Kwasy organiczne i

Kwasy organiczne i

witaminy

witaminy



Witaminy to czynniki uzupełniające. Są to

Witaminy to czynniki uzupełniające. Są to

związki organiczne, których organizm

związki organiczne, których organizm

ludzki nie potrafi wytworzyć (lub wytwarza

ludzki nie potrafi wytworzyć (lub wytwarza

w bardzo małej ilości w przewodzie

w bardzo małej ilości w przewodzie

pokarmowym, dzięki florze bakteryjnej).

pokarmowym, dzięki florze bakteryjnej).

Muszą one być dostarczone z

Muszą one być dostarczone z

pożywieniem, w gotowej postaci lub w

pożywieniem, w gotowej postaci lub w

formie prowitamin, które w trakcie

formie prowitamin, które w trakcie

przemian metabolicznych uzyskują

przemian metabolicznych uzyskują

aktywność biologiczną.

aktywność biologiczną.



Są to związki niebędące źródłem energii

Są to związki niebędące źródłem energii

ani strukturalnymi składnikami tkanek.

ani strukturalnymi składnikami tkanek.



Są niezbędne dla wzrostu organizmu i

Są niezbędne dla wzrostu organizmu i

prawidłowego rozwoju i przebiegu

prawidłowego rozwoju i przebiegu

procesów metabolicznych.

procesów metabolicznych.



Ich działanie jest widoczne już przy małych

Ich działanie jest widoczne już przy małych

stężeniach. Ich mechanizm działania jest

stężeniach. Ich mechanizm działania jest

różny, jednak wszystkie wpływają w

różny, jednak wszystkie wpływają w

sposób bezpośredni lub pośredni na

sposób bezpośredni lub pośredni na

komórkowe procesy metaboliczne.

komórkowe procesy metaboliczne.



Niedobór jakiejś witaminy powoduję

Niedobór jakiejś witaminy powoduję

hipowitaminozę

hipowitaminozę

, a jej brak chorobę

, a jej brak chorobę

zwaną

zwaną

awitaminozą

awitaminozą

. Niewielkie

. Niewielkie

niedobory mogą prowadzić do

niedobory mogą prowadzić do

powstawania schorzeń.

powstawania schorzeń.



Nadmierne spożycie witamin lub ich

Nadmierne spożycie witamin lub ich

przedawkowanie jest również bardzo

przedawkowanie jest również bardzo

szkodliwe i może być przyczyną schorzenia

szkodliwe i może być przyczyną schorzenia

spowodowanego

spowodowanego

hiperwitaminozą.

hiperwitaminozą.

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH



Mogą być magazynowane, przez co organizm

Mogą być magazynowane, przez co organizm

może w większym stopniu tolerować ich okresowe

może w większym stopniu tolerować ich okresowe

niedobory.

niedobory.



Są to: A, D, E, K.

Są to: A, D, E, K.

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE



Są gromadzone w niewielkim stopniu, stąd dawka

Są gromadzone w niewielkim stopniu, stąd dawka

pokarmowa powinna zawierać ich optymalną

pokarmowa powinna zawierać ich optymalną

ilość.

ilość.



Są to: B1, B2, B5, B6, B12, PP, C, H.

Są to: B1, B2, B5, B6, B12, PP, C, H.

WITAMINA A

WITAMINA A

Funkcje

Funkcje



Zapobiega kurzej ślepocie, osłabieniu wzroku, pomaga w leczeniu

Zapobiega kurzej ślepocie, osłabieniu wzroku, pomaga w leczeniu

chorób oczu

chorób oczu



Zapewnia prawidłowy wygląd skóry

Zapewnia prawidłowy wygląd skóry



Wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów tarczycy

Wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów tarczycy



Utrzymuje w zdrowiu błonę śluzową jamy ustnej, nosa, gardła,

Utrzymuje w zdrowiu błonę śluzową jamy ustnej, nosa, gardła,

płuc, przewodu pokarmowego

płuc, przewodu pokarmowego



Zwiększa odporność na zakażenia

Zwiększa odporność na zakażenia

Źródła

Źródła



Jako retinol i pochodne- wątroba, tran z rybiej wątroby, żółtko jaja,

Jako retinol i pochodne- wątroba, tran z rybiej wątroby, żółtko jaja,

mleko, masło, margaryna

mleko, masło, margaryna



Jako β- karoten i pochodne- czerwone i żółte owoce i warzywa:

Jako β- karoten i pochodne- czerwone i żółte owoce i warzywa:

marchew, dynia, morele, brzoskwinie; ciemnozielone części

marchew, dynia, morele, brzoskwinie; ciemnozielone części

warzyw: szpinak, brokuły, jarmuż, sałata

warzyw: szpinak, brokuły, jarmuż, sałata

Witamina A

Witamina A



Jako witamina A znajduje się w żywności

Jako witamina A znajduje się w żywności

pochodzenia zwierzęcego, jako

pochodzenia zwierzęcego, jako

prowitamina zwana karotenem znajduje

prowitamina zwana karotenem znajduje

się w żywności pochodzenia roślinnego.

się w żywności pochodzenia roślinnego.



Duże dawki podawane w czasie ciąży

Duże dawki podawane w czasie ciąży

mogą powodować przedwczesną akcję

mogą powodować przedwczesną akcję

porodową.

porodową.



Witamina A należy do witamin dość

Witamina A należy do witamin dość

trwałych, które podczas procesów

trwałych, które podczas procesów

termicznych nie ulegają zmianie. Dopiero

termicznych nie ulegają zmianie. Dopiero

w bardzo wysokich temperaturach

w bardzo wysokich temperaturach

dochodzi do dużych strat.

dochodzi do dużych strat.

WITAMINA D

WITAMINA D

Funkcje

Funkcje



Pełni istotną funkcję w regulowaniu przemian wapnia i

Pełni istotną funkcję w regulowaniu przemian wapnia i

fosforu oraz tworzeniu kości

fosforu oraz tworzeniu kości



wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje

wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje

ilość wapnia wydalanego z moczem

ilość wapnia wydalanego z moczem



niezbędna do prawidłowego formowania układu

niezbędna do prawidłowego formowania układu

szkieletowego

szkieletowego



pośrednio wpływa na prawidłowe przewodzenie nerwowe

pośrednio wpływa na prawidłowe przewodzenie nerwowe

oraz prawidłową pracę serca

oraz prawidłową pracę serca

Źródła

Źródła



Syntetyzowana przez organizm pod wpływem światła

Syntetyzowana przez organizm pod wpływem światła

słonecznego. Występuje w tranie ryby, sardynkach,

słonecznego. Występuje w tranie ryby, sardynkach,

makrelach, śledziach, łososiu, tuńczyku, żółtku jaja,

makrelach, śledziach, łososiu, tuńczyku, żółtku jaja,

wątrobie, mleku i jego przetworach.

wątrobie, mleku i jego przetworach.

Witamina D

Witamina D



Powstaje w skórze w wyniku działania

Powstaje w skórze w wyniku działania

promieni słonecznych. Z pożywieniem

promieni słonecznych. Z pożywieniem

przyjmuje się głównie jej formę wstępną.

przyjmuje się głównie jej formę wstępną.



Zbyt duże dawki mogą powodować

Zbyt duże dawki mogą powodować

hiperwitaminozę.

hiperwitaminozę.



Ludzie starsi są szczególnie narażeni na

Ludzie starsi są szczególnie narażeni na

niedobór witaminy D, ze względu na

niedobór witaminy D, ze względu na

malejącą z wiekiem zdolność skóry do jej

malejącą z wiekiem zdolność skóry do jej

wytwarzania.

wytwarzania.

