Lucyna Golińska

PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI

Wykład 10 (2007)

MOTYWACJA W PRZEBIEGU ZACHOWANIA 

ROLA STRUKTURY „JA”

 

 

Spis treści

1. Motywacja zadaniowa

– Koncepcja C.Dweck stałości i wzrostu

2. Motywacja w przebiegu działania

Fazy działania
Koncepcja silnej woli Kuhla

zamiar, intencja, orientacja na stan i działanie, 
wyznaczniki 

3. Wpływ innych ludzi na motywację
4. Motywacyjna rola struktury Ja w procesach 

samosterowania

 

 

MOTYWACJA ZADANIOWA

• Zadanie- 

w sensie obiektywnym wynik

– W sensie subiektywnym wyobrażenie wyniku jakie ma 

zostać osiągnięty i któremu przypisana jest określona 

wartość w z.o. = wynik , jaki ma zostać osiągnięty

• Rodzaje zadań ( R. Karniol. Ross) wymyślone przez siebie, 

wypracowane wspólnie, zapożyczone, narzucone przez 

innych – zjawisko reaktancji

Carol Dweck: Teoria rozwoju kompetencji C. Dweck

 Podwójne rozumienie kompetencji – 

a) posiadane w danym momencie wiedza i umiejętności  

(„ taki właśnie jestem i dlatego tyle mogę osiągnąć” ) teoria 

stałości
b) Kompetencja= zdolność do zdobywania wiedzy i 

umiejętności -teoria wzrostu

 

 

Teoria C. Dweck

– Konsekwencje –

 

– zwolennicy teorii stałości wybierają cele potwierdzające 

ich inteligencje i unikają celów „ryzykownych”

– Zwolennicy teorii wzrostu –cele pozwalające zwiększyć 

kompetencje

– Konsekwencje motywacyjne (Maehr) 

•

definiowanie sukcesu

•

Sposób rozumienia sensu celu

•

Miernik zadowolenia z siebie

•

Interpretacja błędów

– zadania ukierunkowane na mistrzostwo  

– Zadania ukierunkowane na przewagę nad innymi (cechy 

wyniku określone i podlegają ocenie zewnętrznej

 

 

Teoria C. Dweck

– zadania ukierunkowane na mistrzostwo  
– Zadania ukierunkowane na przewagę nad innymi (cechy 

wyniku określone i podlegają ocenie zewnętrznej

Motywacja do odnoszenia sukcesów (Elliot, Herackiewicz) 
 Dążenie do mistrzostwa ( kiedy cos mnie zainteresuje lubie 

wiedzieć wszystko co się z tym wiąże)

 Dążenie do wykazania się (Jest dla mnie b. ważne by 

wypaść lepiej niż inni)

 Unikanie działania celem unikania negatywnych ocen 

własnych kompetencji

 

(kiedy zabieram się do jakiejś pracy 

często nurtuje mnie myśl „ a co będzie jeśli zrobię to źle”)

 

 

Model faz działania wg 

Golwitzera

» Faza intencji –

» planowanie gdzie, kiedy i jak zamierzam to zrobić 

• Faza rozważań 

faza 

implementacji-wybór celu działanie

» Faza oceny

» Faza rozważań  

wartości i dostępności opcji 

 

 

MOTYWACJA W PRZEBIEGU 

ZACHOWANIA

1. URUCHOMIENIE ZACHOWANIA

• Sterowane afektami,

•  funkcja wartości celu i oczekiwań dotyczących jego osiągnięcia 

(wzajemne relacje między W i PrS). 

• Model Pintricha i DeGroot:

– Komponent wartości- dlaczego to robię

– Komponent możliwości – w jakim stopniu jestem w stanie to 

osiągnąć( = kontrola wewnętrzna i poczucie wpływu osobistego i 

kompetencji

– Komponent afektu- jakie emocje wzbudza założony wynik i działania    

Heckhausen i Kuhl- czteroelementowy model uruchamiania działania

1. Wartość zakładanych wyników
2.Oczekiwania
3. Odpowiedzialność miedzy celem a możliwościami jednostki
4. Pobudzenie emocjonalne 

Przekształcenie celu w intencję – okazja, czas, waga, presja czasowa i 

środki (OTIUM- opportunity, time, importance, urgency, means)

 

 

Koncepcja siły woli Kuhla

• O kontroli działania

 Kuhl 1994)  mówimy wtedy gdy osoba 

– Stoi przed koniecznością utrzymania sformułowanego zamiaru w 

sytuacji pokusy (j konkurencyjne motywy, dystraktory)

– Stoi przed koniecznością przetrwania realizowanego zadania 

( nieosiągalność celu, zmiana warunków

• Zamiar – określa zaangażowanie podmiotu czyli schemat 

działania jest zamiarem o ile zawiera poczucie zobowiązania do 

wykonania

• Rozróżnienie tendencji motywacyjnej (impulsywny charakter  

emocjonalna ocena) i zamiaru (poznawcza analiza) 

• Efektywność kontroli działania zależy od 

– A) trudności w realizacji zamiaru

– B) efektywności strategii wolicjonalnych 

•  Czynniki sprzyjające „trzymaniu” zamiaru to kontrola emocji

• Unikanie motywów konkurencyjnych 

• (sterowanie percepcja)

