Prawo w procesie

inwestycyjnym

Dr hab.arch. Elżbieta D. Ryńska

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Z ryzykiem naruszenia praw autorskich do utworów
powstających w toku działalności gospodarczej muszą się
liczyć wszyscy uczestnicy procesu budowlanego.



Projektant już na etapie projektowania korzysta z zasobów
dokumentacyjnych mogących być utworami w rozumieniu
ustawy z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (Dz.U. Z 2006 nr 90 poz.631 z późn.zm), a
inwestor zamawiając i nabywając dokumentację musi
zadbać o zapewnienie sobie praw do korzystania z tej
dokumentacji.



Z kolei projektantowi zależy na ochronie więzi z utworem

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Śledząc stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej i innych
instytucji, można zauważyć że współcześnie istnieje
tendencja do udzielania ochrony prawnej wynikom
twórczości nie zawsze mającym zindywidualizowane cechy
– np rysunki techniczne. Oznacza to pewną nadwrażliwość,
jednak jest lepsze od nieświadomości naruszania cudzych
praw do utworów.



Czasem praktyka sądowa wykazuje jednak, że nawet jeżeli
w świetle prawa materialne roszczenia autorów są zasadne,
to na przeszkodzie w uwzględnieniu żądań mogą pojawić
się względy proceduralne.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Procesy sądowe oparte na roszczeniach dotyczących
naruszenia praw autorskich osobistych m.in. z zakresu
prawa autorskiego są obecnie zjawiskiem powszechnym.



Zapadające orzeczeniapokazują ważny aspekt – dotyczący
ochrony prawnej lub rekompensaty roszczeń. Dokładnie
chodzi tutaj o zagadnienia proceduralne dotyczące
dochodzenia roszczeń z tytulu naruszenia praw autorskich
osobistych i majątkowych. Bardzo często zapada bowiem
wyrok iż powód nie udowodnił naruszenia praw autorskich –
szczególnie w przypadkach gdy brak jest naruszenia
proceduralnego

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Np. zasądzając wyrok dla projektanta który żądał określonej
kwoty za nadzór autorski oraz naruszenie praw autorskich –
Sąd wskazał, że projektant nie udowodnił do naruszenia
autorskich praw osobistych, gdyż wziął pod uwagę jedynie
aspekty plastyczne (aranżacja wnętrza, dobór materiałów
etc.) pomijając cechy utworu architektonicznego.



Przykład ten pokazuje, że nawet jeżeli dane dzieło jest
utworem i podlega ochronie prawnej, a przed sądem nie
wykaże się faktów potwierdzających cechy dzieła
autorskiego – spór sądowy można przegrać

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Z punktu widzenia sądu:



Więź twórcy z utworem, którą chronią prawa autorskie
osobiste, zależy od charakteru utworu i może być bardziej
lub mniej ścisła, a tym samym różne natężenie może mieć
należna twórcy ochrona.



W przypadku dzieł o charakterze użytkowym, należy
przede wszystkim wziąć pod uwagę okoliczność, iż swoboda
twórcy jest ograniczona wcześniej opracowanymi
rozwiązaniami projektowymi, parametrami technicznymi,
funcjonalnością obiektu.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Pojawia się również sądowa definicja utworu inspirowanego
(sąd apelacyjny)



Utwór inspirowany stanowi utwór samoistny i w żaden
sposób nie narusza praw autorskich twórcy dzieła
inspirującego. Wynika to z podstawowego faktu, iż utwór
taki nie przejmuje twórczych elementów z dzieła (dzieł)
innego autora. Inspiracja jest zatem w pełni dopuszczalna i
niezależna od zdody twórcy dzieła inspirującego.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



W orzecznictwie sądowym wykazuje się przykłady utworów
– dzieł technicznych, które nie będą podlegały ochronie
Prawa Autorskiego. Wg jednego z wyroków Sądu
Apelacyjnego w Poznaniu (2006)



Nie jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego
opracowanie stanowiące jedynie zastosowanie nawet
wysokospecjalistycznej wiedzy technicznej, jeżeli jego treść
jest z góry zdeterminowana obiektywnymi warunkami i
wymaganiami technicznymi oraz charakterem
realizowanego (rozwiązywanego) problemu technicznego



