Racjonalna

Racjonalna

antybiotykotera

antybiotykotera

pia

pia

Dr n. med. Wojciech

Dr n. med. Wojciech

Matusewicz

Matusewicz

2007/2008

2007/2008

Historia

Historia

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii



Badanie i rozwój „Research & Development”

Badanie i rozwój „Research & Development”



1928 - 1929 Fleming odkrył penicylinę (PC)

1928 - 1929 Fleming odkrył penicylinę (PC)



1940 - 1941 Chain i Florey udowadniają,

1940 - 1941 Chain i Florey udowadniają,

że PC można produkować

że PC można produkować



Brak zainteresowania produkcją PC

Brak zainteresowania produkcją PC



Roosvelt dał rozkaz: produkować w rządowym

Roosvelt dał rozkaz: produkować w rządowym

laboratorium w Peoria

laboratorium w Peoria



Przemysł farmaceutyczny chętnie to przejął,

Przemysł farmaceutyczny chętnie to przejął,

gdy technologia była już gotowa

gdy technologia była już gotowa

Nagroda Nobla 1945

Nagroda Nobla 1945

Fleming, Chain i Florey

Fleming, Chain i Florey

otrzymali po 1/3 nagrody każdy

otrzymali po 1/3 nagrody każdy

Roosvelt nie dostał

Roosvelt nie dostał

Przemysł zgarnął więcej niż nobliści

Przemysł zgarnął więcej niż nobliści

Penicylina uratowała

Penicylina uratowała

setki tysięcy żołnierzy

setki tysięcy żołnierzy

podczas II wojny

podczas II wojny

światowej

światowej

Zabójcą była laseczka…

Zabójcą była laseczka…

zgorzeli gazowej!

zgorzeli gazowej!

A

A

ntybiotykoterapia

ntybiotykoterapia

jest s

jest s

zczeg

zczeg

ó

ó

lnie

lnie

kosztowna

kosztowna

.

.

W

W

ca

ca

ł

ł

ych kosztach farmakoterapii

ych kosztach farmakoterapii

to ponad 20%

to ponad 20%



Koszt nabycia leku

Koszt nabycia leku

77%

77%



Kosz

Kosz

t

t

materia

materia

łó

łó

w

w

10%

10%



Koszt podania

Koszt podania

10%

10%



Kosz

Kosz

t

t

monitorowania 3%

monitorowania 3%

Koszt podania

Koszt podania

i

i

.v

.v

.

.

zamiast p.o.

zamiast p.o.

z

z

wi

wi

ę

ę

ksza

ksza

koszt leczenia o ponad 20%

koszt leczenia o ponad 20%

Zu

Zu

ż

ż

ycie antybiotyk

ycie antybiotyk

ó

ó

w

w

Wielko

Wielko

ść

ść

zu

zu

ż

ż

ycia antybiotyk

ycia antybiotyk

ó

ó

w wyra

w wyra

ż

ż

ona

ona

w definiowanych dawkach dobowych (DDD)

w definiowanych dawkach dobowych (DDD)

na 1000 mieszka

na 1000 mieszka

ń

ń

c

c

ó

ó

w

w

i jeden dzie

i jeden dzie

ń

ń

w r

w r

óż

óż

nych krajach

nych krajach

Europy

Europy

Racjonalna

Racjonalna

a

a

ntybiotykoterapia

ntybiotykoterapia



Skuteczno

Skuteczno

ść

ść

– najlepiej pe

– najlepiej pe

ł

ł

na

na

e

e

radykacja

radykacja



Bezpiecze

Bezpiecze

ń

ń

stw

stw

o

o



Koszt leczenia –

Koszt leczenia –

„

„

nie to co tanie jest

nie to co tanie jest

dobre

dobre

,

,

ale to co skuteczne i bezpieczne

ale to co skuteczne i bezpieczne

”

”



Wygoda stosowania

Wygoda stosowania



Minimalizacja selekcji bakterii i

Minimalizacja selekcji bakterii i

szerzenia si

szerzenia si

ę

ę

l

l

e

e

kooporno

kooporno

ś

ś

ci

ci



Leczenie początkowe („lek

Leczenie początkowe („lek

pierwszego rzutu”) – skuteczność

pierwszego rzutu”) – skuteczność

70%

70%



Leczenie alternatywne

Leczenie alternatywne



Leczenie skorygowane – po 48 - 72

Leczenie skorygowane – po 48 - 72

godzinach po leczeniu początkowym

godzinach po leczeniu początkowym

lub alternatywnym lub przy nawrocie

lub alternatywnym lub przy nawrocie

infekcji w ciągu 30 dni po leczeniu

infekcji w ciągu 30 dni po leczeniu

początkowym

początkowym

Metody ograniczania

Metody ograniczania

koszt

koszt

ó

ó

w

w

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii



Terapia celowana



Terapia sekwencyjna



Terapia deeskalacyjna

Terapia celowana

Terapia celowana

– za wszelk

– za wszelk

ą

ą

cen

cen

ę

ę

!

!

Terapia empiryczna – oparta jest

Terapia empiryczna – oparta jest

na

na

ustaleni

ustaleni

u

u

najbardziej prawdopodobnego

najbardziej prawdopodobnego

czynnika etiologicznego

czynnika etiologicznego

,

,

na podstawie danych

na podstawie danych

epidemiologicznych i objaw

epidemiologicznych i objaw

ó

ó

w klinicznych

w klinicznych

.

.

W

W

yboru antybiotyku dokonuje si

yboru antybiotyku dokonuje si

ę

ę

EMPIRYCZNIE

EMPIRYCZNIE

na bazie danych przypuszczalnego czynnika

na bazie danych przypuszczalnego czynnika

etiologicznego

etiologicznego

,

,

po uwzglednieniu lokalnej

po uwzglednieniu lokalnej

sytuacji epidemiologicznej

sytuacji epidemiologicznej

.

.

Podział antybiotyków

Podział antybiotyków

i chemioterapeutyków

i chemioterapeutyków

1.

1.

Antybiotyki

Antybiotyki

β

β

-

-

laktamowe

laktamowe

- penicyliny

- penicyliny

- cefalosporyny

- cefalosporyny

- karbapenemy

- karbapenemy

- monobaktamy

- monobaktamy

- cefamycyny

- cefamycyny

- inhibitory

- inhibitory

β

β

-laktamazy

-laktamazy

2.

2.

Aminoglikozydy

Aminoglikozydy

3.

3.

Makrolidy

Makrolidy

4.

4.

Linkozamidy

Linkozamidy

5.

5.

Antybiotyki peptydowe

Antybiotyki peptydowe

Podział antybiotyków

Podział antybiotyków

i chemioterapeutyków cd.

i chemioterapeutyków cd.

6.

6.

Tetracykliny

Tetracykliny

7.

7.

Chloramfenikol

Chloramfenikol

8.

8.

Ryfamycyny

Ryfamycyny

9.

9.

Polimyksyny

Polimyksyny

10.

10.

Chinolony

Chinolony

11.

11.

Sulfonamidy

Sulfonamidy

12.

12.

Nitrofurany

Nitrofurany

13.

13.

Nitroimidazole

Nitroimidazole

W traumatologii narządu

W traumatologii narządu

ruchu

ruchu

W ranach drążących do stawu i kości

W ranach drążących do stawu i kości

,

,

po ciężkich wypadkach z uszkodzeniami

po ciężkich wypadkach z uszkodzeniami

wielonarządowymi

wielonarządowymi

:

:

an

an

tybiotykoterapia

tybiotykoterapia

e

e

mpiryczna +

mpiryczna +

+

+

szybka modyfikacja terapii

szybka modyfikacja terapii



Aminoglikozydy

Aminoglikozydy



Oligopeptydy

Oligopeptydy



Karbapenemy

Karbapenemy

Granulowana

Granulowana

g

g

entamycyna

entamycyna

(PMMA)

(PMMA)

– tzw.