 

 

Koncepcja siły woli Kuhla

• Ad b. Strategie

– aktywna selektywność uwagi
– Kontrola kodowania ( „percepcyjne dostrojenie”
– Kontrola emocji
– Kontrola motywacji ( zwiększające siłę zamiaru)
– Oszczędność w przetwarzaniu informacji  „reakcja stop”

– Trudność w realizacji zamiaru mówi o

 wielkości wysiłku jaki 

jest konieczny do realizacji danego zamiaru i jest funkcja 

• Liczby i siły konkurencyjnych tendencji 
• Wielkości nacisku zewnętrznego przeciw aktualnemu 

zamiarowi

• Typu kontroli : katastatyczny ( zachowanie status quo) 

» metastatyczny

 

 

Koncepcja siły woli Kuhla

• Orientacja na stan

 –aktywizuje procesy poznawcze i 

emocjonalne utrudniające działania

• orientacja na działanie

 -aktywizuje procesy poznawcze 

i emocjonalne ułatwiające realizację działania–

• Występuje gdy jest  rozwinięta w pełni struktura 

działania tj koncentracja na 4 elementach 

– Stan teraźniejszy
– Stan przyszły
– Rozbieżność miedzy st i sp 
– Przynajmniej jedna możliwość likwidacji tejże rozbieżności

– Jeżeli przynajmniej jeden z w/w elementów jest opuszczony to 

jest orientacja na stan

 

 

Koncepcja siły woli Kuhla

• Indywidualna tendencja do koncentracji na stan v działania 

a) Percypowana niezgodność 

– miedzy dwoma przetwarzanymi informacjami wywołuje 

orientacje na stan ( jeżeli wysoka) lub na działanie ( jeżeli 

średnia) 

b) Zdegenerowane intencje tj zaburzona równowaga 

poznawcza miedzy elementami struktury poznawczej 

reprezentującej zamiary

Prawidłowa reprezentacja zamiaru to

Określenie podmiotu jako sprawcy działania
Określenie kontekstu (kiedy, gdzie
Reprezentacja (projekt) działania
Określenie zaangażowania 

Degeneracja zamiaru prowadzi do orientacji na stan

 

 

MOTYWACJA W PRZEBIEGU 

ZACHOWANIA

2 PODTRZYMANIE AKTYWNOŚCI 

P.Gollwitzer przyjmuje cztery fazy działania”

– Przeddecyzyjną
– Przeddziałaniową 
– Wykonaniowa
– Podziałaniowa

• 3. ZANIECHANIE DZIAŁANIA

– Brak postępów, konkurencyjna gratyfikacja zewnętrzna, 

nadmiar gratyfikacji, nadmierna motywacja startowa )syndrom 

wypalenia zawodowego)

• 4. ZAKOŃCZENIE DZIAŁANIA

 

 

Wpływ innych ludzi na motywacje 

podmiotu

• Typowo ludzkie mechanizmy uaktywniające 

motywacje do działań  (często niekorzystnych) 

dla działających 

– 1. reguła wzajemności 

• Eliminuje wpływ sympatii
• Wykorzystywanie jej w negocjacjach ( pierwsza prośba- 

odmowa- wycofanie- druga prośba

– 2. zasada zaangażowania i konsekwencji- 

zgodność 

z samym sobą. . 

– 3. społeczny dowód słuszności-

– „Ponieważ 95% ludzi to imitatorzy (naśladowcy) a tylko 5% 

to inicjatorzy ludzi bardziej przekonuje postępowanie innych 

niż jakikolwiek dowód jakości produktu  „ Cavett Roberts 

 

 

Wpływ innych ludzi na motywacje 

podmiotu

• Ad 2

• Skuteczne „pranie mózgu” – analiza strategii Chińczyków, badania 

Freedmana i Frasera nad wyrażeniem zgody na umieszczenie planszy w 

ogrodach  

• Magiczne konsekwencje pisania i siła zaangażowania w „świetle 

publicznym”

• Wpływ wywierany na obraz własnej osoby: 

• a) od wewnątrz wprowadzenie go w życie

•  b) od zewnątrz nacisk na dostosowanie przez jednostkę 

własnego postępowania do tego czego spodziewają się po niej 

inni

• Publiczne zaangażowanie v prywatne (badania Deutcha i 

Gerarda nad ocena długości linii w trzech sytuacjach zapis 

ujawniony (publiczny), prywatny,  brak 

• Dodatkowy wysiłek

• Wykorzystywanie upublicznienia na zmianę nałogów. 

• Wyjaśnienie: nastąpiła zmiana w obrazie siebie

• Strategia „niskiej piłki”

 

 

Motywacyjna rola struktury Ja w 

procesach samosterowania

• Dwie potrzeby ludzkie:
• autoweryfikacji i autowaloryzacji i ich rola w 

motywowaniu

• „kłody pod nogi” jako efekt motywacji sterowanej 

ochrona struktury Ja

• Wykorzystywanie Ja prywatnego i Ja publicznego 

w strategiach reklamowych (badania)