(Ciepło odpadowe z maszyn drukarskich do celów c.w.u)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Niektóre dzieła techniczne mogą podlegać autorsko-
prawnej ochronie, w tym:



- instrukcja obsługiwania maszyny



- projekty dokumentacji technicznej



- plany, szkice, modele



- wytyczne ekspertyz technicznych



Ponadto, w zapisach umownych należy precyzyjnie określać
pola eksploatacji utworu, tak aby ich opis nie budził
wątpliwości – i nie otwierał drogi do potencjalnego sporu z
uwagi na brak zapisów regulujących umowę

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Prace projektowe mogą być traktowane jako utwory w
rozumieniu prawa autorskiego (ustawa z dnia 4 lutego
1994r o prawie autorskim i prawach pokrewnych – Dz.U. z
2006r. Nr 90 poz.631 z późn.zm.)

•

Majątkowe prawa autorskie do projektu

•

Osobiste prawa autorskie do projektu (w

tym prawo do nadzoru autorskiego nad

sposobem wykorzystania projektu)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Czy umowa powinna w każdym przypadku uwzględniać

postanowienia dotyczące majątkowych praw autorskich do

obiektu?

•

Jeżeli w umowie brak jest postanowienia dotyczącego praw

autorskich, znajduje zastosowanie art.61 prawa

autorskiego. Wynika z niego, że nabycie od projektanta

(twórcy), egzemplarza projektu architektonicznego lub

architektoniczno-urbanistycznego obejmuje prawo

zastosowania go tylko do jednej budowy.

•

Art. ten jest powiązany z innym domniemaniem

ustawowym, zgodnie z którym nabycie egzemplarza utworu

nie powoduje przejścia praw autorskich do utworu – a

zatem nabywca zakupuje jedynie jednorazową licencję na

zastosowanie projektu do realizacji konkretnej inwestycji, na

potrzeby której projekt został opracowany

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie

•

Na podstawie takiej umowy inwestor będzie musiał

uzyskać zgodę autora projektu na wszelkie inne

działania niż realizacja inwestycji zgodnie z projektem. W

tym: wykorzystanie projektu do realizacji innej

inwestycji, czy też publikację projektu w fachowej prasie.

•

Aby uniknąć ewentualnych wątpliwości należy w

umowach (nawet w przypadku braku rozstrzygania

majątkowych praw do projektu) wprowadzić wyraźne

postanowienie przesądzające, że inwestor nabywa na

własność przekazane mu przez projektanta egzemplarze

projektu

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Jeżeli strony umowy dojdą do innych niż w zapisie prawa
autorskiego ustaleń, to do umowy o prace projektowe mogą
być wprowadzone wyraźne regulacje dotyczące praw
autorskich, które mogą zostać podzielone na dwa warianty:

•

Licencyjny

•

Przenoszący prawa

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Wariant licencyjny

•

Postanowienie w ramach którego projektant udziela
inwestorowi zezwolenia na skorzystanie w projektu w
szerszym zakresie niż tylko wybudowania zgodnego z
projektem obiektu. Dotyczyć to będzie zarówno



wykorzystania projektu na potrzeby innych inwestycji,



jak również powielania,



wprowadzania do pamięci komputera,



do sieci internetowej



oraz rozpowszechniania projektu (np. publikacje)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Wariant przeniesienia praw autorskich

•

Do umowy może zostać wprowadzone postanowienie,
zgodnie z którym projektant przenosi na inwestora
majątkowe prawa autorskie do projektu. Oznacza to, że
po nabyciu praw do projektu, inwestor może zdecydować



czy korzystać z projektu (dla swoich własnych potrzeb),



czy też sprzedać te prawa innej osobie na co projektant nie
będzie miał żadnego wpływu (chyba, że w umowie znajdzie
się zastrzeżenie, że inwestor zobowiązuje się nie wyzbywać
z nabytych praw autorskich

•

Z przepisów prawa wynika odpłatność przenoszenia praw
autorskich i udzielenia licencji

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Zarówno w przypadku licencji, jak i przeniesienia praw
autorskich majątkowych do projektu, w umowie o prace
projektowe wskazać należy jaki jest zakres rozporządzenia
projektem, co przekłada się na wyliczenie w umowie tzw.