– tzw.

p

p

lomba

lomba

g

g

entamycynowa

entamycynowa

Do wypełniania jam ropni

Do wypełniania jam ropni

lub głębokich pozapalnych

lub głębokich pozapalnych

ubytków tkanek miękkich.

ubytków tkanek miękkich.

Są to l

Są to l

uź

uź

no połączone w łańcuszki granulki PMMA

no połączone w łańcuszki granulki PMMA

(Polymethymethacrylate)

(Polymethymethacrylate)

o śr

o śr

ednicy

ednicy

7mm

7mm

i

i

masie

masie

0,2g.

0,2g.

Z

Z

awierają 7,5

awierają 7,5

mg

mg

gentamycyny

gentamycyny

i 20

i 20

mg

mg

środka cieniującego.

środka cieniującego.

Kulki od 10

Kulki od 10

–

–

90 umieszcza się na okres

90 umieszcza się na okres

o

o

d

d

2 tyg

2 tyg

odni

odni

d

d

o 3 miesięcy.

o 3 miesięcy.

Gąbki

Gąbki

g

g

entamycynowe

entamycynowe

– samowchłaniające się

– samowchłaniające się

Urazy głowy

Urazy głowy

U ludzi < 50 roku życia powodują zgon

U ludzi < 50 roku życia powodują zgon

i kalectwo w wi

i kalectwo w wi

ę

ę

kszym stopniu niż

kszym stopniu niż

jakakolwiek inna choroba neurologiczna.

jakakolwiek inna choroba neurologiczna.

U ludzi

U ludzi

<

<

35 roku

35 roku

ż

ż

ycia jest to pierwsza

ycia jest to pierwsza

przyczyna zgonów u osób płci męskiej.

przyczyna zgonów u osób płci męskiej.

Śmiertelnoś

Śmiertelnoś

ć

ć

w urazach głowy sięga 50%

w urazach głowy sięga 50%

,

,

często niezależnie od leczenia.

często niezależnie od leczenia.

Wrotami dla bakterii są uszkodzone opony

Wrotami dla bakterii są uszkodzone opony

mózgowo-rdzeniowe

mózgowo-rdzeniowe

i

i

zatoki oboczne nosa.

zatoki oboczne nosa.

A

A

ntybiotykoterapi

ntybiotykoterapi

a

a

empiryczna

empiryczna

po urazach głowy z zapalenie

po urazach głowy z zapalenie

m

m

opon m

opon m

ózgowo

ózgowo

-r

-r

dzeniowych

dzeniowych



CEFOTAKSYM (

CEFOTAKSYM (

B

B

iotaksym,

iotaksym,

R

R

antaksym,

antaksym,

T

T

arcfoksym)

arcfoksym)

i/lub

i/lub

AMINOGLIKOZYD

AMINOGLIKOZYD



CEFTRIAKSON (

CEFTRIAKSON (

B

B

iotrakson,

iotrakson,

R

R

ocefin,

ocefin,

L

L

endacin,

endacin,

O

O

pramax,

pramax,

T

T

artriakson)

artriakson)

i/lub

i/lub

CHLORAMFENIKOL

CHLORAMFENIKOL

Rany po bójkach,

Rany po bójkach,

ugryieniu przez psy

ugryieniu przez psy

lub

lub

koty

koty



W USA rocznie stwierdza 3,5

W USA rocznie stwierdza 3,5

-

-

4,7m

4,7m

ln

ln

o

o

sób

sób

pogryzionych przez psy

pogryzionych przez psy

oraz

oraz

koty

koty



20

20

%

%

wymaga interwencji medycznej

wymaga interwencji medycznej



1% wymaga hospitalizacji

1% wymaga hospitalizacji



30

30

-

-

50% dotyczy populacji dzieci

50% dotyczy populacji dzieci

Bakterie:

Bakterie:

Pateurella,

Pateurella,

Streptococcus,

Streptococcus,

Staphylococcus,

Staphylococcus,

Moraxella,

Moraxella,

Corynebacterium

Corynebacterium

N

N

ajczęściej mieszane infekcje

ajczęściej mieszane infekcje

:

:

tlenowce i beztlenowce

tlenowce i beztlenowce

Mężczyżni częściej są

Mężczyżni częściej są

gryzieni przez psy

gryzieni przez psy

K

K

obiety przez koty

obiety przez koty

Profilaktyka

Profilaktyka

pogryzień

pogryzień



Immunoglobulina ludzka przeciwtężcowa

Immunoglobulina ludzka przeciwtężcowa

,

,

a

a

natoksyna tężcowa

natoksyna tężcowa

, a

, a

ntybiotykoterapia

ntybiotykoterapia



Rany kąsane –

Rany kąsane –

antybiotyk vs

antybiotyk vs

.

.

placebo vs

placebo vs

.

.

kontrola

kontrola

.

.

Brak różnic

Brak różnic

w powikłaniach

w powikłaniach



Rany po bójkach

Rany po bójkach

– c

– c

efalosporyny doustne vs

efalosporyny doustne vs

.

.

dożylne

dożylne

.

.

Cefalosporyny vs

Cefalosporyny vs

.

.

placebo

placebo



Antybiotyk vs

Antybiotyk vs

.

.

p

p

lacebo –

lacebo –

33% popraw

33% popraw



A

A

ntybiotyk

ntybiotyk

d

d

ożylny vs

ożylny vs

.

.

d

d

oustny

oustny

–

–

47% popraw

47% popraw

Leczenie ran

Leczenie ran

kąsanych

kąsanych

–

–

nieliczne badania

nieliczne badania

RC

RC

T

T

s

s

PENICYLINA

PENICYLINA

v

v

s

s

.

.

AMO

AMO

KS

KS

YCYLIN

YCYLIN

A +

A +

+

+

KWAS KLAWULONOWY

KWAS KLAWULONOWY

(np. Augmentin)

(np. Augmentin)

B

B

ez placebo

ez placebo

jednakowo skuteczn

jednakowo skuteczn

a

a

Terapia 5

Terapia 5

-

-

10 dni

10 dni

Czynniki

Czynniki

etiologiczne

etiologiczne

w

w

urazach

urazach

Uraz

Uraz

y

y

głowy

głowy



Hemophillus inluenze typ „b”

Hemophillus inluenze typ „b”



Streptococcus pneumoni

Streptococcus pneumoni

a

a

e

e



Escherichia colli

Escherichia colli



Mieszana flora tlenowo –

Mieszana flora tlenowo –

beztlenowa

beztlenowa

Z

Z

akażenia

akażenia

stawów i kości

stawów i kości



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

Z

Z

akażenia skóry

akażenia skóry

i tkanki podskórne

i tkanki podskórne



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



Clostridium spp.

Clostridium spp.



Streptococcus

Streptococcus

β

β

-hemolizujący

-hemolizujący

Urazy brzucha,

Urazy brzucha,

p

p

erforacja jelit

erforacja jelit



Escherichia colli

Escherichia colli



Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae



Klebsiella spp.

Klebsiella spp.



Bacteroides fragiles

Bacteroides fragiles



Enterococcus spp.

Enterococcus spp.

Z

Z

akażenia

akażenia

pourazowe ran

pourazowe ran



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



Clostridium spp.

Clostridium spp.