WITAMINA E

WITAMINA E

Funkcje

Funkcje



jest antyoksydantem, który chroni komórkę przed

jest antyoksydantem, który chroni komórkę przed

utleniaczami

utleniaczami



bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do

bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do

komórki

komórki



wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych, chroni erytrocyty

wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych, chroni erytrocyty

przed zbyt wczesnym rozpadem

przed zbyt wczesnym rozpadem



wykorzystywana do leczenia męskiej bezpłodności,

wykorzystywana do leczenia męskiej bezpłodności,

zaburzeń mięśniowych, miażdżycy i chorób serca

zaburzeń mięśniowych, miażdżycy i chorób serca

Źródła

Źródła



Oleje: sojowy, kukurydziany, słonecznikowy; migdały,

Oleje: sojowy, kukurydziany, słonecznikowy; migdały,

margaryna, jaja, orzechy włoskie i ziemne, kiełki pszenicy,

margaryna, jaja, orzechy włoskie i ziemne, kiełki pszenicy,

mąka pełnoziarnista, mleko, brukselka i zielono listne

mąka pełnoziarnista, mleko, brukselka i zielono listne

warzywa.

warzywa.

Witamina E

Witamina E



Powstaje tylko w roślinach.

Powstaje tylko w roślinach.



Niedobory mogą przyspieszać procesy

Niedobory mogą przyspieszać procesy

starzenia się ustroju i zwiększyć ryzyko

starzenia się ustroju i zwiększyć ryzyko

miażdżycy i nowotworów.

miażdżycy i nowotworów.



Współdziała z witaminą A, C,

Współdziała z witaminą A, C,

karotenoidami, bioflawonoidami i selenem

karotenoidami, bioflawonoidami i selenem

zmniejszając ryzyko chorób

zmniejszając ryzyko chorób

nowotworowych.

nowotworowych.



Zbyt długie przyjmowanie może

Zbyt długie przyjmowanie może

powodować zmęczenie i senność.

powodować zmęczenie i senność.

WITAMINA K

WITAMINA K

Funkcje

Funkcje



witamina przeciwkrwotoczna

witamina przeciwkrwotoczna



pełni kluczową role w wytwarzaniu protrombiny

pełni kluczową role w wytwarzaniu protrombiny

(krzepniecie krwi)

(krzepniecie krwi)



uczestniczy w procesie formowania tkanki kostnej

uczestniczy w procesie formowania tkanki kostnej



posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne

posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne



najlepiej poznaną funkcją jest działanie przeciwkrwotoczne

najlepiej poznaną funkcją jest działanie przeciwkrwotoczne

Źródła

Źródła



Jarmuż, szpinak, sałata, brukselka, kalafior, rzeżucha,

Jarmuż, szpinak, sałata, brukselka, kalafior, rzeżucha,

brokuły, mleko, jogurty, olej sojowy, tran rybi, mięso, jaja,

brokuły, mleko, jogurty, olej sojowy, tran rybi, mięso, jaja,

produkowana przez bakterie jelita grubego człowieka.

produkowana przez bakterie jelita grubego człowieka.

Witamina K

Witamina K



Leczenie antybiotykami może powodować niedobory

Leczenie antybiotykami może powodować niedobory

witaminy K, ponieważ niszczą florę jelitową.

witaminy K, ponieważ niszczą florę jelitową.



Osoby obłożnie chore i dzieci skazane są na dostarczanie do

Osoby obłożnie chore i dzieci skazane są na dostarczanie do

organizmu przez pożywienie.

organizmu przez pożywienie.



Witaminę K1 pozyskuje się z pożywienia, K2 jest

Witaminę K1 pozyskuje się z pożywienia, K2 jest

produkowana przez bakterie jelitowe, K3 jest produkowana

produkowana przez bakterie jelitowe, K3 jest produkowana

sztucznie.

sztucznie.



Zjełczałe tłuszcze, nadużywanie leków oraz środków

Zjełczałe tłuszcze, nadużywanie leków oraz środków

konserwujących w puszkach i produktach spożywczych,

konserwujących w puszkach i produktach spożywczych,

niszczy witaminę K oraz utrudnia jej wchłanianie lub

niszczy witaminę K oraz utrudnia jej wchłanianie lub

prowadzi do przedwczesnego wydalania jej z organizmu.

prowadzi do przedwczesnego wydalania jej z organizmu.



W niektórych przypadkach noworodki otrzymują witaminę

W niektórych przypadkach noworodki otrzymują witaminę

K, co zmniejsza możliwość wystąpienia krwotoków.

K, co zmniejsza możliwość wystąpienia krwotoków.



