11.04.21

1

Przemoc seksualna wobec

dziecka

11.04.21

2

Przemocą seksualną

jest każda sytuacja, w

której

osoba starsza

zachowując się wobec

dziecka seksualnie używa go do budowania

swojego poczucia wartości i dostarczania

sobie przyjemności. Nie każda przemoc

seksualna jest dokonywana przez dorosłych,

czasami

starsze

, mocniejsze i bardziej

rozbudzone

dzieci

mogą wykorzystywać

seksualnie inne dzieci, przymuszając je do

„zabawy w seks”. We wszystkich tych

sytuacjach dzieci doświadczają stymulacji,

do której nie są przygotowane fizycznie,

emocjonalnie i intelektualnie.

za: A.Widera-Wysoczańska

11.04.21

3

TRZY TYPY PRZEMOCY

SEKSUALNEJ

11.04.21

4

Z kontaktem fizycznym

dotykanie, całowanie lub pieszczenie miejsc

intymnych dziecka

zmuszanie dziecka do dotykania drugiej

osoby,

masturbacja w obecności dziecka,

penetracja narządów płciowych dziecka

spanie z dzieckiem,

wspólna kąpiel.

Wspólna kąpiel z dzieckiem w zależności od kultury powyżej

3 r. ż. Spanie z dzieckiem powyżej 5 r. ż. Mycie dziecka

powyżej 5 r. ż.

Matki molestujące powodują szczególnie u dziewczynek

zaburzenia tożsamości seksualnej.

11.04.21

5

Bez kontaktu

fizycznego

zachowania erotyczne w obecności
dziecka, np. obnażanie się,

chodzenie nago po domu,

podglądanie dziecka, gdy się przebiera,
kąpie,

przymuszanie dziecka do oglądania
stosunków płciowych i pornografii,

przyzwalanie na oglądanie pornografii

robienie „nagich” zdjęć.

11.04.21

6

Emocjonalna przemoc
seksualna

wulgaryzmy,

opowieści i dowcipy o treści
seksualnej,

traktowanie

dziecka

jak

dorosłego partnera (w tym
seksualnego)

opowiadanie dziecku o swoich
kontaktach seksualnych

TYPY SPRAWCÓW

•

KLASYCZNI PEDOFILE (fiksacyjni)

•

SPRAWCY REGRESYJNI

11.04.21

7

11.04.21

8

Statystyka sprawców i

ofiar

75-80% sprawców to osoby z

najbliższego otoczenia

¾ przestępstw kazirodczych dotyczy

stosunków ojciec-córka, ojczym-

pasierbica

18% stosunki brat-siostra (w Polsce)

7% matka-syn (w Polsce, USA-1%)

(Lerner, 1984; Pacewicz, 1992; Turner, Helms 1999)

11.04.21

9

CZYNNIKI RYZYKA W

RODZINIE

niewspierająca, lękowa, depresyjna

matka, choroby somatyczne

w rodzinie

nieochraniająca matka

gdy wykorzystywane dziecko ma

wykorzystanych rodziców

lub jedno z nich

trudniej mu wrócić do zdrowia bo

oglądanie objawów u rodzica wzmacnia je

u dziecka. Rodzic może unikać objawów u

dziecka.

11.04.21

10

CZYNNIKI RYZYKA W

RODZINIE

zła relacja małżeńska, dystans

brak granic i ról

nieudane współżycie seksualne

ogólne zaniedbywanie dzieci

przemoc

zawód dający poczucie

bezpieczeństwa

izolacja społeczna, terytorialna

rodziny bardzo religijne

11.04.21

11

CZYNNIKI RYZYKA W

RODZINIE

zaniedbywanie emocjonalne (naraża

dziecko na wykorzystanie poza

domem)

przemoc fizyczna (dorosły utracił

kontrolę nad swoim zachowaniem)

uzależnienia (wyleczenie nie powoduje

zaprzestania molestowania)

rodzice pracujący zmianowo

rodzice w trakcie rozwodu (sprawca

regresyjny odreaguje napięcie)

11.04.21

12

CZYNNIKI RYZYKA W

RODZINIE

wspólne spanie

wspólne kąpanie

nagość w domu

seksualność w rodzinie (zachowania
seksualne rodziców wobec siebie)

pornografia (jej dostępność w
domu)

przemoc w sąsiedztwie

11.04.21

13

DYNAMIKA PRZEMOCY

SEKSUALNEJ

FAZA 1 –

UWODZENIA

 sposoby

uwodzenia

FAZA 2 –

CZYNNOŚCI SEKSUALNYCH

FAZA 3 –

SEKRETU

 jak sprawca to robi?

