ŚRODKI

PRZECIWPASOŻYTNICZE DO

ZWALCZANIA PASOŻYTÓW

ZEWNĘTRZNYCH

(

ECTOPARASITICIDA

)



Środki o działaniu

systemowym



Środki o działaniu

kontaktowym



Repellentia – odstraszające

owady



Atractantia – wabiące owady

ECTOPARASITICIDA

SYSTEMOWE:



Iniekcje



Per os



„pour-on” –
polewanie



„spot-on” -
nakrapianie

KONTAKTOWE:



Kąpiele

(owce, psy, lisy)



Spray=spryskiwanie



Emulsje (

psy

)



Naskórne „ pour-on)

(

bydło

)



Naskórne „spot-on”

(

psy, koty

)



Kołnierze,obroże

(

psy,koty

)



Kolczyki do ucha (

bydło

)



Przylepce, opaski

(konie)



Szampony

(psy)

LEKI O DZIAŁANIU

SYSTEMOWYM



ENDEKTOCYDY = awermektyny i
milbemycyny



ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE



INHIBITORY ROZWOJU OWADÓW
(IDI = Insect Development Inhibitors)



REGULATORY WZROSTU
OWADÓW = JUWENOIDY (IGR =
Insect Growth Regulators =
Juvenoids)

INHIBITORY ROZWOJU

OWADÓW (pochodne

benzoilofenylo-mocznika)



LUFENURON

(pies)



DIFLUBENZURON

(bydło)



FLUAZURON

(bydło)

LUFENURON (Program,

obecnie brak w Polsce)



Tabletki i zawiesina do stosowania

doustnego u psów i kotów oraz do iniekcji

podskórnej dla kotów.



Lek stosowany do zwalczania i

kontroli infestacji pchłami psów i

kotów.!!!



Po podaniu lek gromadzi się w tkance

tłuszczowej gospodarza



Z tkanki tłuszczowej stopniowo uwalnia się

do krwi z którą jest pobierany przez pchły.

LUFENURON (Program)



Pchła żerująca na psie lub kocie
przenosi lufenuron do składanych jaj.



Efektem czego jest zaburzony proces
wykształcania się larw  blokowanie

tworzenia się chityny u form
larwalnych.



Lek nie zabija pcheł dorosłych !!!!!



Lufenuron jest związkiem
nietoksycznym



Stosowany per os co 1 miesiąc lub w
iniekcji co 6 miesięcy.

Dla psów stosuje się połączenie:



lufenuron + oksym milbemycyny



lufenuron + oksym milbemycyny +
niterpyram



lufenuron + niterpyram

Dla kotów stosuje się połączenie:



lufenuron + niterpyram

Niterpyram:

blokuje transmisję

neuronalną pasożyta zależną od
acetylocholiny 

wywołuje paraliż i śmierć

dorosłych pcheł

DIFLUBENZURON



Lek stosowany jest u bydła w celu
ograniczenia populacji much
składających jaja w odchodach.



Lek po wchłonięciu wydalany jest w 80%
z kałem bydlęcym



Wydalany z kałem hamuje rozwój
chityny u larw much



Działa tylko na formy larwalne owadów,
które rozwijają się w kale.



Lek nie działa na postacie dojrzałe

.

FLUAZURON



Stosowany u bydła naskórnie w
celu zwalczania i ograniczania
inwazji kleszczy.



Hamuje syntezę chityny u form
rozwojowych kleszcza.

REGULATORY WZROSTU
OWADÓW = JUWENOIDY



Juwenoidy zaburzają metamorfozę owadów



Działają jajo- i larwobójczo.



Nie zabijają dorosłych postaci owadów i

roztoczy. !!!!!



Juwenoidy działają podobnie jak naturalny

hormon juwenilny odpowiedzialny za wzrost i

metamorfozę owadów i roztoczy



Obniżenie stężenia endogennego hormonu

juwenilnego jest sygnałem do rozpoczęcia

procesu metamorfozy w poczwarkę i

dorosłego osobnika.



Po zastosowaniu juwenoidów dochodzi do

zatrzymania procesu przeobrażania się form

rozwojowych i następowego ich obumierania.