Nadmierne spożycie wpływa niekorzystnie na pracę

Nadmierne spożycie wpływa niekorzystnie na pracę

wątroby.

wątroby.

WITAMINA B1- TIAMINA

WITAMINA B1- TIAMINA

Funkcje

Funkcje



stanowi istotny czynnik w reakcjach spalania cukrów w

stanowi istotny czynnik w reakcjach spalania cukrów w

komórkach

komórkach



pełni szczególnie ważną rolę w czynnościach i regeneracji

pełni szczególnie ważną rolę w czynnościach i regeneracji

systemu nerwowego

systemu nerwowego



jest składnikiem tkankowych układów enzymatycznych

jest składnikiem tkankowych układów enzymatycznych



wspomaga proces wzrostu

wspomaga proces wzrostu

Źródła

Źródła



Nasiona zbóż, produkty pełnoziarniste, otręby, gruba kasza,

Nasiona zbóż, produkty pełnoziarniste, otręby, gruba kasza,

płatki śniadaniowe, drożdże piwne, chuda wieprzowina,

płatki śniadaniowe, drożdże piwne, chuda wieprzowina,

większość jarzyn, mleko, orzechy.

większość jarzyn, mleko, orzechy.

Witamina B1

Witamina B1



Niewielkim jej źródłem jest flora bakteryjna.

Niewielkim jej źródłem jest flora bakteryjna.



Zupełny brak tej witaminy określa się jako chorobę

Zupełny brak tej witaminy określa się jako chorobę

beri- beri.

beri- beri.



Przedawkowanie występuje rzadko i charakteryzuje

Przedawkowanie występuje rzadko i charakteryzuje

się zawrotami głowy, nadwrażliwością, drżeniami

się zawrotami głowy, nadwrażliwością, drżeniami

mięśni, zaburzeniami rytmu serca, reakcjami

mięśni, zaburzeniami rytmu serca, reakcjami

alergicznymi.

alergicznymi.



Większe zapotrzebowanie na witaminę B1 występuje

Większe zapotrzebowanie na witaminę B1 występuje

u osób ciężko pracujących fizycznie, sportowców,

u osób ciężko pracujących fizycznie, sportowców,

kobiet w ciąży i karmiących, palaczy i

kobiet w ciąży i karmiących, palaczy i

nadużywających alkoholu.

nadużywających alkoholu.



Jest najbardziej wrażliwa na działanie temperatury.

Jest najbardziej wrażliwa na działanie temperatury.



Przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie

Przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie

uśmierzające ból.

uśmierzające ból.

WITAMINA B2- RYBOFLAWINA

WITAMINA B2- RYBOFLAWINA

Funkcje

Funkcje



bierze udział w procesach redox

bierze udział w procesach redox



współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu

współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu

nerwowego

nerwowego



współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym

współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym

funkcjonowaniu błon śluzowych dróg oddechowych i

funkcjonowaniu błon śluzowych dróg oddechowych i

śluzówki przewodu pokarmowego

śluzówki przewodu pokarmowego



odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku

odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku

Źródła

Źródła



Wątroba, sery, migdały, grzyby, dziczyzna, jaja, zielone

Wątroba, sery, migdały, grzyby, dziczyzna, jaja, zielone

części warzyw, łosoś, pstrąg, makrela, pełnoziarniste

części warzyw, łosoś, pstrąg, makrela, pełnoziarniste

pieczywo, soja, fasola, groch, mleko, jogurt, orzechy

pieczywo, soja, fasola, groch, mleko, jogurt, orzechy

włoskie.

włoskie.

