background image

 

 

PREZENTACJA III

SPOINY – WIADOMOŚCI OGÓLNE.

SPOINY – WIADOMOŚCI OGÓLNE.

SPOINY PRZEWIĄZEK – OBLICZENIA – 

SPOINY PRZEWIĄZEK – OBLICZENIA – 

CIĄG DALSZY PROJEKTU.

CIĄG DALSZY PROJEKTU.

background image

 

 

Kolejnym krokiem jest sprawdzenie spoin 
przytwierdzających przewiązkę do trzonu 
słupa.

Połączenia  w  konstrukcjach  metalowych  odgrywają  bardzo 
ważną  rolę,  zarówno  w  fazie  projektowania  i  produkcji 
konstrukcji jak i w fazie montażu.

Obecnie  w  konstrukcjach  metalowych  stosuje  się  następujące 
rodzaje połączeń:

-połączenia  typu  sworzniowego,  w  których  łącznikami  są  nity, 
śruby  zwykłe,  średniodokładne  i dokładne  oraz  tymczasowe 
sworznie montażowe, przy czym śruby dokładne stosuje się w 
połączeniach  pasowanych,  które  w  budownictwie  nie  mają 
szerszego  zastosowania;  połączenia  cierne,  sprężone  śrubami 
o wysokiej wytrzymałości;

-połączenia  realizowane  metodami  termicznymi,  przede 
wszystkim spawane i wyjątkowo zgrzewane;

-połączenia  stosowane  do  elementów  niekonstrukcyjnych, 
takich  jak  elementy  lekkiej  obudowy  budynków  (ściany 
osłonowe  i  dachy),  a  więc  kołki  wstrzeliwane,  śruby 
samogwintujące, nity jednostronne, a także połączenia klejone 
i kombinowane (klejono-śrubowe)

 

background image

 

 

Z  punktu  widzenia  wymiarowania  i 
pracy 

złączy 

można 

wyodrębnić 

połączenia: 

odkształcalne 

i nieodkształcalne.
Połączenia śrubowe zwykłe oraz nitowe 
zalicza  się  z  reguły  do  połączeń 
odkształcalnych,  gdyż  pod  wpływem 
działania 

sił 

mogą 

wystąpić 

odkształcenia 

trzpieni 

przemieszczenia 

łączników 

otworach.
W złączach spawanych, zgrzewanych, 
klejonych i ciernych (na śruby 
sprężające) nie występują poślizgi i 
zalicza się je do grupy połączeń 
nieodkształcalnych

background image

 

 

Ten  podział  połączeń  powoduje,  że  w 
złączu 

nie 

można 

stosować 

jednocześnie 

łączników 

odkształcalnych  i  nieodkształcalnych, 
bo  nie  będzie  zachodziła  współpraca 
miedzy 

nimi. 

Np.  w  przypadku  zastosowania  w 
jednym  złączu  spoin  i  nitów,  podczas 
pracy  całe  obciążenie  przypadnie  na 
spoiny,  a  nity  zaczną  pracować 
dopiero po ich zniszczeniu.

background image

 

 

Proces  wymiarowania  i  projektowania 
połączeń 

wymaga 

uwzględnienia 

następujących czynników:

rodzaj  i  charakter  połączenia  (przegubowe 
lub  sztywne,  odkształcalne  lub  nie,  stałe  lub 
tymczasowe);

 

sposób 

przyłożenia 

obciążenia 

zewnętrznego (osiowo, mimośrodowo);

siły  wewnętrzne  występujące  w  łączonych 
przekrojach,  rozkład  naprężeń  i  ewentualne 
miejsca koncentracji naprężeń;

odkształcalność  połączenia,  jego  części  lub 
strefy w pobliżu złącza. 

background image

 

 

Spawanie

Spawanie - łączenie metali w taki 
sposób, że krawędzie łączone zostają 
doprowadzone, pod wpływem ciepła, do 
stanu ciekłego; metale w stanie ciekłym 
łączą się ze sobą i po wystygnięciu 
tworzą jednolite złącze zwane spoiną. 

background image

 

 

Spoina składa się z następujących elementów: 

•stopiwo, 
•wtop (warstwa stopionego metalu rodzimego), 
•materiał rodzimy, 
•lico spoiny (powierzchnia szerokiej części spoiny), 
•grań spoiny (część spoiny wypełniająca gardziel rowka.), 

•brzeg spoiny (przejście od lica spoiny do powierzchni materiału).