pól eksploatacji

określonych w art. 50 ustawy a prawie

autorskim i prawach pokrewnych. W tym:

•

Wprowadzanie projektu do sieci internetu

•

Wskazanie jakimi technikami i na jakich materialnych
nośnikach może on być zapisywany (utrwalany) i
zwielokrotniany (powielany)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Autorskie prawa osobiste

•

Nawet w przypadku gdy projektant wyrazi zgodę na
przeniesienie majątkowych praw autorskich do projektu,
prawa osobiste nadal pozostają w jego gestii.

•

Nawet jeżeli inwestor sprzeda prawa majątkowe osobie
trzeciej, to osoba ta będzie musiała respektować
osobiste prawa autorskie projektanta, w tym liczyć
się z uwarunkowaniami wynikającymi z prawa do
nadzoru autorskiego.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Autorskie prawa zależne

•

Prawa do twórczych przeróbek projektów, w zakresie
których projektant zachowuje prawo do zezwalania
na wykonywanie autorskich praw zależnych do
opracowań (przeróbek) swojego projektu nawet
wówczas gdy w umowie o prace projektowe przeniósł w
całości majątkowe prawa autorskie na inwestora.

•

Oznacza to, że w przypadku gdy inwestor będzie chciał
zlecić innemu projektantowi wykonanie twórczej
przeróbki projektu, to będzie musiał uzyskać pozwolenie
projektanta będącego autorem przerabianego projektu.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Projektant może zgodzić się na następujący zapis w umowie:

•

Projektant upoważnia inwestora do udzielania zezwoleń na

wykonywanie praw autorskich do twórczych przeróbek

projektu.



W tym kontekście nadal będzie obowiązywało ograniczenie
ustawowe dotyczące uprawnień, wynikające a z art.33

ustawy o

prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zgodnie z tym

przepisem, można korzystać z utworu w postaci projektu
budowlanego, jego rysunku, planu lub innego ustalenia w
celu odbudowy lub remontu budowlanego. W tym
zakresie nie trzeba zatem uzyskiwać zezwoleń na
projektanta na korzystanie z projektu, nawet jeżeli
majątkowe prawa autorskie pozostały w całości przy
projektancie

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Prawo budowlane w art 18 ust.3 stanowi że inwestor może
zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru
autorskiego. Z kolei art 20 wylicza podstawowe obowiązki
projektanta. Ustawodawca wskazuje w Prawie zakres
sprawowania nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub
właściwego organu:



1. stwierdzenie w toku wykonywania robót budowlanych
zgodności realizacji z projektem



2. uzgadnianie możliwości wprowadzania rozwiązań
zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie



Projektant ma ponadto obowiązek zapewnić sprawdzenie
projektu architektoniczno-budowlanego pod względem
zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi
przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do
projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności
lub rzeczoznawcę budowlanego



W uchwale Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie UZP –
izba uznała za błędne stanowisko, iż sprawowanie nadzoru
autorskiego w zakresie określonym przepisami prawa
budowlanego jest możliwe nie tylko przez samego autora
dokumentacji projektowej, lecz także inne podmioty
posiadające wymagane prawem uprawnienia

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Izba wskazała że:

Nadzór autorski może sprawować jedynie autor projektu.
W przypadku gdy projekt został wykonany przez wiele
podmiotów, którym przysługuje status współautorów
projektów – to jeden z nich może sprawować nadzór
autorski nad jego wykonaniem.

Dopuszczalność pełnienia nadzoru autorskiego, w tym
wpowadzania zmian w dokumentacji projektowej, przez
osoby inne niż autor projektu wymaga wprowadzenia do
umowy z autorem utworu stosownych postanowień
obejmujących zgodę autora na wykonywanie ww
czynności.

Umowa o prace projektowe, prawa autorskie

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

W przypadku tworzenia opracowań utworów
architektonicznych – przeróbki, adaptacje – jest
przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla
prawa do utworu pierwotnego (podlega ochronie jako
utwór).

