ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
Polskie bociany co roku
pokonują trasę długości 10
tys. km w drodze na
zimowiska w Afryce, by po
odpoczynku trwającym około
miesiąca ruszać w drogę
powrotną do Polski.
Bociania podróż trwa około 3
tygodni.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W lutym bociany
rozpoczynają wiosenną
wędrówkę kierując się w
stronę lęgowisk, dziennie
pokonują średnio 250 km.
Odpoczywają w miejscach
obfitujących w pokarm.
Jest to dobry moment na
przeprowadzenie renowacji
zagrożonych gniazd.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
Pod koniec marca /ok.20.03./
przylatują pierwsze bociany,
ostatnich możemy się spodziewać w
drugiej połowie kwietnia. Przyloty w
znacznym stopniu uzależnione są od
warunków pogodowych. Bociany
wcześnie powracające narażone są
na ataki mrozu, ale mają możliwość
zajęcia najlepiej usytuowanych
gniazd, albo przystępują do budowy
nowych. Często pierwszy przybywa
samiec, a około 7 dni później
samica. Na początku sezonu
lęgowego możemy obserwować
zaciekłe walki bocianów o gniazda.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
• Kwiecień to miesiąc, w
którym niemal wszystkie
gniazda są już zasiedlone.
Rozpoczynają się lęgi. Samica
składa /najczęściej w
odstępach dwudniowych/ od 2
do5 jaj. Okres inkubacji trwa
33-34 dni. Jaja wysiadują
oboje rodzice. Wysiadywanie
rozpoczyna się od złożenia
drugiego jaja.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W maju wykluwają się pisklęta.
Młody przychodzący na świat jako
pierwszy jest zwykle większy i
silniejszy od kolejnych swoich braci i
sióstr. Trwa okres intensywnego
karmienia i wychowywania młodych.
Zdarza się, że rodzice wyrzucają z
gniazda osobniki słabe i chore. W ten
sposób działa mechanizm naturalnej
selekcji, dzięki któremu przeżywają
najsilniejsze.
Bociany należą do gniazdowników,
czyli ptaków, których pisklęta
wykluwają się ślepe, niedołężne i
pozostają przez dłuższy czas w
gnieździe pod opieką rodziców.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
Czerwiec – młode bociany szybko
rosną. W wieku 3-4 tygodni potrafią
już stać na gnieździe i zaczynają
machać skrzydłami.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W lipcu młode osiągają rozmiary
dorosłych osobników, uczą się sztuki
latania i w drugiej połowie miesiąca
potrafią już wykonać samodzielne
loty. W ciągu dnia żerują z rodzicami,
na noc wracają do gniazda. Różnią
się od rodziców nieco bledszymi i
krótszymi dziobami.
W czasie swych pierwszych lotów
narażone są na liczne
niebezpieczeństwa. Rozbijanie się
młodych o budynki, drzewa, a
zwłaszcza przewody energetyczne
stanowi ważną przyczynę śmierci i
kalectwa uczących się latać
bocianów.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W sierpniu bociany zbierają się w stada,
tworząc tzw. sejmiki i intensywnie żerują
gromadząc siły przed wędrówką. Wszystkie
bocianie rodziny szykują się do jesiennej
wędrówki na zimowiska. W tym okresie można
zobaczyć stada bocianie liczące kilkadziesiąt i
więcej osobników.
Sejmiki bocianie zawsze intrygowały ludzi.
Związany jest z nimi przesąd o sprawdzaniu
przez stado kondycji poszczególnych
osobników i zadziobywaniu tych, które nie
mają szans na dotarcie na zimowiska.
W ostatniej dekadzie miesiąca bociany
opuszczają Polskę i wędrują do Afryki, by tam
spędzić zimę /każdego roku w Polsce zostaje
na zimę od kilku do kilkunastu sprawnych,
lotnych bocianów/, lecą przez Ukrainę, dalej
wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego /przez
Rumunię, Bułgarię do Turcji/. Podczas
wędrówki pokonują dziennie od kilkudziesięciu
do 500 km, średnio ok. 250 km. Co pewien
czas odpoczywają dzień lub dwa w miejscach
obfitych w pożywienie.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
We wrześniu bociany przekraczają
cieśninę Bosfor, lecą nad Turcją, dalej
wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego
/przez Syrię, Liban, Izrael /. W Izraelu
odpoczywają 7-10dni do nabrania sił do
dalszej wędrówki. Pod koniec miesiąca
docierają do Egiptu i podążają na
południe wzdłuż doliny Nilu.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W październiku lecą przez Sudan,
Etiopię, Ugandę. Część ptaków
pozostaje tu na całą zimę, większość
podąża dalej na południe.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W listopadzie wędrują przez Kenię,
Tanzanię, Malawi, Zambię. Część
kończy tu swoją wędrówkę, pozostałe
lecą na południe kontynentu.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W grudniu bociany, lecą przez
Botswanę i Zimbabwe / część z nich
zimuje w tych krajach/, docierają do
Republiki Południowej Afryki.
ROK Z ŻYCIA POLSKIEGO
BOĆKA
W styczniu bociany przebywają na
zimowiskach, gdzie spotykają się ze
swymi „kuzynami”: marabutem
afrykańskim czy bocianem białoszyim.
Znaczna część bocianów pierwszo- i
drugorocznych, po opuszczeniu kraju,
przez cały rok pozostaje na terenach
zimowiskowych bądź na trasie wędrówki,
a powraca do Polski dopiero w trzecim
roku życia. Jest to związane z tym, że
młode osiągają dojrzałość płciową
zwykle w wieku trzech lub czterech lat.
Do tego czasu nie łączą się w pary i
tworzą niewielkie koczujące stada
liczące zwykle kilkanaście osobników.
Bocian na wolności może żyć
maksymalnie 20-30 lat.
Opracował:
Wiesław Ćwikła