PIERWSZA

POMOC

JANUSZ STĘPIEŃ

PRZEPISY

• Odpowiedzialność karna

nie udziela pomocy, choć może jej udzielić bez narażenia
siebie lub innej osoby trzeciej na niebezpieczeństwo
utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze więzienia do lat 3 (art.162 §1 kk)

•Wyłączenie odpowiedzialności karnej

karze nie podlega osoba, która nie udziela pomocy, gdy do jej
udzielenia konieczne jest posiadanie wiedzy lekarskiej, albo w sytuacji
tej jest możliwa natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby
bardziej do tego powołanej (np. pogotowia ratunkowego,
pielęgniarki).

PRZEPISY

• Dzia

ł

ania ratunkowe są wymagane, je

ś

li nie stwarzają

dodatkowego ryzyka dla życia lub zdrowia ratownika

• Odpowiedzialność cywilna

Prawo cywilne przewiduje możliwość dochodzenia

roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie zarówno
przez ratownika (np. za straty materialne poniesione w
akcji, uszczerbek na zdrowiu), jak również przez osobą
poszkodowaną

PRZYGOTOWANIE

• teoretyczne i ćwiczeniowe nabycie umiejętności

udzielania pierwszej pomocy (np. szkolenia

rozszerzone pierwszej pomocy medycznej
w ramach szkole

ń

pracowniczych bhp)

• przygotowanie sprawnego systemu łączności (np.

centrala i telefonia cyfrowa ISDN, indywidualna

umowa z operatorem sieci GSM, dodatkowo CB

radio z ewentualnie "własną częstotliwością

firmową")

• przygotowanie niezbędnego sprzętu

ratowniczego (np. obowiązkowe zakładowe

apteczki pierwszej pomocy, rezerwowy sprzęt

oświetleniowy

i łącznościowy, obowiązkowy sprzęt gaśniczy,

dodatkowy sprzęt ratunkowy zgodny ze specyfiką

danej firmy)

RANY

PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU

ZRANIENIA

uciśnięcie poprzez czystą gazę

opatrunkową ( opatrunek uciskowy )

Uwaga!
Sterylność doraźnych opatrunków nie jest
kwestią pierwszo

planową

Nie usuwać ciał obcych z rany !

Opatrunek uciskowy

 

                

 

                            

Rany kończyn

• natychmiastowe uciśnięcie( np. ręką w

rękawiczce)

• opatrunek uciskowy
• unieść kończynę powyżej poziomu ciała

nie stosować opasek uciskowych z

cienkiej linki, sznurka lub gumy !

( wyjątek : amputacje ! )

Rany i obrażenia głowy

Przytomny

- ułożyć w pozycji
pó

ł

siedzącej podpartej

- opatrunek uciskowy

Nieprzytomny

- pozycja bezpieczna
- opatrunek uciskowy

Rany szyi

• ucisk punktowy tak, aby nie spowodować

zaburzeń oddychania (uduszenia), zaciśnięcia

tętnic szyjnych lub nie uszkodzić kręgosłupa

szyjnego

• gruby opatrunek uciskowy

• utrzymać , aż do interwencji

chirurga !

Rany klatki piersiowej

•opatrunek uciskowy

• uszczelnienie folią i plastrem

•odma opłucnowa

Rany brzucha

1. u

ł

ożenie poszkodowanego na plecach

2. lekkie ugięcie nóg w kolanach (zmniejsza

ono napięcia ściany brzucha )

3. duży, nieuciskający opatrunek
(np. z chusty trójkątnej lub gazy

Z

ł

amania

DEFINICJA

przerwanie ciągłości kości po zadziałaniu urazu
przekraczającego granicę elastyczności tkanki
kostnej
• Złamania zamknięte
• Złamania otwarte

Złamania niosą ze sobą ryzyko

• Wstrząs
• Dodatkowe zranienia - na skutek przemieszczania się

odłamków kości

• Zakażenie - przy złamaniu otwartym

Z

ł

amania i zwichni

ę

cia

Objawy złama

ń

•

ból

• trudności w poruszaniu

kończyną

• obrzęk
• nienaturalne ułożenie

kończyny

Z

ł

amania i zwichnięcia

Objawy zwichni

ęć

• upo

ś

ledzona ruchomo

ść

stawu

• ból, obrz

ę

k, zasinienie

• przymusowe ustawienie lub

nienaturalna ruchomo

ść

POST

Ę

POWANIE ZE

Z

Ł

AMANIAMI

• unieruchomienie zlamanej kończyny !

– unieruchomić 2 stawy sąsiadujące
– opatrunek jałowy na ranę (zlamanie

otwarte )

• Chusty ,temblaki , szyny itp. (k.górna )
• Związanie z drugą kończyną ( k.dolna )

UWAGA

Przed i po założeniu unieruchomienia trzeba

sprawdzić, czy:

• w kończynie jest tętno,
• poszkodowany czuje dotyk (ukłucie),
• poszkodowany może poruszać kończyną ?

