1

Technologia i materiały

drogowe ćw. (wypełniacz)

2

Zawartość pyłu

Kruszywo

Przesiew przez sito

0,063 mm [%]

Kategoria

f

i

Grube

≤ 0,5

f

0,5

≤ 1

f

1

≤ 2

f

2

> 4

f

deklarowana

Drobne i o

ciągłym
uziarnieni

u

≤ 3

f

3

≤ 10

f

10

≤ 16

f

16

> 22

f

deklarowana

3

Kruszywo, którego większa część przechodzi

przez sito 0,063 mm.

►

Wypełniacz mieszany

– kruszywo

wypełniające pochodzenia mineralnego,
wymieszane

z

Ca(OH)

2

,

np.

pyły

wymieszane z wodorotlenkiem wapnia.

►

Wypełniacz dodany

–

kruszywo

wypełniające pochodzenia mineralnego,
wytworzone

oddzielnie

(np.

mączka

wapienna)

Wypełniacz

4

• Mączka mineralna – kilka do kilkunastu %

całości MM;

• Powierzchnia ziaren wypełniacza – 85 – 95%

MM;

• Asfalt + mączka = mastyks (lepiszcze)

Wypełniacz

• Wypełniacz wapienny;

• Wypełniacz mieszany (

mineralne kruszywo wypełniające

wymieszane z Ca(OH)

2

);

• Wypełniacz dodany (

mineralne kruszywo wypełniające wytworzone

oddzielnie

);

5

• Wypełnienie wolnych przestrzeni między ziarnami MM

(

grysu, żwiru itp.);

• Usztywnienie asfaltu i wytworzenie wraz z nim

jednorodnego

mastyksu

wiążącego

ziarna

MM

(

modyfikacja właściwości reologicznych asfaltu

);

• Zabezpieczenie

spójności,

wodoszczelności

i

mrozoodporności MMA (

polepszenie adhezji asfaltu do powierzchni

ziaren MM

)

Wypełniacz -

FUNKCJE

 - grubość warstewki 0,01 – 20 µm

6

• Adhezja (

siły wiążące cząstki asfaltu z ziarnami mączki mineralnej

)

powoduje zwiększenie lepkości;

KSZTAŁTOWANIE MIKROSTRUKTURY



7

KSZTAŁTOWANIE MIKROSTRUKTURY

I – właściwości zależne od

właściwości asfaltu
wolnego;

II – wpływ właściwości

asfaltu związanego;

III – pojawienie się

porowatości (spadek
wytrzymałości)

8

WŁAŚCIWOŚCI

Z przemiału skały wapiennej drobnoziarnistej lub bezpostaciowej (stare

formacje);

WYPEŁNIACZ ZASTĘPCZY (ziarna drobne plus ziarna frakcji

piaskowej):

• Mączka dolomitowa;
• Mączka żużlowa;
• Pył cementowy;
• Popiół lotny z węgla kamiennego;
• Popiół lotny z węgla brunatnego;

WYPEŁNIACZ SPECJALNY (aktywowany lub mączka gumowa):

9

WYPEŁNIACZ

UZIARNIENIE – badanie według PN EN 933-10)

Sito #

[mm]

Przesiew, [%]

Ogólny zakres dla

poszczególnych wyników

Maksymalny zakres

uziarnienia deklarowany

przez producenta

a)

2

100

-

0,125

85 ÷ 100

10

0,063

70 ÷ 100

10

Zakres uziarnienia powinien być deklarowany na podstawie 20

ostatnich wyników, z których 90% powinno mieścić się w tym

zakresie. Wszystkie wyniki powinny mieścić się w zakresie

ogólnym.

Uziarnienie

10

Badanie jakości pyłów nie jest wymagane jeśli ich zawartość jest

mniejsza niż 3% masy kruszywa, w przeciwnym wypadku (3 -

10%) należy oznaczyć jego jakość metodą błękitu metylenowego

(PN EN 933-9)

Wskaźnik błękitu metylenowym

10

1

1





M

V

MB

V

1

– objętość barwnika, ml;

M

1

– masa kruszywa, g

Wartość

MB

F

[g/kg]

Kategoria

MB

F

-

MB

F

NT

≤ 10

MB

F

NT

≤ 25

MB

F

NT

> 25

MB

F

NT

Dla kategorii

MB

F

NT

badanie nie

jest wymagane

11

WŁAŚCIWOŚCI

Gęstość nasypowa w nafcie według PN EN 1097-3

 = 0,5 ÷ 0,9 g/cm

3

12

WŁAŚCIWOŚCI USZTYWNIAJĄCE

Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym

zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4

Procent objętości

Kategoria

V

Ogólny zakres

uziarnienia dla

poszczególnych wyników

Maksymalny zakres

uziarnienia deklarowany

przez producenta

a)

28 ÷ 38

4

V

28/38

38 ÷ 45

4

V

38/45

28 ÷ 45

4

V

28/45

44 ÷ 55

4

V

44/55

a)

Zakres wolnych przestrzeni suchego zagęszczonego wypełniacza

powinien być deklarowany na podstawie 20 ostatnich wyników, z

których 90% powinno mieścić się w tym zakresie. Wszystkie wyniki

powinny mieścić się w zakresie ogólnym.

