Metody badania surowców 

Metody badania surowców 

kosmetycznych

kosmetycznych

Techniki analityczne

Techniki analityczne

Surowce kosm 05 2011/12

Metody stosowane w badaniach surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

• Metody klasyczne (wagowe, miareczkowe)
• Metody instrumentalne
• Metody mikrobiologiczne i biologiczne

Metody stosowane w badaniach surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

Metoda wagowa
• Wytrącenie oznaczanego składnika w postaci trudno 

rozpuszczalnego osadu
- odsączenie, przemycie, wysuszenie
- zważenie lub przekształcenie w inny związek o znanym, 
ściśle 

określonym składzie

- z masy osadu obliczenie zawartości oznaczanego składnika w 
próbce

• Przykład – oznaczenie Ag w reakcji Ag

+

 + Cl

-

   AgCl 

(Ag – 108, Cl – 35,5)

Metody stosowane w badaniach surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

Metoda wagowa
• Osad w analizie wagowej

- możliwie jak najtrudniej rozpuszczalny
- po wysuszeniu (lub wyprażeniu) – ściśle określony skład 
chemiczny  (na tej podstawie – oznaczenie zawartości 
badanego składnika)
- możliwie czysty – wolny od innych substancji obecnych w 
roztworze
- posiadał strukturę ułatwiającą sączenie i przemywanie
- korzystne osady o dużej masie cząsteczkowej – drobne straty 
mniej 

wpływają na wynik

Metody stosowane w badaniach 

surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

Metody klasyczne (miareczkowe)
• Miareczkowanie: pomiar ilości nieznanego składnika 

(analitu) przez ustalenie ściśle równoważnej ilości 
odpowiedniego składnika mianowanego (titranta) 
(o dokładnie ustalonym stężeniu)

• Zawartość oznaczanej substancji – na podstawie 

zmierzonej dokładnie objętości zużytego roztworu 
mianowanego

• Dodawanie roztworu titranta małymi porcjami – „miareczkami” 

z biurety do roztworu zawierającego oznaczaną substancję
- oznaczanie poszczególnych składników – metodą selektywna 
dla  danego składnika
- titrant powinien reagować szybko powodując zmiany 
określonych jej 

właściwości (np. barwy)

Metody stosowane w badaniach surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

Metody klasyczne (miareczkowe)
• Oznaczenie zakończenia miareczkowania – także metodami 

instrumentalnymi:
- zmiana różnych właściwości elektrycznych lub optycznych roztworu 

podczas miareczkowania

• Doprowadzona ilość odczynnika, równoważna chemicznie ilości 

składnika oznaczanego – to tzw. punkt równoważnikowy
- ustalany za pomocą wskaźnika (odpowiedniego dla danego rodzaju 

oznaczenia) – zmiana barwy

• - Punkt równoważnikowy (PR) miareczkowania - w momencie, gdy pewna porcja 

titranta przereaguje stechiometrycznie z odpowiednią ilością analitu 

zawartego w roztworze
- Punkt końcowy (PK) miareczkowania (określony przez urządzenie lub wskaźnik 

służący do oznaczania końca reakcji stechiometrycznej titranta z 

analitem). 
- przy dobrze dobranej metodzie oznaczania - pokrywa się z punktem 
równoważnikowym ; w praktyce – prawie zawsze występuje przed nim lub  po 
nim: PK – PR  błąd miareczkowania

Metody stosowane w badaniach surowców 

i trwałości produktów kosmetycznych

Metody klasyczne (miareczkowe)
• Reakcja stosowana przy miareczkowaniu powinna:

- przebiegać ilościowo, zgodnie z określonym równaniem
- wprowadzany odczynnik (titrant) nie może wchodzić w 
reakcje 

z innymi substancjami występującymi w roztworze

- posiadać odpowiedni wskaźnik umożliwiający określenie 
końca 

miareczkowania

Reakcje miareczkowania

Ze względu na rodzaj reakcji w roztworze
• Metody oparte na łączeniu się jonów :

- alkacymetria  r. zobojętniania

- alkalimetria – miareczkowanie mianowanymi roztworami 

zasad

- acydymetria – miareczkowanie mianowanymi roztworami 

kwasów 
- precypitometria (metody wytrąceniowe), np. argentometria  

trudnorozpuszczalne związki srebra

(oznaczanie chlorków  AgNO

3

 – wskaźnik – K

2

CrO

4

  brunatnoczerwony Ag

2

CrO

4

)