Bacteroides fragiless

Bacteroides fragiless

i cała armia innych

i cała armia innych

…

…

Oparzenia

Oparzenia



WCZESNE

WCZESNE

:

:

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

,

,

Streptococcus

Streptococcus

β

β

-hemolizujący

-hemolizujący



PÓ

PÓ

Ź

Ź

NE

NE

:

:

pałeczki gram

pałeczki gram

-

-

ujemne

ujemne

,

,

P

P

seudomonas

seudomonas

(!), g

(!), g

rzyby

rzyby

Szczególne

Szczególne

bakterie

bakterie

Gronkowce

Gronkowce

Większość wytw

Większość wytw

a

a

rza

rza

β

β

-laktamazę

-laktamazę

. W

. W

rażliwe na

rażliwe na

:

:



PC-

PC-

i

i

zoksazolowe

zoksazolowe



penicyliny

penicyliny

z

z

i

i

nhibitorami kwasu klawulonowego

nhibitorami kwasu klawulonowego



c

c

efalosporyny I i II generacji

efalosporyny I i II generacji

MSSA

MSSA

–

–

gronkowce wrażliwe na

gronkowce wrażliwe na

:

:



g

g

likopeptydy

likopeptydy



k

k

was fusydowy

was fusydowy



r

r

ifampicynę

ifampicynę



a

a

minoglikozydy

minoglikozydy



penicylinę

penicylinę

MRSA –

MRSA –

gronkowce

gronkowce

wrażliwe na

wrażliwe na

:

:



g

g

likopeptydy (

likopeptydy (

w

w

ankomycyn

ankomycyn

ę

ę

)

)



linezolid

linezolid



chinuprystynę/dalfoprystynę

chinuprystynę/dalfoprystynę

VISA

VISA

–

–

gronkowce

gronkowce

VRSA

VRSA

–

–

gronkowce

gronkowce

O

O

porność prawie

porność prawie

całkowita

całkowita

!!!

!!!

Paciorkowce

Paciorkowce

Prawie w pełni wrażlie na PC

Prawie w pełni wrażlie na PC

W

W

zrost oporności na makrolidy

zrost oporności na makrolidy

–

–

nie daj

nie daj

ą

ą

pełnej eradykacji

pełnej eradykacji

!

!

Brak wrażliwości na BISEPTOL

Brak wrażliwości na BISEPTOL

!!!

!!!

Pneumokoki

Pneumokoki

Pneumokoki oporne na leczenie

Pneumokoki oporne na leczenie

antybiotykami (

antybiotykami (

PRP

PRP

)

)

w Polsce

w Polsce

to

to

ok

ok

oło

oło

15

15

%

%

Hem

Hem

o

o

phillus influenze

phillus influenze

typ b

typ b

(Hib)

(Hib)

Wrażliwe na

Wrażliwe na

penicyliny

penicyliny

z

z

k

k

wasem

wasem

kl

kl

a

a

wulonowym,

wulonowym,

c

c

efalosporyny II

efalosporyny II

i

i

III

III

gen

gen

eracji

eracji

oraz f

oraz f

luorochinolony

luorochinolony

W

W

Polsce

Polsce

ok

ok

oło

oło

7

7

% szczepów opornych

% szczepów opornych

na antybiotyki

na antybiotyki

β

β

-

-

l

l

aktamowe

aktamowe

Moraxella

Moraxella

Wytwarzają

Wytwarzają

β

β

–laktamazę

–laktamazę

Wrażliwe na

Wrażliwe na

penicyliny

penicyliny

z

z

k

k

wasem

wasem

klawulonowym,

klawulonowym,

c

c

efalosporyny II

efalosporyny II

i

i

III gen

III gen

eracji,

eracji,

t

t

etracyklin

etracyklin

y, m

y, m

akrolidy

akrolidy

oraz f

oraz f

luorochinolony

luorochinolony

Pałeczki z

Pałeczki z

r

r

odziny

odziny

E

E

nterobacteriacecae

nterobacteriacecae

ESBL –

ESBL –

w

w

rażliwe jedynie na

rażliwe jedynie na

penicyliny

penicyliny

z

z

i

i

nhibitorami

nhibitorami

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz

(P

(P

iperacylinę z

iperacylinę z

T

T

azobaktamem

azobaktamem

)

)

oraz karbapenemy

oraz karbapenemy

(

(

I

I

mipen,

mipen,

M

M

eropen)

eropen)

.

.

O

O

porne na wszys

porne na wszys

t

t

kie

kie

cefalosporyny

cefalosporyny

!

!

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

W

W

ytwarzające

ytwarzające

enzymy

enzymy

AmpC

AmpC

:

:



Enterobacter

Enterobacter



Serratia

Serratia



Morganella

Morganella



Citrobacter

Citrobacter



Pseudomonas

Pseudomonas

OPORNE

OPORNE

są

są

na WSZYSTKO za wyjątkiem

na WSZYSTKO za wyjątkiem

:

:

karbapenemów

karbapenemów

i IV gen

i IV gen

eracji

eracji

c

c

efalosporyn

efalosporyn

(C

(C

efepim

efepim

)

)

Legionella

Legionella

Chorobę legionistów opisano po raz pierwszy

Chorobę legionistów opisano po raz pierwszy

w 1976 roku podczas epidemii,

w 1976 roku podczas epidemii,

która dotknęła 221 osób (34 z nich zmarły),

która dotknęła 221 osób (34 z nich zmarły),

uczestniczących w kongresie

uczestniczących w kongresie

„Legionu Amerykańskiego” w jednym

„Legionu Amerykańskiego” w jednym

z hoteli w Filadelfii.

z hoteli w Filadelfii.

Źródłem zakażenia było wilgotne powietrze

Źródłem zakażenia było wilgotne powietrze

pochodzące z klimatyzacji

pochodzące z klimatyzacji

i kanałów wentylacyjnych hotelu.

i kanałów wentylacyjnych hotelu.

Legionella jest bakterią, która w

Legionella jest bakterią, która w

warunkach naturalnych występuje w

warunkach naturalnych występuje w

słodkich wodach powierzchniowych.

słodkich wodach powierzchniowych.

W warunkach miejskich szczególnie

W warunkach miejskich szczególnie

intensywnie rozwija się w obiegach

intensywnie rozwija się w obiegach

ciepłej wody użytkowej i systemach

ciepłej wody użytkowej i systemach

klimatyzacyjnych.

klimatyzacyjnych.

Legionelloza

Legionelloza

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:



gorączka Pontiac – łagodna postać

gorączka Pontiac – łagodna postać

pseudogrypowa, okres wylęgania od 5 godzin

pseudogrypowa, okres wylęgania od 5 godzin

do 4 dni, zwykle zanika samoistnie po 2-5

do 4 dni, zwykle zanika samoistnie po 2-5

dniach;

dniach;



choroba legionistów – ostre atypowe zapalenie

choroba legionistów – ostre atypowe zapalenie

płuc (8% wszystkich zapaleń płuc), czasem

płuc (8% wszystkich zapaleń płuc), czasem

śmiertelne, konieczne leczenie antybiotykami

śmiertelne, konieczne leczenie antybiotykami

(MAKROLIDY, RIFAMPICYNA), okres wylęgania

(MAKROLIDY, RIFAMPICYNA), okres wylęgania

od 2 do 10 dni.

od 2 do 10 dni.

Legionelloza cd.

Legionelloza cd.

Nie stwierdzono żadnego przypadku

Nie stwierdzono żadnego przypadku

przenoszenia choroby przez ludzi

przenoszenia choroby przez ludzi

ani przez picie wody!

ani przez picie wody!

W Europie i w Polsce istnieje kilka

W Europie i w Polsce istnieje kilka

aktów prawnych, dotyczących higieny

aktów prawnych, dotyczących higieny

i czystości budynków oraz instalacji

i czystości budynków oraz instalacji

wody użytkowej.

wody użytkowej.

