background image

Polityka Ochrony 

Polityka Ochrony 

Środowiska

Środowiska

Dorota Niewczas
Oksana Żórawska
Katarzyna Włodarczyk

background image

Spis treści:

Spis treści:

1. Wprowadzenie w problematykę ochrony środowiska:
     - stan środowiska naturalnego na świecie 

(powietrze, woda, gleba…). 
 - gospodarka odpadami (recykling),
 - zanieczyszczenia,
 - zmiany klimatu.

2. Polityka ochrony środowiska:
    - ewolucja, geneza powstania;
    - cele, zasady;
    - działania: strategie , instytucje, instrumenty;     

background image

Spis treści: c.d.

Spis treści: c.d.

     - Protokół z Kioto,

podpisanie umowy Polski i Hiszpanii na 
sprzedaż uprawnień do emisji  CO2.

3. Wybrane problemy: energia „za” i „przeciw” w 

Europie:

    - OZE (Odnawialne Źródła Energii);
    - energia atomowa;
    - energia jądrowa;
    - bezpieczeństwo energetyczne (gazociąg 

Północny – relacje UE i Rosji).

background image

Środowisko

Środowisko

 naturalne

 naturalne

 

 

Ty tez masz wpływ na zmiany 

Ty tez masz wpływ na zmiany 

klimatu!!!

klimatu!!!

Chrońmy świat, w którym żyjemy i 

Chrońmy świat, w którym żyjemy i 

zmieniajmy go na lepsze

zmieniajmy go na lepsze

background image

Środowisko

Środowisko

 naturalne

 naturalne

 

 

c.d.

c.d.

 

 

Priorytet

Priorytet

em

em

 Unii Europejskiej w dziedzinie 

 Unii Europejskiej w dziedzinie 

ochrony środowiska jest m.in. 

ochrony środowiska jest m.in. 

1. 

1. 

P

P

rzeciwdziałanie zmianom klimatu,

rzeciwdziałanie zmianom klimatu,

2. Ochrona różnorodności biologicznej,

2. Ochrona różnorodności biologicznej,

3. Ograniczenia wpływu 

3. Ograniczenia wpływu 

zanieczyszczenia na zdrowie, 

zanieczyszczenia na zdrowie, 

4. Lepsze wykorzystanie zasobów 

4. Lepsze wykorzystanie zasobów 

naturalnych 

naturalnych 

background image

Powietrze – dar 

Powietrze – dar 

ż

ż

ycia

ycia

Jakość powietrza uległa, co prawda poprawie, 
ale nadal należy dzialać na rzecz:

1. Poprawy złej, jakości powietrza w miastach 
co ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka.

2. Ochrony warstwy ozonowej 

3. Powstrzymanie zmian klimatu

Te problemy są wynikiem działań człowieka, 

które przyczyniają się do emisji szkodliwych 
substancji do atmosfery

background image

Zmiany klimatu

Zmiany klimatu

Efekt cieplarniany przyczynia się do zmian 

klimatu, powodując globalne ocieplenie, 

podwyższenie poziomu wód morskich i 

wiele innych klęsk żywiołowych:

podwyższeni

podwyższeni

a

a

 poziomu wód morskich,

 poziomu wód morskich,

wzrost

wzrost

u

u

 temperatury Ziemi,

 temperatury Ziemi,

wzrostu skrajnych zjawisk pogodowych, 

wzrostu skrajnych zjawisk pogodowych, 

takich jak burze czy powodzie

takich jak burze czy powodzie

,

,

n

n

iszczy roślinność, dziką przyrodę jezior i 

iszczy roślinność, dziką przyrodę jezior i 

rzek

rzek

background image

Zmiany klimatu

Zmiany klimatu

 c.d.

 c.d.

W ostatnim stuleciu średnia temperatura Ziemi 
wzrosła od 0,3C do 0,6C;

Wzrost działalności przemysłowej, gospodarczej 
doprowadziło do zjawiska globalnego ocieplenia;

Emisja i koncentacja gazow cieplarnianych w 
atmosferze powoduje anormalny efekt 
cieplarniany; Ilość emitowanego rocznie CO2 
wynosi około 6-7 miliardów ton;   

CO2 głównie pochodzi  z użycia energii w 
przemyśle, transporcie, elektrowniach i domach

background image

Skutki globalnego 
ocieplenia

Globalne ocieplenie jest zjawiskiem 

niepokojącym:

1. Temperatura na Ziemi wzrosła – różne regiony 

 mogą przekształcić się w cieplejsze i gorętsze 
obszary

2.Niektóre gatunki roślin i zwierząt mogą całkowicie 
wyginąć i zniknąć na Ziemi

3. Poziom wód morskich podniesie się, ponieważ 
lodowce polarne stopią się.

4. Częściej będą występowaly groźne zjawiska 
atmosferyczne czyli więcej powodzi, burz, huraganów

background image

Skutki globalnego 

Skutki globalnego 

 ocieplenia c.d.

 ocieplenia c.d.

¼ światowej ludności: w Stanach Zjednoczonych, w 

Europie i Japonii produkuje ¾ emitowanych gazów 
cieplarnianych. Obowiązek ograniczenia emisji 
tych gazów spoczywa głównie na krajach 
rozwiniętych. Stały rozwój gospodarczy w krajach 
takich, jak Chiny czy Indie spowoduje wzrost 
emisji gazów, co nie oznacza spowolnienia 
rozwoju. Każdy kraj powinien w równym stopniu 
podejmować działania na rzecz ograniczenia 
globalnego ocieplenia w zależności od stopnia 
nasilenia tego zjawiska w poszczególnych krajach.

background image

Zmiany klimatu 

Zmiany klimatu 

-

-

 

 

szukanie 

szukanie 

rozwi

rozwi

ą

ą

za

za

ń

ń

 

 

Większe wykorzystywanie odnawialnych źródeł 

energii do produkcji elektryczności.

Zmniejszenie emisji CO2 poprzez zwiększenie 

efektywności procesów produkcyjnych.