 

stopiwo

wtop (warstwa stopionego 

materiału rodzimego)

głębokość wtopienia

strefa wpływów cieplnych

w materiale rodzimym

materiał rodzimy

lico spoiny

grań spoiny

background image

 

 

Roztopiony metal ma zwiększona 
zdolność pochłaniania gazów z 
powietrza. Gazy te tworzą związki 
chemiczne ze składnikami stali lub 
pozostają w spoinie jako pęcherze 
gazowe. W ten sposób spoina może 
wykazywać wady wykonawcze. Inne 
przyczyny powstawania wad to 
niedostateczne połączenie się stopiwa 
z materiałem rodzimym oraz 
zastosowanie niewłaściwej technologii 
spawania oraz nieodpowiednich 
elektrod. 

background image

 

 

Zalety połączeń spawanych:
łatwość  i  szybkość  spawania  wykonania  połączeń  wskutek 
mniejszej  pracochłonności  (w  porównaniu  z  trasowaniem  i 
wierceniem otworów);
możliwość  pełnej  automatyzacji  procesu  spawania,  uniwersalność 
zastosowania (do wszystkich rodzajów konstrukcji),
mniejszy ciężar łączników w porównaniu z połączeniami nitowymi i 
śrubowymi,
zmniejszenie  liczby  nakładek,  blach  węzłowych  itp.  łatwość 
wzmocnienia zrealizowanych konstrukcji.

Wady:

•trudności  związane  ze  spawaniem  stali  o  dużej  zawartości  węgla 
oraz niektórych stali stopowych, a także grubych blach,

•powstawanie dodatkowych naprężeń i odkształceń spawalniczych,
•konieczność 

wykonywania 

spoin 

przez 

wykwalifikowanych 

spawaczy i pod stałą kontrolą nadzoru technicznego,

•wysoki koszt materiałów i urządzeń stosowanych przy spawaniu.

background image

 

 

Spoiny  klasyfikuje  się  w  zależności  od  ich  pracy,  sposobu  ich 
wykonania, położenia i konstrukcji.

Ze względu na charakter pracy spoin:
spoiny nośne – przenoszące siły, w tym przypadku należy określić 
długość i grubość spoiny,
spoiny  sczepne  –  łączące  elementy  konstrukcji,  wymiarów  nie 
oblicza się, wykonuje się o przekroju minimalnym.

Ze względu na sposób wykonania spoin:

•ciągłe – ułożone bez przerw między nimi,
•przerywane – z przerwami między nimi.

Pod  względem  konstrukcyjnym  oraz  z  uwagi  na  przekrój 
spoin:
czołowe, układane zazwyczaj w specjalnych rowkach utworzonych 
wskutek zukosowania brzegów elementów łączonych,
pachwinowe  –  układane  w  naturalnych  rowkach,  powstających 
między  powierzchniami  elementów  łączonych  (ciągłe  lub 
przerywane),
otworowe  –  powstające  w  wyniku  wypełnienia  otworów  lub 
szczelin wykonanych w jednym z elementów łączonych. 

background image

 

 

background image

 

 

Spoiny  czołowe  powstają  podczas  łączenia 
elementów,  położonych  zwykle  w  jednej 
płaszczyźnie, 

wyniku 

wypełnienia 

przestrzeni między tymi elementami.

Przy  ręcznym  spawaniu  łukowym  elementów 
cienkich,  o  grubości  do  3 mm  wystarczy 
zostawić  między  brzegami  odstęp  równy 
1 – 3 mm.  przy  grubościach  większych  należy 
specjalnie 

obrabiać 

brzegi 

spawanych 

elementów,  czyli  wykonać  tzw.  ukosowanie 
brzegów.  robi  się  to  w  celu  otrzymania 
dobrego  przetopienia  na  całej  grubości 
elementów.

Wymiarami  obliczeniowymi  spoin  czołowych 
są grubość a i długość spoiny l.

background image

 

 

KLASYCZNE POŁACZENIE 

SPAWANE NA SPOINĘ 

CZOŁOWĄ:

Wg PN grubość a przyjmuje się równą 
grubości łączonych elementów lub 
równą grubości cieńszego z łączonych 
elementów. 

background image

 

 

W przypadku łączenia blach różnej 
grubości wymagane jest ukosowanie 
grubszej blachy do grubości cieńszej – jeśli 
przesunięcie krawędzi jest większe niż 
5 mm.

