AFAZJA
AKUSTYCZNO-MNESTYCZNA

LOKALIZACJA USZKODZENIA

Afazja akustyczno-mnestyczna

występuje przy ogniskowych
uszkodzeniach części wtórnych
kory słuchowej w dominującej
półkuli (u praworęcznych -
lewej), leżących nieco dalej od
pierwotnych (projekcyjnych)
części kory słuchowej,
obejmujących obszar zakrętu
skroniowego środkowego (lub
znajdujących się w głębi płata
skroniowego po stronie lewej).

[Łuria 1967

]



Akustyczno-mnestyczna-powstaje, kiedy
uszkodzenie tylnej części lewego płata
skroniowego nie niszczy całkowicie okolicy
Wernickego, choć sprawia, że nie funkcjonuje ona
prawidłowo. Charakter zaburzeń Łuria streścił w
nazwie - zaburzenia mnestyczne, odnoszące się do
pamięci. Osoba chora nie ma trudności w
generowaniu mowy, zaś potencjalnie zdolność
rozumienia jest względnie zachowana - zdaniem
Łurii słuch fonematyczny jest w tym zaburzeniu
względnie zachowany. Jednak deficyt nasila się
wraz ze wzrostem ilości napływających informacji.
Tym samym osoba chora może dobrze różnicować
pojedyncze fonemy, jednak będzie miała trudności
w bardziej złożonych sytuacjach, np. przy
powtarzaniu kilku głosek jednocześnie, lub kilku
słów.



Tym samym cechą charakterystyczną jest to,
że kiedy osoba chora ma powtórzyć trzy lub
cztery słowa, powtórzy jedynie dwa, lub trzy
początkowe. Deficyt ten rzutuje na zdolność
rozumienia dłuższych wypowiedzi - osoba
chora nie ma trudności w różnicowaniu
fonemów, ale wydaje się, że ma kłopot z
utrzymaniem w ognisku uwagi i w pamięci
roboczej większej ilości danych słuchowych.
Niekiedy mówi się tutaj o uszkodzeniu
słuchowej pamięci werbalnej. Przy czym
osoba chora nie musi mieć wcale ogólnych
trudności z pamięcią (tj. z uczeniem się
nowego materiału- to nie jest amnezja).
Dodatkowo mogą występować cechy afazji
amnestycznej i parafazje werbalne.

BUDUJĄ GO TRZY CZYNNIKI:



1.OGRANICZENIE POLA SPOSTRZEGANIA



2. ZABURZENIE PAMIĘCI SŁUCHOWO-
WERBALNEJ



3. ZABURZENIA GNOSTYCZNEJ
PODSTAWY SŁOWA.

ZABURZONE NIE JEST:



PISANIE I CZYTANIE



SŁUCH FONEMATYCZNY (W PEWNEJ MIERZE)

DIAGNOZA



Zaburzenia językowe w przypadku afazji
akustyczno-mnestycznej nie mają swojego
odbicia w analizie dźwiękowej budowy słowa,
nie powodują objawu „dysocjacji między
brzmieniem i znaczeniem słowa”, w
niektórych przypadkach nie wywołują
dostrzegalnych trudności w piśmie.
Natomiast wyrażają się w istotnych
trudnościach utrzymania w pamięci serii
słów, złożonych nawet z 2 – 3 elementów
[Klimkowski 1989].



Nietrwałość śladów słuchowych powoduje trudności

w powtarzaniu kilku elementów. Chory dobrze

zapamiętuje jedno słowo ( lub nawet jedno krótkie

zdanie) i może odtworzyć je po 1- 2- minutowej

przerwie, podczas gdy zapamiętanie nawet krótkiej

serii słów eksponowanych słuchowo napotyka duże

trudności – chory odtwarza albo pierwsze, albo

ostatnie słowo. Jak wykazano w wielu specjalnych

obserwacjach, np. A.R Łuria i E.N. Sokołow, M

Klimkowski [Łuria1976], w częstych przypadkach

chorzy najpierw odtwarzają ostatnie słowo z serii i

następnie poprzednie. Objaw ten można traktować

jako tendencję do odtwarzania w pierwszej

kolejności najświeższych śladów. Zjawisko to nie

występuje przy reprodukcji serii eksponowanej

wzrokowo, jak również wówczas, gdy chory ma za

zadanie przekształcić serię słuchowa we wzrokową,

odtworzyć pisemnie serię eksponowaną słuchowo.

Analogiczne trudności występują w próbach

dotyczących odtwarzania długich zdań i opowiadań

– z zasady ostatnia część wypada, ale ogólny sens

jest zachowany.