• Redoksymetria 

 

r. redoks (np. reakcja z manganianem(VII) 

potasu 

jako utleniaczem, wskaźnik – sam titrant)

• Komplekso(no)metria  tworzenie (zwykle) barwnych związków 

kompleksowych

Reakcje miareczkowania

Sposób prowadzenia miareczkowania
• Miareczkowanie bezpośrednie – reakcja bezpośrednia pomiędzy 

titrantem i oznaczanym związkiem – potrzebny tylko jeden 

roztwór 

mianowany

• M. pośrednie – związek oznaczany reaguje z inną substancją, 

a miareczkowany jest produkt tej reakcji
- przy oznaczaniu niektórych anionów wytraca się je w 

postaci 

osadu, odsącza osad, w którym oznacza się kation, 

który był  związany z tym anionem

• M. odwrotne – dodawany w nadmiarze (dokładnie odmierzona 

objętość) roztwór mianowany reagujący ze związkiem 

oznaczanym, odmiareczkowywany nadmiar dodanego związku – 

potrzebne dwa roztwory mianowane (wykorzystywana gdy 

reakcje 

przebiegają powoli (niektóre reakcje redox) lub gdy 

trudno dobrać 

wskaźnik do miareczkowania bezpośredniego)

Instrumentalne techniki analityczne

Promieniowanie elektromagnetyczne – drganie

Promieniowanie elektromagnetyczne – drganie

 

 pola elektromagnetycznego

pola elektromagnetycznego

rozchodzące się w przestrzeni, w którym składowa elektryczna i magnetyczna

rozchodzące się w przestrzeni, w którym składowa elektryczna i magnetyczna

są do siebie prostopadłe i są prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fali 

są do siebie prostopadłe i są prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fali 

Instrumentalne techniki analityczne

Orbitale molekularne 
• w cząsteczce orbitale symetryczne względem osi wiązania 

-  (wiążące, o mniejszej energii niż energia każdego z orbitali 

atomowych, zwiększenie gęstości elektronów w obszarze 
nakrywania)

- * (antywiążące, o większej energii niż energia każdego z 

orbitali, 

zmniejszona gęstość elektronowa w obszarze 

nakrywania)

• oś prostopadła do osi wiązania – typu  i *
• niewiążące elektrony walencyjne

n





*

*

0

Energia

Powyższe przejścia ze względu na energię można uszeregować:

  * > n  * >   * > n  *

absorpcja UV-VIS 



 wzbudzenie elektronów wiązań wielokrotnych 



 oraz 

wiązań 

 

wzbudzenie – przejście elektronów ze stanu podstawowego do 

wzbudzonego 

(np. 

  

*

)

 

- pasma absorpcji 

- pasma absorpcji 





 

 





 

 





*

*

 występują w nadfiolecie 

 występują w nadfiolecie 

próżniowym

próżniowym

- 

- 





 

 





 

 





* 

* 

i

i

 n 

 n 





 

 





*

*

 - w średnim nadfiolecie

 - w średnim nadfiolecie

- 

- 

n 

n 





 

 





*

*

 - w bliskim UV i VIS

 - w bliskim UV i VIS

- pasma przejść 

- pasma przejść 

n 

n 





 

 





*

*

 - mała intensywność (

 - mała intensywność (





 = 10-

 = 10-

1

1

·

·

10

10

3

3

)

)

- pasma przejść 

- pasma przejść 





 

 





 

 





*

*

 - duża intensywność

 - duża intensywność

 (

 (





 = 5

 = 5

·

·

10

10

2

2

-

-

1

1

·

·

10

10

5

5

)

)

Rejestrując widma w standardowym zakresie UV-VIS 

Rejestrując widma w standardowym zakresie UV-VIS 

(200-800 nm) obserwuje się przede wszystkim przejścia 

(200-800 nm) obserwuje się przede wszystkim przejścia 





 

 





 

 





*

*

 i 

 i 

n 

n 





 

 





*

*

 

 

Aby nastąpiła absorpcja fotonu i przeniesienie elektronu 

Aby nastąpiła absorpcja fotonu i przeniesienie elektronu 

z poziomu niższego na wyższy – energia fotonu 

z poziomu niższego na wyższy – energia fotonu 

dopasowana do różnicy poziomów

dopasowana do różnicy poziomów

 

 