T

ę

pe urazy tułowia

ZAGROŻENIA

– Zlamania żeber
– Zlamania miednicy , mostka
– Odma oplucnowa
– Krwotok wewnętrzny ( kl.piersiowa ,

jama brzuszna )

Groźne objawy :

– silny ból
– nasilająca się duszność
– wstrząs

T

ę

pe urazy tułowia

POSTĘPOWANIE

– Pozycja ½ siedząca podparta

– Obserwacja ( duszność , wstrząs )

– Zapobieganie schlodzeniu ( folia )

– Walka z bólem ( ? )

Uraz czaszkowo-

mózgowy

Objawy sugerujęce

•drgawki
•zaburzenia

ś

wiadomo

ś

ci

•porażenia ruchowe (np. niemo

ż

no

ść

czynnego poruszania kończyną )

•zaburzenia czucia
•nietypowy b

ó

l nieuszkodzonych okolic

cia

ł

a

(np. mrowienie mimo braku ewidentnego
miejsca urazu)

Uraz czaszkowo-

mózgowy

Dodatkowe objawy

•

krwawienie z uszu i nosa,

• tzw. „krwiaki okularowe"

• pora

ż

enie mi

ęś

ni twarzy

b

ó

l i zaburzenia czucia

Uraz czaszkowo-

mózgowy

POSTĘPOWANIE

• Glowa wyżej
• Spokój
• Jak najszybszy transport

– Odpowiednia ilość ludzi
– Unikac poruszania glową i szyją
– Stabilizacja glowy (kolnierz , wałki )

UWAGA !

absolutnie niedopuszczalne jest noszenie

rannych z urazem kr

ę

gos

ł

upa metod

ą

stra

ż

ack

ą

(na plecach) lub na jednym

ramieniu

Tzw. metoda strażacka

transportu

Napad padaczkowy

Objawy

• nag

ł

a utrata przytomno

ś

ci

• napi

ę

cie mi

ęś

ni całego ciała

• drgawki
• zaci

ś

ni

ę

cie z

ę

b

ó

w

• zaburzenia oddychania (

ś

wiszcz

ą

cy

oddech)

• ś

linotok

Napad padaczkowy

POSTĘPOWANIE

• Zabezpieczenie dróg oddechowych

• Zabezpieczenie przed samouszkodzeniem

• Wezwanie pomocy

• „ pozycja bezpieczna”

• Folia termoizolacyjna

Zaburzenia

ś

wiadomo

ś

ci,

omdlenia

Przyczyny

zaburzenie dopływu krwi do mózgu

• Gorączka , przegrzanie
• Odwodnienie
• Zmiana pozycji ciala
• emocje
• Śpiączki ( hipo – i hipeglikemiczna )
• Zatrucia ( alkohol , leki itd. )

Zaburzenia

ś

wiadomo

ś

ci,

omdlenia

POSTĘPOWANIE

• Drożność dróg oddechowych
• Pozycja horyzontalna ( kkd w górę )
• Wezwać pomoc
• Hipoglikemia : podać wodę z

cukrem

– W innych sytuacjach nie podawać nic

doustnie (ryzyko zachlystu )

Oparzenia

DEFINICJA

zmiany powłok skórnych lub
tkanek wewnętrznych, których
przyczyną jest działanie wysokiej
temperatury , związków
chemicznych lub prądu
elektrycznego

Oparzenia

Oparzenia termiczne

Objawy oparzenia termicznego

• rumień (zaczerwienienie skóry)
• ból
• obrzęk
• pęcherze
• wstrząs (przy rozległych oparzeniach)
• duszność, kaszel, trudności w oddychaniu

(przy oparzeniach dróg oddechowych)

• utrata przytomności

Oparzenia

Post

ę

powanie przy oparzeniach

termicznych

• jak najszybciej schłodzi

ć

oparzone miejsce

• w trakcie sch

ł

adzania usun

ąć

odzie

ż

poprzez

rozci

ę

cie

• w trakcie sch

ł

adzania usun

ąć

pier

ś

cionki,

kolczyki, itp.

• po zako

ń

czeniu sch

ł

adzania rany oparzeniowe

osłoni

ć

opatrunkiem ja

ł

owym lub hydro

ż

elowym

sch

ł

adzaj

ą

cym

• w miar

ę

mo

ż

liwości unieruchomić i unie

ść

oparzon

ą

cz

ęść

ciała

Oparzenia

• Wstrz

ą

s - blada spocona sk

ó

ra, szybkie t

ę

tno,

pobudzenie psychoruchowe -

ratowanego

uło

ż

y

ć

w pozycji na wznak z uniesionymi ko

ń

czynami

dolnymi

• zapewni

ć

komfort cieplny

• oparzonego nale

ż

y chroni

ć

przed urazami wt

ó

rnymi

• ci

ęż

kie przypadki (rozległe oparzenie, objawy

wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie
ratunkowe

Oparzenia

nie

wolno !