Jednak korzystanie z takie opracowania
architektonicznego zależy od zezwolenia twórcy utworu
pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa
majątkowe wygasły.Co do zasady, twórca ma wyłączne
prawo zezwalania na wykonywanie zależnego Prawa
autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o
przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Obecnie istniejące przepisy przewidują możliwość
zalegalizowania samowoli budowlanej przy spełnieniu ściśle
określonych warunków



Legalizacja samowoli budowlanej polegającej na budowie lub

wybudowaniu obiektu budowlanego bez wymaganego

pozwolenia na budowę

•

Jednak zgodnie z przepisami ustawy z 27 marca 2003r.

(Dz.U. nr 80 poz.717 z p. zm.) o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym (dalej zwanej ustawą o

planowaniu), a w szczególności z ustaleniami

obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania

przestrzennego, albo ustaleniami ostatecznej, w dniu

wszczęcia postępowania wz

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



W przypadku miejscowego planu zagospodarowania,
wstępnie można stwierdzić, że możliwa jest legalizacja
takiego obiektu budowlanego. Warunkiem legalizującym
budowę jest zgodność z planem, jeżeli obiekt został
wzniesiony na terenie w stosunku do którego brak jest
obowiązującego planu - legalizacja nie będzie możliwa.



W ostatnim przypadku będzie można zalegalizować
samowolę, jeżeli inwestor przed jej popełnieniem posiadał
ostateczną decyzję o ustaleniu warunków zabudowy.



Zatem fakt posiadania wz oraz wymóg jej ostateczności
przed popełnieniem samowoli budowlanej stanowią
podstawowe warunki zalegalizowania samowoli w
przypadku braku mpzp.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Ponadto koniecznym warunkiem umożliwiającym
zalegalizowanie samowolnie wzniesionego obiektu
budowlanego, jest udowodnienie, że budowa nie narusza
przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie
uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego
lub jego części do stanu zgodnego z prawem.



W postanowieniu wstrzymującym prowadzenie robót
budowlanych właściwy organ nadzoru budowlanego ustala
wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy,
a także nakłada na inwestora określone obowiązki, które
musi spełnić w wyznaczonym terminie, aby była możliwa
legalizacja popełnionej samowoli budowlanej. Zgodnie z
art. 48 ust. 3 ustawy należy wtedy przedłożyć:

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o
zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego mpzp albo
ostatecznej w dniu wszczęcia postępowania decyzji o
warunkach zabudowy, w przypadku braku obowiązującego
mpzp



Określone dokumenty, czyli

•

4 egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami,

uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami

wymaganymi przepisami szczególnymi oraz aktualnym

na dzień opracowania projektu zaświadczeniem,

stanowiącym podstawę do wykonywania samodzielnej

funkcji technicznej w budownictwie, wydanym przez

właściwą izbę samorządu zawodowego potwierdzającym

wpis na listę członków

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej

•

Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania

nieruchomością na cele budowlane

•

W przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów

usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, w stosunku

do których wojewoda jest właściwym organem pierwszej

instancji, postanowienie o uzgodnieniu ze starostą

projektowanych rozwiązań w zakresie:



Linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych

projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc

publicznych



Przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych

oraz sieci uzbrojenia terenu oraz sieci uzbrojenia terenu,

wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów i

przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci

użytku publicznego

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Specjalistyczną opinię wydaną przez osobę fizyczną lub
jednostkę organizacyjną wskazaną przez właściwego
ministra w przypadku obiektów budowlanych, których
wykonanie lub użytkowanie może stwarzać poważne
zagrożenie dla użytkowników takich jak:

•

obiekty energetyki jądrowej, rafinerie, zakłady chemiczne,

zapory wodne, lub których projekty zawierają nowe,

niesprawdzone w krajowej praktyce rozwiązania techniczne.

•

w tym przypadku projekt architektoniczno-budowlany podlegać

będzie obligatoryjnemu sprawdzeniu pod względem zgodności

z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę

posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez

ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę

budowlanego.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



W przypadku stwierdzenia naruszeń właściwy organ
nakłada w drodze postanowienia obowiązek usunięcia w
określonym terminie nieprawidłowości.



Niewykonanie obowiązków wskazanych w postanowieniu
skutkuje nakazem przymusowej rozbiórki.