Zwiększenie wydajności urządzeń, które 

wykorzystują energię np. samochody spalające 

mniej paliwa

Redukcja emisji CO2 w sektorze budowlanym – 

zapobiec utracie ciepła przez ściany i okna.

Wprowadzenie ograniczenia w stosowaniu 

niektórych substancji lub specyficznych produktów 

w produkcji rolnej. 

background image

Powietrze – przyczyny 

Powietrze – przyczyny 

z

z

ł

ł

ej jako

ej jako

ś

ś

ci

ci

 

 

Codziennie drobne cząstki i substancje chemiczne 

pochodzące głównie z działalności przemysłowej, 
rolniczej i transportu przedostają się do 
powietrza. 

Codziennie, uwalniane są do powietrza drobne 

cząstki i gazy (substancje zanieczyszczające), 
pochodzące z działalności przemysłowej 
(elektrownie,fabryki), rolniczej (nadużywanie 
nawozów i obornika), oraz transportu 
(powietrzny i drogowy), ogrzewania w domach i 
przetwarzania śmieci.

background image

Powietrze – przyczyny 

Powietrze – przyczyny 

zlej jakosci c.d.

zlej jakosci c.d.

 

 

S

S

ubstancjami zanieczyszczającymi powietrz

ubstancjami zanieczyszczającymi powietrz

e

e

przy zetknięciu z wodą, zachodzi 

przy zetknięciu z wodą, zachodzi 

reakcję

reakcję

e

e

, w wyniku, której tworzą się słabe 

, w wyniku, której tworzą się słabe 

kwasy

kwasy tzw. “Kwaśny deszcz”

Ma on wp

Ma on wp

ł

ł

yw na roslinno

yw na roslinno

ść

ść

,dzik

,dzik

ą

ą

 przyrod

 przyrod

ę

ę

 jezior 

 jezior 

i

i

 rzek

 rzek

,

,

Zmian

Zmian

ę 

ę 

sk

sk

ł

ł

adu gleby w lasach “poziom PH”

adu gleby w lasach “poziom PH”

,

,

Podnosi si

Podnosi si

ę

ę

 kwasowo

 kwasowo

śc

śc

 w

 w

ó

ó

d gruntowych a co za tym 

d gruntowych a co za tym 

idzie - wody pitnej

idzie - wody pitnej

,

,

 

 

Niszczej

Niszczej

ą

ą

 budynki I zabytki, gdy

 budynki I zabytki, gdy

ż

ż

 powoduj

 powoduj

ą

ą

 korozj

 korozj

ę

ę

 

 

elewacji. 

elewacji. 

background image

Powietrze – przyczyny 

Powietrze – przyczyny 

z

z

ł

ł

ej jako

ej jako

ś

ś

ci c.d.

ci c.d.

Warstwa 

Warstwa 

ozonowa:

ozonowa:

1.Górna warstwa ozonowa, otaczająca 

atmosferę ziemską, jest niezbędna do życia. 

Natomiast ozon w dolnej warstwie atmosfery 

jest niebezpieczny dla naszego zdrowia. 

2.Niszczą ja: aerozole, styropian, lodówki, 

systemy klimatyzacyjne, pestycydy, 

rozpuszczalniki i detergenty

3. Powoduje to zmniejszenie warstwy 

ozonowej, a w niektórych przypadkach 

powstanie dziur w warstwie ozonowej.

background image

Należy 

Należy 

zmniejszy

zmniejszy

c

c

 

 

wytwarzanie 

wytwarzanie 

gazów szkodliwych dla warstwy 

gazów szkodliwych dla warstwy 

ozonowej i zmniejszyć emisję 

ozonowej i zmniejszyć emisję 

substancji zanieczyszczających, 

substancji zanieczyszczających, 

które powodują koncentrację 

które powodują koncentrację 

ozonu w dolnej warstwie 

ozonu w dolnej warstwie 

atmosfery.

atmosfery.

background image

Woda – bezcenny skarb

Woda – bezcenny skarb

Czysta woda swiadczy o 

Czysta woda swiadczy o 

srodowisku!!!

srodowisku!!!

1

1

Cykl wodny – naturalny proces oczyszczania

Cykl wodny – naturalny proces oczyszczania

;

;

2. 

2. 

Woda pitna-

Woda pitna-

należy ograniczyć zużycie wody;

należy ograniczyć zużycie wody;

3. Kontrolować poziom jej zanieczyszczenia

3. Kontrolować poziom jej zanieczyszczenia

,    

,    

popraw

popraw

ia

ia

ć 

ć 

jako

jako

ść wody oraz ochrony naturalnych 

ść wody oraz ochrony naturalnych 

zbiorników wód słonych i słodkich;

zbiorników wód słonych i słodkich;

4. 

4. 

P

P

roces oczyszczania wod

roces oczyszczania wod

y, budowanie 

y, budowanie 

nowoczesnych oczyszczalni 

nowoczesnych oczyszczalni 

ś

ś

ciek

ciek

ó

ó

5. Wybrzeża morskie, ochrona linii
brzegowej 

background image

Woda–bezcenny skarb 

Woda–bezcenny skarb 

c.d.

c.d.

Woda stanowi 75% powierzchni Ziemi 

Większość wód występujących na Ziemi to wody 
słone. Zaledwie 3% z nich to wody słodkie, 
których część występuje w lodowcach i górach 
lodowcowych. Woda jest niezbędna do życia dla 
wielu istot żywych. Fakt, że jest jej stosunkowo 
mało, sprawia, że jest ona tak cenna. I dlatego 
musimy bardziej dbać o ten jakże cenny dla nas 
skarb. Ochrona naturalnych zasobów wodnych 
zawsze stanowiła najważniejszy aspekt ochrony 
środowiska.

background image

Odpady

Odpady

 – narastaj

 – narastaj

ą

ą

cy 

cy 

problem

problem

Strategią jest zapobieganie powstawaniu 

Strategią jest zapobieganie powstawaniu 

odpadów;

odpadów;

Odzyskiwanie od

Odzyskiwanie od

p

p

adów poprzez recykling, 

adów poprzez recykling, 

powtórne wykorzystanie i odzysk energii,

powtórne wykorzystanie i odzysk energii,

Efektywniejsza utylizacja odpadów,

Efektywniejsza utylizacja odpadów,

Regulacje prawne dotyczące transportu,

Regulacje prawne dotyczące transportu,

Zastosowanie czystej technologii przez 

Zastosowanie czystej technologii przez 

producentów

producentów

background image

Odpady

Odpady

- c.d.

