Informacje ogólne
Ustrój polityczny: republika o systemie
parlamentarno – prezydenckim
Święto narodowe: 14 lipca (rocznica zburzenia
Bastylii w 1789 roku)
Podział administracyjny: regiony (22),
departamenty (96) i gminy (36 300)
Wraz z Niemcami, Włochami, Belgią, Holandią
i Luksemburgiem Francja jest jednym z krajów
założycielskich Unii Europejskiej (1952)
Najważniejsze ideały Francji zawarte są w
Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela oraz w
haśle Wielkiej Rewolucji Francuskiej: Wolność,
równość, braterstwo
Cele oświaty
Cele oświaty francuskiej
zostały wyznaczone
już w czasie
Wielkiej Rewolucji
Francuskiej
w 1789 roku.
Dokładniej sprecyzowano je
po II wojnie światowej
(zwłaszcza w ustawie
oświatowej z 1989 roku).
Dotyczą one:
rozwoju osobowości
każdego ucznia,
podniesienia poziomu
oświaty wszystkich
obywateli,
kształcenia stosownie do
potrzeb rozwijającej się
gospodarki,
równych szans
oświatowych
dla wszystkich,
ukończenia wyższych klas
szkoły średniej przez co
najmniej 80 % uczniów.
System edukacyjny
Obowiązek szkolny: od 6 do 16 roku życia.
Rok szkolny trwa 180 dni i jest podzielony na 5
semestrów.
Tygodniowe obciążenie nauką wynosi 26 godzin w
szkole elementarnej oraz 30 i więcej godzin w szkole
średniej
Całość systemu edukacyjnego jest podzielona na
etapy,
a każdy z tych etapów na cykle
Szkoły są koedukacyjne na wszystkich poziomach
Administracja i nadzór
Francuski system edukacyjny
charakteryzuje wysoki poziom
centralizacji odpowiedzialności za
oświatę.
Najważniejszą rolę odgrywa
Ministerstwo Oświaty.
Jego zadaniem jest:
ustalanie nakazów
ustalanie zakazów
regulacja dotycząca programów
i planów nauczania
Do tych regulacji muszą się stosować
zarówno szkoły publiczne, jak i prywatne.
W zarządzaniu
szkolnictwem
mają też udział inne
resorty
państwowe – każdy z nich
prowadzi własną politykę
edukacyjną i może
powoływać
placówki szkolne.
Szkolnictwo francuskie
zorganizowane jest
hierarchicznie.
Francja jest podzielona
na okręgi szkolne
(tzw. akademie, ich granice
pokrywają się zwykle
z podziałem kraju na regiony)
oraz na departamenty.
Szczeble administracji
oświatowej
Każdy okręg reprezentowany
jest przez rektora, którego
mianuje
prezydent Republiki.
Na poziomie departamentu
rektora reprezentuje inspektor,
który z kolei kieruje oświatą
na poziomie lokalnym –
przez dyrektorów szkół,
którzy są ostatnim szczeblem
administracji systemu
oświatowego.
Do obowiązków
rektora należy kierowanie
urzędami zależnymi
od Ministerstwa Oświaty.
Jest on także honorowym
rektorem wszystkich
wyższych
uczelni w nadzorowanym
okręgu.
Zadania inspektorów
kierowanie siecią szkół
mianowanie dyrektorów
przedszkoli oraz szkół
elementarnych i
średnich
wdrażanie odgórnie
ustalonych regulacji.
Francja wydaje na oświatę publiczną ok. 6.5%
PKB,
co w 1990r przekładało się na sumę 75,8mld $.
Ponad 90% wydatków Ministerstwa Oświaty
przypada na pensje dla nauczycieli
i utrzymanie administracji oświatowej.
Pomoc dla uczniów
w ramach obowiązku szkolnego uczniowie
otrzymują bezpłatnie podręczniki i pomoce
naukowe;
23% uczniów otrzymuje pomoc materialną ze
względu na niższe zarobki rodziców;
stworzono system 3-letnich pożyczek
bankowych, gwarantowanych przez państwo
dla studentów,
po pierwszym roku studiów.
Kształcenie nauczycieli
Realizowane jest na poziomie
szkolnictwa wyższego.
Okres nauki jest podzielony
na dwa etapy:
I etap: min 2 lata studiów wyższych
z dowolnej dziedziny na uniwersytetach
lub w szkołach pomaturalnych;
II etap: 2 lub 3 lata w szkołach
pedagogicznych.
Kadra przedszkoli i szkół
elementarnych:
przygotowywana jest przez szkoły pedagogiczne
dla nauczycieli przedszkoli i szkół elementarnych;
rekrutacja odbywa się na podstawie egzaminu
konkursowego, w wyniku którego studenci
pierwszego roku otrzymują tytuł ucznia
nauczyciela oraz stypendium na 2 lata;
słuchacze są zobowiązani do pracy w zawodzie
przez min 10 lat od ukończenia studiów.