REGULATORY WZROSTU
OWADÓW = JUWENOIDY



FENOKSYKARB



PIRYPROKSYFEN

(piryproksyfen + permetryna=Duowin Contakt)

Leki są karbaminianami lecz nie hamują aktywności ACHE
Stosowane do zwalczania inwazji pcheł u psów i kotów

Działają bójczo na jaja i postacie larwalne

.



METOPREN

(

metopren + fipronil = Frontline

Combe)

Jest to terpenoid działający jak hormon juwenilny
Stosowany jako spray lub obroża u psów i kotów do zwalczania

inwazji pcheł.

Stosowany do zwalczania koprofilnych much u bydła.

LEKI PRZECIW

EKTOPASOŻYTOM O DZIAŁANIU

KONTAKTOWYM.

AMIDYNY



Amitraza

KARBAMINIANY

 wycofane



Karbaryl



Propoksur



Bentiokarb

ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE

 wycofane



Kumafos



Dichlorfos



Diazinon = Dimpylat

LEKI PRZECIW

EKTOPASOŻYTOM O DZIAŁANIU

KONTAKTOWYM

PYRETRYNY I SYNTETYCZNE PYRETROIDY



Permetryna



Cypermetryna



Deltametryna



Fenvalerat



Flumetryna



Bioaletryna



Cyhalotryna



Lamdacyhalotryna



Cyflutryna

LEKI PRZECIW EKTOPASOŻYTOM O

DZIAŁANIU KONTAKTOWYM

CHLORONIKOTYNYLE



Imidakloprid

(Advantage)

FENYLOPIRAZOLE



Fipronil

(Frontline)



Pyriprol

(Prac-tic)

POCHODNA OKSADIAZYNY



Indoksakarb

( Activyl)

INNE ZWIĄZKI



Benzoesan benzylowy



Mesulfen (Biodylon)

AMIDY  AMITRAZA



Jest insektycydem i akarycydem o
działaniu kontaktowym.



Stosowany jest w postaci tabletek,
obroży, roztworu do sporządzania emulsji



Pobudza receptory oktopaminowe w
CUN pasożyta, który ulega aktywacji
ruchowej i odpada z żywiciela



Lek jest również inhibitorem
oksydazy monoaminowej (MAO)
wrażliwych pasożytów.

AMITRAZ

Zastosowanie:



Zwalczanie świerzbowców, wszy,
kleszczy, wpleszczy.



Zwalczanie warrozy u pszczół (Varroa
Jacobsoni) tabletki do odymiania uli.



Jest lekiem z wyboru w zwalczaniu
inwazji nużeńca (Demodex canis)

AMITRAZA

Stosuje się u:



Świń



Owiec



Kóz



Bydła



Psów

W postaci wodnej emulsji (0,025 –0,05%)

do opryskiwania zwierząt lub kąpieli

AMITRAZ

Nie wolno stosować:



U kotów



U koni

(hamowanie perystaltyki jelit

grubych – zatkanie)



U psów ras Chihuahua

– idiosynkrazja



U stresie przegrzania u innych ras
psów

Wykazuje silne działanie ekotoksyczne

(ryby, płazy i gady wodne)

AMITRAZA



Wrażliwe na przedawkowanie jest bydło

Działania niepożądane:



Uspokojenie, depresja, zaburzenia w
poruszaniu się (

zaburzenia koordynacji

ruchów

)



Wzrost stężenia glukozy we krwi przy
zachowanym prawidłowym stężeniu insuliny



Bradykardia



Poliuria



Świąd w miejscu podania

(obroże)

AMITRAZA



Wysoki współczynnik terapeutyczny (14-40)



Może być stosowana u zwierząt młodych i
samic ciężarnych.



U ssaków amitraza działa

agonistycznie na

receptor 2 adrenergiczny

( w zatruciu

stosuje się johimbinę lub atipamezol) oraz

antagonistycznie na receptor
serotoninowy i H1 .

PYRETRYNY I PYRETROIDY



Pyretryny –

naturalne związki

ekstrahowane z kwiatów Pyrethrum i
Chrysanthemum są wrażliwe na światło i
szybko inaktywowane.



