ŚRODKI ODKAŻAJĄCE

Środki odkażające są to substancje zabijające
wegetatywne postacie drobnoustrojów takie jak:

bakterie, grzyby, pierwotniaki i wirusy.

Działanie

odkażające

rzadko prowadzi do

wyjałowienia, tzn. zabicia wszystkich form
drobnoustrojów łącznie z zarodnikami.

Do

wyjałowienia

niezbędne jest większe

stężenie środka i

dłuższy

czas działania niż do

odkażania.

Pojęcie środki odkażające obejmuje:

środki antyseptyczne i środki dezynfekcyjne.

.

ŚRODKAMI ANTYSEPTYCZNYMI

nazywamy środki stosowane na

powierzchnię

żywych

tkanek w celu

zabicia

drobnoustrojów

lub z

ahamowania

ich rozwoju.

Mogą one niekiedy powodować podrażnienie
tkanek, choć niektóre z nich działają
ściągająco i przeciwzapalnie.

Środki antyseptyczne są stosowane do
odkażania:



skóry nieuszkodzonej



ran



błon śluzowych

ŚRODKI DEZYNFEKCYJNE

są to środki stosowane do

zabicia

drobnoustrojów znajdujących się poza

organizmem.

Są one zbyt

toksyczne

, aby mogły być

stosowane na żywą tkankę organizmu
wyższego - działają

drażniąco

, a w większych

stężeniach

żrąco.

Środki odkażające są stosowane do
odkażenia:



pomieszczeń



przedmiotów domowego użytku



narzędzi.

Środki antyseptyczne i dezynfekcyjne

mają duże znaczenie w

zapobieganiu

zakażeniom bakteryjnym.

Siła działania tych środków zależy od wielu
czynników:



temperatury



wilgotności



odczynu środowiska



obecności niektórych substancji

organicznych.

Pod względem chemicznym

środki antyseptyczne i dezynfekcyjne

dzielimy na:



kwasy (np. kwas borowy(borny), salicylowy)



alkohole, aldehydy



fenole



środki utleniające (woda utleniona,

nadmanganian

potasowy i in.)



związki chlorowcowe i ich pochodne



sole czwartorzędowych zasad aminowych

(tenzydy)



sole metali ciężkich (srebra, rtęci, cynku)



leki roślinne



barwniki i inne środki odkażające

.

MECHANIZM DZIAŁANIA ŚRODKÓW

ODKAŻAJĄCYCH

Przykłady

Zmiany pH -

Kwasy, zasady np.

kwas borowy. kwas salicylowy,

kwas nalidyksowy i
undecylenowy

Zmiany ciśnienia osmotycznego -

Roztwory hipertoniczne -

NaCl, cukier (syropy), glukoza (20-40%)

Wydzielanie tlenu atomowego -

Woda utleniona,

nadmanganian potasowy, chlor, podchloryny

Inaktywacja enzymów drobnoustrojów zawierających grupy
SH -

Związki rtęci, związki bizmutu

Zmiany fizykochemiczne składników lipoproteinowych
drobnoustrojów-

Błękit metylowy, rozpuszczalniki organiczne, garbniki

Denaturacja białek drobnoustrojów

- Formaldehyd, fenol,

krezol, związki srebra, fiolet krystaliczny, jod

Zmiana napięcia powierzchniowego -

Tenzydy, detergenty