stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek 
lub chorobę

CZYNNIK 
NIEBEZPIECZ
NY

Czynnik, którego 
oddziaływanie na 
pracującego 
prowadzi 
lub może 
prowadzić 
do urazu (wypadku 
przy pracy)

CZYNNIK 
SZKODLIW
Y

Czynnik, 
którego 
oddziaływanie 
na 
pracującego 
prowadzi lub 
może prowadzić 
do schorzenia 
(choroby 
zawodowej)

CZYNNIK
UCIĄŻLIWY

Czynnik, którego 
oddziaływanie na 
pracującego 
może 
spowodować złe
samopoczucie 
lub
nadmierne 
zmęczenie, 
nie prowadzące 
do 
trwałego 
pogorszenia
stanu zdrowia 
człowieka

Wg  PN – N – 18001  i  PN – N - 18004

Z A G R O Ż E N I E

 

 

Czynnik niebezpieczny

Czynnik niebezpieczny – to czynnik, który może prowadzić 
do powstania u pracującego urazu (wypadku przy pracy). 

Do głównych kategorii czynników niebezpiecznych zaliczyć 
można m.in.:

- czynniki mechaniczne (np.:

- spadające lub wysypujące się materiały, 

- przebywanie pracownika na wysokości, 
- śliskie nierówne powierzchnie, 
- pozostające w ruchu lub transportowane maszyny 
lub ich części) 

- a także działanie prądu elektrycznego. 

 

 

Czynnik niebezpieczny

Czynnik niebezpieczny – to czynnik, który może prowadzić do 
powstania u pracującego urazu (wypadku przy pracy). 

Największy udział w ogólnej liczbie wypadków spowodowanych 
występowaniem czynników mechanicznych mają zdarzenia 
powodujące wypadki polegające na:

- uderzeniu, 
- pochwyceniu, 
- przygnieceniu pracownika przez maszyny bądź ich części (np. 
przez obracający się element urządzenia). 

Drugie miejsce zajmują zdarzenia powodujące wypadki drogowe.

Trzecie miejsce – upadki z wysokości (np. z nieodpowiednio 
zabezpieczonego rusztowania). 

Najczęściej  w wypadkach wywołanych czynnikami 
niebezpiecznymi, biorą udział:

- pracownicy budowlani,
- robotnicy obróbki metali,
- i mechanicy maszyn.

 

 

Czynniki niebezpieczne 

(urazowe)



 Zagrożenia elementami

    ruchomymi i luźnymi



 Zagrożenia elementami 

    ostrymi i wystającymi



 Zagrożenia związane z

    przemieszczaniem się 
ludzi



 Zagrożenia porażeniem

    prądem  elektrycznym



 Zagrożenia 

poparzeniem



 Zagrożenia pożarowe 

lub
    wybuchowe

Fizyczne:



 Hałas



 Wibracja



 Mikroklimat



 Promieniowanie 

jonizujące



 Promieniowanie 

laserowe



 Pole 

elektromagnetyczne



 Pole elektrostatyczne



 Pyły przemysłowe

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

Chemiczne:



 Substancje toksyczne



 Substancje drażniące



 Substancje uczulające



 Substancje 

rakotwórcze



 Substancje mutagenne



 Substancje 

upośledzające
   funkcje rozrodcze

Biologiczne:



 Mikroorganizmy 

roślinne
   i zwierzęce (bakterie,
   wirusy, grzyby,
   pierwotniaki) oraz
   wytwarzane przez nie
   toksyny i alergeny;



 Makroorganizmy

    roślinne  i zwierzęce

Psychofizyczne:



 Obciążenie fizyczne

    (statyczne i 
dynamiczne)



 Obciążenie 

psychonerwowe

ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA,

KTÓRE MOGĄ SPOWODOWAĆ WYPADEK LUB 

CHOROBĘ

 

 

Czynniki niebezpieczne w 

środowisku pracy

Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

      Przemieszczające się maszyny oraz transportowane 
przedmioty
      Ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy) 

      Położenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoża 
(praca na wysokości  

      oraz w zagłębieniach)

Śliskie nierówne powierzchnie

Ostre, wystające, chropowate elementy

Powierzchnie gorące lub zimne, żrące substancje

Płyny pod ciśnieniem

Ruchome elementy 

Spadające elementy 

Prąd elektryczny niskiego napięcia  (do 1kV)

Prąd elektryczny wysokiego napięcia  (powyżej 1kV)

Zagrożenie wybuchem i pożarem

inne, np. zwierzęta, 

 

 

Zapobieganie zagrożeniom powodowanym 

czynnikami mechanicznymi

Zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi, należy 
eliminować lub ograniczać poprzez: 

• eliminowanie czynników lub ograniczanie ich 
aktywności

• ograniczanie ekspozycji osób na czynniki, których nie 
udało się wyeliminować

 

 

Ograniczenie narażenia człowieka na 

nie wyeliminowane niebezpieczne 

czynniki mechaniczne 

Narażenie (ekspozycję) na nie wyeliminowane 
niebezpieczne czynniki mechaniczne należy ograniczać 
przez: 

• eliminowanie lub ograniczanie związanych z 
procesem pracy ingerencji człowieka w strefach 
zagrożenia (niebezpiecznych)

• zapobieganie niezamierzonemu kontaktowi 
człowieka z czynnikiem niebezpiecznym.

 

 

Ograniczenie ekspozycji człowieka na 

czynniki niebezpieczne 

Eliminowaniu lub ograniczaniu ekspozycji na 
niebezpieczne czynniki mechaniczne przez ograniczenie 
kontaktu służy zatem: 

• rozdzielenie w przestrzeni i/lub czasie człowieka oraz 
maszyny bądź innego przedmiotu pracy tak, aby granice 
ich naturalnego oddziaływania nie zachodziły na siebie

• przegrodzenie zasięgu granic naturalnego 
oddziaływania człowieka oraz maszyny lub przedmiotu 
pracy.

 

 

Ograniczenie ekspozycji człowieka na 

czynniki niebezpieczne powodowane przez 

maszyny

Utrzymywanie maszyn i innego wyposażenia stanowisk 
pracy we właściwym stanie technicznym zapobiega 
powstawaniu:

- zakłóceń w normalnym ich funkcjonowaniu
- i związanych z tym zagrożeń czynnikami mechanicznymi. 

Należy więc przestrzegać wszystkich ustalonych czynności 
dotyczących przeprowadzania:

- regulacji, 
- konserwacji, 
- wymiany części, 
- a także przewidzianych przeglądów technicznych.