Kadra szkół średnich I i II ̊:
przygotowują ją wyższe szkoły pedagogiczne;
po egzaminie studenci otrzymują tytuł
nauczyciela mianowanego w dwóch
specjalnościach:
•
ogólnokształcącej (CAPES)
•
technicznej (CAPET)
Kształcenie ustawiczne
jest nieobowiązkowe;
organizowane jest przez akademie w formie
krótkich staży w wakacje pod nazwą
uniwersytetów letnich (universite d’ete);
przynajmniej jedno szkolenie kończy co roku
62% nauczycieli z kolegiów, 65% z liceów
zawodowych i 45% z liceów
ogólnokształcących.
Przedszkole
System nauczania przedszkolnego we Francji
jest dobrze rozwinięty.
Do przedszkoli chodzi ponad:
35% dzieci w wieku 2 lat
99% dzieci w wieku 3-5 lat
Nauczyciele przedszkolni mają
te same kwalifikacje co uczący w szkole
podstawowej.
Edukacja na tym poziomie nie jest
obowiązkowa;
Publiczne przedszkola są prowadzone
przez Ministerstwo Edukacji i dzieci
uczęszczają do nich bezpłatnie;
Dzieci według wieku dzieli się na trzy grupy .
Szkoły specjalne
Polityka integracji dzieci
niepełnosprawnych
z dziećmi pełnosprawnymi
W szkołach podstawowych istnieją klasy
integracyjne
dla uczniów, którzy mają problemy psychiczne
lub problemy ze słuchem, wzrokiem, czy
motoryką
Na poziomie średnim funkcjonują sekcje
realizujące specjalnie dostosowane programy
kształcenia ogólnego i zawodowego.
Tylko niewielki odsetek dzieci (ok. 0,8%)
wymagających największej troski trafia
do szkół specjalnych, w których uczą się
zawodu.
Szkoły zawodowe
Nie cieszą się uznaniem
Kształcenie zawodowe kończy się
uzyskaniem świadectwa umiejętności
zawodowych (pracowici i ambitni mogą
uzyskać także tytuł zawodowy inżyniera)
Nauka w szkołach technicznych kończy się
uzyskaniem matury technicznej, a następnie
do wyższej uczelni technicznej (cykl nauki -
2lata)
Oświata dorosłych
Ustawa o oświacie dorosłych (1971):
pracodawcy są zobowiązani do opodatkowania się
na fundusz dokształcania i doskonalenia dorosłych
Każdy pracujący może z dobrodziejstw ustawy
skorzystać.
Najczęściej robią to:
mężczyźni w wieku 25-40 lat i bezrobotni
Kształcenie uniwersyteckie
CYKL I: trwa 2 lata:
częściowa forma przygotowania do zawodu;
do dalszych studiów
kończy się uzyskaniem dyplomu DEUG – dyplom
studiów uniwersyteckich ogólnych.
CYKL II: studia rozszerzone 3 lub ponad 3
lata:
po 3 latach – tytuł licencjata lub magistra
po 4 -5 latach – tytuł inżyniera
CYLK III: jednoroczny nastawiony na:
praktykę, zakończony specjalizacją i dyplomem –
DESS
3- 4 letnie studia zakończone uzyskaniem doktoratu
Program nauczania
Opracowane przez Narodowy Komitet
Programów Nauczania,
a zatwierdzane przez Ministerstwo Oświaty
Jest to mieszanka celów i treści nauczania dla
całego kraju
Podręczniki szkolne i pomoce naukowe
przygotowują agencje prywatne
Szkoła średnia:
uczy się obowiązkowo przynajmniej 3 języków
obcych,
najczęściej wybierane języki to:
85% angielski i 50 % język
Szkoły wyższe:
przygotowują własne programy nauczania
przy wydawaniu dyplomów konieczna jest
aprobata programu nauczania przez
Ministerstwo Oświaty
Egzaminy
Promocja uczniów nie jest automatyczna, należy
do:
w szkole podstawowej – grono nauczycielskie
w szkole średniej – rada klasy szkolnej (nauczyciele,
przedstawiciele rodziców i uczniów oraz kierownik szkoły)
Rada klasowa decyduje także o tym, jak ma przebiegać
proces kierowania uczniów do różnych profili
kształcenia.
Świadectwa
Brevet – pierwsze świadectwo szkole po
zakończeniu cyklu szkoły średniej
Matura – podstawowe świadectwo szkolne
ukazujące zakończenie szkoły średniej i
pozwalająca wstąpić na studia wyższe
Bibliografia
Encyklopedia Pedagogiczna XXI Wieku, tom I,
red. T. Pilch, Warszawa 2004.
Pachociński R., Współczesne systemy
edukacyjne, Warszawa 2000.
Świętochowska U., Systemy edukacyjne
cywilizacji przełomu XX i XXI wieku, Toruń
2000.