WITAMINA B5- KWAS PANTOTENOWY

WITAMINA B5- KWAS PANTOTENOWY

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w syntezie hemu do hemoglobiny

uczestniczy w syntezie hemu do hemoglobiny



bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon

bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon

śluzowych

śluzowych



uczestniczy w wytwarzaniu przeciwciał

uczestniczy w wytwarzaniu przeciwciał



wspomaga proces pigmentacji włosów

wspomaga proces pigmentacji włosów

Źródła

Źródła



Wątroba, pestki słonecznika, mięso, pstrąg, śledź,

Wątroba, pestki słonecznika, mięso, pstrąg, śledź,

makrela, żółtko jaj, drożdże piwne, zielone

makrela, żółtko jaj, drożdże piwne, zielone

warzywa, orzechy włoskie, mleko, kraby, ser

warzywa, orzechy włoskie, mleko, kraby, ser

Camembert

Camembert

WITAMINA B6

WITAMINA B6

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w przemianie aminokwasów, syntezie

uczestniczy w przemianie aminokwasów, syntezie

białek i metabolizmie tłuszczów

białek i metabolizmie tłuszczów



podnosi odporność i uczestniczy w tworzeniu

podnosi odporność i uczestniczy w tworzeniu

przeciwciał

przeciwciał



niezbędna w syntezie porfiryn i hormonów

niezbędna w syntezie porfiryn i hormonów

Źródła

Źródła



Ryby, wieprzowina, kiełki pszenicy, orzechy

Ryby, wieprzowina, kiełki pszenicy, orzechy

włoskie, jaja, wątroba, brązowy ryż, soja, pszenica,

włoskie, jaja, wątroba, brązowy ryż, soja, pszenica,

banany, awokado, szpinak, drób, pieczywo z

banany, awokado, szpinak, drób, pieczywo z

pełnego przemiału.

pełnego przemiału.

WITAMINA B12

WITAMINA B12

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w tworzeniu erytrocytów i materiału

uczestniczy w tworzeniu erytrocytów i materiału

genetycznego

genetycznego



uczestniczy w przemianach metabolicznych tłuszczów i

uczestniczy w przemianach metabolicznych tłuszczów i

węglowodanów

węglowodanów



uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu

uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu

nerwowego

nerwowego



uczestniczy w przemianach puryn i pirymidyn

uczestniczy w przemianach puryn i pirymidyn



zapobiega anemii złośliwej

zapobiega anemii złośliwej

Źródła

Źródła



Wątroba, mięso wołowe, wieprzowe i drobiowe, ostrygi,

Wątroba, mięso wołowe, wieprzowe i drobiowe, ostrygi,

szpinak, łosoś, śledź, makrela, pstrąg, żółtka jaj, ser żółty,

szpinak, łosoś, śledź, makrela, pstrąg, żółtka jaj, ser żółty,

mleko.

mleko.

WITAMINA C- KWAS ASKORBINOWY

WITAMINA C- KWAS ASKORBINOWY

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w przemianie kolagenu i podstawowych białek

uczestniczy w przemianie kolagenu i podstawowych białek



uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja

uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja

przenosząca elektrony

przenosząca elektrony



podnosi odporność organizmu

podnosi odporność organizmu



jako jeden z najważniejszych przeciwutleniaczy pełni istotną

jako jeden z najważniejszych przeciwutleniaczy pełni istotną

funkcję w procesach odtruwania i odporności

funkcję w procesach odtruwania i odporności



jest czynnikiem stabilizującym układ odpornościowy i

jest czynnikiem stabilizującym układ odpornościowy i

immunologiczny

immunologiczny



ma właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne

ma właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne



bierze udział w biosyntezie hormonów nadnerczy

bierze udział w biosyntezie hormonów nadnerczy

Źródła

Źródła



Owoc dzikiej róży, czarna i czerwona porzeczka, czerwona i zielona

Owoc dzikiej róży, czarna i czerwona porzeczka, czerwona i zielona

papryka, brukselka, kalafior, czarny bez, truskawki, szpinak, kiwi,

papryka, brukselka, kalafior, czarny bez, truskawki, szpinak, kiwi,

pomarańcze, cytryny

pomarańcze, cytryny

Witamina C

Witamina C



Palacze mają na nią zwiększone zapotrzebowanie.

Palacze mają na nią zwiększone zapotrzebowanie.



Przyjmowanie zbyt dużych dawek syntetycznej witaminy C, sprzyja

Przyjmowanie zbyt dużych dawek syntetycznej witaminy C, sprzyja

tworzeniu się kamieni w nerkach.

tworzeniu się kamieni w nerkach.