- c.d.

Wprowadzenie znaczka 

Wprowadzenie znaczka 

ekologicznego na produktach 

ekologicznego na produktach 

przyjaznych środowisku

przyjaznych środowisku

Konsument wybiera produkty 

Konsument wybiera produkty 

i

i

 ma wp

 ma wp

ł

ł

yw 

yw 

    

    

na ksztalt rynku 

na ksztalt rynku 

Obowiązkowy znaczek

Obowiązkowy znaczek

 

 

   

   

energooszczędności

energooszczędności

background image

Odpady - r

Odpady - r

ecykling

ecykling

Większośc produkowanych przez nas 

Większośc produkowanych przez nas 

odpadów nadają

odpadów nadają

 

 

się do recyklingu;

się do recyklingu;

Niektóre 

Niektóre 

k

k

raje europejskie przetwarzają 

raje europejskie przetwarzają 

50% odpadów opakowaniowych;

50% odpadów opakowaniowych;

Kwestia

Kwestia

 złomowan

 złomowan

ia

ia

 samochodów

 samochodów

,

,

 urządzeń 

 urządzeń 

elektryc

elektryc

z

z

nych i elektronicznych oraz baterii 

nych i elektronicznych oraz baterii 

będzie poddan

będzie poddan

a

a

 recyklingowi;

 recyklingowi;

Wyróżniamy recykling puszek 

Wyróżniamy recykling puszek 

    

    

aluminiowych, gazet, tektury, 

aluminiowych, gazet, tektury, 

    

    

tworzyw sztucznych, szkła

tworzyw sztucznych, szkła

background image

Odpady - k

Odpady - k

ompostowanie

ompostowanie

To sposób

To sposób

w jaki przyroda sama przetwarza 

w jaki przyroda sama przetwarza 

własne odpady;

własne odpady;

Jest 

Jest 

to 

to 

łat

łat

we, 

we, 

oszczędne

oszczędne

naturalne i 

naturalne i 

przydatne

przydatne

Kompost jest cennym produktem dla każdego 

Kompost jest cennym produktem dla każdego 

ogrodnika i rolnika;

ogrodnika i rolnika;

Poprawia strukturę gleby

Poprawia strukturę gleby

zmniejsza jej erozję 

zmniejsza jej erozję 

i ogranicza stosowanie sztucznych nawozów;

i ogranicza stosowanie sztucznych nawozów;

Cenny dodatek do trawnik

Cenny dodatek do trawnik

ó

ó

w, kwietnik

w, kwietnik

ó

ó

w, 

w, 

czy w ogrodzie.

czy w ogrodzie.

background image

Przyroda

Przyroda

 - 

 - 

nasz wspólny 

nasz wspólny 

świat

świat

Europa 

Europa 

to wspaniala różnorodnośc 

to wspaniala różnorodnośc 

k

k

rajobrazów

rajobrazów

górzystych terenów

górzystych terenów

lasó

lasó

w, 

w, 

ocean

ocean

ó

ó

w i rzek

w i rzek

;

;

Różnorodnośc gatunków dzikiej fauny i flory;

Różnorodnośc gatunków dzikiej fauny i flory;

Przyroda i bioróżnorodnośc stanowią 

Przyroda i bioróżnorodnośc stanowią 

program dzialań UE w zakresie środowiska 

program dzialań UE w zakresie środowiska 

naturalnego 2002-2012;

naturalnego 2002-2012;

P

P

rzyję

rzyję

to

to

 dyrektywę 

 dyrektywę 

ptasi

ptasi

ą

ą

 

 

i

i

 

 

siedliskową w 

siedliskową w 

sprawie ochrony siedlisk naturalych oraz 

sprawie ochrony siedlisk naturalych oraz 

dzikiej fauny i flory

dzikiej fauny i flory

background image

Przyroda c.d.

Przyroda c.d.

Ekolodzy wyszczeg

Ekolodzy wyszczeg

ó

ó

lnili kilka ekosystem

lnili kilka ekosystem

ó

ó

w, 

w, 

kt

kt

ó

ó

re podlegaj

re podlegaj

ą

ą

 ochronie:

 ochronie:

200 typów siedlisk naturalnych

200 typów siedlisk naturalnych

Ponad 200 gatunków zwierząt

Ponad 200 gatunków zwierząt

500 gatunków roślin

500 gatunków roślin

Specjalne obszary ochrony są włączone do sieci 

Specjalne obszary ochrony są włączone do sieci 

ekologicznej Natura 2000

ekologicznej Natura 2000

Zagrożone gatunki zwierząt

Zagrożone gatunki zwierząt

 

 

i

i

 ro

 ro

ś

ś

lin

lin

background image

Przyroda c.d.

Przyroda c.d.

Działalność i styl życia

Działalność i styl życia

 cz

 cz

ł

ł

owieka 

owieka 

radykalnie 

radykalnie 

z

z

m

m

ienił krajobraz

ienił krajobraz

 

 

i

i

 przyrod

 przyrod

ę

ę

Człowi

Człowi

e

e

k w swej działalności 

k w swej działalności 

powinien 

powinien 

 

 

uszanować środowisko

uszanować środowisko

 naturalne

 naturalne

Potrzeba świezej wody

Potrzeba świezej wody

,

,

 cz

 cz

y

y

stego powietrza i 

stego powietrza i 

obfitego pożywienia

obfitego pożywienia

 jest dla nas konieczna

 jest dla nas konieczna

Należy pogodzić ochronę dzikiej flory

Należy pogodzić ochronę dzikiej flory

 I fauny 

 I fauny 

z interesami społeczno

z interesami społeczno

-

-

gospodarczym

gospodarczym

i, bez 

i, bez 

szkody dla 

szkody dla 

ś

ś

rodowiska.