Jeżeli nieprawidłowości zostały usunięte, bądź ich nie było –
organ ustala wysokość opłaty legalizacyjnej – do zapłaty w
terminie 7 dni od daty ustalenia opłaty.



Przepisy nie różnicują wysokości opłaty od stopnia
zaawansowania robót budowlanych.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Legalizacja samowoli polegającej na budowie lub
wybudowaniu obiektu budowlanego bez dokonania
wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu
przez właściwy organ

•

Procedura jest praktycznie taka sama jak w poprzednim

przypadku.

•

W przypadku legalizacji tego typu samowoli, wymagane

są dokumenty odpowiednie dla zgłoszenia:



Dokumenty określające rodzaj, zakres i sposób wykonywania

robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia, oświadczenie

o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na

cele budowlane oraz odpowiednie szkice, uzgodnienia i opinie

wymagane odrębnymi przepisami.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Projekt zagospodarowania działki lub terenu

wraz z

opisem technicznym instalacji, wykonany przez projektanta

posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane w

przypadku zgłoszenia

przypadku zgłoszenia budowy instalacji zbiornikowych na gaz

budowy instalacji zbiornikowych na gaz

płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7m

przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w

budynkach mieszkalnych jednorodzinnych oraz przyłączy

elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych,

gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych. Przy czym w

przypadku budowy instalacji gazowej, powinien być

uzgodniony z podmiotem właściwym do spraw zabezpieczeń

przeciwpożarowych.



Projekt zagospodarowania działki lub terenu, który musi być

wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie,

wymagane uprawnienia budowlane - w przypadku zgłoszenia

budowy obiektów małej architektury w miejscach publicznych

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Legalizacja samowoli budowlanej



Projekt zagospodarowania działki lub terenu



Oraz zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta

miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego

mpzp albo ostatecznej, w dniu wszczęcia postępowania wz,

w przypadku braku obowiązującego mpzp.



Jeżeli budowa zostanie

zakończona

, procedurę

kończy wniesienie opłaty legalizacyjnej, a jeżeli jest

w trakcie

, to organ nadzoru budowlanego wydaje

postanowienie zezwalające na jej dokończenie.

Zmiany w przepisach dotyczące

energooszczędności budynku

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

W obecnie obowiązującym stanie prawnym od 1 stycznia
2009 każdy nowo wybudowany budynek oddawany do
użytkowania oraz każdy budynek wprowadzany do
obrotu, czyli np. wynajmowany lub sprzedawany na
rynku wtórnym musi posiadać świadectwo energetyczne.

Wyjątki są określone w art. 5 ust.7. Prawa Budowlanego:

-Obiekty pdlegające ochronie na podstawie przepisów o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

-Używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej

-Przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym
niż dwa lata

-Niemieszkalnych służących gospodarce rolnej

Zmiany w przepisach dotyczące

energooszczędności budynku

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

- Przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na

energię nie większym niż 50 kWh/m

/rok

- Mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej

niż 4 miesiące w roku

- Wolno stojących o powierzchni użytkowej poniżej 50m

Świadectwo

charakterystyki

energetycznej

stanowi

obligatoryjny załącznik do zawiadomienia o zakończeniu
budowy bądź wniosku o pozwolenie na użytkowanie
budynku. Jest także wymagane gdy w danym budynku w
wyniku przebudowy lub remontu zmieni się jego
charakterystyka energetyczna

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Wszystkie zmiany związane z energooszczędnością budynku
są wpisane w istniejącą formę warunków technicznych.
W odniesieniu do większości budynków, nie nakładają one
na architektów nowych obowiązków i istotnych zobowiązań.



Istnieje wymóg wykonania na etapie projektowania analizy
możliwości racjonalnego wykorzystania odnawialnych źródeł
energii oraz ciepła z ko-generacji dla budynków o
powierzchni użytkowej większej niż 1000m



W projekcie muszą się znaleźć się:

•

obliczenia parametrów

•

i rozwiązania wpływające na charakterystykę

energetyczną budynku.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Z przepisów jakie należy uwzględnić przy oddawaniu budynku do

użytkowania wynika:

•

Co i jak obliczać

•

Jaki jest wymagany minimalny poziom

energooszczędności czyli tzw.