FAZA 4 –

UJAWNIENIA

FAZA 5 –

TŁUMIENIA

11.04.21

14

OBJAWY WYKORZYSTANIA

SEKSUALNEGO -

NIESPECYFICZNE

smutek, melancholia u młodszych dzieci
depresja u starszych (gł. dziewczęta, chłopcy – agresja)
zaburzenia jedzenia – głównie bulimia i uzależnienie od jedzenia
wyrywanie włosów, rzęs
dziewczęta mogą organizować bandy dziewczęce, które atakują

inne dziewczyny
zaburzenia pamięci
„wycinanie” z życiorysu jakiegoś fragmentu lub istnienia jakiejś

osoby
Deficyt uwagi związany z nauka szkolną
Objawy nadpobudliwości
Dziewczęta wykorzystywane uczą się bardzo dobrze, ale nie są w

stanie zdać egzaminów
Zamykanie się w sobie, unikanie kontaktu z rówieśnikami
Kłopoty w nauce
Próby samobójcze
PTSD – zespół stresu pourazowego

11.04.21

15

OBJAWY WYKORZYSTANIA

SEKSUALNEGO - SPECYFICZNE

Objawy somatyczne:

popuszczanie kału,
bóle brzucha i głowy,
wirusowe zapalenie wątroby
przewlekłe zapalenia nerek z powodu
zakażenia bakteryjnego gdy dziecko jest
zadbane higienicznie,
jakiekolwiek choroby w okolicach
narządów płciowych
choroby przenoszone droga płciową

11.04.21

16

OBJAWY WYKORZYSTANIA

SEKSUALNEGO - SPECYFICZNE

Świadomość seksualna wykraczająca poza poziom

dojrzałości dziecka
Seksualizacja relacji międzyludzkich
Częste lub szczegółowe poruszanie spraw seksu w

rozmowie lub zabawie
Wciąganie młodszych dzieci w nietypowa aktywność

seksualną
Budzenie się w nocy z krzykiem
Starsze: prowokacyjny ubiór i zachowanie; wczesne

rozpoczynanie życia seksualnego
Młodsze: obnażanie się, uporczywe onanizowanie się,

inicjowanie zabaw nacechowanych seksualnie, dotykanie

miejsc intymnych innych osób, bardzo rozbudowane

nazewnictwo narządów intymnych (znacznie wykraczające

ponad przyjęte normy rozwojowe lub też normy przyjęte w

danej rodzinie)

11.04.21

17

NORMY ROZWOJOWE

0-3 lata 

zachowania autoerotyczne już u

niemowląt, ale rozwojowo dziecko nie jest zdolne

do mówienia i pokazywania relacji o charakterze

seksualnym, samoczynna erekcja, poznaje nazwy

części ciała

2,5 roku 

zainteresowanie odmiennością

budowy narządów anatomicznych, nie wstydzi się

nagości

3 rok życia 

próbuje słowami lub gestami

opisać różnice w załatwianiu potrzeb

fizjologicznych

11.04.21

18

NORMY ROZWOJOWE

4 rok życia 

dotykanie własnych genitaliów,

podglądanie własnych rodziców, pokazywanie

własnych genitaliów, zainteresowanie czynnościami

w toalecie, zabawa w dom, powtarzanie czynności

lekarza, zainteresowanie pępkiem, zabawa w

pokazywanie, chwytanie za genitalia kiedy chce się

im siusiu, zainteresowanie wydalaniem, rozprawiają

o genitaliach („ja ci pokażę, jak ty mi pokażesz”)

5 lat 

zmniejsza się ilość gier seksualnych

(opartych na pokazywaniu), zwiększa się potrzeba

prywatności, są dociekliwe, zabawa w dom, sprośne

dowcipy

6 lat 

zabawy związane z wydalaniem, zabawy w

lekarza, pytania o różnice w budowie fizycznej

11.04.21

19

NORMY ROZWOJOWE

7 lat 

zmniejsza się zainteresowanie

seksem

9 lat 

rozmowy o seksie z rówieśnikami tej

samej płci, zainteresowanie budową

narządów płciowych szukanie ilustracji w

książkach, przekleństwa i wierszyki o treści

seksualnej

10 lat 

znaczne zainteresowanie

obscenicznymi treściami, erotyczne dotykanie

siebie i innych, całowanie, randki

11.04.21

20

NORMY ROZWOJOWE

12 rok życia 

duże zainteresowanie

seksem, choć mniej poszukiwań niż
wieku 6 lat, skłonność do wypisywania
słów związanych z seksem

Powyżej 12 r. ż. 

zachowania

autoerotyczne, aktywność pozagenitalna,
aktywność genitalna – początek okresu
dokonywania inicjacji.

11.04.21

21

KRYTERIA
WIARYGODNOŚCI

Do 10 roku życia dziecko nie jest w stanie

przedstawiać relacyjnych zachowań seksualnych, o ile

ich nie doznało lub nie widziało
Przypadki kłamstwa są bardzo rzadkie – kiedy dziecko

jest instruowane, wyuczone, ewentualnie z zemsty.
Podawanie detali związanych z doznaną przemocą,
Opisuje konkrety swoim językiem, zachowując swoją

składnię, nie recytuje, nie powtarza wszystkiego w

kółko
Demonstruje swoje zawstydzenie, pyta o sens tego co

się stało, poszukuje wyjaśnienia
Opisuje progresywność zachowań sprawcy
Przedstawia sposoby utrzymania sekretu
A co najważniejsze - ma objawy, które potwierdzają

wiarygodność