Helicobacter pylori (HP)

Helicobacter pylori (HP)



Wywołuje chorobę wrzodową żołądka

Wywołuje chorobę wrzodową żołądka

i dwunastnicy

i dwunastnicy



Za to odkrycie Barry Marshall i Robin Warren

Za to odkrycie Barry Marshall i Robin Warren

otrzymali w 1997 roku Nagrodę Nobla

otrzymali w 1997 roku Nagrodę Nobla



We wrzodzie dwunastnicy – 100% obecności HP

We wrzodzie dwunastnicy – 100% obecności HP



We wrzodzie żołądka – 80% obecności HP

We wrzodzie żołądka – 80% obecności HP



WHO uznała HP za tzw. karcynogen, czyli

WHO uznała HP za tzw. karcynogen, czyli

czynnik stymulujący proces nowotworowy

czynnik stymulujący proces nowotworowy

żołądka

żołądka

Rozpowszechnienie HP

Rozpowszechnienie HP

na świecie

na świecie



Europa Zachodnia i Ameryka Północna

Europa Zachodnia i Ameryka Północna

– 50% populacji zakażonej HP

– 50% populacji zakażonej HP



Kraje o niskim poziomie ekonomicznym

Kraje o niskim poziomie ekonomicznym

– ok. 90% populacji zakażonej HP

– ok. 90% populacji zakażonej HP



Polska – ok. 60-80% populacji

Polska – ok. 60-80% populacji

zakażonej HP

zakażonej HP

Zakażenie HP wydaje się więc być

Zakażenie HP wydaje się więc być

największą epidemią w dziejach ludzkości!

największą epidemią w dziejach ludzkości!

Drogi zakażenia HP

Drogi zakażenia HP



Głównym rezerwuarem HP jest człowiek,

Głównym rezerwuarem HP jest człowiek,

a materiałem zakaźnym – wydzieliny

a materiałem zakaźnym – wydzieliny

i wydaliny przewodu pokarmowego

i wydaliny przewodu pokarmowego



Poza człowiekiem nosicielem HP są koty

Poza człowiekiem nosicielem HP są koty



Nie można się zarazić pijąc wodę

Nie można się zarazić pijąc wodę

oraz jedząc produkty spożywcze

oraz jedząc produkty spożywcze

Leczenie zakażenia HP

Leczenie zakażenia HP

Jednoznaczne wskazania to:

Jednoznaczne wskazania to:



czynny wrzód żołądka i dwunastnicy

czynny wrzód żołądka i dwunastnicy



zapalenie żołądka z nasilonymi

zapalenie żołądka z nasilonymi

objawami klinicznymi, w tym tzw.

objawami klinicznymi, w tym tzw.

zapalenie zanikowe, krwotoczne

zapalenie zanikowe, krwotoczne



przebyta resekcja żołądka z powodu

przebyta resekcja żołądka z powodu

wczesnej postaci raka.

wczesnej postaci raka.

Dobór leków

Dobór leków

Stosuje się trzy leki jednocześnie:

Stosuje się trzy leki jednocześnie:

1.

1.

tzw. omeprazole

tzw. omeprazole

2.

2.

antybiotyki: makrolidy (Klarytromycyna)

antybiotyki: makrolidy (Klarytromycyna)

lub penicyliny syntetyczne

lub penicyliny syntetyczne

(Amoksycylina)

(Amoksycylina)

3.

3.

tzw. imidazole (Metronidazol)

tzw. imidazole (Metronidazol)

Czas leczenia: 7-14 dni

Czas leczenia: 7-14 dni

Charakterystyka

Charakterystyka

wybranych

wybranych

antybiotyków

antybiotyków

Aminoglikozydy

Aminoglikozydy



n-

n-

Gentamycyna

Gentamycyna

–

–

20% szczepów oporny

20% szczepów oporny

ch

ch



n

n

-

-

Tobramycyna –

Tobramycyna –

p

p

seudomonas

seudomonas

(o

(o

parzenia

parzenia

)

)



p

p

s

s

-

-

Amikacyna –

Amikacyna –

najbardziej ototoksyczna

najbardziej ototoksyczna



p

p

s

s

-

-

Netylmycyna –

Netylmycyna –

najmniej ototoksyczna

najmniej ototoksyczna

– g

– g

ronkowiec

ronkowiec

Nie stosować w zakażeniach

Nie stosować w zakażeniach

paciorkowcowyc

paciorkowcowyc

h

h

i pneumokokowych

i pneumokokowych

!

!

Nie podawać w jednej strzykawce z

Nie podawać w jednej strzykawce z

β

β

-

-

laktamami

laktamami

!

!

PAE –

PAE –

dają efekt poantybiotykowy!

dają efekt poantybiotykowy!

Monobaktam

Monobaktam

–

–

aztreonam

aztreonam



Alternatywa dla

Alternatywa dla

a

a

minoglikoz

minoglikoz

ydów

ydów



Z

Z

apalenia

apalenia

kości,

kości,

skóry,

skóry,

opon

opon

mózgowo-

mózgowo-

rdzeniowych

rdzeniowych

(

(

bakterie

bakterie

Gram-ujemne)

Gram-ujemne)



Brak aktywności wobec Gram

Brak aktywności wobec Gram

-dodatnich

-dodatnich

i

i

beztlenowców

beztlenowców



Można kojarzyć

Można kojarzyć

z:

z:

- w

- w

ankomycyną

ankomycyną

-

-

cefalosporynami

cefalosporynami

- m

- m

etronidazolem

etronidazolem

Penicyliny z

Penicyliny z

i

i

nhibitorami

nhibitorami



Augmentin

Augmentin

(amoksy

(amoksy

cy

cy

lina

lina

+

+

kwas

kwas

klawulanowy)

klawulanowy)



Timentin

Timentin

(t

(t

ikarcylina +

ikarcylina +

kwas klawulanowy

kwas klawulanowy

)

)



Tazocin (

Tazocin (

p

p

iperacylina +

iperacylina +

t

t

azobaktam

azobaktam

)

)



Unasyn (

Unasyn (

a

a

mpicylina +

mpicylina +

sulbactam

sulbactam

) –

) –

szkoda

szkoda

pieniędzy!

pieniędzy!

Empirycznie: w urazach w obrębie głowy,

Empirycznie: w urazach w obrębie głowy,

szyi

szyi

,

,

jamy brzusznej – zwłaszcza

jamy brzusznej – zwłaszcza

TIMENTIN

TIMENTIN

i

i

TAZOCIN

TAZOCIN

(

(

rzadko monoterapia

rzadko monoterapia

, ale można

, ale można

kojarzyć)

kojarzyć)

(

Ureidopenicyliny

Ureidopenicyliny

-

-

a

a

zlocylina (

zlocylina (

S

S

ecuropen)

ecuropen)



P

P

rzy infekcji P

rzy infekcji P

seudomonas

seudomonas

-

-

kojarzyć

kojarzyć

z

z

a

a

minoglikozydami!

minoglikozydami!



Ź

Ź

le penetruje do

le penetruje do

OUN

OUN

Karbenicylina

Karbenicylina



Z tej samej grupy co ureidopenicylina

Z tej samej grupy co ureidopenicylina



Ź

Ź

le przenika do OUN

le przenika do OUN



N

N

iby działa

iby działa

,

,

ale bakterie już ją

ale bakterie już ją

„

„

polubiły

polubiły

”…

”…



Szkoda pieniędzy!

Szkoda pieniędzy!

Glikopeptydy

Glikopeptydy



Teikoplanina

Teikoplanina

i

i

Wankomycyna

Wankomycyna



Działa na

Działa na

gronkowce

gronkowce

(

(

za

za

wyjątkie

wyjątkie

m

m

VISA i V

VISA i V

R

R

SA

SA

) oraz

) oraz

enterokoki

enterokoki



N

N

ie nadają się do leczenia

ie nadają się do leczenia

u

u

razów OUN

razów OUN



Muszą podlegać szczególnej kontroli

Muszą podlegać szczególnej kontroli

zużycia!

zużycia!

Karbapenemy

Karbapenemy

i karbacefemy

i karbacefemy



IMIPEN

IMIPEN

i

i

MEROPEN

MEROPEN



LOAKARB

LOAKARB

A

A

F

F

EM

EM



W

W

sepsach,

sepsach,

zaka

zaka

ż

ż

enich

enich

OUN

OUN

,

,

skóry

skóry

,

,

tkanek miękkich

tkanek miękkich



Empirycznie w neutropenii z goraczką

Empirycznie w neutropenii z goraczką



Skuteczne w infekcji

Skuteczne w infekcji

b

b

eztlenowcami i Pseudomona

eztlenowcami i Pseudomona

s

s



D

D

ają

ają

e

e

fekt poantybiotykowy

fekt poantybiotykowy

(

(

PAE

PAE

)

)

!

