Metody formowania-
wymienić, opisać główne
założenia

Wydział Metali Nieżelaznych, metalurgia

Justyna Juszkiewicz, Damian Krupiński

www.agh.edu.pl

www.agh.edu.pl

Formowanie ręczne:

Modele układa się w skrzynce na płycie formierskiej,

posypuje się go bardzo drobnym piaskiem, zasypuje masę
formierską, którą ubija się ręcznie . Formę nakłuwa się, aby
zapewnić odpływ gazów podczas zalewania. Skrzynkę obraca
się o 180⁰ i ustawia na tej samej płycie formierskiej. Na
skrzynkę nakłada się drugą pustą skrzynkę formierską,
ustawia w niej model wlewu i przelewu, sypie warstwami
masę formierską, ubija się ją, zgarnia nadmiar, nakłuwa,
wyjmuje modele wlewów i przelewów i wykonuje łyżką
formierską wgłębienia wlewowe i przelewowe. Następnie
zdejmuje się skrzynkę górną, usuwa model, naprawia
uszkodzenie formy i ponownie posypuje formę bardzo
drobnym piaskiem, po czym nakłada się drugą skrzynkę i
ustala jej położenie sworzniami. Górną skrzynkę obciąża się
dodatkowo ciężarami, które chronią ją przed uniesieniem w
momencie wlewania ciekłego metalu

Metody formowania ręcznego:

• Formowanie w gruncie otwarte
• Formowanie w gruncie pod skrzynką
• Formowanie w dwóch skrzynkach
• Formowanie na fałszywce
• Formowanie z obieraniem
• Formowanie z luźną częścią
• Formowanie w trzech i więcej skrzynkach
• Formowanie w rdzeniach
• Formowanie w gruncie za pomoc ą wzorników
• Formowanie za pomocą modeli szkieletowych
• Formowanie za pomocą przymiarów kontrolnych
• Formowanie za pomocą modeli klocków

Schemat formowania ręcznego
w dwupołówkowej skrzynce formierskiej

www.agh.edu.pl

www.agh.edu.pl

Formowanie mechaniczne:

W produkcji masowej formowanie ręczne jest

nieopłacalne z uwagi na dużą pracochłonność i wysokie
koszty. Proces wykonania form przyspiesza formowanie
maszynowe, które zapewnia wysoką jakość i dużą
dokładność odtwarzanych kształtów odlewu oraz obniża
koszty wytwarzania. Do formowania maszynowego służą
maszyny formierskie zwane formierkami. Formuje się w nich
wyłącznie modele metalowe. Modele umocowane na stole do
metalowej płyty podmodelowej tworzą wraz z nią tzw. płytę
modelową. Do formowania maszynowego są używane płyty
modelowe jednostronne, dwustronne i rewersyjne.

Podział formowania mechanicznego:

Ze względu na sposób zagęszczania mas maszyny formierskie dzielimy na;
•prasy, czyli formierki prasujące
•wstrząsarki, - wstrząsarki z doprasowaniem
• narzucarki
• strzelarki i nadmuchiwarki
• inne formierki specjalne
Ze względu na sposób oddzielania modelu od formy maszyny formierskie
dzielimy na:
a) oddzielające formę znad modelu;
• formierki trzpieniowe lub ramowe
• formierki z opuszczanym modelem
b) oddzielające model w górę po odwróceniu formy:
• formierki z obracanym stołem
• formierki z przerzucanym stołem,
• formierki z obracaną kolumną.

Przykład wykonania odlewu tarczy
sprzęgła przy zastosowaniu modelu
naturalnego niedzielonego

Nadlewy i ich rodzaje:

Nadlewy są to zbiorniki ciekłego metalu, z których

jest uzupełniany ubytek objętości metalu związany z
krzepnięciem odlewu. Zabieg ten nosi nazwę zasilania
odlewu. Nadlewy muszą zatem krzepnąć jako ostatnie części
odlewu. Muszą także się znajdować w pobliżu zasilanego
węzła cieplnego. Ze względu na położenie względem odlewu
rozróżnia się nadlewy górne i boczne; ze względu na
konstrukcję nadlewy dzieli się na zakryte i odkryte. Nadlewy
wykonywane w tej samej masie formierskiej co pozostałe
części formy i bez zastosowania dodatkowych zabiegów
zwiększających ich skuteczność noszą nazwę zwykłych. Poza
tym stosuje się nadlewy w otulinach termoizolacyjnych lub
egzotermicznych, pozwalających na zmniejszenie ich
objętości w stosunku do nadlewów zwykłych, oraz nadlewy
ciśnieniowe.

Formowanie disamatic

Formowanie bez skrzynkowe o pionowej płaszczyźnie

podziału jest najbardziej ekonomiczną metodą seryjną i
masową produkcji form dla odlewów drobnych i średnich.
Dotyczy technologii form piaskowych zalewanych na
wilgotno której udział w produkcji odlewów wynosi 80%.
Możliwość wykonania różnych form jedną maszyną
automatyka sterowania i dozoru, mała powierzchnia
potrzebna do zainstalowania automatu oraz całej linii
odlewniczej.

Formowanie metodą wytapianych
modeli:

Modele jednorazowe z mieszanek niskotopliwych:

wosk , parafina, stearyna, cerezyna. Masa ceramiczna jest
wiązana krzemianem etylu. Masa o konsystencji ciekłej.
Ogromna pracochłonność. Odlewy małe, bardzo
skomplikowane, bez obróbki mechanicznej.

Formowanie metodą skorupową:

Płyty modelowe i modele metalowe ogrzewane.

Masa z pisaków powleczonych żywicą lub mieszaniny pisaku
z sypką żywicą fenolową i utwardzaczem. Bardzo duża
pracochłonność. Odlewy małe i średnie. Dokładne.

Metoda pełnej formy (z wypalanym
modelem):

Wytwarzanie odlewów metodą pełnej formy rozpoczyna się od
wykonania jednorazowego modelu ze spienionego polistyrenu
(styropianu). Modele te otrzymuje się analogicznie jak inne
elementy z tego tworzywa - przez kształtowanie w specjalnych
formach za pomocą spieniania granulowanego polistyrenu lub
wycinanie ręczne z gotowych płyt styropianowych. Metoda ta
umożliwia uzyskanie dowolnie skomplikowanych kształtów
odlewu, może być stosowana do produkcji jednostkowej, w tym
wykonywania prototypów. Po wykonaniu modelu pokrywa się go
powłoką ochronną i umieszcza w skrzynce, gdzie obsypuje się
go masą samoutwardzalną lub suchym piaskiem pozbawionym
lepiszcza, który w celu zagęszczenia i osiągnięcia pożądanej
sztywności poddaje się wibracji. Następnie forma jest zalewana.
Podczas zalewania styropianowy model ulega stopieniu, a
następnie zgazowaniu, metal natomiast wypełnia wnękę,
odwzorowując kształt modelu.

Dziękujemy

za uwagę!!