podwiązkami
- żyły łączące. Operacja jest długotrwała,
inwazyjna i pozostawia szpecącą bliznę.
Leczenie operacyjne owrzodzeń
- Modyfikacją operacji Lintona jest
sposób Feldera, gdzie dostęp do
perforatorów uzyskuje się przez
cięcie tylne.
Leczenie operacyjne owrzodzeń
- W zespole pozakrzepowym stosuje
się podwiązanie żyły podkolanowej
(operacja Węglińskiego),
- podwiązanie żyły powierzchownej
uda (operacja Homansa)
Leczenie operacyjne owrzodzeń
- Do nowoczesnych operacji zalicza się
Fasciotomię Hacha oraz
endoskopowe podwiązywanie żył
przeszywających (początkowo
wykonywane prostym sprzętem z
bezpośrednią optyką, a obecnie -z
wykorzystywaniem toru wizyjnego
video
Leczenie operacyjne owrzodzeń
- W przypadku refluksu w żyłach
głębokich wykonuje się rekonstrukcję
zastawek żylnych metodą Kistnera i
Taheriego, polegającą na
przeszczepie odcinków żyły
ramiennej lub pachowej
Terapia wspomagająca gojenie
owrzodzeń
- Jednym z ważniejszych sposobów jest
nabranie określonych nawyków zachowań
(w zależności od indywidualnych
możliwości) w czasie pracy, czy też
spoczynku.
- Zaleca się zatem wypoczywanie z nogami
uniesionymi o 10-15 cm ponad poziom
serca (podczas leżenia, spania).
- Należy unikać długiego stania lub
siedzenia, należy natomiast często
spacerować, pływać, jeździć na rowerze.
- Aktywność fizyczna powoduje uruchamianie tzw.
„pompy łydkowej” - skurcze mięśni pobudzają krążenie
żylne, popychając krew w kierunku serca.
- Należy unikać ogrzewania nóg (np. unikać gorących
kąpieli, sauny, przesiadywania blisko przy kominku),
wyczynowego sportu, dźwigania ciężarów.
- Należy dbać o zachowanie właściwej masy ciała, czyli
niedopuszczanie do otyłości.
- Odstawienie alkoholu i rzucenie palenia ma również
duże znaczenie w zachowaniu zdrowia naczyń żylnych.
Profilaktyka chorób naczyń
- Zapobieganie długotrwałemu
przebywaniu w pozycji stojącej
- Stosowanie odpowiednich krzeseł
- Ćwiczenia
- Walka z otyłością
- Unikanie używek
- Unikanie urazów kończyn
- Profilaktyka chorób naczyń w ciąży
Opatrunki –preparaty i producenci
- BŁONY PÓŁPRZEPUSZCZALNE
- OpSite - Smith & Nephew
- Tegaderm - 3M
- Bioclusive - Johnson & Johnson
Opatrunki –preparaty i producenci
- HYDROŻELE
- Aquagel - Kik Gel
- IntraSite Gel - Smith & Nephew
- Hydrosorb-Hartmann
Opatrunki –preparaty i producenci
- HYDROKOLOIDY
- Granuflex – ConvaTec
- Coloplast
- Hydrocol- Hartmann
- Tegasorb – 3M
Opatrunki –preparaty i producenci
- DEKSTRANOMERY
- Debrisan – Pharmacia
- Acudex – Polfa
- Iodosorb- Perstorp Pharma
Opatrunki –preparaty i producenci
- ALGINIANY
- Kaltostat – ConvaTec
- Kaltogel – ConvaTec
- Sorbalgon-Hartmann
Opatrunki –preparaty i producenci
- OPATRUNKI POLIURETANOWE
- Allevyn – Smith & Nephew
- Tielle – Johnson & Johnson
- Biatain – Coloplast
- Permafoam-Hartmann
• Po wygojeniu się owrzodzenia należy
zapobiegać nawrotom, kontynuując
stosowanie opasek elastycznych,
• poddając pacjenta fizykoterapii
zmniejszającej sztywność stawów
• jeśli to możliwe, lecząc niewydolność
żylną (chirurgicznie,ewentualnie za
pomocą skleroterapii
Osoby w starszym
wieku
• Trzeba uczynić wszystko, aby
wyeliminować znaczną niewydolność
żylną, zanim chorzy osiągną starszy
wiek, gdy dobry stan zdrowia ułatwia
przeprowadzenie zabiegu
operacyjnego.
• W miarę starzenia zmniejsza się sprawność
chorych i trudniej im samodzielnie
wykonywać określone czynności, na
przykład zakładać opaskę elastyczną.
Polifenole roślinne w terapii
schorzeń układu krążenia
- Badania epidemiologiczne,
prowadzone w ostatnich latach w
wielu ośrodkach naukowych
wskazują, że dieta bogata w związki
polifenolowe może być ściśle
związana ze zmniejszoną
zapadalnością na choroby serca i
układu krążenia.
- W diecie tej ważne miejsce zajmują
owoce, warzywa, a także soki, wina,
zielona herbata, a nawet produkty
czekoladopochodne.
Stanowią one bogate źródło
polifenoli, do których należą flawony,
flawonole, flawanony, flawanonole,
katechiny, oligomeryczne
proantocyjanidyny
LECZNICZE BIOFLAWONOIDY -
DIOSMININA, HESPERYDYNA
- Detralex
Skład: 1 tabl. zawiera 450 mg diosminy
i 50 mg flawonoidów w przeliczeniu na
hesperydynę.
- Otrex 600
Skład: 1 tabl. zawiera 600 mg diosminy.
- Pelethrocin
Skład: 1 tabl. powl. zawiera 450 mg
diosminy i 50 mg hesperydyny.
Zapobieganie chorobom żył
- Witamina C, witamina E suplementy
zawierające w swoim składzie cynk
znane są przede wszystkim ze swoich
właściwości wzmacniających cienkie
naczynia krwionośne i ściany żył.
- Wszystkie preparaty zawierające
wyciąg z kasztanowca, escynę i rutynę
przyczyniają się do prawidłowej
kondycji żył.
Witamina C, witamina E i suplementy zawierające w.
Zapobieganie chorobom żył
- Escyna dodawana jest do preparatów
głównie z powodu swoich właściwości
osłaniających.
- Hamuje ona bowiem szkodliwy enzym
- hialuranidazę (rozkładający kwas
hialuronowy) - główny składnik
śródbłonka naczyń będący
odpowiedzialny za "psucie" ścian
naczyń krwionośnych.
Zapobieganie chorobom żył
- Rutyna działa ochronnie na kolagen i
elastynę, które są podstawowymi
elementami wchodzącymi w skład ścian
naczyń krwionośnych.
- Wzmacnia i zwiększa elastyczność naczyń
krwionośnych, dzięki czemu są one
bardziej odporne na uszkodzenia.
- Jest również silnym przeciwutleniaczem.
Chroni witaminę C przed utlenieniem,
dzięki czemu zachowuje ona dłużej swoje
właściwości.
Przykładowy zestaw
ćwiczeń:
- Uwaga! Wszystkie ćwiczenia wykonujemy leżąc na plecach
1. Podnosimy nogi do góry i wykonujemy nimi koliste ruchy
tzw. „rowerek” min. 10 minut dziennie
2. Unosimy nogi, najpierw jedną zginamy w kolanie, następnie
prostujemy ją i powtarzamy ćwiczenie drugą nogą
3. Zginamy i prostujemy stopy obu nóg naprzemiennie w
pozycji leżącej
4. Wykonujemy okrężne ruchy stóp zgodnie i przeciwnie do
ruchu wskazówek zegara