rodowiska.

background image

Geneza powstania 
Wspólnotowej Polityki 
Ochrony Środowiska:

Polityka ochrony środowiska (polityka 

ekologiczna) polega na interwencji 
państwa ukierunkowanej na osiąganie 
celów w zakresie ochrony i utrzymania 
równowagi środowiska, które nie mogą 
zostać urzeczywistnione przez działanie 
mechanizmu rynkowego

background image

Ewolucja Wspólnotowej 
Polityki Ochrony 
Środowiska:

Na szczycie w Paryżu, w czerwcu 1972 r., 

szefowie państw i rządów WE zlecili 
Komisji Europejskiej przygotowanie 
programu działań na rzecz ochrony 
środowiska
, powołując się na art. 2 
Traktatu Rzymskiego, który do zadań 
Wspólnoty zaliczał "harmonijny rozwój" 

background image

Programy działania na rzecz 
ochrony środowiska:

Pierwszy program (1973-1975), został przedstawiony 

przez Komisję i przyjęty przez Radę,

Kolejne dwa programy w dziedzinie ochrony środowiska, 

na lata (1976-1981) (1982-1986) umożliwiły 
rozszerzenie i skonkretyzowanie pierwszego programu

Czwarty program (1987-1992) legitymizacja prawna 

poczynań w dziedzinie ochrony środowiska. Do 
Traktatu o WE wprowadzono nowy tytuł "Środowisko 
naturalne„ 

background image

Programy działania na 
rzecz ochrony 
środowiska: c.d.

Realizując czwarty program na rzecz 

ochrony środowiska Wspólnota wyraźnie 
zmieniła rozłożenie akcentów w swej 
polityce: nastąpiło przejście od działań 
skierowanych na likwidację skutków 
zanieczyszczeń do działań 
zapobiegawczych

background image

Programy działania na 
rzecz ochrony 
środowiska: c.d.

Piąty program "W stronę zrównoważonego 

rozwoju" (1993-1997, przedłużony do 2000 
r.) - uzależnienie trwałego rozwoju 
gospodarczego od troski i dbałości o 
środowisko naturalne(Traktat z Maastricht). 

Szósty Program (2001-2010): "Środowisko 

2010: Nasza przyszłość zależy od naszego 
wyboru" (Environment 2010: Our Future, 
Our Choice) 

background image

Środowisko 2010: nasza 
przyszłość, nasz wybór

Obszary aktywności wspólnoty:

zmiany klimatyczne,

różnorodność biologiczna,

środowisko i zdrowie,

zasoby naturalne i odpady

background image

W kwestii klimatycznej…

redukcja emisji gazów, wywołujących efekt 

ciepliarniany  - długookresowe zadanie, 
wymagające zmian w sektorze zwłaszcza 
energetycznym i transportowym:

postanowienie protokołu z Kioto, dotyczące 
wymiernego ograniczenia emisji gazów 
ciepliarnianych do atmosfery;

wprowadzenie systemu handlu pozwoleniami 
na emisje gazów ciepliarnianych

background image

Zachowanie różnorodności 
biologicznej…

w przyrodzie stało się obszarem interwencji 

Wspólnoty ze względu na dramatyczne 
zagrożenie wyginięciem wielu gatunków 
roślin i zwierząt oraz ich naturalnych 
siedzib - Natura 2000 - ekologiczna sieć 
obejmująca obszary chronione (ok. 12% 
powierzchni) Wspólnoty

background image

Natura 2000

Obszary specjalnej ochrony ptaków (SPA)
Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SAC)
( - dotyczy najcenniejszych pod względem 

przyrodniczym, odpowiadających gatunkowo i 
siedliskowo wymogom zawartym w Dyrektywach 
Ptasiej i Habitatowej).  KE zatwierdza go pod 
nazwą Obszar Mający Znaczenie Dla 
Wspólnoty
 i od tej chwili obowiązują wszystkie 
przepisy ochronne.

background image

Zasoby naturalne i odpady

Problemem jest niekontrolowane 

zużycie zasobów i związany z tym 
wzrost odpadów, przekraczający 
możliwości absorpcyjne środowiska 
naturalnego

background image

Kierunki strategicznego 
działania w programie 
Środowisko 2010:

1.

Poprawa wdrażania istniejącej legislacji 
wspólnotowej w zakresie ochrony środowiska;

2.

Włączenie ochrony środowiska do innych 
rodzajów polityki wspólnotowej;

3.

Ściślejsza współpraca z przedsiębiorstwami;

4.

Włączenie społeczeństwa do procesu 
decydowania o sprawach ochrony środowiska;

5.

Uwzględnianie ochrony środowiska w 
planowaniu i zagospodarowaniu terenów

background image

Cele Polityki Ochrony 
Środowiska:

zachowanie, ochrona i poprawa jakości 
środowiska naturalnego;

ochrona zdrowia człowieka;

rozważne i racjonalne wykorzystywanie 
zasobów naturalnych;

wspieranie działań na poziomie 
międzynarodowym, dotyczących 
regionalnych lub światowych problemów 
środowiska naturalnego

background image

ZASADY polityki 
ekologicznej:

zasada zapobiegania,

zasada naprawiania szkód u źródła, 

zasada „zanieczyszczający  płaci”,

zasada subsydiarności,

rozwój zrównoważony

background image

Zasada zapobiegania

(prewencji) - powstawaniu skażeń 

środowiska

Zasada przezorności ma zagwarantować 

wysoki poziom ochrony środowiska i 
zdrowia w sytuacjach, w których 
dostępne wyniki badań naukowych nie 
pozwalają na pełna ocenę potencjalnego 
ryzyka

background image

Zgodnie z wykładnią Komisji powołanie 
się na zasadę przezorności wymaga 
spełnienia trzech warunków wstępnych:

zidentyfikowania potencjalnie 
niekorzystnych efektów (jakiegoś 
zjawiska, produktu lub procesu), 

oceny dostępnych wyników badań 
naukowych,

oszacowania skali ryzyka 

background image

Zasada naprawiania szkód 
ekologicznych u źródła

Polega na stosowaniu przez wspólnotę 

podejścia przyczynowego, a nie 
objawowego, tj. usuwaniu przede 
wszystkim źródeł skażenia środowiska 
naturalnego, a nie tylko samego skażenia

background image

Zasada „zanieczyszczający 
płaci”

(polluter pays principle  - PPP) 
Zakłada wymuszenie finansowej 

odpowiedzialności za środowisko, ma 
powstrzymać przed naruszaniem norm 
ekologicznych, a tym samym przyczyniać 
się do realizacji polityki WE w tej dziedzinie.

