Nazwa kontynentu

pochodzi od plemienia

Afri zamieszkujacego w

sredniowieczu północną

część kontynentu.

AFRYKA

leży po obu

stronach

równika

Kontrola wiedzy

Uczeń na ocenę

Dopuszczającą

(2)
Dostateczną

(3)
Dobrą (4)

Bardzo dobrą
(5)

Odszukajcie

mapę Afryki w

atlasie i

przyjrzyjcie się jej

kształtowi.

Str 55

Jakie jest położenie Afryki?

Wskażcie

Afrykę na

globusie i

mapie ściennej

świata

PRACA Z MAPAMI

Mapa
ogólnogeograficzna/
fizyczna/
hipsometryczna

Str 55

Pytanie 1:

W której części kuli

ziemskiej leży

Afryka?

Pytanie 2:

Który ważny

równoleznik i i

południk

pzechodzi przez

Afrykę?

Pytanie 3

Na ilu półkulach

lezy Afryka?

Pytanie 4.

Jakie morza i

oceany

oblewają

Afryke?

Pytanie 5.

Czy linia brzegowa

Afryki jest

rozwinięta, czy jest

nierozwinięta?

Uzasadnij

odpowiedź.

Czego jest

najwięcej: nizin,

wyżyn czy gór?

Pytanie 6,

Jakie jest

ukształtowanie

powierzchni Afryki?

Czego jest najwięcej :

nizin, wyżyn czy gór?

Pytanie 7.

Jakie krainy geograficzne

występują w Afryce? Wymień

kilka z nich.



MAPY

TEMATYCZNE

STR 56

Strefy czasowe

Pytanie 1.

Ile stref

czasowych jest

w Afryce?

.

Dlaczego granice

między strefami

czasowymi nie

biegną wzdłuż

południków?



MAPA

TEMATYCZNA

STR 60

Zwierzęta świata

Jakie strefy

krajobrazowe

znajduja się w

Afryce?



MAPA

TEMATYCZNA

STR 58 I 59

Krajobrazy Ziemi

Jakie zwierzęta wystepuja w

Afryce?



MAPA

TEMATYCZNA

STR 64

Pochodzenie

roślin uprawnych

Które znane nam

rośliny pochodzą z

Afryki?



MAPA

TEMATYCZNA

STR 76

Człowiek na

Ziemi i odmiany

człowieka

Czy na obszarze Afryki są

tereny niezamieszkane?

Jeżeli tak, to w której częsci

Afryki takie obszary

występuja?

Dlaczego akurat na tych

terenach nie osiedla się

ludność?



Gdzie w Afryce występują obszary o

dużej gęstości zaludnienia i

dlaczego?

Jakie odmiany człowieka występują

w Afryce?



MAPA

TEMATYCZNA

STR 80

Zagrożenia dla

środowiska na

Ziemi.

Jakie działania ludzi

mogą spowodowac

agrożenie dla

środowiska Afryki



MAPA

TEMATYCZNA

STR 82

Groźna natura

Jakie żywioły

neiustannie

zagrażają Afryce?

Przejrzyjcie lekcję o Afryce ,

przeczytajcie tytuły

podtematów.

Jakie inne

informacje są w

nich zawarte ,

których nie

odczytalismy z

czytanych map?

Zadanie domowe

Zad 1-4 str 72-73

POŁOŻENIE



Afryka jest

drugim co do
wielkości
kontynentem
na Ziemi.



Jej

powierzchnia
wynosi 30mln
km
kwadratowyc
h.

Afryka graniczy z Europą i
Azją



Oblewają ją wody 2 Oceanów:

Indyjskiego na wschodzie
i Atlantyckiego
na zachodzie. Na północ od Afryki
znajduje się Morze Śródziemne (część
Oceanu Atlantyckiego), a za nim

Europa

. Na północnym wschodzie

Morze Czerwone i Zatoka Adeńska
(części Oceanu Indyjskiego) oraz Kanał
Sueski oddzielają Afrykę
od

Azji

.