Wyciągi zawierają ok.. 25% pyretryn,
dodatek butoksydu piperonylu działa
synergicznie i wzmaga insektobójcze
działanie pyretryn.

PYRETRYNY I PYRETROIDY

Pyretroidy:



Związki syntetyczne, trwalsze od naturalnych
pyretryn



Wykazują wysoką aktywność insektobójczą



Bardzo mało toksyczne dla ssaków



Toksyczne dla ryb (

deltametryna

)



Działają na kanały Na+ włókien nerwowych
pasożyta, wywołując pobudzenie a następnie
porażenie pasożyta



Działanie zależy od stosunku izomerów
cis:trans

PYRETRYNY I PYRETROIDY

Cypermetryna (Flectron – kolczyk dla bydła):



Zwalcza muchy, wszy bąki, larwy gzów,

kleszcze, ptasznice



Działa 3-5 miesięcy

Cyflutryna (Biofly – pour on)



Do zwalczania much, bąków i innych owadów

żerujących na skórze bydła



Działa przez 4-6 tygodni



Można stosować w okresie laktacji, nie

przechodzi do mleka.



Rozmieszcza się jedynie w tłuszczu tkanki

podskórnej

PYRETRYNY I PYRETROIDY

Cyhalotryna (Coopertex –pour on)



Służy do zwalczania much, bąków i innych

owadów żerujących na skórze bydła.

Deltametryna (Butox pour on, Kiltix –

obroża)



Stosowana do zwalczania świerzbu, wszy,

kleszczy wszołów, wpleszczy i owadów

latających.



Stosowana u bydła, owiec.



Lek bezpieczny



Łączy się deltametrynę z karbaminianem

(propoksurem)

PYRETRYNY I PYRETROIDY

Flumetryna (Bayvarol strips – paski do

zawieszania w ulu pszczelim)



Związek skuteczny w zwalczaniu
warrozy (Varroa Jacobsoni - roztocz
atakujący czerw pszczeli)



Związek bezpieczny dla pszczół



Stosuje się po miodobraniu

PYRETRYNY I PYRETROIDY

Permetryna (Expot –”spot on” – psy,

Insectin – płyn, proszek, Tectonic „pour

on”)



Lek stosowany do zwalczania inwazji wszy,

pcheł, kleszczy, komarów, piórojadów u

wszystkich gatunków zwierząt.

Tetrametryna (proszek, spray, szampon)



Do zwalczania pcheł i kleszczy u psów i

kotów.

Fenvalerat (pour on)



Muchy, wszy – bydło



Pchły i kleszcze – psy i koty

CHLORONIKOTYNYLE

Imidakloprid

(Advantage – „spot on”)



Do zwalczania pcheł u psów i kotów



Może być stosowany u samic ciężarnych i
karmiących



Po nakropieniu na skórę preparat
rozprzestrzenia się po całej okrywie
włosowej



Działa kontaktowo po 24 godzinach



Czas działania 4-6 tygodni



Kąpiel w szamponie skraca czas działania
imidaklopridu.

Imidakloprid (Advantage – „spot

on”)



Mechanizm: imidakloprid jest agonistą
cholinergicznych receptorów
nikotynowych u owadów



Wywołuje długotrwałą depolaryzację
błony zasynaptycznej neuronów
centralnego układu nerwowego owada.



Wykazuje bardzo słabe powinowactwo do
receptora N u ssaków, nie przenika do
OUN



Zlizany przez psa lub kota z powierzchni
skóry nie wywołuje zatrucia.

Obecnie stosuje się u psów i

kotów spot on:



imidaklopryd



imidaklopryd

+

permetryna



imidaklopryd

+

moksydektyna

Możliwość zastosowania u osobników

dorosłych oraz u szczeniąt powyżej 7 tyg.
i kociąt powyżej 8 tyg. życia

FENYLOPIRAZOLE

FIPRONIL

(Frontline – spray,

spot-on)



Służy do zwalczania i kontroli inwazji

pcheł u psów i kotów



Mechanizm:

blokuje działanie GABA jako

neurotransmitera u owadów i roztoczy.