(Koszty przywrócenia środowiska naturalnego 

do stanu sprzed powstania szkody)

background image

Zasada subsydiarności

Zasada subsydiarności

Wspólnota podejmuje działania tylko w 

takim zakresie, w jakim cele 
proponowanych działań nie mogą być w 
wystarczający sposób osiągnięty przez 
państwa członkowskie, natomiast, ze 
względu na swoją skalę lub skutki, 
zostaną lepiej zrealizowane przez 
Wspólnotę

background image

art. 175 TWE - państwa członkowskie 

finansują i realizują politykę ochrony 
środowiska bez uszczerbku dla określonych 
działań o charakterze wspólnotowym;

art. 176 TWE, pozostawiający państwom 

członkowskim swobodę utrzymania lub 
wprowadzenia surowszych (niż normy 
wspólnotowe) środków ochrony środowiska

background image

Rozwój zrównoważony

Rozwój zrównoważony

To rozwój, który spełnia potrzeby 

czasów obecnych, nie naruszając 
zdolności przyszłych pokoleń do 
spełniania ich własnych potrzeb
.

UE zaangażowała się w zasadę rozwoju 

zrównoważonego, podpisując Agendę 
21”

background image

Instytucje UE do spraw 
Ochrony Środowiska:

Komisja Ochrony Środowiska (1970)
 Współpracuje z Dyrekcją Federalną 

Środowiska.

Jej celem jest osiągnięcie wysokiego 

poziomu ochrony środowiska, poprawa 
jakości życia, wzrost wydajności 
środowiska

background image

Instytucje polityki 
ekologicznej Wspólnoty:

Europejska Agencja Ochrony Środowiska 

(European Environment Agency) powstała w 
1990 roku

Jej głównym  zadaniem jest gromadzenie, 

przetwarzanie i publikowanie 
porównywalnych informacji na temat stanu 
środowiska, które ułatwiają państwom 
członkowskim prowadzenie polityki 
ekologicznej na szczeblu narodowym i 
wspólnotowym

background image

Instrumenty realizacji 

Instrumenty realizacji 

polityki ekologicznej:

polityki ekologicznej:

Począwszy od roku 2000 Wspólnota nasiliła 

Począwszy od roku 2000 Wspólnota nasiliła 

przedakcesyjną pomoc 

przedakcesyjną pomoc na rzecz 
środowiska w krajach Europy Środkowej i 
Wschodniej. Wyspecjalizowanym 
narzędziem tej pomocy w latach 2000-2006 
jest przedakcesyjny instrument polityki 
strukturalnej – ISPA (instrument for 
structural policies for preaccession), 
dofinansowujący programy na rzecz 
środowiska naturalnego i transportu

background image

Instrumenty realizacji 

Instrumenty realizacji 

polityki ekologicznej: c.d.

polityki ekologicznej: c.d.

prawo wtórne (rozporządzenia, dyrektywy, 

decyzje i zalecenia);

zachęty, bodźce ekonomiczne i fiskalne, opłaty 

za gospodarcze korzystanie ze środowiska, 
kary ekologiczne, opłaty produktowe i 
depozytowe, odpowiedzialność cywilna itp.;

mechanizmy wspomagania finansowego 

służącego poprawie stanu środowiska 
naturalnego;

background image

Instrumenty realizacji 
polityki ekologicznej: c.d.

wspomagające narzędzia horyzontalne 

(udoskonalone systemy monitorowania 
jakości środowiska oraz zbierania i 
gromadzenia danych statystycznych o 
środowisku, badania naukowe, postęp 
techniczny itp.)

background image

Program Operacyjny 
Infrastruktura i Środowisko 
2007 – 2013

Komisja Europejska zatwierdziła Decyzją z dnia 7 

grudnia 2007 r. To zwieńczenie 
wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem 
największego w historii Unii Europejskiej 
programu. Wielkość środków unijnych 
zaangażowanych w realizację programu wynosi 
prawie 28 mld euro, co stanowi ok. 42% całości 
środków polityki spójności.   

background image

Cel programu

Cel programu

poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski 

i jej regionów poprzez rozwój 
infrastruktury technicznej przy 
równoczesnej ochronie i poprawie stanu 
środowiska, zdrowia, zachowaniu 
tożsamości kulturowej i rozwijaniu 
spójności terytorialnej

background image

Protokół z Kioto

Na konferencji ONZ w Kioto w 1997 r. został 

podpisany protokół w sprawie redukcji 
emisji gazów ciepliarnianych w latach 
2008-2012. Kraje wysoko rozwinięte 
zobowiązały się do określonej 
procentowej redukcji w stosunku do 
poziomu z 1990 r. UE zadeklarowała 
redukcje o 8%

background image

Ustalenia Protokołu z Kioto dotyczą 
redukcji emisji następujących 
gazów: 

 

 

dwutlenek węgla (CO

2

), 

 metan (CH

4

), 

 podtlenek azotu (N

2

O), 

 gazy przemysłowe (HFC i PFC),

 sześciofluorek siarki (SF

6

)

Emisja poszczególnych gazów jest mierzona poprzez przeliczenie każdego 

z nich na ilość odpowiadających mu ton tzw. ekwiwalentu dwutlenku 
węgla - to znaczy ilość, która w danym przedziale czasowym przyczynia 
się do globalnego ocieplenia  w takim samym stopniu, co tona 
dwutlenku węgla.

background image

Protokół z Kioto c.d.