Standard

WT2008

, z którym należy porównać

zaprojektowany budynek lub jego poszczególne

elementy.

Do architekta należy zapewnienie

kompletności projektu

oraz zgodności z

aktualnym poziomem wymagań.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Świadectwo energetyczne będzie wystawiane przez osobę
uprawnioną dopiero

w momencie oddawania obiektu, czy

lokalu do użytku, albo w chwili wprowadzania go do
obrotu poprzez sprzedaż lub wynajem.

Świadectwo jest

ważne przez 10 lat.



W przypadku budynków nowoprojektowanych może to nastąpić
nawet po kilku latach od wykonania projektu.



Uprawnieni do sporządzania świadectw są z mocy ustawy
architekci oraz magistrowie inżynierowie budownictwa
posiadający uprawnienia w specjalności konstrukcyjno-
budowlanej, architektonicznej lub instalacyjnej, a także inne
osoby po zdaniu egzaminu państwowego.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Na etapie projektowania architekci są zobligowani aby:

•

Sprawdzić wszystkie wskaźniki charakteryzujące

budynek pod względem energetycznym. Niektóre są

liczone inne przyjmowane. Analizowana jest:



Izolacyjność przegród (współczynniki „U”), okien,

wentylację, źródła ciepła/energii, instalacje (straty

sprawności)

•

Wszystkie dane powinny się znaleźć w dokumentacji

projektowej – muszą być one wyraźnie i jednoznacznie

przedstawione. Wszystkie informacje mogą być potem

wykorzystane przy opracowaniu świadectwa

energetycznego.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Par.11 ust.2. – dodano p.9

Charakterystykę energetyczną obiektu budowlanego,

opracowaną zgodnie z przepisami dotyczącymi

metodologii obliczania charakterystyki energetycznej

budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku

stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową

oraz sposobu i wzorów świadectw ich charakterystyki

energetycznej, za wyjątkiem obiektów wymienionych

w art. 20 ust. 3 pkt.2 określającą w zależności od

potrzeb:

Bilans mocy urządzeń elektrycznych zużywających inne

rodzaje energii, stanowiących jego stałe wyposażenie

budowlano-instalacyjne, z wydzieleniem mocy urządzeń

służących do celów technologicznych związanych z

przeznaczeniem

budynku

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku

w przypadku budynku wyposażonego w instalacje
ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne oraz chłodnicze
– właściwości cieplne przegród zewnętrznych, w tym
ścian pełnych oraz drzwi, wrót, a także przegród
przezroczystych i innych

Parametry sprawności energetycznej instalacji
ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych lub
chłodniczych oraz innych urządzeń mających wpływ na
gospodarkę energetyczną obiektu budowlanego

Dane wykazujące, że przyjęte w projekcie
architektoniczno-budowlanym rozwiązania budowlane i
instalacyjne

spełniają wymagania dotyczące oszczędności

energii zawarte w przepisach techniczno-budowlanych

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Par.11 ust.2. – dodano p.10a

W stosunku do budynku o powierzchni

większej niż

1000m

określonej zgodnie z PN dotyczącymi

właściwości użytkowych w budownictwie oraz określania

i obliczania wskaźników powierzchniowych i

kubaturowych – analizę możliwości racjonalnego

wykorzystania pod względem technicznym,

ekonomicznym i środowiskowym, odnawialnych źródeł

energii takich jak:



energia geotermalna,



energia promieniowania słonecznego,



energia wiatru,



a także możliwości zastosowania skojarzonej produkcji

energii elektrycznej i ciepła oraz zdecentralizowanego

systemu zaopatrzenia w energię bezpośredniego lub

blokowego ogrzewania.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Ponadto zmieniono brzmienie zapisu par 328:

•

1. Budynek i jego instalacje grzewcze, wentylacyjne i

klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w przypadku

budynku użyteczności publicznej również oświetlenia

wbudowanego powinny być zaprojektowane i wykonane

w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu i energii

elektrycznej, potrzebnych do użytkowania budynku

zgodnie z jego przeznaczeniem, można było utrzymać

na racjonalnie niskim poziomie

•

2. Budynek powinien być zaprojektowany i wykonany w

taki sposób aby ograniczyć ryzyko przegrzewania w

okresie letnim

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku



Oraz zapisu par 329:

•

1. Wymagania określone w par 328 ust.1. uznaje się

spełnione dla

budynku mieszkalnego

, jeżeli:



Przegrody zewnętrzne budynku oraz technika instalacyjna

odpowiadają wymaganiom izolacyjności cieplnej oraz

powierzchnia okien spełnia wymagania określone w pkt.2.1.

załącznika nr 2 do rozporządzenia – przy czym dla

budynku

przebudowywanego dopuszcza się

zwiększenie średniego

współczynnika przenikania ciepła osłony budynku o nie

więcej niż 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej

samej geometrii i sposobie użytkowania

lub

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku

•

Wartość wskaźnika EP [kWh/(m

rok)] określającego

roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię

pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania

ciepłej wody użytkowej oraz chłodzenia

jest mniejsza od

wartości granicznych określonych odpowiednio w ust.3

pkt. 1 i 2, a także jeżeli przegrody zewnętrzne budynku

odpowiadają przynajmniej wymaganiom izolacyjności

cieplnej niezbędnej dla zabezpieczenia przed kondesacją

pary wodnej,



przy czym dla

budynku przebudowywanego dopuszcza się

zwiększenie współczynnika EP o nie więcej niż 15% w

porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i

sposobie użytkowania

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku

•

Wymaganie określone w par. 328 ust.1. uznaje się

spełnione dla budynku użyteczności publicznej,

zamieszkania zbiorowego, budynku produkcyjnego,

magazynowego i gospodarczego

, jeżeli:



Przegrody zewnętrzne budynku oraz technika instalacyjna

odpowiadają wymaganiom izolacyjności cieplnej oraz

powierzchnia okien spełnia wymagania określone w pkt.

2.1. załącznika nr 2 do rozporządzenia, przy czym dla

budynku przebudowywanego dopuszcza się

zwiększenie

średniego współczynnika przenikania ciepła osłony budynku

o nie więcej niż 15% w porównaniu z budynkiem nowym o

takiej samej geometrii i sposobie użytkowania

lub

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku

•

Wartość wskaźnika EP

[kWh/(m

rok)] określającego

roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną
energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji i
chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej i
oświetlenia wbudowanego

jest mniejsza od granicznej

wartości określonej w ust. 3 pkt.3., a także jeżeli
przegrody zewnętrzne obiektu odpowiadają przynajmniej
wymaganiom izolacyjności cieplnej niezbędnej dla
zabezpieczenia przed kondensacją pary wodnej,
określonej w pkt.2.2. załącznika nr 2

do rozporządzenia,



przy czym dla

budynku przebudowywanego dopuszcza się

zwiększenie współczynnika EP o nie więcej niż 15% w

porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i

sposobie użytkowania

Dokumentacja techniczna



Polski Komitet Normalizacyjny ustanowił ostatnio nową
normę PN-B-03007:2013 Konstrukcje Budowlane.
Dokumentacja Techniczna



Nowa norma dotyczy konstrukcji budowlanych: z betonu,
metalowych, zespolonych stalowo-betonowych,
drewnianych oraz murowych.



Podano w niej zasady, wymagania i wytyczne sporządzania
i kontroli (z uwzględnieniem technik komputerowych)
dokumentacji technicznej konstrukcji obiektów
budowlanych.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



Norma będzie mogła być wykorzystana jako dokument
odniesienia przy zawieraniu umów o wykonanie
dokumentacji technicznej oraz umów o wykonanie/dostawę
konstrukcji lub jej elementów.