!



TYLKO W MONOTERAPII

TYLKO W MONOTERAPII

(ew

(ew

entualnie

entualnie

z

z

aminoglikozydami)

aminoglikozydami)



Nie wolno kojarzyć z cefalosporynami!

Nie wolno kojarzyć z cefalosporynami!

Cefazolina

Cefazolina

- I

- I

gen

gen

eracja

eracja

cefalosporyn

cefalosporyn



Zakażenia skóry,

Zakażenia skóry,

tkanek miękkich,

tkanek miękkich,

kości,

kości,

stawów

stawów



Nie przenika do OU

Nie przenika do OU

N

N



Zalecana w profilaktyce

Zalecana w profilaktyce

okołooperacyjnej

okołooperacyjnej

,

,

w chirurgii miękkiej

w chirurgii miękkiej

oraz

oraz

ortopedii

ortopedii

Cefamandol

Cefamandol

- II

- II

gen

gen

eracja

eracja

cefalosporyn

cefalosporyn



Sku

Sku

t

t

eczne w zakażeni

eczne w zakażeni

a

a

ch Staphylococcus

ch Staphylococcus

(zakażenia ran,

(zakażenia ran,

tkanek miękkich)

tkanek miękkich)

oraz

oraz

Escherichia colli

Escherichia colli

(

(

sepsa)

sepsa)



Ź

Ź

le penetruje do OUN

le penetruje do OUN



Zaleca się kojarz

Zaleca się kojarz

enie

enie

z aminoglikozydami,

z aminoglikozydami,

p

p

iperacyliną,

iperacyliną,

a

a

zlocyliną

zlocyliną



Nie stosowac u pijanych po wypadkach

Nie stosowac u pijanych po wypadkach

!

!

Cefotaksym

Cefotaksym

(

(

B

B

iotaksym

iotaksym

,

,

T

T

arcefoksym)

arcefoksym)

- III generacja

- III generacja

cefalosporyn

cefalosporyn



NIESTETY! Jedna z najszerzej stosowanych

NIESTETY! Jedna z najszerzej stosowanych

na

na

ś

ś

wiecie

wiecie

c

c

efalosporyn III generacji

efalosporyn III generacji



E

E

mpiryczn

mpiryczn

ie

ie

w

w

zakażeniach

zakażeniach

OUN

OUN



Skuteczny w infekcjach gronkowcowych,

Skuteczny w infekcjach gronkowcowych,

n

n

ieskuteczny wobec P

ieskuteczny wobec P

seudomonas!

seudomonas!



R

R

azem z cefoksytyną

azem z cefoksytyną

(

(

M

M

efoxin) preferowany

efoxin) preferowany

w niektórych ośrodach do profilaktyki operacyjnej

w niektórych ośrodach do profilaktyki operacyjnej



W

W

n

n

eurochirurgii – do rozważenia

eurochirurgii – do rozważenia

w receptariuszach

w receptariuszach

Ceftriakson

Ceftriakson

(

(

R

R

ocefin,

ocefin,

B

B

iotrakson,

iotrakson,

LONGacef)

LONGacef)



LONG –

LONG –

znaczy działa długo

znaczy działa długo

(

(

T½

T½

–

–

8

8

godzin

godzin

!)

!)



Wystarczy podawać raz na dobę

Wystarczy podawać raz na dobę



OPORNY na większość

OPORNY na większość

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz



Ws

Ws

k

k

azania: sepsa

azania: sepsa

,

,

zakażenia OUN

zakażenia OUN

, k

, k

ości

ości

, s

, s

taw

taw

ów

ów

,

,

skór

skór

y

y

,

,

borelioza

borelioza



Jedynym p

Jedynym p

rzeciw

rzeciw

wskazaniem jest brak wskazań

wskazaniem jest brak wskazań

(O TYM SIĘ

(O TYM SIĘ

ZAPOMINA

ZAPOMINA

)

)

Ceftazydym (

Ceftazydym (

F

F

ortum,

ortum,

B

B

iotum)

iotum)

–

–

III

III

generacja cefalosporyn

generacja cefalosporyn



Skuteczny w o

Skuteczny w o

parzenia

parzenia

ch

ch



Działa na

Działa na

Pseudomonas

Pseudomonas

i

i

A

A

citenobacter

citenobacter



Na b

Na b

eztlenowce – nie działa

eztlenowce – nie działa

!

!

Cefsulodyna

Cefsulodyna

(

(

M

M

onaspor)

onaspor)



C

C

efalosporyna

efalosporyna

o w

o w

ąsk

ąsk

im

im

spektrum działania,

spektrum działania,

tylko na

tylko na

P

P

seudomonas

seudomonas



SZKODA PIENIĘD

SZKODA PIENIĘD

ZY

ZY

!

!

Klindamycyna

Klindamycyna



W antybiotykoterapii empirycznej

W antybiotykoterapii empirycznej

rzadko stosowan

rzadko stosowan

a

a

–

–

za rzadko

za rzadko

!

!



P

P

o

o

skojarzeniu z

skojarzeniu z

a

a

minoglikozydami

minoglikozydami

skuteczna w infekcjach stawów

skuteczna w infekcjach stawów

i

i

kości,

kości,

a także

a także

zakaże

zakaże

niach

niach

skóry

skóry

,

,

jamy

jamy

brzusznej

brzusznej



Skuteczna wobec beztlenowców

Skuteczna wobec beztlenowców

!

!

Tetracykliny

Tetracykliny

Są to antybiotyki bakteriostatyczne.

Są to antybiotyki bakteriostatyczne.

Dobrze penetrują do tkanek i narządów.

Dobrze penetrują do tkanek i narządów.

Nie przenikają do OUN.

Nie przenikają do OUN.



Tetracykliny krótkodziałające

Tetracykliny krótkodziałające

(oksytetracyklina) – 8 godzin.

(oksytetracyklina) – 8 godzin.



Tetracykliny długodziałające

Tetracykliny długodziałające

(doksycyklina, minocyklina) – 16 godzin.

(doksycyklina, minocyklina) – 16 godzin.

Makrolidy

Makrolidy



Leki alternatywne wobec penicylin

Leki alternatywne wobec penicylin



Antybiotyki bakteriostatyczne,

Antybiotyki bakteriostatyczne,

w dużych stężeniach bakteriobójcze

w dużych stężeniach bakteriobójcze

dla paciorkowców

dla paciorkowców



Preparaty:

Preparaty:

- makrolidy starej generacji (erytromycyna)

- makrolidy starej generacji (erytromycyna)

- makrolidy nowej generacji

- makrolidy nowej generacji

(roksytromycyna, klarytromycyna,

(roksytromycyna, klarytromycyna,

spiramycyna, azytromycyna)

spiramycyna, azytromycyna)

Makrolidy

Makrolidy

– ważne interakcje

– ważne interakcje



Zwiększają poziom dioksyny, teofiliny,

Zwiększają poziom dioksyny, teofiliny,

karbamazepiny w surowicy krwi

karbamazepiny w surowicy krwi



Nasilają działanie doustnych środków

Nasilają działanie doustnych środków

przeciwkrzepliwych

przeciwkrzepliwych

(antagonistów witaminy K)

(antagonistów witaminy K)

Chinolony - preparaty

Chinolony - preparaty



Stare chinolony (zakażenia układu

Stare chinolony (zakażenia układu

moczowego):

moczowego):

- kwas nalidyksowy

- kwas nalidyksowy

- kwas pipemidowy

- kwas pipemidowy



Nowe chinolony:

Nowe chinolony:

- cyprofloksacyna

- cyprofloksacyna

- ofloksacyna

- ofloksacyna

- norfloksacyna

- norfloksacyna

- pefloksacyna

- pefloksacyna

- enoksacyna

- enoksacyna



Chinolony o przedłużonym działaniu:

Chinolony o przedłużonym działaniu:

- lomefloksacyna

- lomefloksacyna

- temafloksacyna

- temafloksacyna

Badanie „Alexander” w

Badanie „Alexander” w

Polsce

Polsce



Wszystkie izolowane w Polsce szczepy

Wszystkie izolowane w Polsce szczepy

Haemophilus influenzae były wrażliwe

Haemophilus influenzae były wrażliwe

na chinolony.

na chinolony.



