Materiały pochodzą z Platformy

Edukacyjnej Portalu

www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego
Użytkowników

wyłącznie

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,
przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby
własne

oraz

do

wykorzystania

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

SPIS TREŚCI:

1. Podział szkieletu człowieka na części

– slajd

3

2. Budowa szkieletu człowieka

– slajd

4

3. Budowa mózgoczaszki

– slajd

5

4. Budowa twarzoczaski

– slajd

6

5. Funkcje czaszki

– slajd

7

6. Ciemiączko

– slajd

8

7. Kręgosłup

– slajd

9, 10

8. Odcinki kręgosłupa

– slajd 11

9. Dyski i ich rola

– slajd 12

10.Budowa kręgu

– slajdy

13,14

11.Klatka piersiowa

– slajd

15

12.Rodzaje żeber

– slajd 16

13.Wady postawy

– slajdy

17, 18

14.Przyczyny powstawania wad postawy – slajdy

19, 20

15.Bibliografia i netografia

– slajd

21

1.Szkielet dorosłego człowieka składa się z

206 kości. U dzieci jest ich więcej, ale w
czasie rozwoju część kości ulega
zrośnięciu. Szkielet można podzielić na
trzy podstawowe części:

a.Szkielet osiowy:

• czaszka,

• kręgosłup,

• klatka piersiowa,

b.Szkielet pasów:

• pas barkowy,

• pas miednicowy,

c.Szkielet kończyn:

• kończyny górne,

• kończyny dolne.

a

b

d

f

g

c

e

2. Budowa szkieletu
człowieka:

a. czaszka

b. pas barkowy

c. klatka piersiowa

d. kręgosłup

e. pas miednicowy

f. kończyna górna

g. kończyna dolna

a

c

b

e

d

3. Czaszka człowieka składa się z mózgoczaszki
i twarzoczaszki (trzewioczaszki).

Kości mózgoczaszki:

a. kość czołowa

b. kość ciemieniowa

c. kość skroniowa

d. kość potyliczna

e. kość klinowa

a

b

d

c

e

4. Kości
twarzoczaszki:

a. kości jarzmowe

(policzkowe)

b. kości nosowe

c. kości szczękowe

d. kości podniebienne

e. żuchwa

5. Funkcje czaszki.

Podstawową funkcją czaszki jest ochrona
narządów znajdujących się wewnątrz
niej. Mózgoczaszka chroni mózgowie.
Twarzoczaszka ochrania narządy zmysłów:
wzroku, węchu, smaku oraz początkowe
odcinki przewodu pokarmowego i
oddechowego.
Kości czaszki połączone ze sobą za
pomocą szwów – jest to rodzaj połączeń
ścisłych. Jedynie żuchwa połączona jest z
czaszką stawami.

a

b

a. Szwy czaszki

b. Staw

żuchwowy

6. Ciemiączko.

W czaszce noworodka można
zaobserwować nieskostniałe
powierzchnie – tzw.
ciemiączka. Połączenia kości
tworzących sklepienie czaszki
także nie są jeszcze skostniałe.
Obecność ciemiączek pozwala
na elastyczność czaszki podczas
porodu. Większość z nich
zarasta po urodzeniu; niektóre
do 18 miesiąca życia .

7. Kręgosłup.

Kręgosłup stanowi oś ciała człowieka.
Podstawowe funkcje kręgosłupa to:

• główna podpora ciała,

• przyczep dla mięśni,

• bierny układ ruchu,

• ochrona rdzenia kręgowego.

Kręgosłup zbudowany jest z kręgów
oraz dysków.
W wyniku nieprawidłowego trybu życia
lub chorób może on ulegać
skrzywieniom.

Kręgosłup jest wygięty w
kształcie podwójnej
litery S.
U noworodków nie
występują naturalne
krzywizny. Są one
wykształcane wraz z
rozwojem funkcji
motorycznych.
Fizjologiczne wygięcia
kręgosłupa pozwalają na
wykonywanie skłonów,
amortyzują wstrząsy
podczas chodzenia i
prawidłowe przenoszenie
ciężaru ciała.

