Prezydent

Prezydent

Prezydenci na uchodźstwie:

Prezydenci na uchodźstwie:

Władysław Raczkiewicz 1939 – 1947

Władysław Raczkiewicz 1939 – 1947

August Zalewski 1947 – 1972

August Zalewski 1947 – 1972

Stanisław Ostrowski 1972 – 1979

Stanisław Ostrowski 1972 – 1979

Edward Raczyński 1979 – 1986

Edward Raczyński 1979 – 1986

Kazimierz Sabbat 1986 – 1989

Kazimierz Sabbat 1986 – 1989

Ryszard Kaczorowski 1989 – 1990

Ryszard Kaczorowski 1989 – 1990

Prezydenci III Rzeczypospolitej:

Prezydenci III Rzeczypospolitej:

Wojciech Jaruzelski 1989 – 1990

Wojciech Jaruzelski 1989 – 1990

Lech Wałęsa 1990 – 1995

Lech Wałęsa 1990 – 1995

Aleksander Kwaśniewski 1995 – 2005

Aleksander Kwaśniewski 1995 – 2005

Lech Kaczyński 2005 -

Lech Kaczyński 2005 -

Zgodnie z art. 126 konstytucji RP,

Zgodnie z art. 126 konstytucji RP,

Prezydent

Prezydent

jest

jest

najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej

najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej

Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej,

Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej,

czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na

czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na

straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz

straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz

nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Prezydent pełni zatem najwyższy urząd w państwie,

Prezydent pełni zatem najwyższy urząd w państwie,

stanowiąc - obok Rady Ministrów – jednoosobowy

stanowiąc - obok Rady Ministrów – jednoosobowy

organ władzy wykonawczej.

organ władzy wykonawczej.

Ze względu na szczególną pozycję, jaką wśród

Ze względu na szczególną pozycję, jaką wśród

organów państwowych zajmuje Prezydent,

organów państwowych zajmuje Prezydent,

Konstytucja określiła sposób wyboru Prezydenta,

Konstytucja określiła sposób wyboru Prezydenta,

zasady sprawowania tego urzędu, oraz wynikające z

zasady sprawowania tego urzędu, oraz wynikające z

niego prawa i obowiązki.

niego prawa i obowiązki.

Wybory prezydenckie

Wybory prezydenckie

Wybory prezydenckie odbywają się co 5 lat,

Wybory prezydenckie odbywają się co 5 lat,

zarządza je Marszałek Sejmu na dzień

zarządza je Marszałek Sejmu na dzień

przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie

przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie

później, niż na 75 dni przed upływem kadencji

później, niż na 75 dni przed upływem kadencji

urzędującego prezydenta. Wybory prezydenckie są:

urzędującego prezydenta. Wybory prezydenckie są:

- powszechne (uczestniczą w nich wszyscy

- powszechne (uczestniczą w nich wszyscy

uprawnieni obywatele),

uprawnieni obywatele),

- równe,

- równe,

- bezpośrednie (głosuje każdy osobiście);

- bezpośrednie (głosuje każdy osobiście);

- głosowanie jest tajne.

- głosowanie jest tajne.

Kandydatem na prezydenta może być tylko

Kandydatem na prezydenta może być tylko

obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów

obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów

kończy 35 lat i który korzysta z pełni praw

kończy 35 lat i który korzysta z pełni praw

wyborczych do Sejmu. Kandydat musi przy tym

wyborczych do Sejmu. Kandydat musi przy tym

uzyskać poparcie 100.000 obywateli mających

uzyskać poparcie 100.000 obywateli mających

prawo wybierania do Sejmu.

prawo wybierania do Sejmu.

Prezydentem zostaje ten spośród kandydatów, który

Prezydentem zostaje ten spośród kandydatów, który

otrzyma więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.

otrzyma więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.

Jeśli żaden z kandydatów tej większości nie uzyska,

Jeśli żaden z kandydatów tej większości nie uzyska,

to w 14 - tym dniu po pierwszym głosowaniu

to w 14 - tym dniu po pierwszym głosowaniu

przeprowadza się ponowne wybory, ale już tylko

przeprowadza się ponowne wybory, ale już tylko

pomiędzy dwoma kandydatami, którzy otrzymali

pomiędzy dwoma kandydatami, którzy otrzymali

największą liczbę głosów. Na Prezydenta zostaje

największą liczbę głosów. Na Prezydenta zostaje

wówczas wybrany ten kandydat, który otrzyma

wówczas wybrany ten kandydat, który otrzyma

więcej głosów. Urząd prezydencki ta sama osoba

więcej głosów. Urząd prezydencki ta sama osoba

może sprawować najwyżej przez dwie kadencje;

może sprawować najwyżej przez dwie kadencje;

ponowny wybór jest niedopuszczalny.

ponowny wybór jest niedopuszczalny.

