Unia

Walutowa

MALWINA

ROSIAK

BARBARA

GÓRNA

ROKSANA

PUDLAK

• Powstanie unii walutowej w

Europie;

• Euro i polityka gospodarcza;
• Teoria optymalnych obszarów

walutowych;

• Korzyści i koszty unii

walutowej;

Powstanie unii walutowej

• Inicjatywy reform systemu walutowego

we Wspólnotach Europejskich

– pierwsze plany unii walutowej (tzw. plan

Barre’a i Schillera 1969)

– raport Wernera (przyjęty: marzec 1971);
– Europejski System Walutowy (1978):

wprowadzono Europejski Mechanizm

Kursów Walutowych (ERM); powołanie

europejskiej jednostki walutowej( ECU);

powołanie Europejskiego Funduszu

Współpracy Walutowej; stałe kursy

walutowe (ściśle określone dopuszczalne

marginesy wahań: 2,25% ERM 2: 15%)

Europejska jednostka

walutowa - ecu -

została ustalona jako ważony średni

koszyk walut krajów należących do

Wspólnot. Udział poszczególnych

walut w ecu określono proporcjonalnie

do udziału danego kraju

członkowskiego w wymianie han dlowej

wewnątrz Wspólnoty oraz do udziału

danego kraju w PKB Wspólnoty.

Wartość ecu była zależna od kursów

walut wchodzących w skład koszyka.

Funkcjonowanie ESW

• Stałe kursy w paśmie wahań 2,25

do 1993 r.(szersze pasmo dla

Portugalii , Hiszpanii i W. Brytanii

6 <do 1992> i Włoch <do 1990 r>)

• ograniczona kontrola w transakcjach

kapitałowych do 1990;

• mechanizm kredytowy;
• wiodąca rola Niemiec (niska inflacja

wymuszająca restrykcyjną politykę

pieniężną, co oznaczało relatywnie

wysoką stopę procentową)

Funkcjonowanie ESW

• asymetryczne szoki szczególnie w

1992 r.

• wskutek różnic w polityce pieniężnej i

fiskalnej i wobec wysokiej stopy
procentowej w Niemczech presja na
aprecjację marki i deprecjację
niektórych innych walut; W. Brytania
wychodzi z EMS w 1992 r.)

• 1993: rozszerzenie pasma wahań ERM

2;

• do końca 1993 opanowanie kryzysu

Powstanie Unii Walutowej

• Plan wprowadzenia UGW Delorsa

(1989);

• Traktat z Maastricht 10 XII 1991

– 3 etapy wprowadzania unii walutowej;
– podstawowym warunkiem ustanowienia

unii: koordynacja polityk gospodarczych;

– kryteria uczestnictwa w unii walutowej:

– stopa inflacji < 1,5 punktu procentowego ponad

średnią 3 krajów o najniższej inflacji;

– średnia długookresowa stopa procentowa obligacji

rządowych < 2 punkty procentowe ponad stopę 3

krajów o najniższym poziomie inflacji;

– deficyt budżetowy < 3% PKB;
– dług publiczny < 60% PKB;
– kurs stały w przewidzianym przedziale wahań co

najmniej przez 2 lata poprzedzające wejście do

strefy euro.

Powstanie UGW

• Decyzja o zakwalifikowaniu krajów do

UGW 3 05 1998 r. Elastyczne podejście
do kryteriów;

• próg inflacji 2,7% (kryterium nie

spełniała Grecja <5,2%>);

• długoterminowa stopa procentowa 7,8%
• pewna tolerancja dla wyższego poziomu

długu pod warunkiem wyraźnego trendu
obniżania stopy długu do 60% (Włochy,
Belgia, Grecja miały w 98 r. dług
powyżej 100% PKB)

• W 1998 r. utworzono Europejski

System Banków Centralnych
(ESBC);

• skład: EBC plus 12 BC krajów

członkowskich;

• EBC jest niezależny (niezależność

instytucjonalna, personalna,
funkcjonalna i finansowa);

• EBC podejmuje decyzje dotyczące

polityki pieniężnej. BC krajów
członkowskich wdrażają tę politykę.