E = h∙

E = h∙





Diagram Jabłońskiego

www. uni-leipzig.de

Spektroskopia absorpcyjna UV-VIS

Spektroskopia absorpcyjna UV-VIS

- 

- 

absorpcja promieniowania elektromagnetycznego przez 

absorpcja promieniowania elektromagnetycznego przez 

analizowane substancje 

analizowane substancje 

- umożliwia wykrycie, identyfikację lub oznaczenie badanych 

- umożliwia wykrycie, identyfikację lub oznaczenie badanych 

związków 

związków 

chemicznych

chemicznych

- natężenie padającego promieniowania zostaje zmniejszone 

- natężenie padającego promieniowania zostaje zmniejszone 

podczas 

podczas 

oddziaływania z atomami lub cząsteczkami i 

oddziaływania z atomami lub cząsteczkami i 

wzbudzeniu ich do 

wzbudzeniu ich do 

wyższych stanów energetycznych

wyższych stanów energetycznych

Instrumentalne techniki analityczne

c

Promieniowanie
padające
o natężeniu I

o

Promieniowanie
przepuszczone
o natężeniu I

t

l

Natężenie promieniowania przechodzącego maleje wykładniczo przy przechodzeniu przez próbkę

Lambert – od drogi optycznej, Beer – od stężenia

Lambert – od drogi optycznej, Beer – od stężenia

Prawo Lamberta-Beera

Prawo Lamberta-Beera

I

I

t

t

 = I

 = I

o

o

 ∙ exp (-k’∙c∙l)

 ∙ exp (-k’∙c∙l)

Po zlogarytmowaniu i zamianie logarytmów na dziesiętne

Po zlogarytmowaniu i zamianie logarytmów na dziesiętne

log (I

log (I

o

o

/I

/I

t

t

) = A = 

) = A = 





 ∙ c ∙ l

 ∙ c ∙ l

Zależność absorbancji od stężenia – liniowa

Zależność absorbancji od stężenia – liniowa

- krzywa wzorcowa – oznaczenie ilościowe, użyteczny zakres

- krzywa wzorcowa – oznaczenie ilościowe, użyteczny zakres

- budowa spektrofotometru

- budowa spektrofotometru

Instrumentalne techniki analityczne

c

Promieniowanie
padające
o natężeniu I

o

Promieniowanie
przepuszczone
o natężeniu I

t

l

Instrumentalne techniki analityczne

• Spektroskopia w podczerwieni (IR) – absorpcja 

promieniowania podczerwonego przez 
oscylujące cząsteczki

• Fluorymetria – wykorzystanie zjawiska emisji 

promieniowania fluorescencyjnego przez 
cząsteczki oznaczanego składnika. Intensywność
emisji proporcjonalna do stężenia składnika.
Bardzo czuła metoda. Pomiar  

• Nefelometria – analiza stężenia roztworu na podstawie

pomiaru natężenie światła rozproszonego przez zawiesinę – 

wykorzystanie efektu Tyndalla

• Turbidymetria – pomiar mętności zawiesin podobnie jak w przypadku 

metod 

spektrofotometrycznych

• Refraktometria – pomiar współczynników załamania światła badanych 

roztworów  wnioskowanie o stężeniu badanych substancji

Stężenie składnika mieszaniny: stosunek ilości składnika do ilości 

Stężenie składnika mieszaniny: stosunek ilości składnika do ilości 

mieszaniny

mieszaniny

Stężenie procentowe 

Stężenie procentowe 

wagowo–wagowe c

wagowo–wagowe c

pw/w 

pw/w 

: 

: 

liczba g substancji w 100 g roztworu - % (w/w) lub % (m/m) – 

liczba g substancji w 100 g roztworu - % (w/w) lub % (m/m) – 

stężenie dopuszczalne w chemii

stężenie dopuszczalne w chemii

Stężenie procentowe 

Stężenie procentowe 

objętościowo-objętościowe c

objętościowo-objętościowe c

pv/v

pv/v

: liczba cm

: liczba cm

3

3

 

 

substancji w 100 cm

substancji w 100 cm

3

3

 roztworu - % (v/v) 

 roztworu - % (v/v) 

Z uwagi na zmianę objętości 

Z uwagi na zmianę objętości 

roztworu w zależności od temperatury stężenie to nie powinno być 

roztworu w zależności od temperatury stężenie to nie powinno być 

stosowane w chemii

stosowane w chemii

Stężenie procentowe 

Stężenie procentowe 

wagowo–objętościowe c

wagowo–objętościowe c

pw/v

pw/v

:

:

 liczba g 

 liczba g 

substancji w 100 cm

substancji w 100 cm

3

3

 roztworu - % (w/v) lub % (m/v) 

 roztworu - % (w/v) lub % (m/v) 

Z uwagi na 

Z uwagi na 

zmianę objętości roztworu w zależności od temperatury stężenie to, 

zmianę objętości roztworu w zależności od temperatury stężenie to, 

podobnie jak powyższe, nie powinno być stosowane w chemii

podobnie jak powyższe, nie powinno być stosowane w chemii

Stężenia

Stężenie molowe

Stężenie molowe

 - liczba moli substancji w 1 dm

 - liczba moli substancji w 1 dm

3

3

 (L) 

 (L) 

roztworu - mol/dm

roztworu - mol/dm

3

3

 (mol/L) 

 (mol/L) 

Stężenie to stosowane jest w 

układzie SI

Stężenie molalne 

Stężenie molalne 

- liczba moli substancji w 1 kg 

- liczba moli substancji w 1 kg 

rozpuszczalnika - mol/kg 

rozpuszczalnika - mol/kg 

Stężenie to stosowane jest w 

układzie SI

Ułamek molowy 

Ułamek molowy 

- określa stosunek liczby moli 

- określa stosunek liczby moli 

składnika do sumy liczby moli wszystkich 

składnika do sumy liczby moli wszystkich 

składników w roztworze 

składników w roztworze 

Stężenie to dopuszczalne jest w 

chemii

.

Stężenia

Jakie stężenie procentowe będzie miał roztwór 

Jakie stężenie procentowe będzie miał roztwór 

powstały po rozpuszczeniu 25 g NaCl w 100 g wody?

powstały po rozpuszczeniu 25 g NaCl w 100 g wody?

          

          

m

m

NaCl

NaCl

 

 

C [%] =                      x 100% = 

C [%] =                      x 100% = 

           m

           m

NaCl

NaCl

 + m

 + m

aq 

aq 

= 100% x 25 : (25 + 100) = 20% 

= 100% x 25 : (25 + 100) = 20% 

Stężenie procentowe (procent 

Stężenie procentowe (procent 

masowy)

masowy)

Ile g siarczanu sodu potrzeba do sporządzenia 

Ile g siarczanu sodu potrzeba do sporządzenia 

60 g

60 g

 

 

5%

5%

 roztworu?

 roztworu?

Dane:…

Dane:…

Na – 23, S – 32, O – 16

Na – 23, S – 32, O – 16

C

C

p(m/m)

p(m/m)

 = m

 = m

s

s

 

 

· 100%/m

· 100%/m

r 

r 

    /∙  m

    /∙  m

r

r

/100%   

/100%   

m

m

s

s

 = 

 = 

C

C

p

p

 

 

· 

· 

m

m

r

r

 / 100%

 / 100%

ms = 

ms = 

5

5

%

%

 

 

· 

· 

60g

60g

 / 100

 / 100

%

%

 = 3g

 = 3g

Stężenie procentowe

Stężenie procentowe

          

          

m

m

NaCl

NaCl

 

 

C [%] =                      x 100% = 

C [%] =                      x 100% = 

           m

           m

NaCl

NaCl

 + m

 + m

aq

aq

Ile g chlorku sodu należy wziąć aby otrzymać 125 g 10% roztworu 

Ile g chlorku sodu należy wziąć aby otrzymać 125 g 10% roztworu 

wodnego tego związku?

wodnego tego związku?

W jaki sposób otrzymać 150g 5% roztworu wodnego chlorku sodu?

W jaki sposób otrzymać 150g 5% roztworu wodnego chlorku sodu?

Stężenie procentowe (procent 

Stężenie procentowe (procent 

masowy)

masowy)

Ile g siarczanu(VI) magnezu heptahydrat potrzeba do 

Ile g siarczanu(VI) magnezu heptahydrat potrzeba do 

sporządzenia 150 g 5% (w/w) roztworu wodnego?

sporządzenia 150 g 5% (w/w) roztworu wodnego?