Jeżeli w trakcie pełnienia urzędu Prezydent nie może

Jeżeli w trakcie pełnienia urzędu Prezydent nie może

go przejściowo sprawować, jego obowiązki

go przejściowo sprawować, jego obowiązki

tymczasowo przejmuje Marszałek Sejmu, a jeśli i on

tymczasowo przejmuje Marszałek Sejmu, a jeśli i on

nie mógłby ich przejąć - Marszałek Senatu.

nie mógłby ich przejąć - Marszałek Senatu.

Kompetencje Prezydenta RP

Kompetencje Prezydenta RP

Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach

Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach

zewnętrznych i w związku z tym do jego kompetencji

zewnętrznych i w związku z tym do jego kompetencji

należy:

należy:

- ratyfikowanie i wypowiadanie umów

- ratyfikowanie i wypowiadanie umów

międzynarodowych,

międzynarodowych,

- mianowanie i odwoływanie pełnomocnych

- mianowanie i odwoływanie pełnomocnych

przedstawicieli Polski w innych państwach i

przedstawicieli Polski w innych państwach i

organizacjach międzynarodowych (np.

organizacjach międzynarodowych (np.

ambasadorów),

ambasadorów),

- przyjmowanie tzw. listów uwierzytelniających i

- przyjmowanie tzw. listów uwierzytelniających i

odwołujących akredytowanych przy nim

odwołujących akredytowanych przy nim

przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i

przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i

organizacji międzynarodowych,

organizacji międzynarodowych,

- współdziałanie w zakresie polityki zagranicznej z

- współdziałanie w zakresie polityki zagranicznej z

Prezesem rady Ministrów i właściwym ministrem

Prezesem rady Ministrów i właściwym ministrem

(min. spraw zagranicznych).

(min. spraw zagranicznych).

Prezydent pełni również funkcje najwyższego

Prezydent pełni również funkcje najwyższego

zwierzchnika sił zbrojnych. W czasie pokoju

zwierzchnika sił zbrojnych. W czasie pokoju

Prezydent sprawuje to zwierzchnictwo za

Prezydent sprawuje to zwierzchnictwo za

pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej,

pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej,

natomiast na czas wojny mianuje Naczelnego

natomiast na czas wojny mianuje Naczelnego

Dowódcę Sił Zbrojnych - na wniosek Prezesa Rady

Dowódcę Sił Zbrojnych - na wniosek Prezesa Rady

Ministrów. Prezydent także m.in. mianuje Szefa

Ministrów. Prezydent także m.in. mianuje Szefa

Sztabu Generalnego, dowódców rodzajów Sił

Sztabu Generalnego, dowódców rodzajów Sił

Zbrojnych, nadaje - na wniosek Ministra Obrony

Zbrojnych, nadaje - na wniosek Ministra Obrony

Narodowej - stopnie wojskowe.

Narodowej - stopnie wojskowe.

Organem doradczym Prezydenta w zakresie

Organem doradczym Prezydenta w zakresie

zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa

zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa

państwa jest

państwa jest

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

.

.

W wypełnianiu obowiązków Prezydentowi pomaga

W wypełnianiu obowiązków Prezydentowi pomaga

Kancelaria Prezydenta RP

Kancelaria Prezydenta RP

, która działa według

, która działa według

nadanego przez niego statutu i pod przewodnictwem

nadanego przez niego statutu i pod przewodnictwem

powołanego przez niego Szefa Kancelarii.

powołanego przez niego Szefa Kancelarii.