Powstanie Unii Walutowej

• 1.01 1999 utworzenie unii

walutowej i wprowadzenie euro

11 krajów członkowskich:

Austria, Belgia, Finlandia,
Francja, Hiszpania, Holandia,
Irlandia, Luksemburg, Niemcy,
Portugalia, Włochy.
1.01 2001 dołączenie Grecji

Członkowie

Unii

Walutowej

Teoria unii walutowej

•

Teoria optymalnych obszarów walutowych

(zapoczątkowana przez R. Mundell’a w

1961 r.):

•

optymalnym obszarem dla wprowadzenia

systemu bezwzględnie stałych kursów lub

wspólnej waluty są kraje o wysokim stopniu

wzajemnej integracji gospodarczej;

•

gospodarcza integracja oznacza swobodę

przepływów dóbr, usług, kapitału

finansowego i rzeczowego oraz siły

roboczej;

•

ustanowienie stałych kursów walutowych

(unii walutowej) pociąga za sobą koszty ale

także przynosi korzyści;

Korzyści z unii walutowej

• Korzyści z nieodwołalnego przyjęcia stałych

kursów walutowych lub wprowadzenia
wspólnej waluty wynikają z wyeliminowania
niepewności oraz kosztów transakcyjnych
związanych z koniecznością posługiwania się
różnymi walutami oraz zmiennością kursów
walutowych (są to tzw. korzyści zwiększenia
efektywności walutowej );

• korzyści te zależą od zakresu integracji

gospodarczej:

• im większy jest handel między krajami

członkowskimi tym większe korzyści ze
zmniejszenia kosztów transakcyjnych;

Korzyści z unii walutowej cd.

• im większe są przepływy kapitału

tym większe są korzyści z
ograniczenia niepewności
dotyczącej stóp zysku od inwestycji
w innych krajach członkowskich;

• im większe przepływy pracowników

tym większe korzyści z
ograniczenia niepewności
dotyczącej płac osiąganych w
innych krajach członkowskich.

Korzyści z unii walutowej cd.

Korzyści UW

Stopień integracji

gospodarczej w UW

B

B

Koszty wejścia do unii

walutowej

• Koszty stałych kursów

wynikają

z utraty możliwości stosowania
polityki pieniężnej dla
stabilizowania produkcji i cen oraz
utratę możliwości wykorzystywania
zmian kursów walutowych dla
utrzymania wewnętrznej
stabilności gospodarczej w
przypadku negatywnych szoków
zewnętrznych np. spadku
zagregowanego popytu.

Skutki szoków popytowych

• Deficyt NX w A, nadwyżka w B
• Mechanizmy przywracające

równowagę:

• elastyczność płac;
• mobilność siły roboczej;

• Jeśli brak jest mobilności siły

roboczej i płace są nieelastyczne

wówczas dostosowania mogą

następować przez zmianę kursów

walutowych, co w unii walutowej jest

niemożliwe.

Koszty unii walutowej

• Jeśli płace są sztywne a mobilność siły

roboczej ograniczona, krajom
tworzącym unię walutową jest trudniej
dostosować się do szoków popytowych.

• Z drugiej strony deprecjacja kursu

walutowego w długim okresie pobudza
wzrost cen i jej pozytywne efekt są
niwelowane. Wobec tego koszty unii
walutowej w dłuższym okresie
zmniejszają się.

Czy UE jest optymalnym

obszarem walutowym?

• W 15 „starych” krajach UE eksport do

innych krajów UE stanowi ok.. 10 – 20
% PKB; w krajach UGW ok. 26%

• w dalszym ciągu istnieją duże różnice

cen między krajami UE;

• mobilność ludności i siły roboczej

wewnątrz UE jest dość ograniczona;
duże różnice w stopie bezrobocia;

• W sumie: brak jednoznacznych

dowodów, że UE jest optymalnym
obszarem walutowym.