Afryka jest drugim pod względem

wielkości

kontynentem

na Ziemi (po

Azji).
Jej powierzchnia stanowi około 1/5
wszystkich lądów. Jest to też
kontynent o znacznym zaludnieniu,
które w ostatnich kilkudziesięciu
latach gwałtownie
się powiększa (ma tu miejsce tzw.
"eksplozja demograficzna").

Położenie Afryki na Ziemi

Afryka, drugi co do wielkości

kontynent świata, położony na

południe od Europy, po obu

stronach równika, w

większości (poza zachodnią

częścią) na półkuli wschodniej.

Wraz z Europą i Azją, z

którą łączy go wąski Przesmyk

Sueski (ok. 120 km), zaliczany jest

do Starego Świata. Od

zachodu oblewają go wody Oceanu

Atlantyckiego, od wschodu Oceanu

Indyjskiego, wraz z jego częścią

-Morzem Czerwonym. Na północy

śródlądowe Morze Śródziemne 

oddziela Afrykę od Europy.



Na obszarze Afryki znajduje się 50

państw

i kilka terytoriów zależnych –



Eksplozja demograficzna oznacza
utrzymywanie się szybkiego wzrostu liczby
ludności na danym obszarze. Może ona być
spowodowana różnymi czynnikami,
np. zwiększoną liczbą urodzeń, spadkiem
ilości zgonów, napływem nowych
mieszkańców z zewnątrz.
W przypadku Afryki eksplozja demograficzna
wynika z dużej liczby rodzących się dzieci.
W strukturze wiekowej przeważają tu ludzie
młodzi, którzy bardzo często
w niekontrolowany i nieświadomy sposób
doczekują się potomstwa.

Jak ukształtowana jest
powierzchnia Afryki?



Poziome ukształtowanie powierzchni

Afryki jest słabo urozmaicone.
Linia brzegowa ma raczej prosty,
wygładzony przebieg, w związku
z czym mało jest

półwyspów

,

wysp

i 

zatok

. Kontynent tworzy zwartą bryłę.

W jego obrębie znajduje się zaledwie
jeden duży

półwysep

– Somalijski –

oraz jedna duża

wyspa

– Madagaskar.



Znacznie bardziej urozmaicone jest
pionowe ukształtowanie powierzchni
Afryki. Niemal na całym obszarze
dominują tereny wyżynne.

Nizin

jest bardzo mało i występują tylko

wzdłuż niektórych

wybrzeży

. Mimo to

w Afryce spotkać można wiele rozległych
i płaskich

równin

. Są to płaskowyże

leżące na wysokościach od kilkuset do
kilku tysięcy metrów n. p. m. i dlatego
zaliczają się do

wyżyn

, a nie do

nizin

.



Innym elementem

rzeźby terenu

,

charakterystycznym dla Afryki, są

kotliny

,

np. Kotlina Kongo, Kotlina Czadu,
Kotlina Górnego Nilu. To wielkie
zagłębienia o płaskim dnie, do których
spływają wody opadowe z okolicznych
wzniesień.



Najwyższe afrykańskie szczyty sięgają

po-wyżej 5000 m n. p. m. i znajdują się
w pobliżu

równika

, w rejonie Jeziora

Wiktorii. Zaliczają się do nich:
Kilimandżaro (5895 m n. p. m. – na
zdjęciu obok), Kenia (5199 m n. p. m.)
i Ruwenzori (5109 m n. p. m.).





Znaczne wysokości osiągają też:

Wyżyna Abisyńska (4620 m n. p. m.)
oraz

góry

 Atlas (4165 m n. p. m.) na

północy i Góry Smocze (3482 m n. p.
m.) na południu.

Czym pokryta jest
powierzchnia Afryki?



Mimo iż Afrykę zamieszkuje ponad 900

mln ludzi, to jednak nie przekształcili
oni krajobrazu w istotny sposób.
Wynika to głównie z 2 czynników:
– gorącego

klimatu

, który znacznie

utrudnia wykorzystanie ziemi do celów

rolniczych

,

– zacofania cywilizacyjnego, które
ogranicza rozwój

przemysłu

,

usług

i innej działalności człowieka.