Haemophilus influenzae jest drugą co

Haemophilus influenzae jest drugą co

do częstości przyczyną ostrego

do częstości przyczyną ostrego

zapalenia ucha środkowego, ostrego

zapalenia ucha środkowego, ostrego

zapalenia zatok oraz najczęstszą

zapalenia zatok oraz najczęstszą

przyczyną zaostrzeń POChP.

przyczyną zaostrzeń POChP.

Kwas fusydowy

Kwas fusydowy



Praktyc

Praktyc

zn

zn

ie tylko na gronkowce

ie tylko na gronkowce

,

,

ale

ale

po podaniu następuje też

po podaniu następuje też

szybka selekcja

szybka selekcja

szczepów opornych

szczepów opornych



Słabo

Słabo

penet

penet

r

r

uje do OUN,

uje do OUN,

ale niekiedy skut

ale niekiedy skut

e

e

czny w ropniach mózgu

czny w ropniach mózgu



Należy kojarzyć z aminoglikozydami,

Należy kojarzyć z aminoglikozydami,

wankomycyną, kloksacyliną

wankomycyną, kloksacyliną



STOSOWAĆ KR

STOSOWAĆ KR

Ó

Ó

TKO

TKO

i WYJĄTKOWO!

i WYJĄTKOWO!



Pochodna sterydów

Pochodna sterydów

!

!



DROGI!

DROGI!

Antybiotykowa

Antybiotykowa

profilaktyka

profilaktyka

okołooperacyjna

okołooperacyjna

Wkrótce po przyjęciu chorego do szpitala

Wkrótce po przyjęciu chorego do szpitala

bakterie skóry i błon śluzowych

bakterie skóry i błon śluzowych

zostają wymienione na szczepy tworzące

zostają wymienione na szczepy tworzące

ekosystem danego oddziału.

ekosystem danego oddziału.

Częstość występowania szczepów opornych

Częstość występowania szczepów opornych

oraz rodzaj flory bakteryjnej są

oraz rodzaj flory bakteryjnej są

charakterystyczne i ściśle związane ze

charakterystyczne i ściśle związane ze

specyfiką zabiegową oddziału oraz

specyfiką zabiegową oddziału oraz

zużyciem antybiotyków.

zużyciem antybiotyków.

Jak oceniają krytycznie sami

Jak oceniają krytycznie sami

Amerykanie,

Amerykanie,

w USA 80% antybiotyków stosowanych

w USA 80% antybiotyków stosowanych

w profilaktyce okołooperacyjnej

w profilaktyce okołooperacyjnej

jest niewłaściwa!

jest niewłaściwa!

Antybiotyki stosowane w profilaktyce

Antybiotyki stosowane w profilaktyce

okołooperacyjnej powinny być różne

okołooperacyjnej powinny być różne

od tych zalecanych w leczeniu

od tych zalecanych w leczeniu

na danym oddziale.

na danym oddziale.

Profilaktyka okołooperacyjna ma

Profilaktyka okołooperacyjna ma

zabezpieczyć chorego zabezpieczyć

zabezpieczyć chorego zabezpieczyć

przed zakażeniami endo- i

przed zakażeniami endo- i

egzogennymi.

egzogennymi.

Namnażanie bakterii wstrzymuje się podając

Namnażanie bakterii wstrzymuje się podając

antybiotyk odpowiednio wcześnie, to

antybiotyk odpowiednio wcześnie, to

znaczy

znaczy

w momencie zasiedlenia przez nie rany.

w momencie zasiedlenia przez nie rany.

Zazwyczaj antybiotyk podaje się

Zazwyczaj antybiotyk podaje się

od 30 minut do 2 godziny przed operacją

od 30 minut do 2 godziny przed operacją

oraz przez 48 godzin po zabiegu.

oraz przez 48 godzin po zabiegu.

Według niektórych wystarcza jedna dawka

Według niektórych wystarcza jedna dawka

pooperacyjna.

pooperacyjna.

Leki stosowane w

Leki stosowane w

profilaktyce

profilaktyce

okołooperacyjnej

okołooperacyjnej

CEFALOSPORYNY

CEFALOSPORYNY



W USA – I generacja cefalosporyn

W USA – I generacja cefalosporyn

(Cefazolina)

(Cefazolina)



W Europie Zachodniej – II i III generacja

W Europie Zachodniej – II i III generacja

Profilaktyka

Profilaktyka

WANKOMYCYNĄ i TEIKOPLANINĄ

WANKOMYCYNĄ i TEIKOPLANINĄ

– tylko w tych oddziałach szpitalnych,

– tylko w tych oddziałach szpitalnych,

w których stwierdza się obecność

w których stwierdza się obecność

szczepów gronkowca MRSA

szczepów gronkowca MRSA

oraz Enterococus faecalis i faecium.

oraz Enterococus faecalis i faecium.

Antybiotykooporność

Antybiotykooporność

W ciągu ostatnich 20 lat odkryto ponad 30 nowych

W ciągu ostatnich 20 lat odkryto ponad 30 nowych

bakterii („superbugs”) opornych na większość

bakterii („superbugs”) opornych na większość

antybiotyków.

antybiotyków.

Blisko 200 preparatów antybiotykowych, jakimi dysponują

Blisko 200 preparatów antybiotykowych, jakimi dysponują

obecnie lekarze, wprawia w duże zakłopotanie

obecnie lekarze, wprawia w duże zakłopotanie

przy wyborze właściwego.

przy wyborze właściwego.

W USA ok. 20 tysięcy osób umiera rocznie z powodu

W USA ok. 20 tysięcy osób umiera rocznie z powodu

zakażeń bakteryjnych, na które nie działają antybiotyki.

zakażeń bakteryjnych, na które nie działają antybiotyki.

Główne przyczyny

Główne przyczyny

antybiotykooporności

antybiotykooporności



Szerokie nieuzasadnione i niewłaściwe stosowanie

Szerokie nieuzasadnione i niewłaściwe stosowanie

antybiotyków. Ocenia się, że ok. 60% pacjentów

antybiotyków. Ocenia się, że ok. 60% pacjentów

lecznictwa otwartego otrzymuje antybiotyk bez

lecznictwa otwartego otrzymuje antybiotyk bez

wskazań, „na wszelki wypadek”.

wskazań, „na wszelki wypadek”.



Zbyt częste stosowanie antybiotyków w postaci maści,

Zbyt częste stosowanie antybiotyków w postaci maści,

kremów, itp. – tzw. miejscowe stosowanie

kremów, itp. – tzw. miejscowe stosowanie

antybiotyków.

antybiotyków.



Stosowanie antybiotyków w rolnictwie. Zwierzęta

Stosowanie antybiotyków w rolnictwie. Zwierzęta

hodowlane otrzymują profilaktycznie lub leczniczo 30

hodowlane otrzymują profilaktycznie lub leczniczo 30

razy więcej antybiotyków, głównie penicylin i

razy więcej antybiotyków, głównie penicylin i

tetracyklin, niż ludzie. Szczepy oporne, powodujące

tetracyklin, niż ludzie. Szczepy oporne, powodujące

zakażenia u ludzi, mogą znajdować się w gotowych do

zakażenia u ludzi, mogą znajdować się w gotowych do

spożycia produktach.

spożycia produktach.