Z zespołem afazji akustyczno – mnestycznej
łączą się także trudności w nazywaniu i w
mowie samodzielnej [Styczek1980]. Objawami z
zakresu budowy tekstu są liczne neologizmy,
żargonofazje – wyrazy nie mające
odpowiedników w języku (żarówka – rębuszka);
parafazje głoskowe (broda – broga, gruszka –
bruska) i werbalne; zniekształcenie wzorca
słuchowo – brzmieniowego nazwy (niemożność
zapamiętania), kontaminacje werbalne, zmiany
w ramach jednej kategorii semantycznej (narty
– łyżwy), omówienia (długopis – pisze się
tym).W nazywaniu paru kolejnych przedmiotów
występuje perseweracja, tzn. badany powtarza
nazwę pierwszego desygnatu przy próbie
nazwania drugiego lub trzeciego [Styczek
1980].



Objawy z zakresu odbioru tekstów to
zaburzone znaczenie rozumienia dłuższych
wypowiedzi rozwiniętych. Rozumienie słów
prostych, poleceń, i zdań niekoniecznie jest
zaburzone. Współzaburzonymi wyższymi
czynnościami nerwowymi są ogólne
zaburzenia funkcji pamięci; zmniejszony
pułap i pojemność pamięci; swoiste formy
akalkulii i agrafii; zaburzenia schematu ciała
(niemożność zapamiętania nazw części
ciała), elementy autopagnozji; zaburzenia
odtwarzania dłuższych struktur rytmicznych.
W związku z tym chorzy napotykają znaczne
trudności w rozumieniu dłuższych
wypowiedzi, w samodzielnej mowie
rozwiniętej i myśleniu werbalnym.

REHABILITACJA

CELE:



reintegrację psychiczną ze szczególnym
uwzględnieniem odbudowy utraconej
zdolności językowego porozumiewania się,



reintegrację społeczną ze szczególnym
uwzględnieniem podniesienia jakości życia i
możliwości powrotu do pracy
[Pąchalska1999].

OPTYMALNY SYSTEM OPIEKI NAD
CHORYM Z AFAZJĄ POWINIEN OBEJMOWAĆ
TRZY GŁÓWNE ELEMENTY:



Rehabilitacja w szpitalu bezpośrednio po

uszkodzeniu mózgu, jak tylko pozwoli na to stan

chorego. W okresie wczesnym stosuje się na ogół

metody stymulujące i rozhamowujące, kierujące

procesem samoistnego wycofywania się zaburzeń

oraz zapobiegające niekorzystnym zmianom

w zachowaniu się pacjenta.



Rehabilitacja w wyspecjalizowanym Ośrodku czy

Centrum Rehabilitacji, do którego chory powinien

zostać skierowany po wyjściu ze szpitala. W tym

okresie stosuje się metody zorientowane na

odbudowę językowego porozumiewania się.



Rehabilitacja w przychodni specjalistycznej możliwie

blisko miejsca zamieszkania chorego. Oddziaływania

terapeutyczne powinny objąć również rodzinę

chorego i stanowić kontynuację programu

reedukacji, być prowadzone w sposób ciągły

[Maruszewski1974].



najważniejszym celem szczegółowym w
zakresie reintegracji psychicznej chorego z
afazją jest odbudowa utraconych zdolności
językowych. Postępowanie logopedyczne
przy zaburzeniach akustyczno-mnestycznych
ma na celu kształtowanie zdolności
zachowywania kompleksu elementów w
pamięci słuchowej, a co za tym idzie
przywrócenie mowy dialogowej i
opowieściowej oraz osiągnięcie poprawy
w zakresie rozumienia bardziej złożonych
konstrukcji słownych.



Metody rehabilitacji można podzielić na dwie
grupy. W pierwszej znajdują się te, które
mają zastosowanie u chorych z bardzo
głębokimi zaburzeniami nominacji.
Wypowiedzi tych pacjentów są bardzo
ubogie, w zasadzie całkowicie pozbawione
nazw. Do drugiej grupy należą te metody,
które mają na celu usuwanie trudności
średniego lub niewielkiego stopnia, gdzie
chory często podaje nazwy niewłaściwe
posługuje się omówieniami i porównaniami,
ale występują także reakcje prawidłowe
[Nowakowska 1978].

ETAPY STOSOWANIA
POSZCZEGÓLNYCH METOD
REHABILITACJI CHORYCH Z GŁĘBOKO
ZABURZONĄ CZYNNOŚCIĄ
NAZYWANIA:

1.Metoda opiera się na założeniu, że

aktualizacja nazwy będzie dla chorego
łatwiejsza, jeśli wprowadzi się dodatkową
aferentację w postaci napisu, uczenie się
(wielokrotne powtarzanie) oraz wykorzysta
się utrwalone skojarzenia między nazwą
przedmiotu a jego właściwościami. Działanie
tych czynników może w efekcie doprowadzić
do zwiększenia tzw. gotowości słowa, a co za
tym idzie, wzrostu liczby nazw w aktywnym
słowniku chorego.