Jest bardzo wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, tlenu,

Jest bardzo wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, tlenu,

światła i wilgoci.

światła i wilgoci.



Jest to biały proszek bez zapachu, o kwaśnym smaku.

Jest to biały proszek bez zapachu, o kwaśnym smaku.



Długotrwałe przyjmowanie aspiryny zwiększa trzykrotnie

Długotrwałe przyjmowanie aspiryny zwiększa trzykrotnie

wydalanie witaminy C.

wydalanie witaminy C.



Znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób chronicznych,

Znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób chronicznych,

takich jak: rak, choroby serca czy zaćma, dzięki swoim

takich jak: rak, choroby serca czy zaćma, dzięki swoim

właściwościom przeciwutleniającym.

właściwościom przeciwutleniającym.



Niedobór tej witaminy wywołuje chorobę zwaną szkorbutem, która

Niedobór tej witaminy wywołuje chorobę zwaną szkorbutem, która

powoduje zaburzenia przemiany białkowej, węglowodanowej,

powoduje zaburzenia przemiany białkowej, węglowodanowej,

tłuszczowej i syntezy steroidów. Objawia się m.in. skłonnością do

tłuszczowej i syntezy steroidów. Objawia się m.in. skłonnością do

samoistnych krwawień, uszkodzeń naczyń krwionośnych,

samoistnych krwawień, uszkodzeń naczyń krwionośnych,

powstawania krwawych wybroczyn pod skórą. Charakterystyczne

powstawania krwawych wybroczyn pod skórą. Charakterystyczne

jest złe gojenie się, a nawet odnawianie się zagojonych ran

jest złe gojenie się, a nawet odnawianie się zagojonych ran

WITAMINA PP- NIACYNA (zwana też witaminą B3)

WITAMINA PP- NIACYNA (zwana też witaminą B3)

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w regulacji poziomu cukru we krwi, regulacji

uczestniczy w regulacji poziomu cukru we krwi, regulacji

poziomu cholesterolu

poziomu cholesterolu



uczestniczy w procesach utleniania i redukcji

uczestniczy w procesach utleniania i redukcji



uczestniczy w utrzymaniu odpowiedniego stanu skóry, w

uczestniczy w utrzymaniu odpowiedniego stanu skóry, w

regulacji przepływu krwi

regulacji przepływu krwi



współdziała w syntezie hormonów płciowych

współdziała w syntezie hormonów płciowych

Źródła

Źródła



Ryby, wieprzowina, kiełki pszenicy, orzechy włoskie, jaja,

Ryby, wieprzowina, kiełki pszenicy, orzechy włoskie, jaja,

wątroba, soja, pszenica, banany, brązowy ryż, awokado,

wątroba, soja, pszenica, banany, brązowy ryż, awokado,

szpinak, drób, pieczywo z pełnego przemiału.

szpinak, drób, pieczywo z pełnego przemiału.

WITAMINA H- BIOTYNA

WITAMINA H- BIOTYNA

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek,

uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek,

kwasów tłuszczowych

kwasów tłuszczowych



wspomaga funkcje tarczycy

wspomaga funkcje tarczycy



uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla

uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla



wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów

wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów



uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny

uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny

(odpowiedzialna z krzepliwość krwi)

(odpowiedzialna z krzepliwość krwi)

Źródła

Źródła



Wątroba, mąka sojowa, żółtko jaj, orzechy włoskie i ziemne,

Wątroba, mąka sojowa, żółtko jaj, orzechy włoskie i ziemne,

migdały, sardynki, grzyby, brązowy ryż, szpinak, kraby,

migdały, sardynki, grzyby, brązowy ryż, szpinak, kraby,

marchew.

marchew.

Witamina H

Witamina H



Zbyt niskie jego spożycie przez kobiety,

Zbyt niskie jego spożycie przez kobiety,

powoduje wystąpienie wrodzonych wad

powoduje wystąpienie wrodzonych wad

układu nerwowego u noworodków.

układu nerwowego u noworodków.



Doskonale rozpuszcza się w wodzie.