Zakażenia

Zakażenia

wewnątrzszpitalne

wewnątrzszpitalne



Nadużywanie antybiotyków

Nadużywanie antybiotyków



Brak profilaktyki okołooperacyjnej

Brak profilaktyki okołooperacyjnej



Brak higieny (niemycie rąk)

Brak higieny (niemycie rąk)



Nienależyta dezynfekcja

Nienależyta dezynfekcja



Niewłaściwa konserwacja klimatyzacji

Niewłaściwa konserwacja klimatyzacji

Nadużywanie

Nadużywanie

antybiotyków

antybiotyków

Zasada jest taka:

Zasada jest taka:

Tylko 15% wszystkich kosztów lekowych w

Tylko 15% wszystkich kosztów lekowych w

szpitalu powinno być wydawane na

szpitalu powinno być wydawane na

antybiotyki,

antybiotyki,

a 7,5% - na środki dezynfekcyjne.

a 7,5% - na środki dezynfekcyjne.

Tymczasem…

Tymczasem…

W Polsce z całego budżetu lekowego szpitala

W Polsce z całego budżetu lekowego szpitala

aż 25-30% wydaje się na antybiotyki,

aż 25-30% wydaje się na antybiotyki,

a zaledwie 2-5% – na środki dezynfekcyjne.

a zaledwie 2-5% – na środki dezynfekcyjne.

Brak higieny

Brak higieny



40% personelu medycznego miewa

40% personelu medycznego miewa

nieprzygotowane do pracy ręce

nieprzygotowane do pracy ręce

– niezdezynfekowane i/lub wykonuje

– niezdezynfekowane i/lub wykonuje

procedury bez jednorazowych rękawiczek.

procedury bez jednorazowych rękawiczek.



Należy dezynfekować w szpitalach przede

Należy dezynfekować w szpitalach przede

wszystkim: klamki, uchwyty, blaty, słuchawki

wszystkim: klamki, uchwyty, blaty, słuchawki

telefoniczne, klawiatury komputerowe.

telefoniczne, klawiatury komputerowe.



Odchodzi się od rutynowej dezynfekcji

Odchodzi się od rutynowej dezynfekcji

dużych powierzchni – ścian i podłóg.

dużych powierzchni – ścian i podłóg.

Szpitalne zapalenie

Szpitalne zapalenie

płuc

płuc

Rozwija się co najmniej 48 godzin

Rozwija się co najmniej 48 godzin

od przyjęcia do szpitala.

od przyjęcia do szpitala.

Stanowi 20% wszystkich zakażeń

Stanowi 20% wszystkich zakażeń

szpitalnych

szpitalnych

i jest związane z dużą śmiertelnością.

i jest związane z dużą śmiertelnością.

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

szpitalnego zapalenia płuc

szpitalnego zapalenia płuc



Intubacja, sztuczna wentylacja

Intubacja, sztuczna wentylacja



Zabiegi operacyjne

Zabiegi operacyjne



Wcześniejsze stosowanie antybiotyków

Wcześniejsze stosowanie antybiotyków

o szerokim spektrum działania

o szerokim spektrum działania



Choroby towarzyszące: otyłość, uzależnienia,

Choroby towarzyszące: otyłość, uzależnienia,

POChP, cukrzyca, zakażenie HIV, nowotwory,

POChP, cukrzyca, zakażenie HIV, nowotwory,

przewlekłe choroby układu krążenia, nerek

przewlekłe choroby układu krążenia, nerek

i wątroby

i wątroby



Wiek: poniżej 1. oraz powyżej 60. roku życia

Wiek: poniżej 1. oraz powyżej 60. roku życia

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

szpitalnego zapalenia płuc

szpitalnego zapalenia płuc

cd.

cd.



Leczenie immunosupresyjne

Leczenie immunosupresyjne



Długotrwałe stosowanie leków

Długotrwałe stosowanie leków

neutralizujących treść żołądkową

neutralizujących treść żołądkową



Obecność sondy żołądkowej

Obecność sondy żołądkowej



Czas hospitalizacji: powyżej 7 dni

Czas hospitalizacji: powyżej 7 dni



Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości



Unieruchomienie pacjenta

Unieruchomienie pacjenta

Profilaktyka szpitalnego

Profilaktyka szpitalnego

zapalenia płuc

zapalenia płuc

Wdrażanie kompleksowych programów

Wdrażanie kompleksowych programów

kontroli zakażeń szpitalnych:

kontroli zakażeń szpitalnych:



ciągła edukacja personelu

ciągła edukacja personelu



monitorowanie zakażeń szpitalnych

monitorowanie zakażeń szpitalnych



właściwa dezynfekcja sprzętu

właściwa dezynfekcja sprzętu

Czynniki zmniejszające ryzyko

Czynniki zmniejszające ryzyko

szpitalnego zapalenia płuc

szpitalnego zapalenia płuc



Minimalizacja czasu żywienia przez sondę

Minimalizacja czasu żywienia przez sondę



Ułożenie chorego pod kątem 30-45 stopni

Ułożenie chorego pod kątem 30-45 stopni



Częste zmiany ułożenia pacjenta

Częste zmiany ułożenia pacjenta



Zapobieganie kolonizacji przewodu pokarmowego

Zapobieganie kolonizacji przewodu pokarmowego



Rehabilitacja oddechowa po zabiegach operacyjnych

Rehabilitacja oddechowa po zabiegach operacyjnych



Szczepienia profilaktyczne przeciw pneumokokom

Szczepienia profilaktyczne przeciw pneumokokom

i grypie

i grypie



Właściwe warunki środowiskowe, zwłaszcza

Właściwe warunki środowiskowe, zwłaszcza

w przypadku noworodków i niemowląt: umiarkowana

w przypadku noworodków i niemowląt: umiarkowana

wilgotność i temperatura otoczenia 18-19 stop. C

wilgotność i temperatura otoczenia 18-19 stop. C

oraz karmienie piersią

oraz karmienie piersią

Sepsa

Sepsa

Jest zespołem objawów spowodowanych

Jest zespołem objawów spowodowanych

gwałtowną reakcją organizmu na różne

gwałtowną reakcją organizmu na różne

rodzaje zakażeń. Reakcja ta polega na

rodzaje zakażeń. Reakcja ta polega na

nasilonym odczynie zapalnym całego

nasilonym odczynie zapalnym całego

organizmu

organizmu

z towarzyszącą niewydolnością

z towarzyszącą niewydolnością

różnych narządów.

różnych narządów.

U dzieci i młodzieży najczęściej prowadzą

U dzieci i młodzieży najczęściej prowadzą

zakażenia bakteriami:

zakażenia bakteriami:

Neisseria meningitidis,

Neisseria meningitidis,

Haemophilus influenzae i Streptococus

Haemophilus influenzae i Streptococus

pneumoniae

pneumoniae

.

.

Sepsa – warto

Sepsa – warto

wiedzieć…

wiedzieć…



Każdego roku diagnozuje się 1,5 miliona

Każdego roku diagnozuje się 1,5 miliona

przypadków sepsy na świecie.

przypadków sepsy na świecie.



Z tego powodu rocznie umiera 600 tysięcy

Z tego powodu rocznie umiera 600 tysięcy

pacjentów.

pacjentów.



Sepsa jest główną przyczyną śmierci

Sepsa jest główną przyczyną śmierci

na oddziałach intensywnej terapii.

na oddziałach intensywnej terapii.



80% śmiertelnych ofiar wypadków

80% śmiertelnych ofiar wypadków

komunikacyjnych faktycznie umiera

komunikacyjnych faktycznie umiera

z powodu sepsy.

z powodu sepsy.



W krajach Unii Europejskiej leczenie chorych

W krajach Unii Europejskiej leczenie chorych

na sepsę kosztuje ok. 8 miliardów euro

na sepsę kosztuje ok. 8 miliardów euro

rocznie.

rocznie.

Leczenie sepsy

Leczenie sepsy



Niezwłocznie antybiotykoterapia empiryczna

Niezwłocznie antybiotykoterapia empiryczna

i modyfikacja leczenia po uzyskaniu wyniku

i modyfikacja leczenia po uzyskaniu wyniku

bakteriologicznego (z krwi i płynów ustrojowych).

bakteriologicznego (z krwi i płynów ustrojowych).