W związku z tym na

pokrycie terenu

w Afryce składa się przede wszystkim
roślinność naturalna.



Strefy krajobrazowe

(patrz

mapa powyżej

) – będące następstwem

stref klimatycznych

(patrz mapa) –

ułożone są symetrycznie względem

równika

.



W Kotlinie Kongo i jej sąsiedztwie
znajduje się duży, zwarty kompleks
wilgotnych lasów równikowych (patrz
zdjęcie obok). To gęsta i nieprzebyta

dżungla

, która po-wstała na skutek

występowania codziennych deszczów
zenitalnych (klimat równikowy).
Wysoka temperatura i intensywne opady
przez cały rok bardzo sprzyjają wzrostowi
wszelkiego rodzaju roślin – drzew,
krzewów, lian, pnączy, paproci itp.



W miarę oddalania się od

równika

(zarówno na północ, jak i na południe)

klimat

zmienia się na podrównikowy,

w którym opady są intensywne już
tylko w porach deszczowych.
Roślinność staje się rzadsza
i przechodzi w formację lasu
parkowego.



Mniej więcej w połowie odległości między
równikiem a zwrot-nikami występują
strefy klimatu podrównikowego suchego
(pora sucha przez większą część roku,
pora deszczowa przez 2–3 miesiące).
Te rozległe obszary pokrywa sawanna,
czyli różnego rodzaju roślinność
trawiasta wzbogacona pojedynczymi
krzewami i drzewami (np. akacjami,
baobabami).



Warto zwrócić uwagę, że w 

krajobrazie

sawanny w porze deszczowej dominują
soczyste kolory zielone, natomiast
w porze suchej cała roślinność jest
szarożółta (wyschnięta).
Trzeba też wspomnieć o bogatym
świecie zwierzęcym sawanny – żyją
tam m.in. słonie, nosorożce, bawoły,
żyrafy, lwy, lamparty, antylopy (na
zdjęciu powyżej), zebry, strusie, hieny,
krokodyle.



Obszary wzdłuż zwrotników objęte są

klimatem skrajnie suchym i dlatego
powstały tam pustynie. Przykładem
tego jest Sahara – największa gorąca 

pustynia

świata.

To pas piasków (patrz zdjęcie poniżej),
a także żwirów i kamieni, liczący kilka
tysięcy kilometrów szerokości
i ciągnący się od Oceanu Atlantyckiego
po Morze Czerwone.



Z uwagi na wysokie temperatury i znikome
opady, nie występuje tam prawie żadna
roślinność. Wyjątkiem są oazy, które
powstały w obniżeniach terenu, gdzie w miarę
płytko zalegają słodkie wody gruntowe.
Wschodnią część Sahary przecina

dolina

Nilu –

najdłuższej

rzeki

świata. Ze względu na

dostateczną ilość wody rozwinęło się tam

rolnictwo

.

Na wąskim pasie ziemi wzdłuż biegu rzeki
uprawia się m.in. pszenicę, ryż, kukurydzę,
bawełnę, trzcinę cukrową, warzywa, owoce. Od
wieków stosowane jest tam sztuczne
nawadnianie gruntów wodami Nilu.



Sahara powstała wzdłuż Zwrotnika Raka.
Natomiast po drugiej stronie równika, wzdłuż
Zwrotnika Koziorożca, znajdują się mniejsze
pustynie: Kalahari i Namib. Kalahari nie jest
w zasadzie typową pustynią – to kotlina, do
której epizodycznie spływają wody opadowe.
Dzięki temu miejscami rozwinęła się tam
roślinność podobna do sawanny.
Z kolei Pustynia Namib powstała wzdłuż
wybrzeża Atlantyku na skutek działania
Benguelskiego zimnego (i przez to suchego)
prądu morskiego.



Wąski pas północnych i południowych

wybrzeży Afryki obejmuje klimat
podzwrotnikowy wilgotny
(śródziemnomorski). Jest on
stosunkowo łagodny
dla człowieka, dlatego tereny te są
wykorzystywane do celów rolniczych,
głównie pod uprawę owoców.