Nie obejmuje dokumentacji przetargowej, której zawartość
została opisana w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z
dnia 2 września 2004 w sprawie szczegółowego zakresu i
formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu
funkcjonalno-użytkowego

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



Dokumentacja projektowa (projekt budowlanyc/projekt
wykonawczy)

•

Opis techniczny



Założenia podstawowe



Charakterystyka konstrukcji



Projektowany sposób realizacji



Wymagania eksploatacyjne



Specyfikacja wykonawcza

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna

•

Obliczenia konstrukcji



Założenia do obliczeń



Analiza konstrukcji



Obliczenia elementów



Obliczenia połączeń

•

Rysunki projektowe



Projektowe rysunki zestawieniowe



Rysunki robocze



Rysunki szczegółów połączeń

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



Dokumentacja wykonawcy

•

Dokumentacja jakości



Procedury jakości



Plan jakości

•

Dokumentacja produkcji



Specyfikacja elementów



Rysunki warsztatowe



Dokumentacja technologiczna produkcji



Dokumentacja wysyłkowa

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna

•

Dokumentacja budowy



Projekt organizacji robót



Projekt rusztowań



Projekt montażu



Harmonogram robót



Plan BIOZ



Dokumentacja technologiczna budowy

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna

•

Dokumentacja powykonawcza



Powykonawcza dokumentacja projektowa



Dokumentacja kontroli jakości



Deklaracja zgodności konstrukcji



Norma podaje również wymagania dotyczące sprawdzania
dokumentacji projektowej uwzględniając zrónicowanie
poziomów nadzoru projektowania zależnie od
niezawodności lub klasy niezawodności lub klasy wykonania
konstrukcji zgodnie z PN-EN 1990 Eurokod

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



W najczęściej występujących przypadkach projektowania
konstrukcji klasy niezawodności RC2 dokumentację
projektową i rysunkową powinie sprawdzać uprawniony
projektant (weryfikator) działający niezależnie lub w ramach
procedur jednostki projektowej.



Do weryfikacji analizy komputerowej konstrukcji
przewidziano procedury kontrolne:



Sprawdzenie modelu komputerowego oraz

dodatkowe wyrywkowe obliczenia kontrolno-

porównawcze za pomocą tego samego

programu komputerowego

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



Ponowne wygenerowanie modelu

komputerowego i jego analiza za pomocą

tego samego programu komputerowego



Stworzenie nowego modelu komputerowego

(stosowane przy projektowaniu konstrukcji

klasy niezawodności RC3 i ewentualnie w

innych uzasadnionych przypadkach)



Nowa norma jest przewidziana do stosowania przy
projektowaniu kostrukcji budowlanych w Polsce na
podstawie Eurokodów. Można jednak przypuszczać, że w
związku z dostosowywaniem się do wymań UE, stanie się
również krajowym stadardem

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Dokumentacja techniczna



Klasa niezawodności:

(Minimalne wartości wskaźnika niezawodności konstrukcji beta

przypisane klasom niezawodności RC



RC3 – okres odniesienia 1 rok – 5,2; okres

odniesienia 50 lat – 4,3



RC2 – 4,7 oraz 3,8



RC1 – 4,2 oraz 3,3

Są one powiązane z klasami konsekwencji wg PN-EN 1990
Np. klasa konsekwencji CC3 – wysokie zagrożenie życia

ludzkiego – widownie, budynki użyteczności publicznej których
ekonomiczne konsekwencje zniszczenia są wysokie

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

Document Outline

Prawo w procesie inwestycyjnym
Umowa o prace projektowe, prawa autorskie
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Legalizacja samowoli budowlanej
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Zmiany w przepisach dotyczące energooszczędności budynku
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Dokumentacja techniczna
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prawobud W9 2013
GF w8 2.12, Geologia GZMiW UAM 2010-2013, I rok, Geologia fizyczna, Geologia fizyczna - wykłady, 03,
GF w8 20.04, Geologia GZMiW UAM 2010-2013, I rok, Geologia fizyczna, Geologia fizyczna - wykłady, 01
2013 03 26 W8 Technologia montażu Brygada Montażowaid 28272 ppt
PPS 2013 W8
w8 VLAN oraz IP w sieciach LAN
W8 kwas glutaminowy
wykłady NA TRD (7) 2013 F cz`
Pr UE Zródła prawa (IV 2013)
W WO 2013 technologia
TEORIE 6 2013 R
Wyk ECiUL#1 2013
Leczenie wrzodziejacego zapalenia jelit, wyklad 2013
TEORIE 1 2013 IIR
Wyk ECiUL#9S 2013

więcej podobnych podstron

prawobud W8 2013

Document Outline