2.Metoda wykorzystuje występujące w języku

polskim związki frazeologiczne, w których
dwa lub więcej wyrazów tworzy mniej lub
bardziej stałe połączenia znaczeniowe. Wśród
związków frazeologicznych wyróżnia się
wyrażenia (np. twardy jak skała) oraz frazy
(np. straciłam głowę). Do fraz zaliczamy
także przysłowia, sentencje i maksymy.
Można przypuszczać, iż ze względu na
wysoką częstość użycia związków
frazeologicznych oraz silne zespolenie
znaczeniowe wyrazów wchodzących w ich
skład choremu będzie łatwiej aktualizować
nazwę przy użyciu wyrażenia lub frazy niż
podać nazwę izolowaną.

3. Metoda wykorzystująca fakt, że wyrazy o

znaczeniach przeciwnych – antonimy – są ze
sobą na ogół silnie skojarzone. Można się
więc spodziewać, że aktualizację danego
słowa (czasownika, przymiotnika,
rzeczownika) ułatwi choremu wprowadzenie
jego przeciwieństwa.

1.Metoda wykorzystująca dobrze utrwalone przed chorobą

skojarzenia między nazwami. Należy się tutaj oprzeć nie na

powszechnych skojarzeniach – związkach frazeologicznych

czy antonimach, lecz na takich skojarzeniach, które

wynikają z doświadczenia danego chorego, mają dla niego

osobiste znaczenie. Aby przygotować materiał do ćwiczeń

trzeba ustalić, jakiego rodzaju materiał wywołuje u chorego

pozytywne zaangażowanie emocjonalne np. album ze

zdjęciami. Posłużenie się takim materiałem powinno

sprzyjać aktualizacji słów, których obraz słuchowy jest

nietrwały. Można zaobserwować, że już w momencie

ekspozycji fotografii chory ożywia się i próbuje się coś

powiedzieć. Nie należy tej aktywności hamować, ale wręcz

odwrotnie – wzmagać ją wszelkimi możliwymi sposobami,

np. poprzez zadawanie choremu odpowiednich pytań czy

podawanie tylko początku zdania, które pacjent sam

dokończy. Efektywność powyższej metody sprawdza się w

sytuacji nazywania.

ETAPY STOSOWANIA METOD
REEDUKACJI CHORYCH ZE ŚREDNIO I
MAŁO ZABURZONĄ CZYNNOŚCIĄ
AKTUALIZACJI NAZW.

2. Metoda polegająca na prowadzeniu z chorym

zaprogramowanego dialogu. Dialog opiera się na
posiadanej przez chorego wiedzy dotyczącej różnych
faktów, zdarzeń i zjawisk. W dialogu terapeuta
winien nawiązywać początkowo do wiedzy
konkretnej, dotyczącej chorego bezpośrednio,
następnie zaś przechodzić do wiadomości o
charakterze bardziej abstrakcyjnym. Metoda opiera
się na założeniu, że dzięki wprowadzeniu specjalnie
dobranych i skonstruowanych pytań, które zawierają
część wyrazów potrzebnych do odpowiedzi, choremu
będzie łatwiej konstruować wypowiedzi pełne i
używać właściwych nazw. Na tym etapie rehabilitacji
może się zdarzyć, że pacjent sam zacznie zadawać
terapeucie pytania, interesując się jego pracą,
życiem osobistym czy poglądami. Sytuacje tego typu
należy wykorzystywać do celów ważnych dla
pomyślnego przebiegu rehabilitacji jak np. lepsze
wzajemne poznanie.

3.Metoda pobudzająca do dłuższych

wypowiedzi, w których zawarta jest nazwa
lub nazwy trudne do aktualizacji.
Wykorzystuje się tutaj wiedzę, jaką pacjent
posiada na temat związków przyczynowo –
skutkowych, zachodzących między
zdarzeniami realnymi. Terapeuta posługuje
się zdaniami o charakterze implikacji, a więc
zawierającymi słowa „Jeżeli..., to...”. Dla
ułatwienia ćwiczonych nazw można użyć
odpowiednich rysunków.



W końcowym etapie rehabilitacji chorych z
zaburzeniami nazywania dobre efekty daje
wprowadzenie ćwiczeń o charakterze
niespecyficznym:



układanie opowiadań do obrazków
sytuacyjnych



streszczanie przeczytanych artykułów i
wybranych fragmentów książek



relacjonowanie ciekawych wydarzeń



opowiadanie o swojej pracy, rodzinie,
mieście itp.



Wszystkie te wypowiedzi chory może
zapisywać w domu, a następnie odczytywać
na zajęciach i poprawiać (w miarę możliwości
samodzielnie) popełnione błędy.

PODSUMOWANIE:

- charakteryzuje sie tym, że pacjent nie może

zrozumieć i utrzymać w pamięci poszczególnych
elementów mowy;
- chory nie rozumie dłuższych wypowiedzi,
czasami nawet składających sie tylko z dwóch
wyrazów;
- ma kłopoty z mowa samodzielna i z
powtarzaniem;
- przy nazywaniu przedmiotów potrafi nazwać
pierwszy z nich, ale przy następnym
używa poprzedniej nazwy;
- rozumienie mowy jest zaburzone, ponieważ nie
jest w stanie utrzymać śladu
słuchowego i powtórzyć go.