EKOMOMIA

dr inż. Mariusz Chądrzyński

Przedsiębiorstwo

jest jednostką gospodarczą
wyodrębnioną pod względem
techniczno - organizacyjnym,
prawnym i ekonomicznym
prowadzącą działalność produkcyjną,
handlową lub usługową

Małe i średnie

przedsiębiorstwa

Kategoria
firmy

Liczba
zatrudnionych

Obroty

Suma bilansowa
ogółem

Mikro

<10 osób

≤ 2 mln €

lub

≤2 mln €

Mała

<50 osób

≤ 10 mln € lub

≤ 10 mln €

Średnia

<250 osób

≤ 50 mln € lub

≤ 43 mln €

Nie uważa się za MŚP jeśli inni przedsiębiorcy, Skarb Państwa
oraz jednostki samorządu terytorialnego mają 25% i więcej
udziałów.

Struktura działalności

przedsiębiorstw

• produkcyjne
• usługowe
• handlowe
• wielobranżowe

Izokwanta

• inaczej linia jednakowego produktu

to obszar możliwych kombinacji

czynników produkcji celem

osiągnięcia produkcji określonej

wielkości

Pokazuje ona jakie kombinacje metod

wytwarzania są niezbędne, aby

wytworzyć tą samą wielkość

produkcji

Izokwanta

Krańcowa stopa substytucji

to stosunek zgodnie, z którym można
zastąpić jeden czynnik produkcji innym
tak, aby wielkość produkcji nie uległa
zmianie

L

M

Kss









Izokoszta

• inaczej linia jednakowego nakładu (kosztu),

przedstawia obszar kombinacji czynników

wytwórczych przy danych zasobach finansowych,

przy nie zmienionych relacjach cen czynników

wytwórczych celem osiągnięcia danej określonej

wielkości produkcji

Ilustruje ona jakie kombinacje metod wytwarzania

są możliwe do zastosowania przy uwzględnieniu

relacji cen między czynnikami wytwórczymi i

wysokości zasobów finansowych przedsiębiorstwa

Izokwanta i izokoszta

• Kierując się rachunkiem opłacalności,

każde przedsiębiorstwo działając
racjonalnie będzie dążyło do takiej
kombinacji czynników produkcji, przy
której osiąga ono najniższe koszty
wytwarzania w stosunku do
wytwarzanej produkcji.

Produkcja

działalność ludzka polegająca na
wytwarzaniu różnych środków
niezbędnych do zaspokojenia potrzeb
ludzkich.
Efektem działalności produkcyjnej są
dobra inaczej zwane produktami

Kategorie produkcji

• Produkcja całkowita

to produkcja wytworzona w całym

przedsiębiorstwie przy użyciu nakładów

• Produkcja przeciętna (jednostkowa)

to produkcja przypadająca na jednostkę

zaangażowanego w działalność wytwórczą

nakładu

• Produkcja krańcowa

wzrost produkcji związany ze zwiększeniem

zużycia nakładu o jednostkę (wzrost produkcji

przypadającej na kolejną jednostkę zużytego

nakładu)

Produkcja

N

P

P

c

p



)'

(Pc

N

P

P

c

k









Nakład, wydatek, koszt

Nakład – oznacza wyrażone w jednostkach

naturalnych zużycie siły roboczej oraz

środków gospodarczych przeds.

Wydatek – to wypływ środków finansowych

z przedsiębiorstwa.

Koszt – oznacza wyrażoną w pieniądzu

wartość pracy żywej oraz zasobów

majątku przedsiębiorstwa zużytych w

danym czasie w celu wytworzenia

wyrobów lub świadczenia usług.

Nakład, wydatek, koszt

Koszt

Wydatek

Nakłak





Koszty

W rachunkowości wyróżniamy koszty w

układzie:

• rodzajowym;
• kalkulacyjnym.

Koszty

• Układ rodzajowy – punktem wyjścia

jest analiza zużywania się
poszczególnych czynników produkcji

• Przykład: amortyzacja, koszty

materiałowe, wynagrodzenia itp.

Koszty

Układ kalkulacyjny – podstawą jest
sposób rozliczania różnych
elementów kosztów na poszczególne
wyroby i wyróżniamy:

• koszty bezpośrednie;
• koszty pośrednie.

Koszty

W analizie kosztów pod wpływem
zmian rozmiarów produkcji
wyróżniamy:

• koszty stałe – ich wielkość nie

zmienia się przy zmianie
rozmiarów produkcji

• koszty zmienne – zmieniają się wraz

ze zmianą rozmiarów produkcji

Koszty

)'

(Kc

P

K

K

P

K

K

P

K

K

P

K

K

Kz

Ks

Kc

c

k

z

pz

s

ps

c

pc



















Utarg

wpływy przedsiębiorstwa
ze sprzedaży swojej
produkcji lub usług na
rynku

• Utarg całkowity
• Utarg przeciętny

• Utarg krańcowy

)'

(Uc

P

U

U

P

U

U

C

P

U

c

k

c

p

c















Zysk

• Zysk całkowity jest dodatnią różnicą

między utargiem całkowitym a
kosztem całkowitym

• Zysk jednostkowy jest nadwyżką

ceny nad przeciętnymi kosztami
całkowitymi

Zysk

• Zysk bilansowy (księgowy) –

nadwyżka rocznych wpływów nad
kosztami własnymi

• Zysk brutto – zysk przed

opodatkowaniem

• Zysk netto – zysk brutto – podatek

Zysk

• Zysk normalny – związany jest z

kosztem ekonomicznym, to koszt

alternatywny, liczony jest jako

różnica między kosztem

ekonomicznym a księgowym

• Zysk nadzwyczajny (ekonomiczny) –

jest nadwyżką utargu całkowitego

nad łącznymi kosztami

ekonomicznymi

Zysk

• Koszt księgowy – to koszt jawny,

uwzględniany w księgach
rachunkowych

• Łączny koszt ekonomiczny = koszty

alternatywne + koszty księgowe

Cechy alternatywnych struktur

rynkowych

• Konkurencja doskonała
• Konkurencja monopolistyczna
• Oligopol
• Monopol

Optimum techniczne

1) koszt krańcowy = przeciętny koszt

całkowity

2) maksymalny zysk jednostkowy
3) najniższe przeciętne koszty

całkowite

Optimum ekonomiczne

1) maksymalny zysk całkowity
2) koszt krańcowy = utarg krańcowy
3) koszt krańcowy = cena jest to

szczególny przypadek konkurencji
doskonałej

Granica opłacalności

produkcji

• to zrównanie przeciętnego kosztu

całkowitego z ceną

K

pc

= C

Granica dopuszczalnych

strat

• To zrównanie się kosztu krańcowego

z przeciętnym kosztem zmiennym

K

k

= K

pz

Równowaga w konkurencji

doskonałej

• Optimum techniczne przy mniejszych

rozmiarach produkcji niż optimum
ekonomiczne

Optimum w monopolu

• Optimum ekonomiczne przy

mniejszych rozmiarach produkcji niż
optimum techniczne

• Siła monopolu mierzona jest

wielkością nadwyżki ceny
monopolisty nad optimum
ekonomicznym

Konkurencja doskonała a

monopol

• Monopolista sprzedaje towary po

cenie wyższej niż rynkowa

• Monopolista dyktuje:

– Ceny
– Jakość
– Ilość