Dane:…

Dane:…

Mg – 24, S – 32, O – 16

Mg – 24, S – 32, O – 16

C

C

p(m/m)

p(m/m)

 = (m

 = (m

s

s

/m

/m

r

r

) 

) 

· 100%

· 100%

/ · m

/ · m

r

r

/100%

/100%

m

m

s

s

 = C

 = C

p(m/m)

p(m/m)

 

 

· m

· m

r

r

/100% 

/100% 

= 5% 

= 5% 

· 150g / 100% = 

· 150g / 100% = 

7,5 g

7,5 g

dotyczy związku bezwodnego, a my mamy 

dotyczy związku bezwodnego, a my mamy 

siedmiowodny

siedmiowodny

M 

M 

MgSO

MgSO

4

4

 = 24 + 32 + 4 

 = 24 + 32 + 4 

· 16 = 120 g/mol

· 16 = 120 g/mol

M 

M 

MgSO

MgSO

4

4

 

 

· 7H

· 7H

2

2

O

O

 

 

= 24 + 32 + 4 

= 24 + 32 + 4 

· 16 + 

· 16 + 

7 · 18 

7 · 18 

= 246 g/mol

= 246 g/mol

7,5 g 

7,5 g 

– 120 g/mol

– 120 g/mol

x g

x g

– 246 g/mol 

– 246 g/mol 

→ x = (7,5 · 246)/120 = 

→ x = (7,5 · 246)/120 = 

x = 15,375 g

x = 15,375 g

Stężenie procentowe

Stężenie procentowe

Jakie stężenie molowe będzie miał roztwór wodny NaCl 

Jakie stężenie molowe będzie miał roztwór wodny NaCl 

po rozpuszczeniu 

po rozpuszczeniu 

29,25

29,25

 g tego związku w 

 g tego związku w 

0,5 dm

0,5 dm

3

3

 

 

wody?

wody?

Wyznaczamy masę molową:

Wyznaczamy masę molową:

M 

M 

Na

Na

Cl

Cl

 = 

 = 

23

23

 + 35,5 = 

 + 35,5 = 

58,5 g/mol

58,5 g/mol

Wyznaczamy stężenie molowe:

Wyznaczamy stężenie molowe:

C

C

mol

mol

 = n/V

 = n/V

r

r

 

 

n = m

n = m

s

s

/M 

/M 

C

C

mol

mol

 = m

 = m

s

s

/(M 

/(M 

·

·

V

V

r

r

)

)

C

C

m

m

 = 

 = 

29,25

29,25

 g / (

 g / (

58,5 g/mol 

58,5 g/mol 

·

·

 

 

0,5 dm

0,5 dm

3

3

) = 1 mol/dm

) = 1 mol/dm

3

3

 

 

Stężenie molowe

Stężenie molowe

Ile g chlorku potasu potrzeba do wykonania 250 cm

Ile g chlorku potasu potrzeba do wykonania 250 cm

3

3

 

 

roztworu o stężeniu 0,5 mol/dm

roztworu o stężeniu 0,5 mol/dm

3

3

 

 

M 

M 

KCl

KCl

 = 39 + 35,5 = 74,5 g/mol

 = 39 + 35,5 = 74,5 g/mol

 

 

C

C

mol

mol

 = m

 = m

s

s

/(M 

/(M 

·

·

V

V

r

r

)     / (M 

)     / (M 

·

·

V

V

r

r

)

)

 

 

m

m

s

s

 = C

 = C

mol

mol

 

 

·

·

 M 

 M 

·

·

V

V

r

r

 = 0,5 

 = 0,5 

mol

mol

/

/

dm

dm

3

3

 

 

·

·

 74,5 g/

 74,5 g/

mol

mol

 

 

·

·

 0,25 

 0,25 

dm

dm

3

3

 

 

=

=

= 9,3125 g

= 9,3125 g

W praktyce

W praktyce

:

:

odważamy 9,31 g KCl, przenosimy do kolbki miarowej na 

odważamy 9,31 g KCl, przenosimy do kolbki miarowej na 

250 cm

250 cm

3

3

, rozpuszczamy w niepełnej objętości wody, po 

, rozpuszczamy w niepełnej objętości wody, po 

czym uzupełniamy wodą do kreski

czym uzupełniamy wodą do kreski

Stężenie molowe

Stężenie molowe

Ile g siarczanu(VI) potasu potrzeba do wykonania 

Ile g siarczanu(VI) potasu potrzeba do wykonania 

200 cm

200 cm

3

3

 

 

roztworu o stężeniu 

roztworu o stężeniu 

0,25 mol/dm

0,25 mol/dm

3

3

 

 

