1

Dr hab. inż. Michał LISOWSKI, prof. P.Wr.

[e-mail]

PRAWNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRODUCENTA,

IMPORTERA I SPRZEDAWCY ZA JAKOŚĆ

WYROBÓW

W odpowiedzialności prawnej za wyroby można

wyróżnić odpowiedzialność: za jakość produktów i ich
bezpieczeństwo.

Odpowiedzialność za jakość produktów wynika z

przepisów dotyczących ich sprzedaży. Sprzedaż
następuje w wyniku zawarcia umowy między kupującym
a sprzedającym. Umowa ta może mieć charakter pisemny
lub ustny.

W art. 535 Kodeksu cywilnego czytamy:
„

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje

się przenieść na kupującego własność rzeczy i
wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz
odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę

”.

2

Sprzedaż

jest

regulowana

przepisami

zawartymi w Kodeksie cywilnym (K.c.) w Tytule
XI pt. „Sprzedaż”. Ze sprzedaży objętej K.C.
wyodrębniono sprzedaż konsumencką.

Sprzedaż konsumencką regulują przepisy zawarte
w:
ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych
warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o
zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz.
1176, z późniejszymi zmianami).

Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej
regulacji wdrożenia dyrektywy 99/44/WE z dnia 25
maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów
sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z
tym gwarancji (Dz.Urz. WE L 171 z 07.07.1999).

3

W art. 1 tej ustawy stwierdza się:

1.Ustawę stosuje się do dokonywanej

w

zakresie działalności przedsiębiorstwa

sprzedaży

rzeczy ruchomej

osobie

fizycznej

, która nabywa tę rzecz

w celu niezwiązanym z działalnością
zawodowa lub gospodarczą

(towar

konsumpcyjny).

2.Ustawy nie stosuje się do sprzedaży

energii elektrycznej, jak również do gazu
i wody, chyba że są sprzedawane w
ograniczonej ilości lub określonej
objętości.

3.Ustawy nie stosuje się do sprzedaży

egzekucyjnej oraz sprzedaży
dokonywanej w postępowaniu
upadłościowym albo innym postępowaniu
sadowym.

W zakresie nieuregulowanym niniejsza ustawą
stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 535

1

).

4

SPRZEDAŻ NIEKONSUMENCKA

Sprzedaż niekonsumencką regulują przepisy Kodeksu

cywilnego. Wyróżniają one dwa rodzaje

rękojmi

:

•za wady fizyczne

i

•za wady prawne

.

Rzecz (wyrób) ma

wadę fizyczną

jeżeli

•wada zmniejsza jej wartość lub użyteczność,

•rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu

sprzedawca
zapewniał kupującego,

•rzecz została kupującemu wydana w stanie

niezupełnym.

Rzecz (wyrób) ma

wadę prawną

:

•jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby

trzeciej,

•jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej
W razie

sprzedaży praw

, na przykład intelektualnych,

sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie tych
praw.

5

RĘKOJMIA ZA WADY FIZYCZNE

Art. 556 K.c.
§1.

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem

kupującego, jeżeli

rzecz sprzedana ma wadą

zmniejszająca jej wartość lub

użyteczność ze

względu na cel w umowie oznaczony albo
wynikający z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy,
jeżeli

rzecz nie ma właściwości, o których

istnieniu zapewniał kupującego, albo jeżeli rzecz
została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

RĘKOJMIA ZA WADY PRAWNE

§2.

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem

kupującego, jeżeli

rzecz sprzedana stanowi

własność osoby trzeciej albo jeżeli

jest obciążona

prawem osoby trzeciej; w razie sprzedaży praw
sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie
tych praw.

6

ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI

Art. 557 K.c.
§1.

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z

tytułu rękojmi

jeżeli kupujący wiedział o wadzie w

chwili zawarcia umowy.

Art. 558.
§1.

Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi

rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć.

UTRATA UPRAWNIEŃ Z TYTUŁU RĘKOJMI ZA WADY

FIZYCZNE

Art. 563.
§1.

Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi z wady

fizyczne

rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o

wadzie w ciągu miesiąca

od jej wykrycia, (...)

Minister Handlu Wewnętrznego może w drodze
rozporządzenia ustalić krótsze terminy do
zawiadomienia o wadach artykułów żywnościowych.

7

TERMIN DOCHODZENIA UPRAWNIEŃ Z TYTUŁU

RĘKOJMI ZA WADY FIZYCZNE

Art. 568.
§1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne
wygasają po upływie
roku, a gdy chodzi o wady budynku – po upływie
trzech lat, licząc od
dnia kiedy rzecz została kupującemu wydana.
§2. Upływ powyższych terminów nie wyłącza wykonania
uprawnień z
tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie
zataił.

DOCHODZENIE UPRAWNIEŃ ZA WADY PRAWNE

Art. 572.
Kupujący może dochodzić uprawnień z tytułu rękojmi za
wady prawne, chociażby osoba trzecia nie wystąpiła
przeciw niemu z roszczeniem dotyczącym rzeczy
sprzedanej.

Art. 573.
Kupujący, przeciw któremu osoba trzecia dochodzi
roszczeń dotyczących rzeczy sprzedanej, obowiązany jest
niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go
wzięcia udziału w sprawie. (...)

8

TERMIN DOCHODZENIA UPRAWNIEŃ Z TYTUŁU RĘKOJMI

ZA WADY PRAWNE

Art. 576.
§1.

Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy

sprzedanej wygasają

z upływem roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się

o istnieniu wady.

Rękojmi nie udziela się

, istnieje ona z natury prawa dla

każdego sprzedanego

wyrobu. Zawsze z tytułu rękojmi odpowiedzialny jest sprzedawca

GWARANJA JAKOŚCI, RĘKOJMIA A GWARANCJA

(Art. 557 – 581 K.c.)

Gwarancja nie jest obowiązkowa

. Może jej udzielić wystawca

dokumentu

(gwarant):

• producent,

• pośrednik lub

• sprzedawca.

Powinna ona być zawsze wydana w postaci dokumentu

pisemnego.

Faktura,

rachunek,

paragon

nie

są

dokumentami

gwarancyjnymi!!!

9

Art. 577.
§1. (...) wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany
do usunięcia

wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy

wolnej od wad,

jeżeli wady te ujawnią się w ciągu

terminu określonego w

gwarancji.

§2. Jeżeli w gwarancji nie ustalono innego terminu,
termin wynosi 1rok
licząc od dnia, kiedy rzecz została

kupującemu

wydana.

Art. 579.
Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi
za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień
wynikających z gwarancji.

SPRZEDAŻ KONSUMENCKA

W ustawie o sprzedaży konsumpcyjnej nie ma pojęcia

„

wady

” towaru. Zamiast rękojmi używa się pojęcia

„

niezgodności towaru konsumpcyjny z umową

”. Nie ma

też pojęcia „

rękojmi

”, zamiast niego używa się pojęcia

„

odpowiedzialności sprzedawcy wobec kupującego

”.

10

Art. 4. Ustawy o sprzedaży konsumenckiej:

1. Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli

towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest
niezgodny z umową; w przypadku stwierdzenia
niezgodności przed upływem

6 miesięcy

od

wydania towaru domniemywa się, ze istniała ona w
chwili wydania.

2. (...) domniemywa się, że jest on zgodny z umową,

jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę
opisowi lub ma cechy okazanej kupującemu próbki
albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu
określonego przez kupującego przy zawarciu
umowy, (...).

3. (...) domniemywa się, że towar konsumpcyjny jest

zgodny z umową, jeżeli nadaje się do celu, do
jakiego tego rodzaju towar jestzwykle używany,
oraz gdy właściwości odpowiadają właściwościom
cechującym towar tego rodzaju. Takie samo
domniemanie przyjmuje się, gdy towar odpowiada
oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju,
opartym na składanych publicznie zapewnieniach
sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela,
(...) lub reklamie(...).

Art. 7.
Sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru

konsumpcyjnego

z umową, gdy kupujący o tej niezgodności wiedział

lub,

oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć. (...)

11

Art. 8.
1. Jeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową,

kupujący może żądać
doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez
nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że
naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają
nadmiernych kosztów. (...)

2. Nieodpłatność naprawy i wymiany w rozumieniu ust. 1

oznacza, że sprzedawca ma również obowiązek zwrotu
kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności
kosztów demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów
oraz ponownego

zamontowania i uruchomienia.

3. Jeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego żądanie

określone w ust. 1, nie ustosunkował się do tego żądania

w terminie 14 dni

, uważa się, że uznał je za uzasadnione.

4. Jeżeli kupujący, z przyczyn określonych w ust. 1, nie

może żądać naprawy ani wymiany, albo jeżeli sprzedawca
nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w
odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana
narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on
prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo
odstąpić od umowy; od umowy nie może odstąpić, gdy
niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest
nieistotna. (...)

12

Art. 9.
1. Kupujący traci uprawnienia przewidziane w art. 8, jeżeli

przed upływem

2 miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru

konsumpcyjnego z umową nie zawiadomi o tym
sprzedawcy. (...)

2. Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw rolnictwa po zasięgnięciu
opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów określi, w drodze rozporządzenia, dla
towarów żywnościowych krótsze terminyzawiadomienia,
mając na względzie trwałość tych towarów.

Art. 10.
1. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru

konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej
stwierdzenia

przed upływem 2 lat od wydania tego

towaru

kupującemu; termin ten biegnie na nowo w razie

wymiany towaru. Jeżeli przedmiotem sprzedaży

jest rzecz

używana

, strony mogą ten termin skrócić, jednakże

nie

poniżej 1 roku

.

2.

Roszczenia kupującego

określone w art. 8,

przedawniają

się z upływem roku od stwierdzenia przez kupującego
niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową

;

przedawnienie nie może się skończyć przed upływem
terminu określonego w ust. 1. (...).

13

GWARANCJA W SPRZEDAŻY KONSUMENCKIEJ

Art. 13.
1.

Udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez
odrębnej opłaty

przez oświadczenie gwaranta,

zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub

reklamie

, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego;

określa ono obowiązki gwaranta i uprawnienia
kupującego, w przypadku gdy właściwość sprzedanego
towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym
oświadczeniu.

Nie uważa się za gwarancję

oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków
gwaranta.

4. W dokumencie gwarancyjnym należy zamieścić

podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń
z gwarancji, w tym w

szczególności nazwę i adres

gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej
Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony
gwarancyjnej. Ponadto powinno być w nim zawarte
stwierdzenie, że gwarancja na sprzedany towar
konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie
zawiesza uprawnień kupującego wynikających z
niezgodności towaru z umową.