Jedynie trzy państwa: Islandia (10%), Australia 

(8%) oraz Norwegia (1%) dostały zezwolenie na 
zwiększenie emisji względem 1990 roku. Rosja, 
Ukraina i Nowa Zelandia mogą utrzymać 
emisje na tym samym poziomie, co w 1990 
roku. Reszta krajów uprzemysłowionych musi do 
lat 2008-2012 zredukować swoje emisje o 6-8 % 
względem poziomu z 1990 roku. 

background image

Mechanizmy 

Mechanizmy 

elastyczności”:

elastyczności”:

Międzynarodowy handel zezwoleniami, 

Z zasady wspólnego działania, 

Mechanizm Czystego Rozwoju (CDM)

background image

Protokół z Kioto c.d.

mogą go przyjąć wyłącznie państwa które 

uprzednio przyjęły konwencję na Szczycie 
Ziemi w Rio de Janeiro w 1992;

Polska była uczestnikiem Szczytu Ziemi w Rio de 

Janeiro w 1992 i jednym z państw, które przyjęły 
Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych 
dotyczącej Zmian Klimatycznych Terytorium;

W chwili obecnej trwają prace nad Krajowym 

Planem Rozdziału Uprawnień na lata 2008-2012

background image

Protokół z Kioto c.d.

kraje rozwinięte są zobowiązane do wspierania 

rozwoju technologicznego słabiej rozwiniętych 

krajów oraz studiów i projektów związanych z 

badaniem klimatu;

kraje, które po upływie 2012 roku będą 

wciąż emitowały więcej gazów 

cieplarnianych niż pozwalają im na to ich 

limity, będą musiały się wywiązać ze 

swoich zobowiązań w kolejnym okresie, a 

ich kwoty zostaną karnie obniżone o 30%;

w lutym 2005, protokół z Kioto został ratyfikowany 

przez 141 krajów, wytwarzających w sumie 61% 

światowej emisji gazów cieplarnianych 

background image

Protokół z Kioto c.d.

zasada „2 razy 55” – minimum 55 krajów 

ratyfikujących Konwencję, wytwarzających 

minimum 55% światowej emisji dwutlenku 

węgla;

państwem, którego ratyfikacja przesądziła o 

pomyślnym wejściu protokołu w życie, była Rosja 

do największych obrońców tego dokumentu należy 

UE, organizacje ekologiczne, ONZ, kraje Pacyfiku 

zagrożone zalaniem przez ocean na skutek 

globalnego ocieplenia oraz niektóre środowiska 

naukowe ;

do przeciwników protokołu z Kioto należą USA

które są przeciwne łagodnemu potraktowaniu Chin;

background image

Protokół z Kioto może być uważany za 

pierwszy krok międzynarodowej 

społeczności do wspólnego 

sformalizowanego działania na rzecz 

skutecznej ochrony środowiska

background image

Podpisanie umowy Polski i 
Hiszpanii o odsprzedaniu 
uprawnień do emisji  CO2

9 listopada 2009 roku przez premierów 

9 listopada 2009 roku przez premierów 

Polski Donalda Tuska 

Polski Donalda Tuska 

i Hiszpanii José Luis 

i Hiszpanii José Luis 

Rodriguez Zapatero (za 25 mln euro). 

Rodriguez Zapatero (za 25 mln euro). 

Formalnym nabywcą będzie EBOiR 

Formalnym nabywcą będzie EBOiR 

background image

Energia

celem do roku 2020 udział energii ze źródeł odnawialnych 

celem do roku 2020 udział energii ze źródeł odnawialnych 

w całkowitym zużyciu energii ma wynosić 20%;

w całkowitym zużyciu energii ma wynosić 20%;

bezpieczeństwo dostaw energii oraz jej racjonalne 

bezpieczeństwo dostaw energii oraz jej racjonalne 

wykorzystanie jest zadaniem priorytetowym w trosce o 

wykorzystanie jest zadaniem priorytetowym w trosce o 

ochronę środowiska;

ochronę środowiska;

 

 

wyróżniamy kilka typów energii odnawialnej:

wyróżniamy kilka typów energii odnawialnej:

1. Wodna

1. Wodna

2. Biomasa

2. Biomasa

3. Wiatrowa

3. Wiatrowa

4. Geotermalna

4. Geotermalna

5. Słoneczna

5. Słoneczna

background image

Odnawialne Źródła Energii 
(OZE) 
charakteryzują się: 

minimalnym bądź nawet żadnym wpływem 

na środowisko; 

oszczędnością paliw (eliminacja zużycia 

węgla, ropy i gazu w produkcji energii 

elektrycznej),

stale odnawiającymi się zasobami energii;

stanowią energetykę bardzo elastyczną, 

wykorzystującą różnorodne lokalne źródła 

energii,

rozproszeniem na całym obszarze kraju

background image

Odnawialne Źródła Energii 
(OZE) 

    

    

Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jest 

Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jest 

jednym z kluczowych działań realizacyjnych 

jednym z kluczowych działań realizacyjnych 

polityki horyzontalnej Unii Europejskiej w 

polityki horyzontalnej Unii Europejskiej w 

zakresie ochrony klimatu, bezpieczeństwa 

zakresie ochrony klimatu, bezpieczeństwa 

energetycznego i ochrony środowiska. Ze 

energetycznego i ochrony środowiska. Ze 

względu na bardzo wysokie koszty budowy 

względu na bardzo wysokie koszty budowy 

nowych elektrowni i elektrociepłowni 

nowych elektrowni i elektrociepłowni 

wykorzystujących odnawialne źródła energii, we 

wykorzystujących odnawialne źródła energii, we 

wszystkich krajach UE tworzone są specjalne 

wszystkich krajach UE tworzone są specjalne 

systemy wsparcia dla inwestorów. Komisja 

systemy wsparcia dla inwestorów. Komisja 

Europejska przeznacza na wsparcie budowy tego 

Europejska przeznacza na wsparcie budowy tego 

typu jednostek, znaczące środki dotacyjne

typu jednostek, znaczące środki dotacyjne

 