Dane:…

Dane:…

K – 39, S – 32, O – 16

K – 39, S – 32, O – 16

M 

M 

K

K

2

2

SO

SO

4

4

 = 2∙39 + 32 + 4∙16 = 78 + 96 = 174 g/mol

 = 2∙39 + 32 + 4∙16 = 78 + 96 = 174 g/mol

C

C

m

m

 = n/V

 = n/V

r

r

n = m

n = m

s

s

/M

/M

C

C

m

m

 = m

 = m

s

s

/(M 

/(M 

·

·

V

V

r

r

) 

) 

/ 

/ 

·

·

(M 

(M 

·

·

V

V

r

r

)

)

m

m

s

s

 = 

 = 

C

C

m

m

 

 

· 

· 

M

M

 · 

 · 

V

V

r

r

m

m

s

s

 = 

 = 

0,25 mol/dm

0,25 mol/dm

3

3

 

 

· 

· 

174 g/mol 

174 g/mol 

· 

· 

0,2 dm

0,2 dm

3

3

 

 

= 

= 

m

m

s

s

 = 8,7 g

 = 8,7 g

Stężenie molowe

Stężenie molowe

Ile gramów wodorotlenku sodu znajduje się w 50cm

Ile gramów wodorotlenku sodu znajduje się w 50cm

3 

3 

 2M 

 2M 

roztworu NaOH?

roztworu NaOH?

Do sporządzenia 150 g roztworu KOH zużyto 2,8g związku. 

Do sporządzenia 150 g roztworu KOH zużyto 2,8g związku. 

Jakie stężenie miał otrzymany roztwór?

Jakie stężenie miał otrzymany roztwór?

Jaką objętość będzie miał roztwór siarczanu(VI) sodu, jeżeli do 

Jaką objętość będzie miał roztwór siarczanu(VI) sodu, jeżeli do 

sporządzenia 2M roztworu zużyto 14,2 g bezwodnego 

sporządzenia 2M roztworu zużyto 14,2 g bezwodnego 

związku? Ile g związku uwodnionego (dekahydrat) potrzeba 

związku? Ile g związku uwodnionego (dekahydrat) potrzeba 

do sporządzenia dwukrotnie większej objętości roztworu 

do sporządzenia dwukrotnie większej objętości roztworu 

o takim samym stężeniu?

o takim samym stężeniu?

Stężenie molowe

Stężenie molowe

Ile cm

3

 96% (v/v) etanolu potrzeba do 

sporządzenia 250 cm

3

 40% (v/v) roztworu?

Korzystamy z wzoru: c

1

m

1

 = c

2

m

2

Nie możemy korzystać z wzoru c

1

V

1

 = c

2

V

2

, bo 

alkohol w mieszaninie z wodą ulega kontrakcji, 
tzn. suma objętości alkoholu i wody przed 
zmieszaniem jest > niż mieszaniny

C

1

m

1

 = c

2

m

2

, ponieważ m = d ∙ V, zatem 

c

1

d

1

V

1

 

= c

2

d

2

V

2

, gdzie 1 dotyczy alkoholu 96%(v/v), 

natomiast 2 - 40%(v/v)

V

1

 = c

2

d

2

V

2

/c

1

d

1

Należy pamiętać, że nie możemy wstawiać stężenia procentowego 

objętościowo-objętościowego, ale tylko procentowe wagowo-wagowe. 
Zatem szukamy 
w tablicach, jakie stężenie (w/w) odpowiada stężeniu 96%(v/v) – 

94%(w/w) 

i jakie stężeniu 40%(v/v) – 

33%(w/w). 

Odszukujemy również gęstości 

alkoholu o podanym stężeniu – odpowiednio 0,80848 i 0,95028 g/cm

3

. 

Wszystkie te wartości podstawiamy do 

powyższego równania

103,16

Etanol - rozcieńczanie

Etanol - rozcieńczanie

Etanol - rozcieńczanie

Etanol - rozcieńczanie

•Jaką objętość 96% 
(v/v) etanolu 
potrzeba do 
sporządzenia 200 
cm

3

 50% (w/w) 

roztworu?

Etanol - rozcieńczanie

Etanol - rozcieńczanie

•Jaką objętość 96% 
(v/v) etanolu 
potrzeba do 
sporządzenia 150 g 
70% (v/v) roztworu?

Etanol - rozcieńczanie

Etanol - rozcieńczanie

•Jaką masę 96%
(w/w) etanolu 
potrzeba do 
sporządzenia 200 g 
50% (v/v) roztworu?

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Ciąg dalszy zapewne nastąpi niebawem

Ciąg dalszy zapewne nastąpi niebawem