Prezydent pełni również rolę w zakresie postępowania

Prezydent pełni również rolę w zakresie postępowania

legislacyjnego. Może on wydawać rozporządzenia i

legislacyjnego. Może on wydawać rozporządzenia i

zarządzenia, zgodnie z ustalonymi w konstytucji

zarządzenia, zgodnie z ustalonymi w konstytucji

zasadami. Rozporządzenia może wydawać tylko na

zasadami. Rozporządzenia może wydawać tylko na

podstawie upoważnienia zawartego w ustawie i w celu

podstawie upoważnienia zawartego w ustawie i w celu

jej wykonania. Zarządzenia, które w odróżnieniu od

jej wykonania. Zarządzenia, które w odróżnieniu od

rozporządzeń, nie mogą stanowić podstawy do

rozporządzeń, nie mogą stanowić podstawy do

wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych

wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych

oraz innych podmiotów, Prezydent może wydawać

oraz innych podmiotów, Prezydent może wydawać

tylko na podstawie ustawy. Realizacja powyższych

tylko na podstawie ustawy. Realizacja powyższych

uprawnień Prezydenta jest stosunkowo słaba, gdyż

uprawnień Prezydenta jest stosunkowo słaba, gdyż

zależy od woli Sejmu, który formułuje odpowiednie

zależy od woli Sejmu, który formułuje odpowiednie

upoważnienie w uchwalanej ustawie. Z kolei

upoważnienie w uchwalanej ustawie. Z kolei

zarządzenia Prezydenta, tak jak zarządzenia każdego

zarządzenia Prezydenta, tak jak zarządzenia każdego

innego organu upoważnionego do ich wydawania, nie

innego organu upoważnionego do ich wydawania, nie

mogą stanowić podstawy regulacji praw i obowiązków

mogą stanowić podstawy regulacji praw i obowiązków

obywateli.

obywateli.

Prezydent ma również uprawnienia w zakresie

Prezydent ma również uprawnienia w zakresie

procedury legislacyjnej, w postaci prawa

procedury legislacyjnej, w postaci prawa

podpisywania oraz prawa odmowy podpisywania

podpisywania oraz prawa odmowy podpisywania

uchwalonych przez parlament ustaw. Przed

uchwalonych przez parlament ustaw. Przed

podpisaniem Prezydent może się także zwrócić do

podpisaniem Prezydent może się także zwrócić do

Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności

Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności

danej ustawy z konstytucją.

danej ustawy z konstytucją.

Akty urzędowe wydawane przez Prezydenta dla swej

Akty urzędowe wydawane przez Prezydenta dla swej

ważności wymagają podpisu (kontrasygnaty) Prezesa

ważności wymagają podpisu (kontrasygnaty) Prezesa

Rady Ministrów - /

Rady Ministrów - /

uprawnienia zwykłe

uprawnienia zwykłe

/. Nie dotyczy

/. Nie dotyczy

to jednak /

to jednak /

prerogatywy

prerogatywy

/ takich aktów jak m.in.:

/ takich aktów jak m.in.:

- zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu,

- zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu,

referendum ogólnokrajowego,

referendum ogólnokrajowego,

- podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,

- podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,

- występowania z wnioskiem do Trybunału

- występowania z wnioskiem do Trybunału

Konstytucyjnego (np. o stwierdzenie zgodności

Konstytucyjnego (np. o stwierdzenie zgodności

ustawy z konstytucją),

ustawy z konstytucją),

- powoływania sędziów, członków Rady Polityki

- powoływania sędziów, członków Rady Polityki

Pieniężnej, Rady Bezpieczeństwa Narodowego,

Pieniężnej, Rady Bezpieczeństwa Narodowego,

Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

W zakresie obsadzania stanowisk Prezydent ma

W zakresie obsadzania stanowisk Prezydent ma

stosunkowo szerokie uprawnienia, nie może jednak

stosunkowo szerokie uprawnienia, nie może jednak

występować np. z wnioskiem o odwołanie Rady

występować np. z wnioskiem o odwołanie Rady

Ministrów czy innych organów naczelnych. W

Ministrów czy innych organów naczelnych. W

określonych przypadkach może jednak powoływać

określonych przypadkach może jednak powoływać

Radę Ministrów. W zakresie uprawnień o charakterze

Radę Ministrów. W zakresie uprawnień o charakterze

organizacyjnym Prezydent może m.in. zwoływać i

organizacyjnym Prezydent może m.in. zwoływać i

przewodniczyć Radzie Ministrów (jest to wówczas

przewodniczyć Radzie Ministrów (jest to wówczas

Rada Gabinetowa), wydawać decyzje co do nadania i

Rada Gabinetowa), wydawać decyzje co do nadania i

zwolnienia z obywatelstwa, nadawania orderów i

zwolnienia z obywatelstwa, nadawania orderów i

odznaczeń, stosowania prawa łaski.

odznaczeń, stosowania prawa łaski.