• odrywa

ć

przylgni

ę

tej do rany odzie

ż

y,

• przek

ł

uwa

ć

p

ę

cherzy,

• dotyka

ć

rany oparzeniowej,

• smarowa

ć

oparzonej sk

ó

ry ma

ś

ciami,

kremami, t

ł

uszczami, piankami, bia

ł

kiem jaja

kurzego, ani alkoholem,

• przy oparzeniach wewn

ę

trznych i rozległych

oparzeniach zewn

ę

trznych podawa

ć

doustnie

płyn

ó

w lub pokarm

ó

w,

• pozostawi

ć

poszkodowanego bez nadzoru.

Oparzenia chemiczne

Oparzenia chemiczne sk

ó

ry

Objawy:

• ostry k

ł

uj

ą

cy b

ó

l

• rumie

ń

lub plamiste przebarwienia

sk

ó

ry

• p

ę

cherze

• złuszczanie martwiczych tkanek

Oparzenia chemiczne

Post

ę

powanie

• obfite spłukanie rozproszonym strumieniem

wody

• usuni

ę

cie odzie

ż

y i bi

ż

uterii oraz kontynuacja

spłukiwania ran oparzeniowych

• zało

ż

enie opatrunku ja

ł

owego lub

hydro

ż

elowego sch

ł

adzaj

ą

cego

• położenie poszkodowanego tak, by rany nie

powodowały dalszych cierpień

• identyfikacja substancji parz

ą

cej - zachowa

ć

opakowanie

• skontaktować się z lekarzem

Oparzenia chemiczne

przewodu pokarmowego

Objawy

• piek

ą

cy ból jamy ustnej, gardła

oraz prze

ł

yku

• odbarwienie czerwieni wargowej i

błon

ś

luzowych jamy ustnej

• nudno

ś

ci, wymioty

Oparzenia chemiczne

przewodu pokarmowego

•

Post

ę

powanie:

•

obmycie twarzy i płukanie jamy ustnej du

żą

ilo

ś

ci

ą

wody

•

podanie do picia małymi łykami ch

ł

odnej wody

lub mleka

•

podanie bia

ł

ka jaja kurzego do wypicia,

•

identyfikacja substancji parz

ą

cej - zachować

opakowanie

•

natychmiast kontakt z lekarzem !

•

W

ż

adnym wypadku nie wolno wywoływać

wymiot

ó

w!

Chemiczne oparzenia oka

Objawy

• ostry b

ó

l oka

• trudno

ś

ci z otwieraniem oka

• obfite

ł

zawienie

•ś

wiatłowstr

ę

t

• zaczerwienienie i obrz

ę

k powiek

Chemiczne oparzenia oka

Post

ę

powanie

• obfite przemywanie oka wod

ą

bie

żą

c

ą

• delikatne i obfite sp

ł

ukiwanie powiek od strony

wewnętrznej

• opatrunek jałowy na oko
• identyfikacja substancji parz

ą

cej - zachowa

ć

opakowanie

• skontaktowa

ć

si

ę

z lekarzem,

!!!!

W

ż

adnym wypadku nie wolno:

!!!!

• przeciera

ć

oczu.

• dopu

ś

ci

ć

do kontaktu wody sp

ł

ukującej

oparzone oko z okiem zdrowym

Zatrucia

Drogi zatrucia

•  droga wziewna (oddechowa)
• droga kontaktowa (przezsk

ó

rna)

•  droga pokarmowa (doustna)

Uwaga!
Zatrucie nagłe drog

ą

wziewną zagra

ż

a r

ó

wnie

ż

bezpo

ś

rednio ratownikowi

ZATRUCIA WZIEWNE

(ODDECHOWE)

POSTĘPOWANIE

• Usunąć ze strefy skażenia
• ABC resuscytacji
• Stosować sprzęt ochronny

(rękawiczki,maska )

• Pozycja „ bezpieczna”
• Wezwać pomoc medyczną

ZATRUCIA POKARMOWE

(DOUSTNE)

PROBLEMY

• Substancje żrące

• Czynnik czasu ( wchłonięcie

trucizny )

• Utrata przytomności ( współpraca )

• Identyfikacja trucizny ( opakowanie )

ZATRUCIA POKARMOWE

(DOUSTNE)

POSTĘPOWANIE

•ABC resuscytacji

•Pozycja „bezpieczna”

• Wywołanie wymiotów

ZATRUCIA KONTAKTOWE

(PRZEZSK

Ó

RNE)

Przezskórne wchlonięcie substancji

chemicznej

POSTĘPOWANIE

• mechaniczne usuni

ę

cie substancji z

powierzchni skóry

•zdjąć

zabrudzoną odzie

ż

•   sp

ł

ukać truciznę

rozpuszczalnikiem
( woda , NaHCO3 )