Działa szybko, resorbuje się do gruczołów

łojowych gospodarza i wykazuje działanie

przedłużone przez okres 2-3 miesięcy.



Zapobiega reinfestacji pcheł przez 3

miesiące (psy) lub 2 miesiące (koty)

FENYLOPIRAZOLE:

PYRIPROL (Prac-tic)



Stosowany miejscowo „spot-on”



Służy do zwalczania i kontroli inwazji
pcheł i kleszczy u psów.



Pomocny w terapii alergicznego zapalenia
wywołanego inwazją pcheł



Mechanizm

: blokuje działanie GABA jako

neurotransmitera u owadów i roztoczy


blokada transferu jonów chlorkowych przez

błony komórkowe



niekontrolowana

aktywność OUN pasożyta i następowa śmierć.



Efekt po 24 godz. pchły i po 48 godz. kleszcze.



Czas działania 4 tygodnie



Toksyczny dla organizmów wodnych

PYRIPROL



Nie wolno stosować u kotów !!!!!



Nie należy stosować u psów do 8 tygodnia
życia



Nie należy stosować u psów dorosłych o
masie ciała do 2 kg.



Nie należy stosować u psów chorych oraz w
okresie rekonwalescencji.



Nie należy stosować u suczek ciężarnych,
karmiących oraz u suk i psów w okresie
godów.



Nie należy kąpać psa 48 godzin przed
aplikacją i do 7 dni po podaniu leku.

PYRIPROL

Działania niepożądane:



Odbarwienie sierści w miejscu podania



Świąd w miejscu podania



Plackowate wyłysienia



Nadmierne ślinienie (po zlizaniu przez psa
miejsca podania)



OBJAWY PRZEMIJAJĄCE, WYSTĘPUJĄCE DO

48 GODZIN PO PODANIU

INDOKSAKARB

(Activyl)



Roztwór do stosowania spot-on dla psów i
kotów



Zwalczanie i zapobieganie inwazji pcheł.



Pomocny w terapii alergicznego zapalenia
wywołanego inwazją pcheł



Jest to pre-drug ulegający aktywacji przez
układ enzymatyczny pasożyta.



Aktywny metabolit działa jako antagonista
kanałów sodowych, które regulują przepływ
jonów sodowych w komórkach nerwowych
pasożyta.



Paraliż i śmierć pasożyta następuje w ciągu
4-48 godzin.

INDOKSAKARB (Activyl)



Lek jest obecny w skórze i sierści przez okres 4
tygodni.



Indoksakarb zabezpiecza przed reinwazją
przez okres 1 miesiąca.

Leku nie należy stosować:



U samic ciężarnych i karmiących



U zwierząt w okresie krycia.



U psów i kotów w wieku poniżej 8 tygodni



U psów o wadze mniejszej niż 1,5 kg



U kotów o wadze mniejszej niż 0,6 kg.

INDOKSAKARB (Activyl)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:



Odbarwienie sierści w miejscu podania



Miejscowe wypadanie włosów.



Nadmierne ślinienie (po zlizaniu przez psa
lub kota miejsca podania)



OBJAWY PRZEMIJAJĄCE, WYSTĘPUJĄCE DO

48 GODZIN PO PODANIU

INNE ZWIĄZKI

Mesulfen (Biodylon)



Zwalczanie

świerzbowców,

wszy,

pcheł



Wykazuje działanie przeciwgrzybicze



W postaci płynu do smarowania skóry
stosowanego przez 3 kolejne dni



Stosowany u wszystkich gatunków
zwierząt z

wyj. kotów

INNE ZWIĄZKI

Benzoesan benzylowy



Służy do zwalczania owadów z rodziny
komarowatych



Stosowany w postaci 25% roztworu do
przemywania lub rozpryskiwania
powierzchni ciała koni



Działa profilaktycznie przeciw
swędzącym odczynom po ukąszeniu
owadów.

REPELLENTIA – środki

odstraszające

Naturalne:

olejek cytronelowy, geraniol,

cytronelol, geranium, olejek geraniowy

Syntetyczne:

dietylotoluamid, ftalan

etylowy

SCUDO

: ftalan etylowy + olejek

cytronelowy + geranium + terpentyna


płynny preparat dla koni