 

background image

http://www.ieo.pl/webpage/pl/aktualnosci/39-

biece/216-opinia-ieo-w-sprawie-projektu-

rozporzdzenia-ministra-gospodarki.html

http://www.ieo.pl/webpage/pl/aktualnosci/39-

biece/209-25112009.html

http://www.ieo.pl/webpage/pl/aktualnosci/39-

biece/215-raport-wizja-rozwoju-energetyki-

sonecznej-termicznej-w-polsce-wraz-z-planem-

dziaa-do-2020r-przygotowany-przez-instytut-

energetyki-odnawialnej-we-wspopracy-z-

panelem-sonecznym-20x2020.html

http://www.ieo.pl/webpage/pl/aktualnosci/39-

biece/194-rynek.html

background image

Energetyka wodna

pozyskiwanie bez szkodliwych gazów i 

płynów;

energia jest tania;

możliwość budowy małych elektrowni;

mogą spełniać rolę ochronną przed 

powodzią i stanowić zaopatrzenie ludności w 

wodę pitną;

uatrakcyjniają krajobraz;

energetyka wodna stanowi 30% potencjału 

wytwarzania energii elektrycznej;

background image

Energetyka wodna c.d.

rodzaje elektrowni budowanych na zasobach 

rodzaje elektrowni budowanych na zasobach 

wody: hydroelektrownia (małe elektrownie, 

wody: hydroelektrownia (małe elektrownie, 

elektrownie systemowe), wodna elektrownia 

elektrownie systemowe), wodna elektrownia 

pompowa, morska elektrownia pływowa, morska 

pompowa, morska elektrownia pływowa, morska 

elektrownia cieplna; 

elektrownia cieplna; 

bariery w wykorzystaniu wody: brak woli 

bariery w wykorzystaniu wody: brak woli 

wsparcia dla budowy dużej elektrowni wodnej na 

wsparcia dla budowy dużej elektrowni wodnej na 

Dolnej Wiśle , Niezwykle skomplikowana 

Dolnej Wiśle , Niezwykle skomplikowana 

sytuacja własnościowa obiektów wodnych , zbyt 

sytuacja własnościowa obiektów wodnych , zbyt 

duże koszty inwestycyjne ;

duże koszty inwestycyjne ;

problem stanowi zmiany w krajobrazie, zajęcie 

problem stanowi zmiany w krajobrazie, zajęcie 

obszarów pod budowę, niszczenie roślinności i 

obszarów pod budowę, niszczenie roślinności i 

przemieszczanie zwierzyny

przemieszczanie zwierzyny

background image

Energia słoneczna:

jest powszechnie dostępnym, całkowicie 

jest powszechnie dostępnym, całkowicie 

czystym i najbardziej naturalnym z dostępnych 

czystym i najbardziej naturalnym z dostępnych 

źródeł energii, 

źródeł energii, 

dużą zaletą jej użytkowania jest łatwa 

dużą zaletą jej użytkowania jest łatwa 

adaptacja;

adaptacja;

jest niewyczerpalnym źródłem energii, ilość 

jest niewyczerpalnym źródłem energii, ilość 

energii docierająca w ciągu roku do powierzchni 

energii docierająca w ciągu roku do powierzchni 

Ziemi jest wielokrotnie większa niż wszystkie 

Ziemi jest wielokrotnie większa niż wszystkie 

zasoby energii odnawialnej i nieodnawialnej 

zasoby energii odnawialnej i nieodnawialnej 

zgromadzone na Ziemi razem wzięte;

zgromadzone na Ziemi razem wzięte;

background image

Energia słoneczna c.d. :

bariery w wykorzystaniu energii słonecznej: 
brak prostego systemu wsparcia małych 
indywidualnych inwestycji w instalacje 
kolektorów, brak zdefiniowanych celów 
odnośnie wykorzystania fotowoltaiki w 
budownictwie;

energię słoneczną wykorzystują kolektory 
słoneczne( niskotemperaturowe, 
wysokotemperaturowe)

background image

Energia wiatrowa :

jednym z najstarszych odnawialnych źródeł 

energii;

turbiny wiatrowe przekształcają prędkość 

przepływu powietrza na energię elektryczną 

za pośrednictwem wiatraków z długimi 

najczęściej trzema łopatami;

 są silnie związane z lokalnymi warunkami 

klimatycznymi i terenowymi;

dobre warunki do powstania elektrowni 

wiatrowych w Polsce: M. Bałtyckie, północno 

wschodnia Polska;

background image

Energia wiatrowa c.d. :

bariery w wykorzystaniu wiatru: 

bariery w wykorzystaniu wiatru: 

lokalizacje w obszarach cennych 

lokalizacje w obszarach cennych 

przyrodniczo, podatek od nieruchomości , 

przyrodniczo, podatek od nieruchomości , 

słaba infrastruktura sieci przesyłowej na 

słaba infrastruktura sieci przesyłowej na 

terenach o dużej wietrzności, 

terenach o dużej wietrzności, 

nieadekwatne procedury wydawania 

nieadekwatne procedury wydawania 

warunków przyłączenia do sieci;

warunków przyłączenia do sieci;

w Polsce barierą jest mała prędkość i 

w Polsce barierą jest mała prędkość i 

duża okresowość wiatrów

duża okresowość wiatrów

background image

Energia geotermalna:

zakumulowana w głębi Ziemi w postaci gorących skał 

i wód;

energia zgromadzona w gruntach, skałach i płynach 

wypełniających pory i szczeliny skalne;

w Polsce wybudowano zaledwie cztery systemy 

ciepłownicze w oparciu o wykorzystanie wód 

geotermalnych - w Pyrzycach, Zakopanem, 

Mszczonowie i w Uniejowie;

źródła energii geotermalnej: grunty i skał, wody 

gruntowe, wody gorące, para wodna, pokłady solne, 

gorące skały;

jest stosunkowo tania i całkowicie czysta 

ekologicznie, najbardziej stabilna i daje największe 

efekty

background image

Biomasa:

substancja organiczna powstała w wyniku 

fotosyntezy;

należą do niej zarówno odpadki z 

gospodarstwa domowego, jak i pozostałości 

po przycinaniu zieleni miejskiej;

stanowi trzecie, co do wielkości na świecie, 

naturalne źródło energii;

występuje w różnych stanach skupienia;

do celów energetycznych najczęściej 

stosowane są: słoma, gałęzie, alkohole z 

ziemniaków, olej rzepakowy, biogaz, odpady z 

przemysłu drzewnego;

background image

Biomasa c.d. 