Stosuje się pochylenia płaszczyzny 
ukosowania 1:4 w przypadku obciążeń 
dynamicznych i 1:1 w przypadku obciążeń 
statycznych.

background image

 

 

Długość spoiny l przyjmuje się równą 
szerokości łączonych blach lub równą 
szerokości węższej z łączonych blach, pod 
warunkiem wykonania spoiny bez 
kraterów końcowych.

Obliczenia wytrzymałościowe spoin 
czołowych polegają na sprawdzeniu naprężeń 
w spoinach, wywołanych obciążeniem 
obliczeniowym i porównaniu wartości tych 
naprężeń z wytrzymałością obliczeniowa 

spoin, którą charakteryzuje iloczyn 



 f

d

.

 

background image

 

 

Zniszczenie spawanego połączenia 
doczołowego może nastąpić w przekroju 
spoiny albo obok spoiny w materiale 
rodzimym, ponieważ wytrzymałość stopiwa 
nie jest mniejsza, a przeważnie jest 
większa, niż wytrzymałość materiału 
rodzimego. Zalecenia Międzynarodowego 
Instytutu Spawalnictwa idą w kierunku 
rezygnacji z obliczania spoin czołowych. 
PN-90/B-03200 pozwala odstąpić od 
obliczania spoin jeżeli jej pole przekroju  
jest nie mniejsze niż pole przekroju 
łączonych elementów i jeśli α

 = 1.

background image

 

 

Norma określa wzór pozwalający określić wartość współczynnika 
redukcyjnego nośności spoin czołowych, dla osiowego rozciągania 
(tabl.18)

z rysunku  widać, że dla spoin czołowych osiowo rozciąganych jest:
więc:

15

,

0

1

max

śr

max

śr

85

,

0

1

15

,

0

1

background image

 

 

Dla spoin zginanych w jednej płaszczyźnie średnie 
naprężenia normalne w spoinie (uwzględniając znaki 
naprężeń) wynoszą: 

 więc  i wtedy:

0

śr

0

1

0

1

background image

 

 

Naprężenia rozciągające, prostopadłe do podłużnej osi 
elementu, należy sprawdzać według zależności:

Spoiny czołowe a) rozciągana, b) zginana, c) rozciągana 

mimośrodowo 

- dla elementów rozciąganych:

d

f

l

a

N

background image

 

 

Naprężenia rozciągające, prostopadłe do podłużnej osi 
elementu, należy sprawdzać według zależności:

Spoiny czołowe a) rozciągana, b) zginana, c) rozciągana 

mimośrodowo 

- dla elementów zginanych w jednej 
płaszczyźnie 

d

f

W

M

background image

 

 

Naprężenia rozciągające, prostopadłe do podłużnej osi 
elementu, należy sprawdzać według zależności:

Spoiny czołowe a) rozciągana, b) zginana, c) rozciągana 

mimośrodowo 

- dla elementów rozciąganych mimośrodowo 

d

sp

sp

f

W

M

A

F

background image

 

 

Naprężenia rozciągające, prostopadłe do podłużnej osi 
elementu, należy sprawdzać według zależności:

Spoiny czołowe a) rozciągana, b) zginana, c) rozciągana 

mimośrodowo 

- dla elementów zginanych i ścinanych (połączenie półki ze 
środnikiem) naprężenia zastępcze wynoszą: 

d

z

f







2

2

d

x

f

I

y

M

i jednocześnie:

d

x

f

a

I

S

V

background image

 

 

Spoiny pachwinowe - układa się w 
naturalnym rowku między dwiema ściankami 
łączonych elementów.

 

W  zależności  od  kształtu  lica  spoiny  rozróżnia  się 
spoiny  pachwinowe  płaskie  (a)  –  z  minimalnym 
nadlewem, wypukłe (b) oraz wklęsłe (c).
Rysunek  przedstawia  w  jaki  sposób  przyjmuje  się 
grubość  obliczeniową  spoiny  a  w  zależności  od  lica 
spoiny.

background image

 

 

Do obliczeń należy przyjmować nominalną 
grubość spoin podawaną w liczbach 
cąłkowitych – wyjątek stanowią spoiny o 
grubości 2,5 mm 3,5 mm.

Dla spoin wykonywanych automatycznie 
łukiem krytym przyjmuje się zwiększoną 
grubość obliczeniową:

-dla spoin 
jednowarstwowych: 

a

1

 = 1,3a;

-dla spoin 
wielowarstwowych: 

a

= 1,2 

a+2 mm;

background image

 

 

W przypadku braku innych 
szczegółowych przepisów grubość 
spoiny powinna spełniać następujące 
warunki:

• t

1

 , t

2

 – grubość cieńszej i grubszej części w 

połączeniu.