8. Odcinki kręgosłupa.

W kręgosłupie człowieka możemy
wyróżnić następujące odcinki:

a.Szyjny – składający się z 7

kręgów. Budowa dwóch
pierwszych kręgów -
dźwigacza (atlas) i obrotnika
jest odmienna od pozostałych.
Umożliwiają one wykonywanie
ruchów obrotowych głową.

b.Piersiowy – składający się z

12 kręgów. Łączą się one z
żebrami.

c. Lędźwiowy – składa się z 5

kręgów.

d.Krzyżowy – tworzy go 5

kręgów zrośniętych razem w
kość krzyżową.

e.Ogonowy (guziczny) – składa

się z 4 – 5 szczątkowych
kręgów zrośniętych w kość
guziczną.

a

b

c

d

e

9. Dyski i ich rola.

Pomiędzy kręgami znajdują się
chrzęstne krążki
międzykręgowe zwane
dyskami.
Pełnią one funkcję
amortyzacyjną
w przypadku wstrząsów i
urazów kręgosłupa.
Umożliwiają również
wykonywanie
ruchów w różnych
płaszczyznach
np. zgięcia, obroty tułowia.

DYSK

10. Budowa kręgu.

a

b

c

d

e

c

a

b

e

f

a. wyrostek kolczysty
b. wyrostek stawowy górny
c. wyrostek poprzeczny
d. otwór kręgu
e. trzon kręgu
f. wyrostek stawowy dolny

KRĘG PRAWDZIWY

KRĘG OBROTOWY

KRĘG SZCZYTOWY

(ATLAS)

Porównanie budowy

różnych kręgów

11. Klatka piersiowa.

Klatka piersiowa człowieka składa się z
12 par żeber połączonych z kręgami
piersiowymi oraz mostka. Chroni ona
narządy wewnętrzne, przede wszystkim
serce i płuca oraz uczestniczy w ruchach
oddechowych.

a

b

d

c

a. kręgi piersiowe

b. żebra

c. mostek

d. połączenia

chrzęstne

12. Rodzaje żeber:

a.7 par żeber prawdziwych –

połączone bezpośrednio z mostkiem
poprzez chrząstki,

b.3 pary żeber rzekomych –

połączone ze sobą i z ostatnim
żebrem prawdziwym,

c.2 pary żeber wolnych – nie

połączone z mostkiem, kończą się w
ścianie jamy brzusznej.

13. Wady postawy.

SKOLIOZA

KIFOZA

PIERSIOW

A

LORDOZA

LĘDŹWIO

WA

a

b

c

Wady postawy są skutkiem skrzywień
kręgosłupa. Do najczęstszych należą:

a. Skolioza – boczne skrzywienie

kręgosłupa.

b. Kifoza piersiowa – nadmierne

wygięcie kręgosłupa w części
piersiowej ku tyłowi. Duża kifoza
powoduje powstanie tzw. garbu.

c. Lordoza lędźwiowa – nadmierne

wygięcie kręgosłupa w części
lędźwiowej ku przodowi.

14. Przyczyny powstawania wad
postawy:

a. nieprawidłowa

postawa podczas

siedzenia, pisania,

czytania,

b. złe przyzwyczajenia –

np. noszenie teczki

na jednym ramieniu,

c. niewłaściwe

odżywianie, otyłość,

d.

złe oświetlenie miejsca pracy,

e. brak ruchu na świeżym powietrzu,

f. przebyte choroby np. krzywica.

Skrzywienia kręgosłupa mogą być przyczyną

chorób serca i płuc. Wady postawy można

niwelować poprzez gimnastykę korekcyjną,

zmianę nawyków żywieniowych,

przestrzeganie zasad higienicznego trybu

życia. W poważnych przypadkach konieczna

może być operacja chirurgiczna.

15. Bibliografia i netografia:

• Gołda W., Kłyś M., Wardas J.: Biologia dla gimnazjum

część druga, Wydawnictwo Nowa Era,

• Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia

człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

• Sylwanowicz W.: Mały atlas anatomiczny, PZWL,
• Szlachetko A., Szlachetko D., Rutkowski P.: Biologia

gimnazjum II, Wydawnictwo M. Rożak,

• Villee C. A.:Biologia, PWRiL,
•

www.wikipedia.pl

,

•

www.encyklopedia.interia.pl