bariery: brak lokalnych rynków biomasy 

energetycznej, słaba konstrukcja systemu 

dopłat do upraw energetycznych, brak 

prostego systemu wsparcia dla 

powszechnego stosowania 

indywidualnych biomasowych instalacji 

energetycznych 

background image

Biopaliwo:

paliwo powstałe z przetwórstwa produktów 

organizmów żywych np. roślinnych, 

zwierzęcych czy mikroorganizmów;

wyróżnia się biopaliwa:

-stałe - słoma w postaci bel lub kostek siano 

i inne przetworzone odpady roślinne; 

-ciekłe - otrzymywane w drodze fermentacji 

alkoholowej węglowodanów do etanolu, 

fermentacji butylowej biomasy do 

butynalu lub z estryfikowanych w biodisel 

olejów roślinnych (np. olej rzepakowy); 

background image

-gazowe: 

biogaz; 
gaz drzewny; 

    używanie biopaliw pozwala na 

zmniejszenie importu i zużycia ropy

Biopaliwo:

background image

Energia jądrowa „za” i 
„przeciw”

energia powstaje z rozczepienia jąder 

energia powstaje z rozczepienia jąder 

atomowych np. uranu, plutonu, toru;

atomowych np. uranu, plutonu, toru;

powstaje bez wyczerpania naturalnych

powstaje bez wyczerpania naturalnych

paliw kopalnianych;

paliw kopalnianych;

Obecnie jest w Korei Południowej,

Obecnie jest w Korei Południowej,

Japonii, USA, Francji (75%), Niemcy, 

Japonii, USA, Francji (75%), Niemcy, 

Rosji, Kanadzie, Ukrainie, Wlk. Brytanii, 

Rosji, Kanadzie, Ukrainie, Wlk. Brytanii, 

Szwecji  

Szwecji  

background image

Energia jądrowa „za” i 
„przeciw”

    „za”

paliwo jądrowe jest tańsze niż paliwo kopalne;

łatwiej jest robić i składować zapasy paliwa 

jądrowego niż paliwa kopalnego;

surowce do produkcji paliwa jądrowego jest 

łatwiej pozyskać i transportować niż paliwa 

kopalnego;

niższe są koszty transportu surowców dla 

energetyki jądrowej;

koszty kopalni węgla kamiennego są sto razy 

wyższe niż elektrowni atomowej

background image

Energia jądrowa „za” i 
„przeciw”

    „

    „

przeciw”:

przeciw”:

olbrzymie koszty jakie poniosły by państwa decydujące się na 

budowę elektrowni jądrowych przyczyniłyby się do ogromnego 

zadłużenia tych państw;

nie są one w stanie sprostać zapotrzebowaniu na energię(7%);

awarie tragiczne w 

skutkach

;

problemem są odpady promieniotwórcze i ich składowanie; 

wykorzystuje energii jądrowej w sposób niekontrolowany, np. 

przy pomocy broni jądrowej;

związane z elektrowniami jądrowymi wybuchy, np. wybuch 

elektrowni w Czarnobylu, który spowodował wielkie straty oraz 

był przyczyną mutacji genetycznych rodzących się w tym 

okresie dzieci; 

wytwarzanie uranu związane jest również z procesami 

uszkadzającymi naturalną „powłokę” środowiska.

background image

GAZOCIĄG PÓ

GAZOCIĄG PÓ

L

L

NOCNY 

NOCNY 

(Nordstream)

(Nordstream)

Mapa planowanego gazociągu

background image

GAZOCI

GAZOCI

A

A

G PÓ

G PÓ

L

L

NOCNY 

NOCNY 

(Nordstream)

(Nordstream)

Przebiega z Rosji do Niemiec 

Przebiega z Rosji do Niemiec 

p

p

o dnie wód 

o dnie wód 

Bałtyku;

Bałtyku;

Jakie sa k

Jakie sa k

onsekwencje dla Polski: 

onsekwencje dla Polski: 

1.

1.

Brak wpływów z opłat tranzytowych

Brak wpływów z opłat tranzytowych

2.

2.

Brak dystrybucji gazu

Brak dystrybucji gazu

 do Polski

 do Polski

3.

3.

Brak możliwości zarobkowych dla polskich 

Brak możliwości zarobkowych dla polskich 

przedsiębior

przedsiębior

stw

stw

4.

4.

Utrudnienie

Utrudnienie

 inwestycji budow

 inwestycji budow

y

y

 Gazoportu

 Gazoportu

 w 

 w 

Ś

Ś

winouj

winouj

ś

ś

ciu

ciu

5.

5.

Zagrożenie ekologiczne dla wód Bałtyku

Zagrożenie ekologiczne dla wód Bałtyku

background image

Pytania do prezentacji:

Pytania do prezentacji:

1. Jakie podstawowe elementy z działalności człowieka są zagrożeniem dla 

środowiska naturalnego? 

A. Wzrost temperatury, podwyższenie poziomu wód, ochrona flory i fauny.  B.Zjawiska 
pogodowe, niszczenie roślinności, dzikiej przyrody jezior i rzek.
C. Emisja dwutlenku węgla, poziom zanieczyszczenia zbiorników wodnych, 
powstawanie odpadów. 

2. Instytucjami polityki ekologicznej są:

A. Komisja Ochrony Środowiska, ISPA, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 
– 2013.
B. Europejska Agencja Ochrony Środowiska, Komisja Ochrony Środowiska.
C. Komisja Europejska, „Agenda 21”, Europejska Agencja Ochrony Środowiska.

3. Kraje, w których energia wytwarzana jest w elektrowniach jądrowych to:

A. Francja, USA, Rosja.
B. Japonia, Polska, Francja.
C. Francja, Rosja, Polska.

background image

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę


Document Outline