W przypadku spoin obwodowych w 
połączeniach rur – przyjmuje się a

nom

≤ 

t

.

mm

mm

lecz

t

5

,

2

10

,

2

,

0

2

nom

a

}

{

mm

t

16

7

,

0

1

background image

 

 

t

1

t

2

N

l1

b

N

Długość obliczeniową spoiny przyjmuje się 
równą całkowitej długości spoin, jeżeli 
poszczególne odcinki spoin są dłuższe niż 4 
cm i dodatkowo jeżeli 

l

1

b

t

background image

 

 

W przypadku spoin pachwinowych 

przerywanych – do do długości obliczeniowej 

klasyfikuje się tylko te spoiny, które spełniają 

poniższe wymagania:

mm

l

a

l

a

40

;

100

10

Długość obliczeniową spoin 
przyjmuje się jako sumaryczną 
długość spoin ∑l

background image

 

 

Spoin pachwinowych przerywanych nie należy 
stosować, w przypadku:

-występowania obciążeń dynamicznych;
-elementów bezpośrednio narażonych na 
korozję atmosferyczną lub chemiczną, a także 
eksploatowanych w warunkach podwyższonej 
wilgotności;

-w strefach skokowej zmiany sztywności;

Należy także pamiętać, że: GDY W POŁĄCZENIU 

GDY W POŁĄCZENIU 

WYSTĘPUJĄ SPOINY CZOŁOWE I PACHWINOWE, 

WYSTĘPUJĄ SPOINY CZOŁOWE I PACHWINOWE, 

TO W PRZYPADKU OBCIĄŻEŃ DYNAMICZNYCH 

TO W PRZYPADKU OBCIĄŻEŃ DYNAMICZNYCH 

NIE NALEŻY UWZGLĘDNIAĆ W OBLICZENIACH 

NIE NALEŻY UWZGLĘDNIAĆ W OBLICZENIACH 

SPOIN PACHWINOWYCH, NATOMIAST W 

SPOIN PACHWINOWYCH, NATOMIAST W 

PRZYPADKU OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH – 

PRZYPADKU OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH – 

NOŚNOŚĆ POŁĄCZENIA USTALA SIĘ JAKO SUMĘ 

NOŚNOŚĆ POŁĄCZENIA USTALA SIĘ JAKO SUMĘ 

NOŚNOŚCI SPOIN CZOŁOWYCH I 50% NOŚNOŚCI 

NOŚNOŚCI SPOIN CZOŁOWYCH I 50% NOŚNOŚCI 

SPOIN PACHWINOWYCH !!!

SPOIN PACHWINOWYCH !!!

background image

 

 

Obliczenia wytrzymałościowe spoin 
pachwinowych polegają na 
sprawdzeniu naprężeń w spoinach, 
wywołanych obciążeniem 
obliczeniowym i porównaniu wartości 
tych naprężeń z wytrzymałością 
obliczeniowa spoin, którą 
charakteryzuje iloczyn 

 · f

d

. 

background image

 

 

Warunek wytrzymałości spoin w złożonym 
stanie naprężeń:

jednocześnie:

χ- współczynnik zależny od gatunku stali 
(rozdz. 6.3.3.3) 

d

II

z

f

2

2

2

3

d

f

background image

 

 

t

1

t

2

N

l1

b

N

Dla połączeń zakładkowych:

d

II

f

al

N

background image

 

 

5. Spoiny w połączeniu zakładkowym, gdy jest 
ono obciążone zarówno siłą jak i momentem 
(M=F·e)

 

d

V

V

M

f

2

2

sin

cos

0

I

Mr

M

r – odległość rozpatrywanego 
punktu od środka ciężkości spoin;

I

o

 – biegunowy moment 

bezwładności figury utworzonej 
przez kład przekroju 
obliczeniowego na płaszczyznę 
styku 

(I

o

 = I

x

 + I

y

)

Θ – kąt między wektorami 
naprężeń τ

i τ

F.

background image

 

 

Spoiny 

złączu 

doczołowym 

obciążonym momentem zginającym M i 
siłą poprzeczną V:

przy równoczesnym spełnieniu 

warunków :

   

d

V

M

f

2

2

d

x

M

f

I

My

d

II

V

f

l

a

V

background image

 

 


Document Outline