Determinanty PKB

(Analiza

krótkookresowa)

Determinanty PKB:
1. PKB potencjalny a rzeczywisty (produkcja
potencjalna a faktyczna).
2. Łączny (agregatowy) popyt (AD) i łączna
(agregatowa) podaż (AS).
3. Krzywe AD i AS.
4. Różnice stanowisk w sprawie kształtu AS.
5. Pojęcie i mechanizm równowagi.
6. Funkcja konsumpcji. Krańcowe skłonności
do konsumpcji i oszczędności.
7. Równość inwestycji i oszczędności.
8. Mnożnik inwestycyjny.

• PKB potencjalny – wartość, jaką można
wytworzyć w całej gospodarce przy pełnym i
racjonalnym wykorzystaniu czynników produkcji i
przy danych technologiach.
Gospodarka znajduje się na krawędzi możliwości
produkcyjnych.
• PKB rzeczywisty – wartość faktycznie
wytworzona w całej gospodarce.
Gospodarka znajduje się zazwyczaj pod krawędzią
możliwości produkcyjnych, czasami na krawędzi,
a bardzo rzadko ponad krawędzią.

PKB potencjalny i rzeczywisty

Łączny (agregatowy, globalny) popyt (AD)

• łączna ilość towarów (suma wydatków),

którą nabywcy decydują się kupić w

danych warunkach.

Główne determinanty AD:
- ogólny poziom cen
- poziom dochodów ludności
- zmiany stóp procentowych
- oczekiwania (co do przyszłych dochodów,
inflacji, zatrudnienia, stóp %)
- polityka budżetowa i monetarna

Popyt globalny

PKB

Poziom cen

AD

PKB

1

PKB

2

p

1

p

2

Popyt zagregowany maleje,
gdy rośnie ogólny poziom cen,
bo:



Zmniejsza się bogactwo (siła nabywcza)
gosp. domowych (niższe dochody realne)



Rośnie stopa % w wyniku inflacji (wyższy
koszt

kredytów,

maleje

popyt

konsumpcyjny i inwestycyjny)



Zmniejsza się eksport netto (wzrost
importu, spadek eksportu)

Łączna (agregatowa, globalna) podaż (AS)
• łączna ilość wszystkich towarów, jaką
producenci decydują się wytworzyć i
dostarczyć na rynek w danych warunkach.

Determinanty AS:
- zasoby czynników produkcji
- efektywność ich wykorzystania
- ogólny poziom cen
- zmiany technologii/wydajności pracy
- koszty produkcji
- oczekiwania (co do przyszłych zysków, popytu,
inflacji)
- polityka budżetowa i monetarna

PKB

Poziom cen

AS

PKB

1

PKB

2

p

1

p

2

Globalna podaż

Podaż zagregowana rośnie, gdy rośnie
ogólny poziom cen, bo:



Zwiększenie ogólnego poziomu cen zwiększa
zyski (w krótkim okresie) wielu producentów



Wielu producentów sądzi, że nominalny
wzrost sprzedaży jest spowodowany
rosnącym popytem na ich dobra

Równowaga – łączne zamierzone (planowane)
wydatki na wszystkie towary są równe
wielkości
produkcji (dostaw) tych towarów.

AD = PKB (= Y)

1. gospodarka zamknięta, bez wydatków
rządowych:

AD = C + I

2. gospodarka z uwzględnieniem wydatków
rządu i handlu zagranicznego:

AD = C + I + G + Ex - Im

Pojęcie równowagi

Krzywe AD i AS – stanowisko
kompromisowe

PKB

Poziom cen

AS

AD

PKB

1

PKB

P

p

1

Krzywe AD i AS – stanowisko neoklasyczne

(podejście podażowe – długi okres)

AS

PKB

Poziom cen

AD

PKB

P

p

1

Krzywe AD i AS – stanowisko keynesowskie

(podejście popytowe)

PKB

Poziom cen

AD

PKB

1

PKB

2

PKB

P

p

1

AS



Dochody

gospodarstw

domowych

przeznaczane są na wydatki konsumpcyjne

i na oszczędności.

Y = C + S



Główne

determinanty

ekonomiczne

podziału dochodów na konsumpcję i

oszczędności:

A. poziom dochodów

B. wielkość majątku

Funkcja konsumpcji

A. konsumpcja a dochód

1. Hipoteza dochodu absolutnego

(J.M.Keynes)

2. Hipoteza dochodu relatywnego

(J.S.Duesenberry)

3. Hipoteza dochodu permanentnego

(M.Friedman)

A. konsumpcja a dochód
1. hipoteza dochodu absolutnego: C zależy od
Y
• gdy rośnie Y rośnie C, ale C rośnie
wolniej niż Y.

2. hipoteza dochodu relatywnego:
wydatki konsumpcyjne danego gospodarstwa
domowego zależą w istotnej mierze od
standardu życia znajomych i sąsiadów
• bieżący poziom Y ma niewielki wpływ na C.

B. konsumpcja a majątek
• Hipoteza A.Pigou
(efekt majątkowy, efekt bogactwa):

Wzrost realnej wartości majątku

gospodarstwa

domowego powoduje, ceteris paribus,

wzrost

wydatków konsumpcyjnych.

3. hipoteza dochodu permanentnego: C
zależy nie od bieżącego poziomu Y, ale od
przeciętnego dochodu, jaki jednostka
spodziewa się uzyskać w ciągu całego
życia.

Funkcja konsumpcji i oszczędności

C

Y

S

C

Hipoteza dochodu absolutnego

Y

C

S

0

10

-10

10

18

-8

20

26

-6

30

34

-4

40

42

-2

50

50

0

60

58

2

70

66

4

80

74

6

90

82

8

100

90

10

110

98

12

Przeciętna skłonność do:

 konsumpcji

 oszczędności

Y

C

PSK

Y

S

PSS

+ interpretacja

Krańcowa skłonność do:

 konsumpcji

 oszczędności

Y

S

KSS







Y

C

KSK







KSK+KSS=1

Model Keynesa (model
równowagi)



analiza krótkiego czasu



zał. stałości cen i płac



z analizy wyeliminowano: wzrost podaży
siły roboczej, wpływ inwestycji na
powiększanie

zdolności

wytwórczych,

postęp techniczny;



zdolności wytwórcze są dane – stanowią o
poziomie potencjalnego Y

Funkcja inwestycji – określa zakładaną
relację między dochodem narodowym a
poziomem całkowitych wydatków
inwestycyjnych na nowe wyposażenie,
budynki i zapasy.

- modelu Keynesa planowane inwestycje
mają charakter autonomiczny (nie zależą od
poziomu dochodu narodowego)

Warunek równowagi gospodarczej:

planowane inwestycje = planowane
oszczędności

Y=C+
S

Y=C+I

I=S

Dochód
narodow
y

AD

S,I

C+I

C

S

I

Nierównowaga gospodarcza:



S>I gospodarka w stanie recesji



S<I gospodarka w stanie ożywienia

Paradoks

zapobiegliwości

–

wzrost

oszczędności powoduje spadek wartości
dochodu

narodowego

w

punkcie

równowagi

Mnożnik inwestycyjny



Wskaźnik pokazujący, o ile wzrośnie
dochód narodowy, jeżeli inwestycje
wzrosną o jednostkę.

m

I

Y

m

i







KSS

m

i

1



Np. przy KSK=0,75, wzrost inwestycji o 50
bln zł spowoduje wzrost poziomu dochodu o
…. 200 bln zł