13

Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym

zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4

• Wolne przestrzenie w suchym

wypełniaczu jest to objętość
przestrzeni wypełnionej
powietrzem w wypełniaczu po
jego zagęszczeniu.

• Zgodnie z wymaganiami normy

zagęszczanie wypełniacza
polega na 100-krotnym
swobodnym spadku bloku wraz z
tłokiem z określonej wysokości
równej 102,0±1mm, w odstępie
czasu po ~1s.

• Oznaczanie wykonuje się dla

trzech oddzielnych próbek.

14

Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym

zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4

Aparat Ridgen’a do
badania wolnych
przestrzeni – hartowany
obciążnik poruszający
się pionowo w
cylindrze.

15

Określenie różnicy między temperaturą mięknienia

mastyksu (asfalt+wypełniacz) o odpowiednim składzie i

temperaturą mięknienia asfaltu. Oznacza się ją według

PN EN 13179-1

WŁAŚCIWOŚCI USZTYWNIAJĄCE

16

„LICZBA ASFALTOWA”

WYPEŁNIACZA ASFALTOWEGO

Badanie polega na

określeniu ilości wody

dodawanej do 50 g

wypełniacza celem

otrzymania mieszanki, w

która normowy stempel w

czasie 5 s zagłębia się na

głębokość 5,0 – 7,0 mm.

17

ROZPUSZCZALNOŚĆ W WODZIE

Zawartość minerałów rozpuszczalnych w wodzie oznacza

się według PN EN 1744-1 (Badania chemicznych

właściwości kruszyw)

Rozpuszczalność w

wodzie [%]

Kategoria

WS

≤ 10

WS

10

> 10

Deklarowana

18

ZAWARTOŚĆ WĘGLANU WAPNIA

W WYPEŁNIACZU WAPIENNYM

Zawartość węglanu wapnia oznacza się według PN EN 196-

21

Zawartość węglanu

wapnia [%]

Kategoria

CC

≥ 90

CC

90

≥ 80

CC

80

≥ 70

CC

70

19

ZAWARTOŚĆ WODOROTLENKU

WAPNIA W WYPEŁNIACZU

MIESZANYM

Zawartość węglanu wapnia oznacza się według PN EN

196-

21

Zawarty w wypełniaczu wodorotlenek wapnia

poprawia m.in. adhezje lepiszcza asfaltowego do kruszywa.

Zawartość węglanu

wapnia [%]

Kategoria

K

a

≥20

K

a

20

≥ 10

K

a

10

< 10

Deklarowana

20

„LICZBA ASFALTOWA”

WYPEŁNIACZA ASFALTOWEGO

Liczba asfaltowa” odzwierciedla właściwości

usztywniające wypełniacza dodanego. Oznacza się ją

według PN EN 13179-2

Ogólny zakres dla

poszczególnych

wyników [%]

Maksymalny

zakres „liczby

asfaltowej”

deklarowany

przez producenta

[%]

Kategoria

BN

28 ÷ 39

6

BN

28/39

40 ÷ 52

6

BN

28/39

53 ÷ 62

6

BN

28/39

Deklarowana

21

WYPEŁNIACZ

Straty po prażeniu popiołu lotnego.

Według PN EN 1744-1

Gęstość ziaren wypełniacza

dodanego. Według PN EN 1097-7

Gęstość nasypowa w stanie luźnym

w nafcie. Według PN EN 1097-3

22

WYPEŁNIACZ

Powierzchnia właściwa

wypełniacza według

Blaine’a. Oznaczenie

według PN EN 196-6

Aparat Bleine’a

23

OCENA ZGODNOŚCI

Ocena zgodności polega na systematycznym

badaniu, stopnia spełnienia wymagań.

P

N

E

N

1

3

0

4

3

Dwa systemy

oceny zgodności

wymagany udział

strony trzeciej;

System

2+

System

4+

nie wymagany

udział strony

trzeciej

24

OCENA ZGODNOŚCI

Ocena zgodności polega na systematycznym

badaniu, stopnia spełnienia wymagań.

System

oceny

Zastosowanie kruszywa

2+



Kruszywo

do

mieszanek

mineralno-asfaltowych

stosowanych

na

gorąco,

przeznaczonych

do

wykonywania

warstwy:

ścieralnej

wiążące,

wyrównawczej, wzmacniającej – do dróg obciążonych

ruchem KR3 ÷ KR6 i do podbudowy dróg obciążonych

ruchem KR5 ÷ KR6



Kruszywo do wykonywania powierzchniowych

utrwaleń na drogach obciążonych ruchem KR1÷KR6



Wypełniacz do mieszanek MMA na gorąco,

przeznaczonych do wykonywania warstwy ścieralnej

dróg obciążonych ruchem KR1÷KR6

4+



Kruszywo do mieszanek MMA stosowanych na gorąco,

przeznaczonych do wykonywania warstw: ścieralnej,

wiążącej, wyrównawczej, wzmacniającej – do dróg

obciążonych ruchem KR1 ÷ KR2 i do podbudowy dróg

obciążonych ruchem KR1 ÷ KR4

25

26

OCENA ZGODNOŚCI

Wskaźnik piaskowy

Aparat Fraass’a