Zaleca się:

Zaleca się:

- karbapenemy

- karbapenemy

- aminoglikozydy + cefalosporyny III generacji

- aminoglikozydy + cefalosporyny III generacji

- oligopeptydy (przy infekcji gronkowcowej).

- oligopeptydy (przy infekcji gronkowcowej).



Nowość w leczeniu sepsy: Xigris.

Nowość w leczeniu sepsy: Xigris.

Jest to rekombinowana postać naturalnego

Jest to rekombinowana postać naturalnego

aktywowanego białka C, które jest ważnym

aktywowanego białka C, które jest ważnym

regulatorem procesu krzepnięcia. Nadmierna

regulatorem procesu krzepnięcia. Nadmierna

aktywacja procesu krzepnięcia w mikrokrążeniu

aktywacja procesu krzepnięcia w mikrokrążeniu

odgrywa znaczącą rolę

odgrywa znaczącą rolę

w patofizjologii ciężkiej sepsy.

w patofizjologii ciężkiej sepsy.

Niewłaściwe łączenie

Niewłaściwe łączenie

antybiotyków

antybiotyków

Działanie antagonistyczne



penicyliny,

penicyliny,

cefalosporyny

cefalosporyny



fluorochinolony

fluorochinolony



erytromycyna

erytromycyna



erytromycyna,

erytromycyna,

doksycyklina

doksycyklina



sulfonamidy,

sulfonamidy,

tetracykliny

tetracykliny



klindamycyna,

klindamycyna,

wankomycyna

wankomycyna



klindamycyna

klindamycyna



fluorochinolony,

fluorochinolony,

aztreonam

aztreonam

Niewłaściwe łączenie

Niewłaściwe łączenie

antybiotyków cd.

antybiotyków cd.

Nie łączyć także…

Nie łączyć także…

PENICYLIN z CEFALOSPORYNAMI,

PENICYLIN z CEFALOSPORYNAMI,

ponieważ nie występuje działanie

ponieważ nie występuje działanie

synergistyczne oraz zwiększa się

synergistyczne oraz zwiększa się

ryzyko działań niepożądanych

ryzyko działań niepożądanych

(leukopenia)

(leukopenia)

Zalecane łączenie

Zalecane łączenie

antybiotyków

antybiotyków



penicyliny + aminoglikozydy

penicyliny + aminoglikozydy



cefalosporyny + aminoglikozydy

cefalosporyny + aminoglikozydy



fluorochinolony + metronidazol

fluorochinolony + metronidazol



cefalosporyny + metronidazol

cefalosporyny + metronidazol



klindamycyna + aminoglikozydy

klindamycyna + aminoglikozydy

Najczęstsze błędy popełniane

Najczęstsze błędy popełniane

podczas stosowania

podczas stosowania

antybiotyków

antybiotyków

1.

1.

Stosowanie antybiotyku o szerokim spektrum

Stosowanie antybiotyku o szerokim spektrum

w przypadkach, w których podanie antybiotyku

w przypadkach, w których podanie antybiotyku

o wąskim spektrum byłoby równie skuteczne.

o wąskim spektrum byłoby równie skuteczne.

2.

2.

Zbyt długi czas stosowania antybiotyku.

Zbyt długi czas stosowania antybiotyku.

3.

3.

Podawanie antybiotyku dożylnie, gdy podanie

Podawanie antybiotyku dożylnie, gdy podanie

doustne jest możliwe i skuteczne.

doustne jest możliwe i skuteczne.

4.

4.

Stosowanie połączeń antybiotyków, gdy jeden

Stosowanie połączeń antybiotyków, gdy jeden

jest wystarczający.

jest wystarczający.

Najczęstsze błędy popełniane

Najczęstsze błędy popełniane

podczas stosowania

podczas stosowania

antybiotyków cd.

antybiotyków cd.

5.

5.

Niezastosowanie ewentualnej korekcji

Niezastosowanie ewentualnej korekcji

leczenia po otrzymaniu antybiogramu.

leczenia po otrzymaniu antybiogramu.

6.

6.

Nieuwzględnienie uszkodzenia wątroby

Nieuwzględnienie uszkodzenia wątroby

lub nerek przy ustalaniu dawki.

lub nerek przy ustalaniu dawki.

7.

7.

Brak znajomości aktualnego stanu

Brak znajomości aktualnego stanu

oporności niektórych bakterii na

oporności niektórych bakterii na

antybiotyki: zastosowanie niewłaściwego

antybiotyki: zastosowanie niewłaściwego

antybiotyku na początku leczenia.

antybiotyku na początku leczenia.

8.

8.

Rutynowe rozpoczęcie leczenia jednym

Rutynowe rozpoczęcie leczenia jednym

antybiotykiem w przypadku najcięższych

antybiotykiem w przypadku najcięższych

zakażeń.

zakażeń.

Wnioski

Wnioski



Pomimo antybiotykoterapii empirycznej należy dążyć

Pomimo antybiotykoterapii empirycznej należy dążyć

do prowadzenia badań kontrolowanych,

do prowadzenia badań kontrolowanych,

randomizowanych pod kątem profilu oporności

randomizowanych pod kątem profilu oporności

drobnoustrojów występujących na danym terenie.

drobnoustrojów występujących na danym terenie.



Wprowadzać w SOR-ach tzw. politykę antybiotykową

Wprowadzać w SOR-ach tzw. politykę antybiotykową

z uwzględnieniem stworzenia list antybiotykowych

z uwzględnieniem stworzenia list antybiotykowych

co do wskazań oraz wyszczególnieniem kwalifikacji

co do wskazań oraz wyszczególnieniem kwalifikacji

lekarzy, którzy mogą ordynować dany lek.

lekarzy, którzy mogą ordynować dany lek.



Niektóre antybiotyki użyte w miarę nie zaszkodzą nawet

Niektóre antybiotyki użyte w miarę nie zaszkodzą nawet

w maksymalnych dawkach – należy brać pod uwagę

w maksymalnych dawkach – należy brać pod uwagę

efekt poantybiotykowy, co zwiększa bezpieczeństwo

efekt poantybiotykowy, co zwiększa bezpieczeństwo

leczenia.

leczenia.



Ograniczyć zużycie cefalosporyn!

Ograniczyć zużycie cefalosporyn!

Podsumowanie

Podsumowanie

1.

1.

Wiedza i doświadczenie kliniczne, czyli umiejętność

Wiedza i doświadczenie kliniczne, czyli umiejętność

odróżnienia przez lekarza zakażenia wirusowego

odróżnienia przez lekarza zakażenia wirusowego

od bakteryjnego, a także uchwycenie przejścia infekcji

od bakteryjnego, a także uchwycenie przejścia infekcji

wirusowej w bakteryjną.

wirusowej w bakteryjną.

2.

2.

Wiedza mikrobiologiczna oparta na lokalnych (w Polsce,

Wiedza mikrobiologiczna oparta na lokalnych (w Polsce,

Łodzi, w danym szpitalu, w danym oddziale) stale

Łodzi, w danym szpitalu, w danym oddziale) stale

aktualizowanych badaniach mikrobiologicznych.

aktualizowanych badaniach mikrobiologicznych.

3.

3.

Obiektywna wiedza, wolna od nacisków firm

Obiektywna wiedza, wolna od nacisków firm

farmaceutycznych, o antybiotyku, uwzględniająca

farmaceutycznych, o antybiotyku, uwzględniająca

jego działania niepożądane i interakcje z innymi lekami.

jego działania niepożądane i interakcje z innymi lekami.

To wszystko racjonalizuje i optymalizuje antybiotykoterapię!

To wszystko racjonalizuje i optymalizuje antybiotykoterapię!

ANTYBIOTYKI

ANTYBIOTYKI

NISZCZĄ

NISZCZĄ

BAKTERIE!

BAKTERIE!

LUDZIE

LUDZIE

NISZCZĄ

NISZCZĄ

ANTYBIOTYKI!

ANTYBIOTYKI!