Doskonale rozpuszcza się w wodzie.



Przy jego udziale powstają tzw. hormony

Przy jego udziale powstają tzw. hormony

szczęścia- serotonina działa uspokajająco i

szczęścia- serotonina działa uspokajająco i

kojąco, noradrenalina wpływa na aktywność

kojąco, noradrenalina wpływa na aktywność

fizyczną i dynamikę w ciągu dnia.

fizyczną i dynamikę w ciągu dnia.



Zwiększone jego spożycie może mieć

Zwiększone jego spożycie może mieć

znaczący wpływ na zapobieganie chorobom

znaczący wpływ na zapobieganie chorobom

serca.

serca.

WITAMINA B9- KWAS FOLIOWY- FOLACYNA

WITAMINA B9- KWAS FOLIOWY- FOLACYNA

Funkcje

Funkcje



uczestniczy w tworzeniu kwasów nukleinowych,

uczestniczy w tworzeniu kwasów nukleinowych,

syntezie aminokwasów, puryn i pirymidyn

syntezie aminokwasów, puryn i pirymidyn



bierze udział w procesie podziału komórek

bierze udział w procesie podziału komórek



pełni ważną funkcję w procesie tworzenia

pełni ważną funkcję w procesie tworzenia

czerwonych krwinek

czerwonych krwinek

Źródła

Źródła



Kiełki pszenicy, otręby, drożdże, wątroba,

Kiełki pszenicy, otręby, drożdże, wątroba,

pietruszka, warzywa strączkowe, szpinak, ziarna

pietruszka, warzywa strączkowe, szpinak, ziarna

soi, żółtko jaj, ryż naturalny, sałata, szparagi,

soi, żółtko jaj, ryż naturalny, sałata, szparagi,

soczewica, brukselka, kapusta, brokuły, kalafior.

soczewica, brukselka, kapusta, brokuły, kalafior.

Kwasy organiczne

Kwasy organiczne

Kwasy organiczne – związki

Kwasy organiczne – związki

posiadające jedną lub więcej grup

posiadające jedną lub więcej grup

karboksylowych (-COOH).

karboksylowych (-COOH).

Charakterystyka kwasów organicznych:

Charakterystyka kwasów organicznych:



kwasy organiczne dość rozpowszechnione

kwasy organiczne dość rozpowszechnione

są w stanie wolnym, najczęściej jednak

są w stanie wolnym, najczęściej jednak

występują jako sole kw. organicznych, w

występują jako sole kw. organicznych, w

połączeniach estrowych i połączeniach

połączeniach estrowych i połączeniach

glikozydowych

glikozydowych



często występujące kwasy organiczne to :

często występujące kwasy organiczne to :



mrówkowy

mrówkowy



octowy

octowy



izowalerianowy

izowalerianowy



masłowy

masłowy



bursztynowy

bursztynowy



kwasy organiczne wchodzą bardzo często w

kwasy organiczne wchodzą bardzo często w

skład olejków eterycznych

skład olejków eterycznych



mogą również występować w postaci soli z

mogą również występować w postaci soli z

alkoholami, a także tworzyć sole z

alkoholami, a także tworzyć sole z

alkaloidami

alkaloidami



hydroksykwasy (kwasy organiczne

hydroksykwasy (kwasy organiczne

zawierające dodatkowo grupę

zawierające dodatkowo grupę

hydroksylową przy atomie węgle) obecne

hydroksylową przy atomie węgle) obecne

są

są



w sokach owocowych (często

w sokach owocowych (często

wykorzystywane są w preparatach

wykorzystywane są w preparatach

farmaceutycznych)

farmaceutycznych)

Surowiec: Rubi idaei fructus (owoc

Surowiec: Rubi idaei fructus (owoc

maliny)

maliny)



gat. Rubus idaeus – malina właściwa

gat. Rubus idaeus – malina właściwa



rodzina: Rosaceae – różowate

rodzina: Rosaceae – różowate



surowiec pozyskiwany jest z

surowiec pozyskiwany jest z

gatunków dziko rosnących w stanie

gatunków dziko rosnących w stanie

wolnym lub z hodowlanych

wolnym lub z hodowlanych

Skład chemiczny:

Skład chemiczny:



do 2% kw. organicznych (kw. cytrynowego i kw.

do 2% kw. organicznych (kw. cytrynowego i kw.

jabłkowego)

jabłkowego)



bogaty w połączenia flawonoidowe (kwercertyna)

bogaty w połączenia flawonoidowe (kwercertyna)



garbniki (zwłaszcza hydrolizujące)

garbniki (zwłaszcza hydrolizujące)



połączenia antocyjanowe

połączenia antocyjanowe

Zastosowanie surowca:

Zastosowanie surowca:



stosowany do otrzymywania płynnych postaci

stosowany do otrzymywania płynnych postaci

leków w syropach używanych przy

leków w syropach używanych przy



przeziębieniach

przeziębieniach



dodawany jest również do syropów jako składnik

dodawany jest również do syropów jako składnik

poprawiający smak i zapach leku

poprawiający smak i zapach leku

Surowiec: Cerasi fructus (owoc wiśni)

Surowiec: Cerasi fructus (owoc wiśni)



Gat. Cerasus vulgaris var. austera – wiśnia

Gat. Cerasus vulgaris var. austera – wiśnia

czarna

czarna



Rodzina: Rosaceae – różowate

Rodzina: Rosaceae – różowate



surowiec farmaceutyczny zawiera do 2,5%

surowiec farmaceutyczny zawiera do 2,5%

kw. organicznych - głównie kwas

kw. organicznych - głównie kwas

askorbinowy, czyli witamina C

askorbinowy, czyli witamina C



syrop wiśniowy stosowany jest jako

syrop wiśniowy stosowany jest jako

corrigens smakowy i zapachowy

corrigens smakowy i zapachowy

Surowiec: Rosae fructus (owoc róży)

Surowiec: Rosae fructus (owoc róży)



Gat. Rosa canina- róża dzika

Gat. Rosa canina- róża dzika



Rodz. Rosacae – różowate

Rodz. Rosacae – różowate



dzika róża jest ciernistym krzewem

dzika róża jest ciernistym krzewem

powszechnym w Polsce

powszechnym w Polsce



surowcem farmaceutycznym,

surowcem farmaceutycznym,

wykorzystywanym w przemyśle są

wykorzystywanym w przemyśle są

owocostany dzikiej róży

owocostany dzikiej róży



dzika róża posiada owoc rzekomy,

dzika róża posiada owoc rzekomy,

szupinkowy - orzeszki znajdujące się

szupinkowy - orzeszki znajdujące się

wewnątrz są owocami właściwymi

wewnątrz są owocami właściwymi

Skład chemiczny

Skład chemiczny



0,3-3% kwasu askorbinowego (maksymalna zawartość

0,3-3% kwasu askorbinowego (maksymalna zawartość

witaminy C w owocach dzikiej róży sięga

witaminy C w owocach dzikiej róży sięga



10%)

10%)



kompleks witaminowy: witamina B, witamina A, witamina E,

kompleks witaminowy: witamina B, witamina A, witamina E,

witamina K

witamina K



garbniki

garbniki



flawonoidy

flawonoidy



karotenoidy

karotenoidy



antocyjany

antocyjany



inne kw.organiczne (kwas cytrynowy, kwas jabłkowy)

inne kw.organiczne (kwas cytrynowy, kwas jabłkowy)

Wykorzystanie surowca:

Wykorzystanie surowca:



stosowany jako corrigens smakowy

stosowany jako corrigens smakowy



surowiec witaminowy, rewitalizujący

surowiec witaminowy, rewitalizujący



wchodzi w skład wzmacniających mieszanek ziołowych

wchodzi w skład wzmacniających mieszanek ziołowych

Inne surowce: Ribis nigra fructus

Inne surowce: Ribis nigra fructus

(owoc czarnej porzeczki)

(owoc czarnej porzeczki)



Gat. Ribes nigrum - porzeczka

Gat. Ribes nigrum - porzeczka

czarna

czarna



Rodz. Saxifragaceae- skalnicowate

Rodz. Saxifragaceae- skalnicowate