PROCESY DYNAMICZNE

W GOSPODARCE

Wykład 3

PROCESY DYNAMICZNE



Trend



Wahania oscylacyjne

•

wahania koniunkturalne

•

cykle specjalne

•

wahania sezonowe

•

wahania krótkookresowe



Wahania nieregularne

•

przypadkowe

•

katastroficzne

WAHANIA OSCYLACYJNE

oscylacje gasnące

oscylacje

wybuchowe

oscylacje o stałej

amplitudzie

WAHANIA KONIUNKTURALNE



cykle Wagemana – 150 lat



cykle Kondratiewa – 50 lat



cykle Kuznetsa – 18 – 25 lat



cykle Juglara – 7 – 11 lat



cykle Kitchina – 40 miesięcy

PRZYCZYNY POWSTAWANIA CYKLI
– WEDŁUG KONDRATIEWA



zmiany techniki produkcji



wojny i rewolucje



podbój nowych terytoriów



wahania wydobycia złota



równowaga na rynku podstawowych
dóbr kapitałowych

PRZYCZYNY POWSTAWANIA CYKLI KONDRATIEWA
– INNE TEORIE



cykle pokoleniowe

•

cechy poszczególnych generacji

•

wojny

•

zmiany przywództwa



cykle wdrażania innowacji

CYKLE KONDRATIEWA -
WĄTPLIWOŚCI



zbyt krótkie okresy obserwacji



co powinno podlegać obserwacji?



fluktuacje produkcji wokół trendu
czy zmiana trendu?



zasięg geograficzny

ZALEŻNOŚCI MIĘDZY CYKLAMI

PRZENIKANIE SIĘ RÓŻNEGO RODZAJU WAHAŃ
KONIUNKTURALNYCH

cykle Juglara

trend

cykle Kitchina

cykle
Kondratiewa

Źródło: Opracowanie własne na podstawie A. Jabłońska, Stagnacja sekularna kapitalizmu, PWN, warszawa 1988, s. 242

CYKLE SPECJALNE

Q

P

Q

0

D

S

S’

P

0

WAHANIA SEZONOWE



stały, jednoznacznie określony czas
trwania



stosunkowo stała amplituda



eliminacja – za pomocą średnich
ruchomych



bezwzględny wskaźnik sezonowy: y

n

-ŷ

n



względny wskaźnik sezonowy: y

n

/ ŷ

n

MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ (1)



MIERNIKI PRODUKCJI

•

produkt krajowy brutto i wielkości pochodne

•

produkt potencjalny

•

produkcja przemysłowa

•

proste mierniki reprezentacyjne



MIERNIKI WYKORZYSTANIA CZYNNIKÓW

PRODUKCJI

•

stopa bezrobocia

•

wykorzystanie zdolności produkcyjnych

MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ (2)



MIERNIKI CEN

•

deflator PKB

•

wskaźnik cen towarów i usług

konsumpcyjnych

•

wskaźnik cen producentów



MIERNIKI RYNKU PIENIĘŻNEGO

•

podaż pieniądza

•

stopa procentowa

Podwójne załamanie (załamanie inicjujące)

Stabilizacja

USTALANIE PUNKTÓW ZWROTNYCH

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. Lubański, Analiza koniunktury i badanie rynków, DW Elipsa, Warszawa
2004, s. 65

GÓRNY PUNKT ZWROTNY CYKLU
KONIUNKTURALNEGO



punkt końcowy nieprzerwanego wzrostu
wskaźnika, trwającego pewien
minimalny okres



punkt początkowy nieprzerwanego
spadku wskaźnika, trwającego pewien
minimalny okres



maksymalny poziom wskaźnika w
danym przedziale czasowym

PODZIAŁ CYKLU

recesja

popraw
a

ożywienie

stabilizacja

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. Lubański, Analiza koniunktury i badanie rynków, DW Elipsa, Warszawa
2004, s. 72

PODZIAŁ CYKLU



recesja – co najmniej dwukwartalny
okres spadku



poprawa – wzrost od dolnego punktu
zwrotnego do poziomu sprzed załamania



ożywienie – okres dalszego szybkiego
wzrostu



stabilizacja – okres zwolnionego wzrostu
wraz z górnym punktem zwrotnym